Morgunblaðið - 23.09.2001, Blaðsíða 31

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23. SEPTEMBER 2001 31
Allar minningar
sem ég á um Sverri
Hólmarsson eru bjart-
ar minningar. Ég
kynntist honum fyrst
þegar ég var nýkominn í Mennta-
skólann í Reykjavík eftir sumar-
langt handlang hjá múrarameist-
ara sem hvatti mig eindregið til
náms af því að hann hafði efasemd-
ir um að ég mundi duga til annars.
Þá var Sverrir nýkominn frá Am-
eríku og hafði held ég verið útval-
inn skiptinemi og drakk espressó-
kaffi á Mokka og var
veraldarvanur og kunni T.S. Eliot
afturábak og áfram en samt hló
hann og var glaður og ljómaði
þrátt fyrir menntunina. Hann var
ritstjóri Skólablaðsins og glæddi
hjá mér áhuga á að reyna að skrifa
niður orð. Ég var feiminn við hann
í fyrstunni, en hann tók mér vel og
fræddi mig og kenndi mér ótal
margt bæði þá og síðar sem hefur
orðið mér til gleði í lífinu.
Á veraldargöngunni misstum við
stundum sjónar hvor á öðrum um
tíma en stundum voru samskiptin
tíðari og nánari. En Sverrir og þá-
verandi eiginkona hans Guðrún
Helgadóttir rithöfundur unnu mik-
ið og fórnfúst starf og lögðu ís-
lenskri kvikmyndagerð ómetanlegt
lið sem meðframleiðendur við gerð
myndarinnar um „Jón Odd og Jón
Bjarna“ sem byggð var á bókum
Guðrúnar.
Ég saknaði Sverris þegar hann
flutti til Danmerkur og hélt að erf-
itt yrði að viðhalda góðum
tengslum en það kom annað á dag-
inn. Síðan þá hefur samband okkar
Sverris aldrei rofnað og alltaf hef-
ur það verið mér til glaðværðar.
Ég minnist margra yndislegra
stunda og endalausrar gestrisni á
heimili þeirra Mette í Freerslev og
góðra samverustunda þegar þau
komu af fjöllum og heimsóttu okk-
SVERRIR
HÓLMARSSON
✝ Sverrir Hólmars-son fæddist á
Sauðárkróki 6.3.
1942. Hann lést á
heimili sínu í Freers-
lev 6. september síð-
astliðinn og fór útför
hans fram frá
Freerslev Kirke í
Freerslev á S-Sjá-
landi 15. september.
ur Sólveigu í árvissum
sumarferðum um Ís-
land. Nú í sumar voru
samskiptin þó með
öðrum hætti en áður.
Þungur sjúkdómur
hafði lagst á Sverri og
augljóst að honum var
brugðið. Engan bilbug
var þó að finna á
æðruleysi hans og
bjartsýni og Mette
stóð við hlið hans eins
og klettur allt til
hinstu stundar.
Minningarnar um
góðan dreng eru
margar og bjartar. Þær bregða
ljóma yfir vegferðina.
Við Sólveig sendum Mette og
börnum og aðstandendum og vin-
um Sverris innilegar samúðar-
kveðjur.
Farðu vel.
Þráinn Bertelsson.
Mínir vinir fara fjöld. Sverrir
Hólmarsson andaðist á Sjálandi 6.
september síðastliðinn, langt um
aldur fram, og veröldin er daprari
eftir. Það var orðið strjálla milli
funda eftir að hann fluttist til Dan-
merkur en við vissum alltaf hvor af
öðrum og alltaf jafnskemmtilegt að
hittast. Fyrir rúmu ári var boðið til
endurfunda hjá góðum vinum í
Kaupmannahöfn en þann dag var
Sverrir kallaður í skoðun á Rík-
isspítalann og lagður inn samdæg-
urs til frekari rannsóknar. Það var
einmitt þetta sama kvöld sem son-
ur minn gerði sér lítið fyrir og
hvarf einn út í Kaupmannahafn-
arnóttina og fannst ekki fyrr en
þremur klukkustundum síðar fyrir
utan Konunglega leikhúsið, að
menn töldu á leið út í Nýhöfn. Ég
kallsaði við Sverri í símtali seinna
að honum hefði kannski þótt full-
dauflegt partíið án þeirra Mette.
