Morgunblaðið - 28.01.2001, Blaðsíða 10

10 SUNNUDAGUR 28. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
M
EÐ vaxandi grósku í
atvinnulífinu hefur
straumur fólks legið af
landsbyggðinni á suð-
vesturhornið á allra
síðustu árum, t.d. fjölg-
aði höfuðborgarbúum
úr 171.515 í 175.000
(2%) frá 1999 til 2000. Ekki er því
heldur að leyna að stórir hópar borg-
arbúa hafa flutt sig um set á milli
sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu
og þykir reyndar tæpast í frásögur
færandi enda mörkin á milli sveit-
arfélaga sífellt að verða óljósari.
Miðað við upplýsingar frá sveitar-
félögunum virðast fæstir kaupendur
íbúðarhúsnæðis velta því fyrir sér
hversu há gjöld nýja sveitarfélagið
innheimtir vegna íbúðarhúsnæðis og
því síður hvers konar þjónustu boðið
er upp á að öðru leyti. Hvorttveggja
er reyndar mismunandi eins og fljót-
lega kom í ljós í litlu dæmi með
tveimur „tilbúnum“ fjölskyldum.
Hvorug fjölskyldan er hin margum-
talaða vísitölufjölskylda heldur var
ákveðið að fara aðra leið og skapa
með aðstoð frá Þjóðhagsstofnun og
Fasteignamati ríkisins eins konar
meðalfjölskyldur. Yngri hjónin, 31 til
35 ára, hafa 335.000 kr. í mánaðar-
laun og eiga tvö börn, annað í leik-
skóla og hitt í grunnskóla. Þau vinna
bæði úti og þurfa því 8 tíma gæslu
fyrir börnin. Fjölskyldan býr í 85 fm
íbúð, fasteignamatið er 8,5 milljónir
og af því er fasteignarmat lóðar
720.000 kr. Eldri hjónin eru ívið
stöndugri og hafa samtals 385.000
kr. í mánaðartekjur. Íbúðin er 100
fm, fasteignamatið 11 milljónir og af
því er fasteignamat lóðar 750.000 kr.
Skemmst er frá því að segja að
miðað við fyrirliggjandi upplýsingar
virðist koma best út fyrir barnafjöl-
skylduna að búa í Mosfellsbæ. Að
frádregnum skatti, fasteignagjöld-
um, leikskólagjaldi og kostnaði
vegna lengri viðveru í grunnskóla
standa eftir 68,9% af mánaðarlaun-
um og er ekki að efa að lágt leik-
skólagjald miðað við leikskólagjöld í
hinum sveitarfélögunum hefur mest
um niðurstöðuna að segja. Á hinn
bóginn virðist vera dýrast fyrir
barnafjölskylduna að búa í Kópa-
vogi. Að frádregnum skatti, fast-
eignagjöldum, leikskólagjaldi og
kostnaði vegna lengri viðveru í
grunnskóla standa eftir 66,8% af
mánaðarlaununum. Þessi niðurstaða
vekur ekki hvað síst athygli ef tekið
er mið af því að ótrúleg fjölgun hefur
orðið á íbúum í sveitarfélaginu und-
anfarin ár, t.d. fjölgaði Kópavogsbú-
um úr 22.587 í 23.527 (4,2%) á milli
áranna 1999 til 2000. Hvað sérstaka
liði varðar er óhætt að benda á að
lengd viðvera eftir venjulegan skóla-
dag í grunnskóla er talsvert kostn-
aðarsöm í Kópavogi. Athygli er vakin
á því að tvíþætt niðurstaða í Reykja-
vík helgast af mismunandi tímagjaldi
í lengri viðveru í einsetnum og tví-
setnum grunnskólum í Reykjavík.
Ef tekið er mið af barnlausu hjón-
unum breytast niðurstöðurnar nokk-
uð. Mosfellsbær er ekki lengur hag-
stæðasta bæjarfélagið heldur
Seltjarnarnes og hefur þar lágt út-
svarshlutfall sitt að segja. Hinu má
heldur ekki gleyma að holræsagjald
er ekkert og langfæstir greiða lóð-
arleigu eins og kemur fram síðar í
greininni. Að frádregnum skatti og
fasteignagjöldum standa eftir 74,1%
af mánaðarlaunum. Önnur breyting
er að Hafnarfjörður er orðinn dýrari
en Kópavogur og er í því sambandi
hægt að nefna lóðarleiguna. Að frá-
dregnum skatti og fasteignagjöldum
standa eftir 73,3 % launa. Hár fast-
eignaskattur sker sig úr í Garðabæ.
Athygli er vakin á því að ekki er
um fullnaðarkönnun að ræða. Eins
og áður kom fram skapa fjölskyld-
urnar ekki fullkomið meðaltal og
hægt er að nefna að afar mismunandi
er hvaða reglur gilda um endur-
greiðslu vegna gæslu yngri barna
hjá dagmæðrum, t.d. fá foreldrar í
vígðri/óvígðri sambúð að öllu jöfnu
ekki endurgreiðslur vegna gæslu
yngri barna en 2 ára í Hafnarfirði og
Bessastaðahreppi. Þar fyrir utan er
ljóst að sveitarfélögin standa fyrir
ýmiss konar annarri þjónustu sem
ekki var hægt að taka inn í saman-
burð af þessu tagi.
Mikil eftirspurn
ræður för
Í samtali við Guðrúnu Árnadóttur,
formann Félags fasteignasala, kom
fram að við val á húsnæði veltu fæst-
ir því fyrir sér hversu hátt útsvar og
fasteignagjöld væru í viðkomandi
sveitarfélagi. „Einu sinni var því
haldið á lofti að vegna holræsagjalda
væri alltof dýrt að búa í Kópavogi.
Eftir að farið var að innheimta hol-
ræsagjöld í Reykjavík féll sú um-
ræða um sjálfa sig. Ekki er heldur
áberandi að verið sé að spá í hvort
þjónusta dagmæðra sé niðurgreidd,
leikskólagjöld o.s.frv. Meðalfjöl-
skylda nýtir sér margþætta þjónustu
og veltir því ekki endilega fyrir sér
einum sérstökum lið,“ segir hún.
Fyrst og fremst er að hennar sögn
tekið mið af þörfum fjölskyldunnar
fyrir íbúðarhúsnæði. „Að sjálfsögðu
heyrum við að innfæddir Garðbæ-
ingar vilji helst búa í Garðabæ
o.s.frv. Stundum er stefnt að því að
annar hinna fullorðnu geti gengið
eða farið í strætó í vinnuna, þ.e. ef
fjölskyldan hefur ekki yfir að ráða
tveimur eða fleiri bílum eins og sífellt
er orðið algengara. Hinu er heldur
ekki leyna að fjölskyldur hafa oft
þurft að endurskoða afstöðu sína í
tengslum við mikla eftirspurn eftir
húsnæði á ákveðnum svæðum innan
borgarmarkanna síðustu tvö ár,“
segir hún. „Maður er alltaf að hitta
fólk sem endaði annars staðar en það
ætlaði í upphafi.“
Guðrún sagði eðlilegt að straum-
urinn lægi í rísandi íbúðarbyggð.
„Ég held að segja megi að enn liggi
straumurinn í Kópavog enda er þar
talsvert af íbúðarhúsnæði í bygg-
ingu. Sveitarfélagið liggur miðsvæð-
is á höfuðborgarsvæðinu og með
Smáralindinni er stefnt að því að
skapa framtíðarmiðbæjarkjarna.
Hlutfallsleg fjölgun í Bessastaða-
hreppi skýrist fyrst og fremst af því
að þar er að rísa íbúðarbyggð. Lítið
hefur verið byggt af íbúðarhúsnæði í
Reykjavík að undanförnu.“
Reykjavík
Anna Skúladóttir, fjármálastjóri
Reykjavíkurborgar, segir að útsvar-
ið sé 12,7% fyrir árið 2001.
Fasteignaskattur er 0,375% af
heildarfasteignamati, vatnsgjald er
88 kr. á hvern fm að viðbættum 2.267
kr. fastagjaldi, holræsagjald er
0,15% af fasteignamati og sorphirðu-
gjald er 6.600 kr. á hverja tunnu.
Lóðarleiga er 0,145% af fasteigna-
mati lóðar. Elli- og örorkulífeyris-
þegar fá afslátt í þremur þrepum,
þ.e. 50%, 80% og 100%, af fasteigna-
skatti og holræsagjaldi í samræmi
við tekjur.
Samkvæmt upplýsingum frá Leik-
skólum Reykjavíkur nema niður-
greiðslur vegna daggæslu barna for-
eldra í vígðri/óvígðri sambúð 5.000
kr. vegna 4 til 5 stunda, 7.500 kr.
vegna 6 til 7 stunda og 10.000 kr.
vegna 8 til 9 stunda. Vegna daggæslu
barna einstæðra foreldra og tveggja
námsmanna eru greiddar 7.500 kr.
vegna 4 stunda, 10.750 kr. vegna 5
stunda, 15.000 kr. vegna 6 stunda,
18.250 kr. vegna 7 stunda, 21.600 kr.
vegna 8 stunda og 22.000 vegna 9
stunda.
Fyrir börn foreldra í vígðri/óvígðri
sambúð kostar 4 tíma leikskólavist
með fæði 12.900 kr., 6 tíma leikskóla-
vist með fæði 17.800 kr. og 8 tíma
leikskólavist með fæði 22.700 kr.
Fyrir börn einstæðra foreldra kostar
8 tíma leikskólavist með fæði 11.700
kr. og fyrir börn námsmanna kostar
8 tíma leikskólavist með fæði 17.200
kr. Systkinaafsláttur er 33% með
öðru systkini og 75% með þriðja
systkini.
Sigurbjörn Knudsen, sérfræðing-
ur á fjármálasviði Fræðslumiðstöðv-
ar Reykjavíkur, segir að boðið sé upp
á skóladagvist fyrir nemendur í 1. til
4. bekk grunnskóla Reykjavíkur-
borgar. Í starfsáætlun fræðslumála
kemur fram að skóladagur nemenda
á þessum aldri eigi að vera 30
kennslustundir á viku, þ.e. 4 klukku-
tímar á dag án frímínútna. Almennt
er boðið upp á skóladagvistina frá kl.
14 til kl. 17 síðdegis. Meðalviðveru-
tími barna í skóladagvistinni er áætl-
aður 3 stundir á dag í fjárhagsáætlun
2001. Greiddar eru 170 kr. fyrir tím-
ann í einsetnum skólum og 120 kr.
fyrir tímann í tvísetnum skólum.
Miðað við 70 tíma kostar skóladag-
vistin því 11.900 kr. í einsetnum skól-
um og 8.400 kr. í tvísetnum skólum.
Hlutfall einsetinna skóla í Reykjavík
er um 90%. Stefnt er að því að aðeins
4 skólar af 39 verði tvísetnir í haust.
Alls eru um 40% nemenda í skóla-
dagvistinni í ár. Ekki er veittur sér-
stakur systkinaafsláttur vegna
skóladagvistarinnar. Hádegisverður
heitur/kaldur er í boði gegn greiðslu
efniskostnaðar ásamt heimanámsað-
stoð.
Hafnarfjörður
Sveinn Bragason, fjármálastjóri
Hafnarfjarðar, segir að útsvarið sé
12,7% fyrir árið 2001. Fasteigna-
skatturinn er 0,375% af heildarfast-
eignamati, vatnsgjald er 0,15% af
fasteignamati, holræsagjald er
0,15% af fasteignamati og sorpeyð-
ingargjald er 6.000 kr. fyrir hverja
íbúð. Lóðarleiga er 1% af fasteigna-
mati lóðar. Ellilífeyrisþegar- og ör-
yrkjar geta fengið 40%, 70% eða
100% afslátt af fasteignaskatti og
Hagkvæmnin
veltur á
fjölskyldu-
gerð
Hvert eigum við að flytja? Anna G. Ólafs-
dóttir áttaði sig ekki aðeins á því að sveit-
arfélögin sjö á höfuðborgarsvæðinu inn-
heimta mishá gjöld vegna íbúðarhúsnæðis því
kostnaður vegna gæslu barna í leikskóla- og
skóla er afar mismunandi. Fjölskyldugerð get-
ur haft talsverð áhrif á hvar hagkvæmast
virðist vera að búa með tilliti til gjaldtöku og
þjónustu sveitarfélagsins.
Gjaldtaka og þjónusta
sveitarfélaganna 7
á höfuðborgarsvæðinu
j l j
i l
i