Morgunblaðið - 23.09.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 23. SEPTEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
KRISTINN Jakobsson, milliríkja-
dómari í knattspyrnu, er einn af átta
dómurum sem valdir hafa verið til að
dæma lokaleikina á heimsmeistara-
móti drengja, 17 ára og yngri, sem
nú stendur yfir í Trínidad og Tób-
agó. Kristinn var í hópi 16 dómara
sem dæmdu í riðlakeppninni á sama
stað en nú hafa átta þeirra verið
sendir heim.
Kristinn hefur dæmt tvo leiki til
þessa, milli Paraguay og Írans og á
milli Spánar og Burkina Faso, og
fengið mjög góðar einkunnir fyrir
frammistöðu sína. Í leik Paraguay og
Írans þurfti Kristinn að sýna rauða
spjaldið þrisvar, þar af tvisvar eftir
að leiknum lauk en þá var grunnt á
því góða milli leikmanna liðanna. Í
dag, sunnudag, dæmir hann viður-
eign Ástralíu og Nígeríu í átta liða
úrslitum keppninnar.
Þess má geta að allir æðstu menn
dómaramála í heiminum eru staddir
á Trínidad og Tóbagó vegna mótsins
og ljóst að Kristinn er að festa sig í
sessi enn frekar í sessi í alþjóðadóm-
gæslu, en hann komst fyrr á þessu
ári í úrvalshóp efnilegra evrópskra
knattspyrnudómara.
Kristinn
dæmir áfram
á Trínidad
ALÞJÓÐASAMBAND
Rauða krossins og
Rauða hálfmánans
sendi út hjálparbeiðni á
föstudagskvöld til 176
aðildarfélaga um heim
allan til að bregðast við
yfirvofandi flótta-
mannavanda í ná-
grannalöndum Afgan-
istan. Í beiðninni, sem
var send út að ósk
Rauða hálfmánans í
Pakistan og Íran, er
óskað eftir 8,8 milljón-
um svissneskra franka
til að meta flóttamanna-
vandann og undirbúa
aðstoð við flóttamenn. Vitað er að
þúsundir Afgana eru á flótta út úr
landinu, eða til afskekktra landbún-
aðarhéraða í Afganistan. Rauði kross-
inn telur að rúmlega ein milljón flótta-
manna gæti á næstu vikum streymt
yfir til landa sem liggja að Afganistan.
Rauði krossinn hér á landi hefur
það fyrir reglu að svara öllum slíkum
hjálparbeiðnum og mun skýrast eftir
helgi hvernig brugðist verður við
þessari beiðni. Þórir Guðmundsson,
upplýsingafulltrúi RKÍ, hélt til Pak-
istan á föstudag þar
sem hann mun gegna
starfi upplýsingafull-
trúa á vegum Alþjóða-
sambandsins.
Didier J. Cherpitel,
framkvæmdastjóri Al-
þjóðasambands Rauða
kross félaga, sem nú er
staddur hér á landi,
sagði í samtali við
Morgunblaðið að Rauði
krossinn hafi frá því
hörmungarnar dundu
yfir í Bandaríkjunum
þann 11. september
undirbúið viðbrögð við
hugsanlegu neyðar-
ástandi, sérstaklega í löndunum í
kringum Afganistan. Einnig sé Rauði
krossinn með undirbúning í Súdan,
sem og í Miðausturlöndum; Írak, Sýr-
landi, Líbanon, Palestínu og Ísrael.
Cherpitel segir að ástandið í Afgan-
istan sé þegar erfitt, miklir þurrkar
hafi hrjáð Afgani síðustu tvö ár og að
tæplega fimm milljónir manna lifi nú
á aðstoð alþjóðlegra hjálparsamtaka
á svæðinu. Hann segir að hjálparsam-
tök hafi, að ósk stjórnar talibana, flutt
alþjóðlega hjálparstarfsmenn af
svæðinu vegna öryggisráðstafana
fyrir rúmri viku.