Við kynntumst fyrst á mennta-
skólaárunum fljótlega eftir að
Sverrir settist í þriðja bekk. Sverr-
ir var mikill bókmenntamaður og
reyndist hafa lesið allar þær bækur
sem aðrir flögguðu ólesnum, og
meira til. Þó að hann þættist vera
latur var hann iðinn við að liggja í
bókum. Það voru stundaðar þaul-
setur á Mokkakaffi, í heimahúsum
og á vertshúsum og margt brallað.
Vinahópurinn tengdist talsvert list-
kynningum í skólanum og við kom-
um m.a. á framsagnarnámskeiðum
sem Baldvin Halldórsson stýrði.
Þau námskeið þróuðust upp í að
verða mótsstaður ljóðelskra
menntskælinga sem héldu líka hóp-
inn utan hinna formlegu framsagn-
arstunda. Meðal ávaxtanna af
þessu voru fjölmargar bókmennta-
kynningar á vegum Listafélagsins
þar sem Sverrir flutti inngang um
sum af skáldunum og var einn að-
alupplesarinn. Sverrir var einnig
mikill áhugamaður um leiklist.
Vorið sem hann útskrifaðist lék
hann í minnisstæðri uppfærslu á
Biedermann og brennuvörgunum
eftir Max Frisch hjá Grímu og síð-
ar tók hann þátt í leiksýningum
Stúdentaleikhússins.
Leiðirnar skildi ekki þó að
menntaskólaárin væru að baki. Við
áttum samleið í háskólanámi í
mörg ár og ég minnist margra
skemmtilegra stunda á heimili
þeirra Guðrúnar Helgadóttur þar
sem myndarlegur barnahópur var
að komast á legg. Um tíma unnum
við náið saman þegar við skiptumst
á að skrifa leiklistarumsagnir í
Þjóðviljann.
Sverrir kunni öllum mönnum
betur að skemmta sér og öðrum á
góðri stund. Hann kunni líka að
bregðast þannig við andstreymi og
mótlæti að því sló ekki inn. Innri
styrkur hans og æðruleysi kom
ekki síst í ljós þessa síðustu mán-
uði þegar ljóst var að hverju fór.
Sverrir átti vafalaust einhver sín
bestu ár á hinu flata Sjálandi þar
sem hann sat í náðum og gat sinnt
hugðarefnum sínum nokkurn veg-
inn óskiptur. Á þeim árum hefur
hann skilað ótrúlegu dagsverki.
Hæst ber auðvitað þýðingu hans á
Eyðilandi Eliots sem er ávöxtur af
ævilangri innlifun og ástundun.
Mette studdi hann með ráðum og
dáð og stóð eins og klettur við hlið
hans þegar hann kom heim til Ís-
lands til lækninga og heima á Sjá-
landi og annaðist hann til hinstu
stundar.
Í huganum samsamast minning
Sverris Hólmarssonar nú sem fyrr
þessu erindi úr Rubayiat Omars
Kayyam sem hann fór svo gjarnan
með:
Kom fyll þitt glas! Lát velta á vorsins eld
þinn vetrarsnjáða yfirbótarfeld.
Sjá! Tíminn, það er fugl sem flýgur hratt.
Hann flýgur máske úr augsýn þér í kveld.
Mette, börnum Sverris og móður
hans votta ég einlæga samúð.
Þorleifur Hauksson.
Fyrir rúmum tólf
árum, er ég var þrett-
án ára gömul, gerði
kennari nokkur –
Ólafur hross, eins og
við gjarnan uppnefnd-
um hann – mér þann
óskunda að færa mig í annan bekk.
Enda ekki skrítið þar sem ég var
ólátabelgur hinn mesti og til traf-
ala. Í dag er ég honum óendanlega
þakklát, því ef ekki hefði svo farið
að við Eva hefðum aldrei orðið eins
góðar vinkonur og raun bar vitni.
