Morgunblaðið - 14.07.2001, Qupperneq 40

40 LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ






 


    

  
    


    
  

  
 
    

 
   



     !  "
#  
  $
   BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100  Símbréf 569 1329
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
Í MORGUNBLAÐINU 8. júlí s.l.
birtist bréf frá séra Ólafi Þ. Hall-
grímssyni á Mælifelli til séra Sigurð-
ar R. Ragnarsson-
ar í Neskaupstað.
Bréfið fjallar um
væntanlegt álver í
Reyðarfirði og
Kárahnjúkavirkj-
un. Hér er ekki
ætlunin að blanda
sér í viðræður
þeirra prestanna
heldur að vekja
athygli á atriði,
sem ekki kemur fram í þeim en skipt-
ir þó mjög miklu máli.
Séra Ólafur bendir á að það 280.000
tonna álver á Reyðarfirði, sem nýleg
skýrsla um mat á umhverfisáhrifum
fjallar um, muni losa árlega 520.000
tonn af koltvísýringi út í andrúmsloft-
ið. Það er rétt. En það sem ekki kem-
ur fram, en skiptir þó öllu máli, er að
álverið dregur úr losun heimsins um
1.040.000 tonn nettó borið saman við
að þetta ál væri alls ekki framleitt og
notað. Ástæðan er sú, að sá hluti
Reyðarfjarðarálsins sem notaður
verður í farartæki dregur nálægt þre-
falt meira úr losun þeirra á koltvísýr-
ingi, en sem nemur þeirri losun sem
fylgir framleiðslu alls álsins með raf-
magni úr vatnsorku á Íslandi, ef not-
uð er besta aðgengileg tækni eins og
áformað er að gera í Reyðarfirði, þ.e.
um 3 x 520.000 = 1.560.000 tonn.
Nettóútkoman fyrir heiminn verður
því 1.560.000 – 520.000 = 1.040.000
tonnum minni losun. Fyrir gróður-
húsaáhrifin, þar á meðal fyrir áhrif
loftslags á búsetuskilyrði á Íslandi, er
það heimslosunin ein sem skiptir máli
en ekki hvar í heiminum hún verður.
Séra Ólafur vekur í bréfi sínu at-
hygli á ýmiskonar neikvæðum um-
hverfisáhrifum Kárahnjúkavirkjun-
ar. Þau eru vissulega fyrir hendi. En
þess konar áhrif fylgja hvers konar
orkuvinnslumannvirkjum. Ósannað
er að umhverfisáhrif Kárahnjúka-
virkjunar séu meiri eða verri en frá
öðrum orkuvinnsluvirkjum, sem skila
jafnmikilli orku og hún. Slík neikvæð
áhrif eru áminning um hið fornkveðna
að ekkert fæst fyrir ekkert. Áminning
um að „í öllum stríðum er einhver
herkostnaður“ eins og séra Ólafur
hefur eftir viðmælanda sínum. Slík
neikvæð áhrif verður ávallt að meta í
samanburði við það jákvæða sem sóst
er eftir. Og eins og að framan er rak-
ið, stuðlar Kárahnjúkavirkjun og ál-
verið að því að draga úr hættunni
vegna gróðurhúsaáhrifanna, þar á
meðal hættunni á að þéttbýl lands-
svæði fari á kaf í sjó vegna hækkandi
sjávarstöðu af þeirra völdum.
Kristin trú býður mönnum að elska
náungann eins og sjálfan sig. Að nú-
tímaskilningi eru allir jarðarbúar,
bornir og óbornir, náungar okkar.
Kristnum mönnum ber því að hugsa
hnattrænt í umhverfismálum sem
öðru. En hvernig er háttað þeim
náungakærleik sem finnst meira til
um að landssvæði í óbyggðum Íslands
sé tekið undir miðlunarlón, og að
smávegis litarbreyting verði á stöðu-
vatni, en að landssvæði fari undir sjó
þar sem þúsundir manna búa á hverj-
um ferkílómetra? Með þessu er ekki
sneitt að einum öðrum fremur. Við öll
aðeins minnt á skyldur okkar, alvöru
málsins og samhengi hlutanna. Minnt
á að við erum heimsborgarar jafn-
framt því að vera Íslendingar.
JAKOB BJÖRNSSON,
Kúrlandi 12, Reykjavík.
1.040.000 tonnum
minni losun, en ekki
520.000 tonnum meiri
Frá Jakobi Björnssyni:
Jakob
Björnsson
MÖRGUM eldri Vestfirðingum varð
það mjög minnisstætt þegar breskir
togarar fóru sínu fram á fiskimiðum
þeirra og veiddu allan þorsk sem
gekk upp á landgrunnið, en fleygðu
karfanum, svo margar fjörur voru
rauðar á lit af rotnandi karfa sem
hafði rekið á land. Smátt og smátt
hvarf allur þorskur af grunnmiðun-
um. Þetta hefur verið mikið magn af
karfa sem hent var í sjóinn aftur í
alla þá áratugi sem Bretar voru á
miðunum hér. Nú kasta Íslendingar
sjálfir fiski og nú er það þorskurinn
sem fer fyrir borð ef hann er minni
er 30–40 cm.
Nú er liðinn nær hálfur annar ára-
tugur síðan hið illræmda kerfi fram-
seljanlegra kvóta var tekið upp og ef
brottkastið nemur 30–40 þús. tonn-
um árlega er magnið orðið mikið sem
liggur á sjávarbotninum eftir allan
þennan tíma. Ólíklegt er að svo mik-
ið magn af rotnandi fiski bæti hrygn-
ingarsvæðið. Þar eru þeir að gera
rétta hluti.
Þegar Norðmenn nýttu hvalina
hér við land byggðu þeir hval-
bræðsluverksmiðjur í landinu. Ein
þeirra var Sólbakkaverksmiðjan.
Þar var óhemju mikið brætt og
hvalalýsið flutt á markað út í Noregi
og öðrum Evrópulöndum. Hátt verð
fékkst fyrir hvalalýsið sem var notað
til götulýsingar og í iðnaðarvöru í
borgum Evrópu. Íslenskur sjómaður
sem var á einu þessara norsku
mhvalveiðiskipa minnist þess að áð-
ur en þau tóku nýjan farm af lýsi
voru tankarnir vandlega hreinsaðir
og smúlaðir út hér í Faxaflóanum og
allt botnfall og groms lenti í sjónum.
Smátt og smátt hvarf allur þorskur
úr flóanum og veiddist ekkert þar
frekar en í Dauðahafinu.
Við Íslendingar verðum að fara
varlega með þorskstofninn sem fer
síminnkandi og fækka togurum sem
veiða innan 200 mílna markanna, en
byggja miklu meira á strandveiðum
á minni skipum en togurum. Ekki er
talið gott fyrir lífríkið á landi ef and-
rúmsloftið verður mjög mengað. Á
sama hátt er mengunnin slæm fyrir
lífríkið í sjónum sem er miklu næm-
ara og viðkvæmara fyrir mengun en
lífríkið á landi.
GUNNAR VIGFÚSSON,
Grettisgötu 80, Reykjavík.
Brottkast fyrr og nú
Frá Gunnari Vigfússyni: