Morgunblaðið - 23.09.2001, Blaðsíða 35

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. SEPTEMBER 2001 35
LEGSTEINAR
Komið og skoðið
í sýningarsal okkar eða
fáið sendan myndalista
MOSAIK
Hamarshöfði 4, 112 Reykjavík
sími: 587 1960, fax: 587 1986
störfum, er þau hafa tekið sér fyrir
hendur.
Sjaldan fellur eplið langt frá eik-
inni.
Margar ferðir voru farnar innan-
lands og utan til þess að sjá þau og
heyra.
Ekki er hægt að minnast þín án
þess að minnast á Finnboga einka-
bróður þinn, aðeins eitt ár var á milli
ykkar bræðra, þið voruð einstaklega
samrýmdir alla æfi, svo að eftir var
tekið, alltaf sem einn maður. Er sökn-
uður Boga því sár á þessum tímamót-
um og ómetanleg er sú vinátta og um-
hyggja sem Kristjana eiginkona hans
sýndi þér gegnum árin, sem þú mast
mikils.
Ekki gleymist æðruleysi ykkar
bræðra og dugnaður, þegar Vest-
mannaeyjagosið dundi yfir árið 1973.
Foreldrum ykkar reyndust þið þá svo
sem endranær, sem best verður á
kosið og var það þannig þar til æfi
þeirra var öll.
Ég læt öðrum eftir að skrifa um
störf Jóhanns í þágu samfélagsins.
Vestmannaeyjar voru þinn heim-
ur. Þar varst þú fæddur, þar vildir þú
vera.
Orð eru lítils megnug, en minning-
in lifir um mann, sem var glaðastur,
er hann gaf sem mest, mann sem
hlustaði og skildi.
Ég og fjölskylda mín sendum ykk-
ur börnum hans, tengdabörnum,
barnabörnum og ástvinum öllum,
okkar innilegustu samúðarkveðjur og
biðjum Guð að styrkja ykkur á þess-
um erfiðu tímamótum.
Ebba frænka og fjölskylda.
Hann var engum líkur hann Jói á
hólnum. Hreint magnað eintak sem
fór sannarlega lifandi í gegnum æv-
ina. Hann státaði af því að hafa ekki
þurft að leita læknis eða vera á lyfjum
fyrr en nú fyrir fáeinum mánuðum.
Hann var allt fram á síðustu daga
hraustur svo af bar og var ófeiminn
að þakka Guði líf og heilsu og allar
aðrar góðar gjafir. Hann treysti Guði
og var honum falinn í allri sinni veru
og á öllum sínum ferðum. Hann
treysti því að frelsarinn myndi vel
fyrir sjá, eins og hann hafði heitið.
Hann Jói var gestrisinn svo eftir
var tekið og verður vart leikið eftir.
Hann munaði ekki um að „sletta á
nokkrar tertur“ eins og hann kallaði
það, og taka á móti tugum manna í
kaffi eða matarsamsæti heima á hin-
um ævintýralega hóli. Þar sem hann
hafði komið sér fyrir og naut þess að
vera til og taka á móti gestum, inn-
lendum sem erlendum.
Jói var víðförull og hafði sérlega
gaman af því að ferðast. Mér er minn-
isstætt jólakortið sem hann sendi
mér jólin eftir sjötugsafmælið sitt
með mynd af sér stöddum á Torgi
hins himneska friðar í Kína. „Og hér
er ég staddur, á torgi Hins himneska
friðar, og gef Guði dýrðina.“ Baðandi
út öllum öngum eins og frjáls fugl
sem hefði lent þarna á hinu dæma-
lausa torgi rétt sí svona á ferð sinni
um heiminn.
Kynni mín af Jóa á hólnum voru
ekki síst í gegnum sameiginlegt verk-
efni okkar vegna starfa Gídeonfélags-
ins. Jói var einn af stofnfélögum Gíd-
eondeildarinnar í Vestmannaeyjum
árið 1981 og er hann sá síðasti í þeim
hópi stofnfélaga deildarinnar sem
enn var í félaginu. Hinir eru annað-
hvort látnir, fluttir eða hættir.