„Við höfum gert Rauða hálfmánan-
um í löndum sem eiga landamæri að
Afganistan viðvart um að búa sig und-
ir að taka á móti flóttamönnum. Nú
eru landamæri Afganistan lokuð, en
við vitum ekki hversu lokuð þau eru,“
segir Cherpitel. Hann segir að þegar
hafi verið sendur búnaður sem nægir
til að aðstoða 10 þúsund flóttamenn,
en það dugi skammt.
Cherpitel segir erfitt að meta
hversu margir hafa þegar yfirgefið
Afganistan. Flóttamannavandinn var
þegar til staðar áður en hryðjuverka-
menn gerðu árás á Bandaríkin. Þann-
ig voru fyrir atburðina um 1,4 millj-
ónir afganskra flóttamanna í Íran
sem Rauði hálfmáninn er að hjálpa.
Hann segir að ástandið sé óstöðugt
í þessum löndum og því hafi Rauði
krossinn og hálfmáninn áhyggjur af
öryggi starfsmanna sinna þar.
Cherpitel segir að t.d. sé merki Rauði
krossins ekki lengur notað á svæðinu,
á öllum merkjum sé aðeins merki
Rauða hálfmánans, en yfirleitt eru
bæði merkin notuð. „Við höfum einnig
flutt sendifulltrúa af svæðinu sem
ekki tala tungumálið eða hafa ekki að-
lagast lífinu í landinu. Við höfum síðan
flutt þangað fulltrúa sem geta talað
við fólkið á þess máli og eiga auðveld-
ara með að falla inn í þjóðfélagið. Líta
t.d. eins út, og helst viljum við að þeir
séu íslamskir,“ segir hann.
„Við erum að reyna að sjá vandann
fyrir. Því betur sem þú undirbýrð þig
í neyðarástandi, því betri verður
hjálpin. Við vitum ekki á þessu stigi
hvað mun gerast, en við erum að und-
irbúa hvað við getum gert til að draga
úr þjáningu þeirra sem minnst mega
sín. Við búumst við fólksflutningum
og þurfum því að vera búin undir að
útvega grundvallarhjálp eins og skjól,
mat, drykk og læknisaðstoð,“ segir
Cherpitel. Hann segir erfitt að segja
til um hversu margir hjálparstarfs-
menn séu þegar á svæðinu og segir að
í löndunum í kringum Afganistan
starfi margir innfæddir á vegum
Rauða hálfmánans, bæði sem sjálf-
boðaliðar og starfsmenn.
Cherpitel segir að Alþjóðasamband
Rauða krossins leggi einnig mikla
áherslu á að í þeim löndum sem Rauði
krossinn starfar verði gripið til ráð-
stafana til að koma í veg fyrir að kyn-
þáttafordómum vaxi fiskur um hrygg
og fólki verði mismunað á grundvelli
kynþáttar eða trúarbragða.
Hjálparbeiðni send út
Rauði krossinn undirbýr flótta-
mannaaðstoð við Afganistan
Morgunblaðið/Ásdís
Afgönsk fjölskylda á flótta frá Kabúl. Óttast er, að hálf önnur milljón
manna reyni að flýja Afganistan á næstu vikum.
Didier J. Cherpitel
ÁRNI Tómasson, bankastjóri Búnað-
arbankans, segist vera undrandi á yf-
irlýsingu Sturlu Böðvarssonar sam-
gönguráðherra í Morgunblaðinu í
gær um að Búnaðarbankanum „hafi
mistekist að nokkru leyti að fást við
verkefnið“, þ.e.a.s. sölu á Landssím-
anum. Árni segist vera algerlega
ósammála þessu. Hann segir mikil-
vægt að hafa í huga að Búnaðarbank-
inn hafi ekki komið nærri ákvörðun
um verð hlutabréfanna.
