Morgunblaðið - 23.10.2001, Blaðsíða 30

Morgunblaðið - 23.10.2001, Blaðsíða 30
30 ÞRIÐJUDAGUR 23. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ Hallgrímur B. Geirsson. Styrmir Gunnarsson. Framkvæmdastjóri: Ritstjóri: STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Aðstoðarritstjórar: Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen. Fréttaritstjóri: Björn Vignir Sigurpálsson. KENNETH Peterson,eigandi Columbia Vent-ures Corporation móð-urfyrirtækis Norðuráls á Grundartanga, segist bjartsýnn á að samningar takist um stækkun álversins. Óvissuþættir séu hins vegar margir en fyrirtækið stefni að því að 3. áfangi álvers verði tek- inn í notkun 2004 eða 2005. Peterson kom til landsins fyrir helgi til að fagna því að gangsetn- ingu kerja vegna annars áfanga ál- versins er formlega lokið. Fyrsti áfangi Norðuráls var tekinn í notk- un í júní 1998. Álverið var upphaf- lega 60 þúsund tonn, en með stækk- uninni sem tekin var í notkun í sumar er framleiðslan komin upp í 90 þúsund tonn. Stækkunin fól í sér lengingu á kerskálum. Bætt var 60 kerjum við þau 120 sem fyrir voru. Kostnaður við stækkunina nam samtals um 8,5 milljörðum ís- lenskra króna. Með þessari stækk- un aukast útflutningstekjur þjóðar- innar um tæplega 5 milljarða króna á ári. Framkvæmdir við annan áfanga gengu vel „Framkvæmdir við stækkun ál- versins gengu mjög vel. Við erum mjög ánægðir með samstarfið við íslenska verktaka sem komu að byggingu álversins. Framkvæmd- um lauk lítið eitt á undan áætlun og kostnaður var undir áætlun og því er ég ánægður með útkomuna. Reksturinn hefur einnig farið vel af stað. Það er alltaf erfiðara að hefja vinnslu í nýju álveri en að reka álver sem hefur verið í rekstri í langan tíma. Við erum með gott starfslið sem hefur staðið sig vel,“ sagði Peterson. Er hagnaður af fyrirtækinu? „Heimsmarkaðsverð á áli hefur lækkað um meira en 15% á síðustu mánuðum og það hefur að sjálf- sögðu áhrif á reksturinn. Auk þess fylgir stækkun verksmiðjunnar nokkur aukakostnaður. Ég treysti mér því ekki til að segja hver út- koma verður fyrir árið í heild. Aðal- atriðið er að Norðurál er öflugt og lífvænlegt fyrirtæki jafnvel þótt það hagnist ekki þegar verð á áli er lágt. Við eigum ekki von á að álverð verði alltaf lágt. Verðlækkunina að undanförnu má rekja til afleiðinga hryðjuverkanna í Bandaríkjunum 11. september sl. auk þess sem það er einnig samdráttur í Japan. Það er erfitt að spá fyrir um hvað þetta lága álverð varir lengi.“ Telur þú almennt séð að það sé auðvelt að setja á stofn iðnfyrirtæki á Íslandi? „Columbia Ventures, móðurfyr- irtæki Norðuráls, er ekki mjög stórt fyrirtæki á alþjóðlegan mæli- kvarða og við vorum því að takast á við nýja hluti með því að hefja starf- semi utan heimalandsins. Ég held hins vegar að ég geti sagt að Ísland hafi gert okkur þessa uppbyggingu eins auðvelda og hugsast getur.“ Það er núna meira en ár síðan stjórnendur Norðuráls lýstu yfir áhuga á að stækka álverið enn frek- ar. Hvernig hefur undirbúningur stækkunarinnar gengið fram að þessu? Óljóst hvaða virkjunar- kostir eru tiltækir „Við höfum verið að safna upp- lýsingum um umhverfisþætti sem tengjast stækkun álversins þar sem við höfum áhuga á að stækka álverið meira en við höfum leyfi fyr- ir. Við þurfum að ljúka umhverf- ismati vegna stækkunarinnar áður en við getum lokið viðræðum um fjármögnun verkefnisins. Við höf- um þegar lagt í umtalsverðan kostnað vegna þessarar vinnu og reiknum