Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1961, Síða 8

588
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Vaterland-hverfið, þar sem Ólafía starfaði.
skautbúningi, og hvert sæti í saln-
um var skipað. Lófataki ætlaði
aldrei að linna þá er hún hafði
lokið máli sínu.
Hans Brun cand. theol. hefir
sagt frá þessari .samkomu í bréfi
til séra F. Wexelsen í Þránd-
heimi: „Eg hafði búizt yið því að
þarna mundi koma fram einhver
þur hispursmey, en vegna þess að
hún var íslenzk, þá fór eg á sam-
komuna. Við urðum að bíða nokk-
uð fram yfir ákveðinn tíma. En
að lokum kom formaður — og hví-
lík sjón að sjá þá konu, sem með
honum var. Annað eins dýrindis
höfuðdjásn hefi eg ekki séð á
neinni brúði né neinni konu ann-
ari. Og undan því fellu lausir
gullnir lokkar niður á herðar. En
á svipinn var hún eins og hver
önnur saklaus sveitarstúlka, og
hún bauð af sér ágætan þokka. Á
brjóstinu hafði hún gljáandi kross
og silfurbelti um sig miðja. Hún
gekk í ræðustólinn og það var
hvorki hik né fum á henni að sjá.
Rólega og blátt áfram bar hún
fram það sem henni lá á hjarta,
og leit hvorki til hægri né vinstri.
En undir niðri brann hægur eld-
ur. Og hvílík kynngi í orðunum!
Hún var eins og af guði send,
enda þótt hún ræddi ekkert um
guðrækni. — Hvers vegna stend
eg hér í kveld, sagði hún að lok-
um. Það er vegna meðvitundar-
innar um hin nánu ættartengsl,
og þess vegna flýgur þráin oft
sem fugl yfir hafið. Það er vegna
þess að Norðmenn hafa átt við
sömu kjör að búa og íslendingar.
En nú vitið þér hvers virði það er
að eiga sinn eigin háskóla, sem
sendir kraftstrauma út yfir land-
ið. Eg er hingað komin til þess að
leita samúðar hjá yður.
★
Ólafía átti við mikla erfiðleika
að etja á menntabrautinni, vegna
þess að hún var kona. Þess vegna
hóf hún baráttu fyrir kvenfrelsi.
Og þegar hún var 29 ára fór hún
í lýðháskólann í Askov í Danmörk
til þess að gera sig hæfari í þeirri
baráttu.
Skólavistin hafði mikil áhrif á
hana. Einkum voru það fyrirlestr-
ar La Cours um náttúrufræði og
stærðfræði, sem heilluðu hug
hennar og hjarta. „Kennsla hans,
hvort sem heldur var í náttúru-
fræði eða sögu varð vitnisburður
um guð“, sagði hún.
Hér má geta þess, að Ólafía var
snemma trúhneigð. En vegna þess
að hún vildi brjóta allt til mergj-
ar, gat hún ekki aðhyllst ýmislegt
sem öðrum fannst eðlilegt. Stund-
um kom það að henni að efast um
tilveru guðs, af því að hún gat
ekki skilið hann. Og þá baðst hún
fyrir: „Guð, ef þú ert til, þá
kenndu mér að þekkja þig. Það er
sama hvað það kostar“.
Að loknu námi í Danmörku
hugði Ólafía á framhaldsnám í
Englandi. Á leiðinni kom hún
fyrst við í Noregi, því að hana
langaði til að sjá land forfeðra
sinna. Og hér í Noregi var hún
„eins og fuglinn fljúgandi“ svo
hennar eigin orð sé höfð. Hún
ætlaði að sjá sem allra mest.
Mörgum sinnum fór hún út að
leiði Henriks Wergelands í Vor
Frelsers gravlund, því að hún dáði
hann mest allra norskra skálda.
Og það var einmitt að þessu sinni
að hún flutti erindið í 'Stúdenta-
félaginu.
En þarna komst hún líka í
kynni við félagsskapinn Hvíta-
bandið, sem barðist fyrir að
hjálpa þeim, sem drykkjuskapur
hafði komið á kaldan klaka. Þessi
starfsemi hreif hug hennar og
hjarta, enda mótaði síðar líf henn-
ar. „Það má fullyrða, að engin
kona á Norðurlöndum hefir tekið
það mál upp með eins miklum ár-
angri og Ólafía Jóhannsdóttir“,
sagði Petra Fleischer biskupsfrú.
Svo fór hún heim til íslands og
tók þar upp skelegga.baráttu fyr-
ir áhugamálum sínum. Hún ferð-
aðist um landið, „átti þátt í stofn-
un Hins íslenzka kvenfélags, for-
maður Hvítabandsins er það var
stofnað 1896, vann mikið í I.O.G.-
T., fór bindindisleiðangra til út-
breiðslu, t. d. norður í land um
hávetur".
Síðan ferðaðist hún til Englands
og Kanada fyrir Hvítabandið og
helt þar fyrirlestra. Varð hún þá
þegar kunn fyrir störf sín að
i
T