Jói á hólnum hafði sérstakt hjarta-
lag fyrir því að útbreiða Guðs orð um
landið og um heimsbyggðina alla.
Hann var afar trúfastur og samvisku-
samur liðsmaður í Gídeonfélaginu og
formaður Gídeondeildarinnar í Vest-
mannaeyjum í ein sex ár. Á hverju
hausti naut hann þess að gefa æsku
landsins það besta sem hann vissi,
eintak af Guðs heilaga orði. Ég minn-
ist og er þakklátur fyrir samveruna
með Gídeonfélögum í Vestmannaeyj-
um. Það verður ógleymanlegt að hafa
fundað á hólnum og hvað þá gist þar í
öruggu skjóli hins umtalaða og
trausta ævintýramanns.
Jóa á hólnum verður sárt saknað.
Enda munu fáir treysta sér í fötin
hans. Hann var þvílíkt stórbrotið ein-
tak sem litaði tilveruna með nærveru
sinni og nálgun allri.
En líf Jóa heldur áfram þótt ævinni
sé lokið. Frelsarinn okkar Jesús
sagði: „Hjarta yðar skelfist ekki. Trú-
ið á Guð og trúið á mig. Í húsi föður
míns eru margar vistarverur. Væri
ekki svo, hefði ég þá sagt yður, að ég
færi burt til að búa yður stað? Þegar
ég er farinn burt og hef búið yður
stað, kem ég aftur og tek yður til mín,
svo að þér séuð einnig þar sem ég er.
Veginn þangað sem ég fer, þekkið
þér.“ Tómas segir við hann: „Herra,
vér vitum ekki, hvert þú ferð, hvernig
getum vér þá þekkt veginn?“ Jesús
segir við hann: „Ég er vegurinn,
sannleikurinn og lífið. Enginn kemur
til föðurins, nema fyrir mig.“ Í trausti
til þessara orða frelsarans er ég viss
um að fara mun vel um Jóa á þeim hól
sem honum verður úthlutað í ríki
himnanna. Á hól í nálægð frelsarans
þar sem ríkir jafnrétti og bræðralag.
Þar sem er fólk af öllu þjóðerni. Sann-
arlega eitthvað fyrir Jóa. Þótt Jóa á
hólnum verði sárt saknað getum við
huggað okkur við það að í himinhæð-
um mun fara vel um hinn óviðjafn-
anlega Jóa á hólnum
Sigurbjörn Þorkelsson,
forseti Landssambands
Gídeonfélaga á Íslandi.
Í dag kveðjum við fyrrum sam-
starfsmann okkar, Jóhann Friðfinns-
son, er alla jafnan var kallaður Jói á
Hólnum, sem lést fimmtudaginn 13.
september síðastliðinn á 73. aldurs-
ári. Jóhann var starfandi við Byggða-
safnið í Safnahúsinu frá 1992 til árs-
loka 1999, þegar hann lét af störfum
fyrir aldurs sakir.
Sem samstarfsmaður var Jóhann
léttur og kátur og hafði gaman af að
spjalla við gesti og gangandi. Hann
tók vel á móti öllum sem áttu leið til
hans hvort sem þeir heimsóttu
Byggðasafnið eða heimili hans á
Hólnum.
Hann hafði yndi af því að kynna
fólki sögu og menningu eyjanna og
heimabyggðin, Vestmannaeyjar, var
honum allt.
Í gegnum vinnu sína á Byggða-
safninu eignaðist hann vini víðsvegar
um heiminn og fór hann í nokkrar
ferðir erlendis til að vitja vina sem
hann hafði kynnst.
Jóhann var mjög greiðvikinn við
samstarfsmenn og sýndi þeim mikla
ræktarsemi innan sem utan Safna-
húss. Kunnum við honum bestu þakk-
ir fyrir, nú þegar við kveðjum hann
hinstu kveðju.
Dýpsti leyndardómur lífsins er sá að
það eina sem er þess vert að gjöra er það
sem við gjörum í þágu annarra.
(Lewis Carroll.)
Ég flyt ættingjum og vinum sam-
úðarkveðjur fyrir hönd fyrrum sam-
starfsmanna í Safnahúsi Vestmanna-
eyja.