„Ég er bæði undrandi og algerlega
ósammála því sem fram kemur hjá
ráðherranum um þátt Búnaðarbank-
ans í sölu hlutabréfanna. Við höfum
alls staðar fengið mikið hrós fyrir
okkar þátt í málinu. Sölu- og útboðs-
lýsing hefur verið talin ein sú besta
sem gerð hefur verið. Við höfum haft
forgöngu um að þróa rafrænt sölu- og
skráningarkerfi sem auðveldar al-
menningi þátttöku. Við höfum átt fjöl-
marga fundi með fjárfestum og staðið
fyrir ítarlegri kynningu á málinu. Það
hefur aldrei verið markmið okkar að
tala sig inn á eitthvert verð heldur að
birta réttar og ábyggilegar upplýs-
ingar þannig að fjárfestar geti mynd-
að sér sjálfstæða skoðun á verðlagn-
ingu. Það er okkar skoðun að við
eigum að vinna þannig að málum. Það
er svo rétt að vekja athygli á því að
bankinn kom hvergi nærri ákvörðun
um verð á hlutabréfunum. Það var í
höndum annarra að taka þá ákvörð-
un,“ sagði Árni.
Árni sagðist ekki geta svarað
spurningu um hvort Búnaðarbankinn
hefði verið ósammála þeirri ákvörðun
sem tekin var um verðlagningu hluta-
bréfanna. Samtöl aðila væru trúnað-
armál. „Við höfum alltaf sagt að við
teljum verðið sanngjarnt miðað við
hvað Landssíminn er að hagnast og
að skapa mikið fjármagn í rekstri. Við
teljum að verðið þoli alla skoðun þeg-
ar til lengri tíma er litið, en almennt
má segja að ef sala gengur ekki geti
þrennt skýrt það. Annað hvort er var-
an ekki nógu góð, verðið ekki rétt eða
ytri aðstæður eru þannig að hitt
tvennt skipti ekki máli. Ég held að
þetta síðasta atriði vegi þarna
þyngst,“ sagði Árni.
Lífeyrissjóðirnir kann-
ast ekki við samráð
Samgönguráðherra sagði í samtali
við Morgunblaðið að allt benti til að
stóru lífeyrissjóðirnir hefðu haft sam-
ráð um að sniðganga útboðið. For-
svarsmenn lífeyrissjóðanna vísa
þessu á bug.
Magnús L. Sveinsson, formaður
stjórnar Lífeyrissjóðs verzlunar-
manna, sagðist ekki kannast við að líf-
eyrissjóðirnir hefðu haft samráð um
að sniðganga útboðið, a.m.k. hefði Líf-
eyrissjóður verzlunarmanna ekki tek-
ið þátt í slíku samráði, hefði það átt
sér stað. Hugsanleg kaup í Landssím-
anum hefðu aldrei verið rædd í stjórn
lífeyrissjóðsins. „Við að sjálfsögðu
hugum vel að málum áður en við tök-
um ákvörðun um stórar fjárfestingar.
Ekki ómerkari stofnun en Íslands-
banki taldi að það væri yfirverð á
bréfunum í Landssímanum og ég
myndi halda að það hafi einhver áhrif
haft á menn. Mér finnst ekki ólíklegt
að menn hafi vilji doka við og sjá hvað
gerðist. Viðbrögð almennings við út-
boðinu finnast mér einnig benda til að
honum hafi fundist verðið hátt og
betra væri að sjá til. Mat almennings
og lífeyrissjóðanna virðist því hafa
farið saman,“ sagði Magnús.
Verðið of hátt
Halldór Björnsson, varaformaður
lífeyrissjóðsins Framsýnar, segist
ekki kannast við neitt samráð. Hann
segir að rætt hafi verið um að lífeyr-
issjóðirnir kæmu sameiginlega að út-
boðinu, en ekkert hafi orðið úr því.
Hann segir að á fundi lífeyrissjóðanna
á fimmtudag hafi útboð Landssímans
verið rætt, en þar hafi engin áform
eins og samgönguráðherra hefur gef-
ið í skyn, verið rædd.
