Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1942, Page 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
395
Páll Ólafsson skáld
Sonur hans Björn P. Kalman segir frá
Páll Ólafsson skáld og kona hans Ragnhildur Bjarnardóttir. — Myndin
er tekin árið 1899 að Hjaltastað í Fljótsdalshjeraði, en þar var þá prestnr
sjera Geir Sæmundsson, síðar vígslubiskup. Páll var þá 72 ára, en kona
hans 55 ára.
AUSTFIRÐINGUR einn, Hall-
dór Pjetursson að nafni,
kom til mín í sumar og sagðist
hafa náð í vísu eftir Pál Ólafs-
son, er hann teldi vera fyrstu
vísu hans. En önnur vísa hefir
verið talin fyrsta vísa skáldsins,
og er hún í ljóðabók hans. Hún
er svona:
Uppnuminn fyri’ utan garð
úti’ og niðri’ á fönnum,
sjera Olafs sonur varð
syrgður af heimamönnum.
Tilefni þessarar vísu var það,
sem segir í ljóðabókinni, að Páll
hafi gengið út og niður fyrir svo-
nefndan Kerlingarfót í túninu á
Kolfreyjustað um vetur, er snjór
var á jörð, en aftur á^bak í spor-
in sín heim og falið sig. Var hans
leitað og sporin rakin þangað til
slóðin hvarf, eins og hann hefði
þar verið uppnuminn. Hann var
á 8. ári er þetta gerðist.
En vísan, er geymst hefir í
minnum manna þar eystra sem
elsta vísa þessa listaskálds, er
svona:
Litli Brúnn er lipur vel,
af ljótum Jarp ei raupá.
Stóra-Brún jeg sterkan tel,
Stifill frár til hlaupa.
Halldór hafði vísu þessa eftir
frú Þóreyju Sigmundsdóttur frá
Gunnhildargerði í Hróarstungu,
en frú Þórey var í æsku samtíða
Rósíðu Erlendsdóttur, er á unga
aldri var vinnukona á Kolfreyju-
stað, og kunni hún vísuna þaðan.
Vísan er eftirtektarverð, m. a.
fyrir það, að hún ber með sjer,
hve snemma hinn mikli og snjalli
hestamaður hefir haft auga með
hestum og eiginleikum þeirra.
Páll er í miklu dálæti meðal Aust
firðinga.. Lausavísur hans eru
þar á hvers manns vörum, fleiri
en annarsstaðar á landinu, og
margar sögur um Pál á lofti, m.
a. hver tilefni voru að ýmsum
vísum hans, enda margar tor-
skildar, ef tilefni þeirra er ó-
kunnugt.
„Það er $vo margt".
Nokkru eftir að mjer barst
þessi vísa Páls hitti jeg son hans,
Björn P. Kalman, á götu og bað
hann að segja Lesbók eitthvað
um hann, skáldskap hans eða eitt
og annað, sem hann geymdi í
minni um föður sinn. Björn hafði
á hraðbergi margar vísur og heil
kvæði, sem orkt voru við ýms
tækifæri, en altaf sagði Björn að
endingu, er hann hafði haft eitt-
hvað yfir: En þetta er nú ekki
birtingarhæft — ellegar: þetta
má ekki birtast, af þessum eða
hinum ástæðum, sem hann til-
greindi. Það var bersýnilegt, að
Björn á heilan sjóð af endur-
minningum um föður sinn og
skáldskap hans, sem hvergi er
annarsstaðar til, og hvergi hefir
verið skráður.
Hjer um kvöldið fór jeg heim
til Björns og bað hann að miðla
mjer einhverju af þessum fróð-
leik.
Ja — hvar skal byrja, sagði
Björn. Það veit jeg ekki. Og
hvernig á að koma því í heild og
samhengi ?
— Við kærum okkur kollótta
um heildina og samhengið, segi
jeg. Og síðan hóf Björn frásögn
sína.
— Jeg var 22 ára, þegar faðir
minn dó, er fæddur 1883. Við
vorum þrír bræður, en bræður
mínir dóu úr barnaveiki báðir í
sömu vikunni, þegar jeg var
þriggja ára. Jeg var rjett farinn
með þeim, en tórði. Jeg man að-
eins eftir þeim einu sinni, man að
með mjer voru tveir náungar að
kútveltast i rúminu hjá pabba.