Fyrsti dagurinn í gaggó rennur
mér seint úr minni. Þarna sat
stelpa með hvíta úlpu á herðunum
og gleiðbrosti allan hringinn. Ég
gat ekki annað en brosað til baka,
enda líkaði mér strax vel við þessa
stelpu. Manneskja með svona fal-
legt bros hlaut að vera falleg sál
enda kom það á daginn. Upp frá
þessum degi urðum við óaðskilj-
anlegar. Hún varð hluti að mínu lífi
og ég varð hluti af hennar. Bestu
vinkonur. Báðar jafn frekar og báð-
ar jafn uppátækjasamar. Stundum
svo mjög að foreldrum okkar
blöskraði.
Elsku Eva María mín. Allir þeir
hlutir sem ég upplifði er mótuðu
persónueika minn upplifði ég með
þér. Hefði ég ekki kynnst þér væri
ég ekki sú manneskja sem ég er í
dag. Það er vegna þinna áhrifa að
ég þrái ekkert meira í heiminum en
að standa á sviði þar til ég verð
gömul, grá og ljót. Það er vegna
þinna áhrifa að ég er alltaf að
glugga í Tarot-spil eins og gömul
norn. Þannig get ég talið ótrúlega
marga hluti upp er kæmust ekki
einu sinni fyrir í þykkum doðranti
þó að ég reyndi. Þú gafst mér
fyrstu Tarot-spilin og þú dróst mig
inn í Leikfélag Hafnarfjarðar. Þú
kynntir mig fyrir ótrúlegustu bók-
menntum, tónlist, spakmælum og
svo mörgu öðru er mótuðu per-
sónuleika minn. Ég get með engu
móti lýst því hvernig mér líður.
EVA MARÍA
SIGURÐARDÓTTIR
✝ Eva María Sig-urðardóttir
fæddist 23. septem-
ber 1976. Hún lést af
slysförum 19. ágúst
síðastliðinn og fór
útför hennar fram
frá Hjallakirkju í
Kópavogi 28. ágúst.
Hvursu stórt sár ristir
hjarta mitt. Hluti af
mér dó með þér. Eng-
inn skilur nema ég hve
mikil áhrif þú hafðir á
mig og allt það sem þú
gafst mér. Takk, elsku
vinkona. Takk fyrir að
vera til. Takk fyrir að
vera þú.
Ég veit að þú ert
stundum með mér því
ég finn stundum fyrir
þér þegar ég er ein og
að hugsa ekki neitt.
Eins og núna í vikunni
þegar ég mundi allt í
einu eftir lagi sem við sömdum
þegar við vorum fjórtán. Ég mundi
allan textann. Allt í einu! Veistu
hversu oft ég hafði reynt að muna
hann? Og þegar ég lokaði augunum
sá ég þig ljóslifandi fyrir mér eins
og þú hafðir alltaf verið. Brosandi.
Í dag hefðir þú orðið tuttugu og
fimm ára. Í dag hefðir þú átt af-
mæli. Ég minnist þín með bros á
vör og söknuð í hjarta.
Guð geymi þig fallega Eva mín.
Þess biður þín vinkona
Tania.
✝ Ólöf Björgólfs-dóttir fæddist í
Eyjaseli í Jökulsár-
hlíð 21. júlí 1919.
Hún lést í Fjórðungs-
sjúkrahúsinu í Nes-
kaupstað 13. septem-
ber síðastliðinn.
Foreldrar Ólafar
voru Björgólfur
Kristjánsson og
María Haraldsdóttir
sem lengst af bjuggu
á Miðhúsum í Vopna-
firði. Systkini Ólafar
eru Elín, Jóhanna,
Hulda og Haraldur,
tvö þeirra síðasttöldu eru látin.
Eiginmaður Ólafar var Þorgrím-
ur Sófus Sigurjónsson frá Eld-
leysu í Mjóafirði, f. 2. febrúar
1894, d. 24. nóvember 1958. Börn
þeirra eru: 1) Jónína, f. 31. októ-
ber 1941. Maður hennar er Þor-
geir Sigfinnsson.
Þau búa í Neskaup-
stað og eiga fjögur
börn. 2) María, f. 16.
apríl 1944. Hún býr í
Vesmannaeyjum.
Maður hennar var
Guðni Sigurðsson.