„Þeir verða bara að átta sig á því að
þetta er skökk tímasetning hjá þeim
þegar þeir eru að bjóða þetta út,“ seg-
ir Halldór. Hann segir að Framsýn
hafi tekið þá ákvörðun að taka ekki
þátt í útboðinu vegna ástandsins á
verðbréfamarkaði. Einnig hafi ráð-
gjafar um hlutabréfakaup talið að
verð bréfanna væri of hátt. Hann seg-
ir að ástandið í Bandaríkjunum hafi
sömuleiðis áhrif á söluna. Því hefði
verið skynsamlegt að fresta sölunni.
Stjórnarformaður Framsýnar er
Þórarinn V. Þórarinsson sem jafn-
framt er forstjóri Landssímans. Hall-
dór segir að hann hafi ekki tekið þátt í
neinum fundum þar sem útboð
Landssímans var rætt.
Hallgrímur Gunnarsson, stjórnar-
formaður Sameinaða lífeyrissjóðsins,
sagðist ekki kannast við að stóru líf-
eyrissjóðirnir hefðu haft neitt samráð
um að kaupa ekki hlutabréf í Lands-
símanum. Hann sagði að Sameinaði
lífeyrissjóðurinn væri að sjálfsögðu
opinn fyrir fjárfestingatækifærum á
hlutabréfamarkaði. „Ákvarðanir okk-
ar ráðast af því hvað það eru góðir
fjárfestingarkostir í boði hverju sinni.
Það var okkar mat að útboðsgengi á
Landssímanum væri einfaldlega of
hátt og að það myndi lækka. Við töld-
um raunar að það gætu skapast kaup-
tækifæri þegar þessi lækkun væri
komin fram. Það má ekki gleyma því
að vextir eru háir um þessar mundir
og á óvissutímum hafa fjárfestar til-
hneigingu til að kaupa frekar skulda-
bréf. Það hafði einnig áhrif á ákvörð-
un okkar um að taka ekki þátt í
útboðinu,“ sagði Hallgrímur.
Ögmundur Jónasson, formaður
stjórnar Lífeyrissjóðs starfsmanna
ríkisins, sagði að sérfræðingar LSR í
fjárfestingum hefðu farið vel yfir
þetta mál. Í stjórninni hefði ekki verið
andstaða við að sjóðurinn keypti í
Símanum ef þeir hefðu metið það hag-
kvæmt. LSR hefði ekkert samráð
haft við aðra sjóði um að kaupa ekki.
„Landssíminn er traust fyrirtæki
og eðlilegt að lífeyrissjóðirnir horfi til
hans og vilji hafa hann í eignasafni
sínu. Því er hins vegar ekki að leyna
að mörgum finnst undarleg tilfinning
að kaupa eign af sjálfum sér, en þjóð-
in á bæði Símann og lífeyrissjóðina.
Það er greinilegt að tímasetning
var röng og að það stendur mjög í
mönnum að það er ekkert vitað hver
kjölfestufjárfestirinn verður. Senni-
lega verður það erlent símafyrirtæki
sem myndi þá vera með ráðandi hlut í
fyrirtækinu. Íslendingum finnst held
ég mörgum undarlegt að þeim skuli
vera ætlað pláss á öðru farrými.“
Ögmundur sagði að talsvert hefði
verið rætt um verðið og sagðist telja
að menn hefðu metið það rangt með
hliðsjón af öðrum þáttum. „Mér finnst
undarlegt að menn skuli vera að leita
að blóraböggli, sérstaklega í ljósi þess
að það gera menn sem eru mjög upp-
teknir af markaðslögmálunum. Nú
þegar markaðurinn hagar sér ekki
eins og þeim líkar verða þeir reiðir.“
Árni Tómasson, bankastjóri Búnaðarbanka Íslands, um sölu Landssímans
Bankinn kom ekki nærri
ákvörðun um verð bréfanna
Stjórnendur lífeyrissjóða og Búnaðarbank-
ans vísa ummælum samgönguráðherra um
útboð Landssímans á bug, en ráðherra
sagði að Búnaðarbankanum hefði að nokkru
leyti mistekist og að lífeyrissjóðirnir hefðu
sammælst um að sniðganga útboðið.