Nanna Þóra Áskelsdóttir,
forstöðumaður
Safnahúss Vestmannaeyja.
Lífið er dásamlegt, sagði Jói á
Hólnum svo oft og iðulega í mannlífs-
spjallinu og lífsins melódí. Jóhann
Friðfinnsson setti mikinn svip á sína
samtíð. Hann var ávallt boðinn og bú-
inn til góðra verka, hafði einstaklega
ríka samkennd með meðbræðrum
sínum og hikaði ekkert við að láta
hana í ljós. Hann var fastur liður í svo
mörgu: kirkjukórnum, sóknarnefnd,
á góðra vina fundum, í pólitíkinni og
um langt árabil var hann ötull safn-
vörður. Hann var fastur liður í bæj-
arbragnum og aufúsugestur.
Stundum var eins og Hóllinn væri
járnbrautarstöð eða samgöngumið-
stöð, því það var einstaklega gest-
kvæmt hjá Jóa. Hann var búinn
þeirri náttúru að geta gengið að fólki
hvar sem var í heiminum, gefið sig á
tal við það, og orðið vinur þess á auga-
bragði. Það var því ósjaldan að hann
brá sér í heimsóknir út í heim eða
fékk heimsóknir að utan. Hann hafði
mikið gaman af þessum stíl, enda ein-
stakur spjallari og alltaf var stutt í
gamansemina. Fyrir nokkrum árum
hitti ég hann úti á nýja hrauni við
Eldfellið ásamt rússneskri vinkonu
sinni. Þau voru búin að grafa einar
tuttugu holur með skóflum sem þau
voru með. Ég spurði hvað væri á döf-
inni. „Við erum að leita að rúgbrauðs-
dunkinum sem við grófum til bakst-
urs,“ svaraði Jói glaðhlakkalega.
Jói var einstaklega góður sögu-
maður og var mjög laginn við það að
gera grín að sjálfum sér í bland.
Hann var snjall ræðumaður og
fylginn sér, en talaði alltaf stutt og
hnitmiðað. Jói sagði stundum að hann
hefði fyrst tekið við sér í seinni hálf-
leik og átti þá við að hann væri meira
á ferð og flugi. En fyrst og fremst
hafði hann gaman af þessu öllu og
þrettándaboðin hjá honum voru með
miklum brag. Hann bakaði sjálfur,
bjó til kramarhúsin og hlóð veislu-
borð sem tugir vina og vandamanna
sóttu árlega. Þá var glatt á Hólnum.
Það varð brátt um þennan blíða vin
og hans er sárt saknað, því það fylgdi
honum alltaf svo góður andi. Hann
fór um með reisn og gaf meira en
hann þáði. Börnum hans og bróður og
öðrum ástvinum sendum við Dóra
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Megi minningin um góðan dreng gefa
birtu og yl í ljósi þess að lífið er
dásamlegt.
Árni Johnsen.
Jóhann Friðfinnsson vinur minn
og söngfélagi andaðist hinn 13. sept.
sl. á Landspítala Fossvogi eftir nokk-
urra vikna baráttu við illvígan sjúk-
dóm.
Við Jóhann sungum saman í Kór
Landakirkju í 48 ár og störfuðum
saman í sóknarnefnd Landakirkju í
20 ár. Ég hætti í kórnum sl. vor en þó
sungum við saman við jarðarför laug-
ardaginn 28. júlí sl. og vorum þá tveir
í tenórnum, eins og svo oft hér á árum
áður.
Daginn eftir, sunnudaginn 29. júlí,
söng Jóhann við messu í Stafkirkj-
unni. Engum duldist þá að hann var
mikið veikur.
Það fer ekki hjá því að það myndist
mikil tengsl á milli manna sem starf-
að hafa saman í nærri hálfa öld, og
það á miklum átakatímum í lífi okkar
Vestmannaeyinga.
Ég kveð vin minn og söngfélaga
með þakklæti og virðingu og sendi
börnum hans og fjölskyldum þeirra
einlægar samúðarkveðjur.
Jóhann Björnsson.