Þau skildu. Þau eiga
þrjár dætur. 3) Sig-
urjón, f. 17. júlí 1946.
Hann býr í Neskaup-
stað. Var áður giftur
enskri konu, Maur-
en, þau eiga þrjár
dætur. Seinni kona
hans er Haigeleta
Þorgrímsson. 4) Þorgrímur Sófus,
f. 28. mars 1959, kvæntur Hönnu
Þorgrímsson og búa þau í Nes-
kaupstað. Afkomendur Ólafar og
Þorgríms eru nú 48.
Útför Ólafar fór fram frá Norð-
fjarðarkirkju 19. september.
Ólöf Björgólfsdóttir, vinkona mín
og velgjörðamanneskja, er látin á
áttugasta og þriðja aldursári. Þótt
Ólöf hafi undanfarin ár verið fremur
heilsulítil kom lát hennar þó flestum
á óvart. Þegar við, skömmu fyrir
andlát hennar, ræddum saman sagð-
ist hún vera með hressasta móti og
hlakka til að flytja í Breiðablik, íbúð-
ir aldraðra, hvað hún og gerði, en
nokkrum dögum síðar kom kallið.
Ólöf var sérlega hógvær kona.
Viðmótið vinalegt og glaðlegt. Hún
var mikil hannyrðamanneskja og bar
heimili hennar þess fagurt vitni. Hún
var og einstaklega hjálpsöm og gest-
risin og held ég að öllum sem henni
kynntust hafi þótt vænt um hana.
Það var árið 1937 sem þessi unga
vopnfirska stúlka fór í vist á Eld-
leysu í Mjóafirði. Þar bjuggu þá þrír
bræður, Þorgrímur, Sveinbjörn og
Sigurjón Sigurjónssynir, ásamt
móður sinni, Jónínu Sveinbjörns-
dóttur, en hún lést þetta sama ár.
Ein af systrum þeirra bræðra, Krist-
ín, var þá einnig á heimilinu. Þarna
mætti Ólöf ást sinni og örlögum, en
hún giftist yngsta bróðurnum, Þor-
grími Sófusi, 25. apríl 1942. Þorgrím-
ur var stór maður og fríður sýnum
og einstakt snyrtimenni. Heimilið á
Eldleysu var einstakt menningar- og
myndarheimili. Í ritverki sínu Mjó-
firðingasögum segir Vilhjálmur
Hjálmarsson þetta meðal annars um
heimilið á Eldleysu: „Tvennt var það
í háttum Eldleysinga og þá einkum
bræðranna heima fyrir, sem eftir var
tekið, auk myndarlegra bygginga og
almennrar snyrtimennsku. Annað
voru „tækin“. Fyrsta útvarpstækið í
sveitinni áttu Eldleysingar. Loft-
netsbúnaður þeirra var vandaður og
erlendar stöðvar heyrðust vel á Eld-
leysu og var mikið á þær hlustað áð-
ur en útvarp hófst í Reykjavík.
Grammófónn var á heimilinu og
plötusafn, vandaðir sjónaukar og
myndavélar.
Hitt voru bókakaup bræðranna og
bókasafn hvers um sig. Ekki keyptu
þeir sömu bækurnar, tveir eða fleiri,
og blæmunur var á efnisvali. Elsti
bróðirinn Sveinbjörn keypti til dæm-
is ljóðabækur og rit um trúarleg
efni, en hinir lögðu meiri áherslu á
annað, skáldverk og ýmiskonar fróð-
leik.
Öll systkinin munu hafa verið dá-
vel læs á norðurlandamál og bræð-
urnir keyptu bækur á dönsku og
norsku, skáldrit, alfræðibækur og
heimilisrit.“ Þessi umsögn sveitunga
Eldleysinga sýnir að heimili þeirra
hefur verið einstakt menningar-
heimili og hefur trúlega átt fáa sína
líka í byrjun tuttugustu aldarinnar.
Árið 1955 brugðu þau Ólöf og Þor-
grímur búi á Eldleysu og fluttu til
Neskaupstaðar, en þá voru liðin 18
ár frá því að Ólöf réð sig þangað í
vist.
