Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1961, Page 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
595
mér fyrstu bókina, verð 5 aurar.
Eg fór í vasann og afhenti hon-
um aurana tafarlaust.
Alveg rétt lagsmaður, safnaðu
aldrei skuldum ef þú getur með
nokkru móti komizt hjá því, sagði
hann.
Eg gleymdi aldrei þessum vit-
urlegu og vingjarnlegu orðum og
hef reynt að láta þau mér að
kenningu verða. Aldrei mun eg
sjá eftir því. Að vísu hefur mig
oft vantað stássið og skartið sem
aðrir hafa hlaðið kring um sig
fyrir lánsfé, eg hef ekki getað
montað mig með annara fjöðrum.
Eg hef líka aldrei hrapað úr því
háa sæti eins og margir aðrir.
Aldrei þurft að biðja kunningja
mína um lán, aðeins tekið lán í
banka gegn góðri tryggingu. Eg
hef vel unað því smáa og látlausa
og satt að segja, fyrirlít eg allt
óþarfa tildur. Eg fyrirlít eyðslu
opinberra ráðamanna á ríkis- og
sveitarkostnað, fyrirlít það einn-
ig hjá einkastofnunum og ein-
staklingum. Eg minnist hrepp-
stjórans gamla, sem gaf mér ómet-
anlegt heilræði. Eg hugsa til hans
með þakklæti og hlýjum huga fyr-
ir að hann sló mér gömlu bæk-
urnar og þó einkum fyrir hans
góðu og sígildu ráð. Hann spurði
mig ekki um það áður, hvort eg
gæti borgað bókina. Hann hefur
sjálfsagt séð gegnum vasa minn
og inn í huga minn. Hann vissi
ætíð hvað hann var að gera og
átti að gera og var mikill mann-
þekkjari. Því vegnaði honum vel
í viðskiptum við náungana. Sum-
ir höfðu horn í síðu hans, af
því að hann var ráðdeildarsamur
og vel efnum búinn. Gott var Jpað
að hann var harður í horn að taka,
stundum og lét sig hvergi í við-
skiptum en aldrei var hann þó
ósanngjarn. Á hinn bóginn var
hann höfðingi í lund, rausnar-
maður og velviljaður, þar sem
honum þótti á liggja og við eiga.
Hann hafði með dugnaði og ráð-
deild hafið sig upp úr fátækt og
allsleysi og var því ekki eðlilegt
að hann væri óðfús á að kasta fé
sínu á glæ nema þegar brýn þörf
var eða honum þótti vel við eiga.
En hann var oft mildur og hjálp-
samur í kyrrþey en kærði sig
ekki um að sögur væru sagðar um
það.------
Sól gekk lengra og lengra til
vesturs þennan fagra vordag. Eg
þarf að mörgu að hyggja.
Nokkrir menn gerast háværir, úr
einhverju skúmaskoti fá menn
brennivín. Það verkar á venju-
legan hátt á skap manna og fram-
komu. Tveir eru komnir í hnakk-
rifrildi sunnan við bæ. Eg og
aðrir unglingar hlustum á. Þeir
hafa ljót orð, brígzla hver öðrum
um þjófnað, svik og alls konar
ósóma. Allt í einu snýr annar
þeirra sér að okkur, hann er svart-
ur og ljótur í andliti af reiði og
áfengi. — Þorsteinn og Jón, segir
hann við okkur, þið heyrðuð að
hann þjófkennir mig, bölvaður
þjófurinn! Nei, hrópar Nonni og
við hlaupum inn í hópinn á hlað-
inu. Þar eru gamlar konur, Imba
vinnukona þar á bænum og kona
frá næsta bæ að tala saman.
Það ber ekki allt upp á sama
daginn, heyri eg konuna segja,
o-nei, nei, svo sem ekki. —
Pabbi er kominn út og er að
tala við hreppstjórann. — Já, þú
tekur hestinn ef hún vill það,
segir hreppstjórinn, eg fell frá
prósentunum. Pabbi kímir, lítið
eitt. Já, þakka þér fyrir, segir hann
svo og er aftur orðinn mjög al-
varlegur, eins og hann er allan
þennan dag.
Hvaða hest? spyr eg.
Hann Grána. — Það var reið-
hestur hins látna bónda. Pabbi
kaupir hann, undan hamrinum.
Daníel á Kletti ríður úr hlaði
og með honum fallega, unga ekkj-
an. Þau reiða sitt barnið hvort.
Það á að fara að bjóða upp kýrn-
ar og hestana.
Auminginn, hana langar víst
ekki til að horfa á kýrnar boðnar
upp og hestana.
Onei, segir hin konan og sýgur
upp í nefið. Því segi eg það, hún
er fallvölt hún veröld — og henn-
ar dýrð. Það ber ekki allt upp á
sama daginn. Hún gat nú samt
kastað á mig kveðju áður en hún
fór ef hún hefði viljað, auminginn
sá arna.
Eg leit á þessa konu, mér geðj-
aðist hún ekki. Hún var stór og
digur og ranghvolfdi augunum.
Já, hún er mjög rangeyg. — Á
hvað ertu að glápa drengur, segir
hún og eg held að hún líti á mi^i
Hann var að horfa á belju, s/ág-
ir Nonni.
Við hlaupum báðir frá þessari
konu og um leið segir Nonni
hátt: Það ber ekki allt upp á
sama daginn. —
Daníel á Kletti, hinn háttprúði
bóndi, ríður úr hlaði með ungu
ekkjunni og litlu börnunum henn-
ar, heim til sín, að Kletti, fyrst
um sinn.
Spekingurinn gamli horfir á
þau, þar sem þau fara út túnið.
Þá er Dalsheimilið ekki lengur til,
segir hann með sinni djúpu oödd,
dauðinn hjó eitt högg og það
dugði.