Það er barið að dyrum, inn snarast
léttum skrefum hávaxinn eldri mað-
ur, býður góðan og blessaðan daginn,
sælt veri fólkið á þessum drottins
degi. Hann er ákaflega snyrtilegur til
fara, með silkihálsklút, en sportlegur.
Hann hefur fréttir að færa úr ævin-
týrum sem hann hefur lent í. Ef það
eru ekki ævintýri, þá verða þau það í
hans frásögn. Hann hefur greinilega
gaman af lífinu og nýtur þess að hitta
fólk, ferðast og upplifa óvænta at-
burði. Sá sem hér er lýst er Jóhann
Friðfinnsson, öðru nafni Jói á Hóln-
um.
Jói var heimilisvinur fjölskyldunn-
ar, eins og svo margra annarra. Hann
var tryggur vinum sínum og ræktaði
vináttuna með innliti til þeirra, kom
yfirleitt óvænt, stoppaði stutt og var
alltaf léttur í lund. Hann elskaði
rjómatertur og allt sætabrauð, en af-
þakkaði hverskyns brauð, því það
sagðist hann geta borðað heima hjá
sér! Jói var skrautfjöður í mannlífs-
flórunni. Hann var ófeiminn og hafði
einstakt lag á að koma sér að, þar
sem eitthvað var um að vera. Hann
var reglumaður á vín og tóbak, en var
ímynd þess lífsstíls „að gleðin er
besta víman“. Þrettándaboðin hans
voru víðfræg. Þá naut hann sín í gest-
gjafahlutverkinu, skenkti kaffi úr silf-
urkönnu og gott sætabrauð með.
Gestrisni hans var einstök og eru þeir
ófáir sem nutu gistingar og veitinga á
Hólnum, en svo kallaði hann heimili
sitt, sem var gott nafn á því húsi, en
það stendur hátt í bænum með góðu
útsýni og er glæsilegt í alla staði.
Jóhann gegndi ýmsum trúnaðar-
störfum og verða aðrir til þess að
rekja þau.
Eina sögu sem lýsir Jóa vel læt ég
fylgja. Einu sinni sem oftar var hann í
Þýskalandi, nánar tiltekið í Ham-
borg. Hann var að fara heim með
strætisvagni að kvöldi til, en hann
hélt til í úthverfi Hamborgar. Fleira
fólk var með strætisvagninum og
fann hann að eitthvað lá í loftinu.
Honum var litið aftast í vagninn, þar
sat hópur af karlmönnum af ýmsum
þjóðernum, sem voru til alls vísir. Jó-
hann sest aftarlega í vagninn og brátt
fer hann að syngja „It’s a long way to
Tipperary“. Ekki leið á löngu þar til
allir í vagninum tóku undir, líka
skuggalegu mennirnir sem sátu aft-
ast. Þeir fóru síðan út úr vagninum á
undan Jóa. Bauðst þá strætóbílstjór-
inn til að keyra Jóa heim að dyrum,
því hann taldi að hann hefði bjargað
honum frá kynþáttauppreisn í vagn-
inum.
Margar fleiri sögur eru til af ferð-
um hans og ævintýrum. Þær væru
efni í heila bók. Persónuleikar eins og
Jói eru skraut í tilveruna, en eins og
með annað skraut er smekkur manna
misjafn. Jói lét það ekki á sig fá þó
fólk væri mishrifið af hans uppátækj-
um og hélt sínu striki. Þegar veik-
indin heimsóttu hann sl. sumar var
enginn uppgjafartónn í kappanum.
„Þeir verða nú ekki lengi að bjarga
þessu, þeir eru svo flinkir læknarnir,“
sagði hann sallarólegur þegar við
kvöddum hann á sjúkrahúsinu um
miðjan ágúst. Tíminn var ekki lengri
sem hann fékk, til að ferðbúast í sína
síðustu ferð.
Við þökkum honum samfylgdina
og vottum aðstandendum og vinum
samúð.
Guðný Bjarnadóttir,
Kristján G. Eggertsson.
Kunningsskapur okkar Jóhanns
hófst ekki fyrr en 1986 er hann tók
við starfi því er ég hafði gegnt í nokk-
ur ár við Byggðasafn Vestmanna-
eyja. Ekki var svo að við vissum eigi
hvor af öðrum, hann var áberandi í
bæjarmálum og pólitík, átti stóra og
mikla verslun í Drífanda, bjó í stóru
fallegu húsi á einum fegursta stað í
bænum, átti stóra og góða fjölskyldu.
