Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1961, Page 37

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
«7
Þjóðólfur var aðallega stjórn-
málablað, en ræddi einnig um bae-
armálefni. Ekki hafði hann miklar
tekjur af auglýsingum, því að þá
kunnu menn ekki að auglýsa. Þó
bregður þar fyrir smáauglýsing-
um, sem eru eins og ofurlítill and-
vari af hinum liðna tíma.
Þar er t.d, auglýsing frá Stein-
unni Guðlaugsdóttur á Rauðará,
þar sem hún bannar „fullu banni“
heimildarlausan yfirgang á landi
jarðarinnar. Segir þar, að nokkur
undanfarin ár hafi tómthúsmenn
austan lækjar í Reykjavík, tekið
upp mó og rist torf sunnan í og
sunnan undir Rauðarárholti í
leyfisleysi og ábúanda til stór-
tjóns.
Og svo var það hann Daniel
eldri Bernhöft bakari. Hann þurfti
á miklum mó að halda til brauð-
gerðarhúss síns, og tók móinn upp
í Vatnsmýri. Fekk hann svo leyfi
til þess að gera veg yfir holtið
þvert til þess að auðveldara væri
að koma mónum heim. Að þessari
vegargerð vann hann sjálfur með
Jóni „kis“ vinnumanni sínum og
þótti það með fádæmum hve
skörulega það verk gekk fram. Og
nú auglýsir Bernhöft í Þjóðólfi 1.
des. 1860 að hann leggi „fullt bann
og forboð við því, að ferðamenn
eða aðrir fari með áburðarhesta
eða lausríðandi veg þann, er eg
hef látið leggja á sjálfs míns
kostnað suður eftir endilöngu
Arnarhólsholti vestanverðu, norð-
an frá Skólavörðustígnum og suð-
ur að Grænuborg“.
Hinn 11. des. 1861 auglýsir
Brynjólfur Oddsson bókbindari, að
hann hafi afráðið að vera hér
vetrarlangt og stunda bókband.
Brynjólfur hafði lært iðn sína hjá
Agli Jónssyni, og á námsárum
sínum var hann helzta skáld Reyk-
víkinga eða „bæarskáld“. Það var
hann sem orktá Dáíarúnuna um
*
Jólasaga
EFTIR Guðmund biskup Arason
„hinn góða“ var vígður að Hólum
Bótólfur biskup. Var hann bróðir
af Helgisetri, góður maður og ein-
faldur og eigi mikill klerkur.
Fannst það brátt í bréfi því, sem
hann skrifaði til erkibiskups, sem
hann var út kominn til íslands og
heim á Hóla, að Norðlendingar
vildu gera honum litla lotning, því
að þeir sögðu, að það mætti hvorki
sjá á höfði né hendi, að hann
væri biskup, og svo var hann fá-
tæklega út sendur. En erkibiskup-
inn skrifaði aftur, að hann þóttist
skyldugur að vígja í Niðaróss-
kirkju „provincia", en eigi að gefa
þeim gull og kveif. Var biskupinn
eigi svo mikils metinn af sínum
undirmönnum sem verðugt var
sakir biskupstignar, sem heyrast
má í einni lítilli frásögu.
Svo bar til einn tíma á Hólastað
á jólum, að tveir djáknar tefldu
herflokk Trampe greifa. Síðan
hafði hann farið til ísafjarðar og
verið þar um hríð. En nú var
hann kominn aftur.
Og svo er bezt að klykkja út
með auglýsingu, sem var í blað-
inu 5. jan. 1862. Þar er tilkynnt
að snýtuklútur hafi fundizt í
Hafnarstræti og megi vitja hans í
skrifstofu Þjóðólfs. Annað hvort
er nú, að menn hafa þá verið
frómari en nú og annara um hag
náungans, eða þá að hér er um
einhverja glettni að ræða, sem nú
verður ekki skilin. Menn höfðu
það til að tala undir rós, þegar
þeir sendust á kveðjum í hálf-
kæringi.
Á.Ó.
frá Hólum
skáktafl. Var annar djákninn 3r-
orður og uppivöðslumikill. Kom
þá herra Bótólfur biskup inn í
stofuna og settist niður á einn
knakk þar framan að, sem klerk-
arnir tefldu. Lagði hann til með
öðrum klerkinum. Tók þá að hall-
ast taflið, svo öðrum var komið
að máti, mest af tillögum biskups.
Reiddist klerkurinn, sá er verr
gekk taflið, svo segjandi til bisk-
ups: „Betra er þér, bróðir Bótólfur,
að fara út til kirkju og sjá yfir
ræðing þinn, er þú átt að lesa í
nótt, því að þú last allt rangt í
fyrrinótt. Starfaði og Guðmundur
biskup, sem fyrir þig var, meir í
bænahaldi og ölmusugerðum en í
taflbrögðum“.
Þá svarar herra Bótólfur biskup
djáknanum aftur í gegn, betur og
hógværlegar en til var talað: „Haf
þökk fyrir, djákni minn, þetta þitt
heilræði skal eg hafa, að fara til
kirkju. Segir þú það og satt, að
margt og mikið mun skilja herra
Guðmund og mig“.
Var herra Bótólfur í öllum hlut-
um hógvær og lítillátur og kom
eigi stjórn á við sína undirmenn
sem hæfði. Var og á hans dögum
lítill gaumur að gefinn að halda
upp jarðtegnum Guðmundar bisk-
ups. Var hann Hólabiskup um
átta ár (1239—1247) og fór utan
og andaðist í Niðarósi og hvílir að
Helgisetri. (Úr Guðmundar sögu
Arasonar)
I
1