Í Neskaupstað keyptu þau hálfa
húseignina Miðstræti 10, eða Holt
eins og það er jafnan kallað af göml-
um Norðfirðingum. Þar sem þetta
hús er í næsta nágrenni við heimili
okkar tókst fljótlega kunningsskap-
ur og vinátta milli fjölskyldnanna og
þá ekki síst milli barnanna og mikið
þótti börnum okkar gott að heim-
sækja Ollu í Holti.
Á þessum árum vorum við Norð-
firðingar að ljúka við byggingu
Fjórðungssjúkrahússins. Einn var
sá þáttur í starfseminni sem ekki var
nægilega ígrundaður og undirbúinn
en það var rekstur þvottahúss. Sá
þáttur starfseminnar var miklu
stærri og þýðingarmeiri en við höfð-
um gert okkur grein fyrir. Upphaf-
legt húsnæði fyrir þessa starfsemi
var tekið til annarra nota og varð því
að leysa þvottahússtarfsemina utan
sjúkrahússins.
Þá var það sem ég leitaði til Þor-
gríms og Ólafar og fór þess á leit, að
þau tækju að sér þvottana fyrir
sjúkrahúsið, hvað þau og gerðu. Þau
tókust á við þetta verkefni af ein-
stökum dugnaði og myndarskap
þrátt fyrir að heilsu Þorgríms væri
þá mjög farið að hraka, en hann lést
á Fjórðungssjúkrahúsinu 24. nóvem-
ber 1958.
En Ólöf gafst ekki upp og með
góðri aðstoð hélt hún þessari starf-
semi áfram og annaðist þvottana fyr-
ir sjúkrahúsið til ársins 1960 að úr
rættist með húsnæði fyrir þessa
starfsemi. Síðan vann Ólöf í nokkur
ár við þvottahús Fjórðungssjúkra-
hússins.
Árið 1956 var búskap hætt á Eld-
leysu. Þá var Sveinbjörn látinn og
flutti Sigurjón þá til Neskaupstaðar.
Þannig vildi til, að fyrsta árið hans í
Neskaupstað var hann í húsnæði hjá
okkur og var upp frá því mikill og
góður vinur okkar. Fljótlega eftir að
hann fluttist til Neskaupstaðar var
tekið til við að stækka Holt, en hann
var smiður góður. Hann var svo stoð
og stytta fjölskyldunnar meðan hans
naut við.
Ólöf varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að eiga góð og umhyggjusöm börn.
Þegar eiginmaður hennar lést bar
hún Þorgrím Sófus undir belti. Hann
hefur aldrei skilið við móður sína og
var með henni svo til til síðasta dags.
Þegar hann óx úr grasi varð hann
aðalfyrirvinna heimilisins og hefur
meðal annars endurbyggt heimili
þeirra af mikilli smekkvísi.
Á efri hæðinni í Holti hefur og
Jónína og hennar fjölskylda alltaf
búið og veit ég að það var Ólöfu mikil
gæfa og gleði.
Við kveðjum nú þessa góðu og
elskulegu konu og þökkum henni
störf hennar og vináttu. Innilegar
samúðarkveðjur sendum við Guðrún
og börn okkar börnum hennar og
fjölskyldum þeirra. Blessuð sé minn-
ing Ólafar Björgólfsdóttur.
Stefán Þorleifsson.
ÓLÖF
BJÖRGÓLFSDÓTTIR
EIGI minningargrein að birt-
ast á útfarardegi (eða í sunnu-
dagsblaði ef útför er á mánu-
degi), er skilafrestur sem hér
segir: Í sunnudags- og þriðju-
dagsblað þarf grein að berast
fyrir hádegi á föstudag. Í mið-
vikudags-, fimmtudags-, föstu-
dags- og laugardagsblað þarf
greinin að berast fyrir hádegi
tveimur virkum dögum fyrir
birtingardag. Berist grein eftir
að skilafrestur er útrunninn
eða eftir að útför hefur farið
fram, er ekki unnt að lofa
ákveðnum birtingardegi. Þar
sem pláss er takmarkað getur
þurft að fresta birtingu greina,
enda þótt þær berist innan hins
tiltekna skilafrests.
Skilafrestur
minning-
argreina