Þá voru yngsti sonur hans, Davíð,
og yngsti sonur okkar, Óskar, mikið
saman og miklir vinir, búa nú báðir í
Þýskalandi.
Einn morgun stuttu eftir að hann
tók við Safninu kom hann hér kl. 9.30
til þess að spurja mig einhvers varð-
andi Safnið. Við buðum honum kaffi
og ég skrapp niður í bakarí og náði í
ný vínarbrauð og þá kom upp úr
dúrnum að þau voru eitt af því besta
sem han fékk. Eftir þetta spjall í eld-
húsinu hjá okkur brást það ekki öll
þessi ár sem hann lifði að hann kæmi
ekki alltaf á hverjum fimmtudegi og
alveg á sama tíma, 9.30. Ef hann var
ekki í bænum eða utanlands var hann
alltaf vanur að hringja á þessum
sama tíma til okkar og senda kveðju
og segja að við þyrftum ekki að búast
við honum í dag.
Ég var viss um að hann lenti á
réttri hillu þegar hann tók að sér
Byggðasafnið, hann var góður tungu-
málamaður, talaði bæði ensku og
þýsku auk Norðurlandamálanna.
Hann hafði líka þann sérstaka eigin-
leika að geta strax talað við fólk sem
það væru gamlir og góðir kunningjar,
gekk með því um safnið og sýndi því
það sem þar var að sjá.
Stundum varð fólk af flugi eða
komst ekki til baka á þeim tíma sem
það hafði ætlað. Þá átti hann það til
að bjóða því heim í kaffi og í mat og
jafnvel gistingu þegar þannig stóð á.
Upp úr þessu varð oft góður kunn-
ingsskapur og vinátta sem bauð upp á
heimsóknir til annarra landa, sem
hann oft þáði, brúðkaup í Ísrael, ferð-
ir til Kína og Japans og til Ameríku,
Rússlands og víðar. Hann naut þess
að ferðast og hafði gaman af að segja
okkur ferðasöguna, því það var nærri
alltaf eitthvað sögulegt og skemmti-
leg er gerðist í hverri ferð.
Það var oft gaman hér við eldhús-
borðið er hann sagði frá þessum ferð-
um sínum því alltaf lenti hann í ein-
hverju sérstöku sem var
frásagnarvert. Hann var einstaklega
minnungur á nöfn manna og atburði
liðinna tíma, hafði góða frásagnar-
hæfileika og átti gott með að koma
því frá sér bæði í orði og skrifuðu
máli, alls ófeiminn við að segja hverja
sögu eins og honum þótti hæfa hverju
sinni.
Jói var einstakt snyrtimenni, bar
sig vel og var reglumaður bæði á vín
og tóbak, einstaklega heilsuhraustur,
hafði aldrei orðið veikur sem kallað er
fyrr en í sumar er hann fór að finna
fyrir hinum skæða sjúkdómi er lagði
hann að velli á skömmum tíma og
kom mörgum í opna skjöldu. En
svona er lífið, enginn veit sína ævina
fyrr en öll er. Þær voru margar
ánægjustundirnar sem við áttum
saman hér við eldhúsborðið í morg-
unspjallinu yfir kaffi og vínarbrauði.
Það var margt sem bar á góma um
menn og málefni og aldrei talaði hann
illa um fólk. En ef maður kom með
eitthvað er honum féll ekki vel í geð
var hann fljótur að slá mann út af lag-
inu og braut þá upp á nýju umræðu-
efni.
Við hjónin kveðjum hann með
söknuði og þökkum einstaka ræktar-
semi í okkar garð, því í hvert skipti er
við vorum á spítala í Reykjavík eða
hér í Eyjum var hann alltaf kominn í
heimsókn og spurði um líðan okkar
og ég vissi að svo var um fleiri þegar
þannig stóð á fyrir þeim. Við sendum
ættingjum og vinum innilegar sam-
úðarkveðjur.
Dóra og Sigmundur
Andrésson.