með að þurfa að leggja fram aukna fjármuni á næstunni til að ljúka skýrslu um umhverfismat- ið. Við höfum hafið viðræður við Landsvirkjun um mögulega raf- orkusölu. Sem kunnugt er þarf Landsvirkjun að ráðast í fjárfest- ingar í virkjunum til þess að útvega okkur næga orku. Það kom fram í máli iðnaðarráðherra þegar því var fagnað um síðustu helgi að gang- setningu kerja vegna annars áfanga álversins er formlega lokið, að stjórnvöld styddu áframhald- andi uppbyggingu í stóriðju á Ís- landi. Málið stendur því þannig núna að við bíðum eftir að það skýr- ist hvaða virkjunakosti Landsvirkj- un getur ráðist í. Þegar það liggur fyrir förum við væntanlega á fullt í viðræður um raforkuverð og fleira sem því tengist. Það er því mikil vinna framundan. Þar sem næsti áfangi í uppbyggingu álversins verður stærri en síðasti áfangi þurfum við líka að taka okkur lengri tíma í undirbúning. Mér sýn- ist að jafnvel þó að allt gengi upp gætum við ekki hafið framleiðslu í 3. áfanga álversins fyrr en 2004– 2005.“ Ertu sáttur við þau svör sem þú hefur fengið hjá Landsvirkjun og íslenskum stjórnvöldum um þetta mál? „Já. Við verðum að hafa í huga að við erum að fjalla um hluti sem Landsvirkjun og íslensk stjórnvöld ráða ekki við og við þurf- um að fylgja ferlum sem ekkert hafa með stjórn- valdsákvarðanir að gera. Það er einfaldlega ekki nein raforka á lausu í augnablikinu. Það þarf að ráðast í fjár- festingar í vikjunum og það kallar á leyfi o.s.frv. Það er unnið að þess- um málum, en eins og staðan er í dag eiga stjórnvöld erfitt með að gefa skýr svör um tímarammann og hvaða leiðir verða nákvæmlega farnar við orkuöflun. Þetta skapar heilmikla óvissu og í þessu um- hverfi er að sjálfsögðu erfitt að gera samning því stjórnvöld vita í reynd ekki hvað þau hafa að selja.“ Eru hafnar viðræður um verð á orku fyrir 3. áfangann? „Það er erfitt að ræða um verð eins og staðan er í dag ve að Landsvirkjun veit ek virkjanir verður ráðist í. Þ mismikið að byggja virk Landsvirkjun vill, eins og eru í viðskiptum, fá me framleiðsluna en sem nem aði. Það liggur ekki fyrir í kostnaðurinn er og því er sögðu erfitt fyrir okkur saman um raforkuverðið.“ Framkvæmdir á Austu trufla ekki stækkun No Það hefur mikið verið fj áform Reyðaráls um bygg vers á Reyðarfirði. Íslens völd styðja mjög ákveð áform. Hefur þessi st truflað áform Norðuráls um uppbyggingu á Grundarta „Nei, ekki svo ég viti. O staða hefur alltaf verið sú séu ekki ósamrýmanleg Rafmagn, sem áformað er arál noti, mun einungis k virkjunum á Austurlandi öflun þar er því ekki í sa við þá orku sem færi til N Norðurál á ekki kost á a orku frá álverum á Au vegna þess að það yrði hana þvert yfir landið og engin áform uppi um að by línur til að gera slíkan mögulegan. Ég lít því ekki það þurfi að velja á milli tveggja verkefna.“ Þú hefur sem sé ekki fe svör að Norðurál verði að b an verið er að byggja vir Austurlandi vegna álvers í firði? „Nei.“ Norsk Hydro, sem fyrir eiga hlut í álveri í Reyðar ekki endanlega ákveðið h irtækið stendur að bygg versins. Er hugsanlegt umbia Ventures hlaupi í s svo færi að Norsk Hydro þátttöku? „Ég get ekki sagt að v velt fyrir okkur þeim m Við rekum álver á Grun sem hefur heimild til að stækka enn frekar. Þar er fyrir hendi alls kyns þjónusta sem þyrfti að byggja upp frá grunni á nýjum stað. Það yrði því dýrara fyrir okkur að byggja álver á Austur- landi en að stækka það á við rekum á Grundartang okkar miðar því að því að Norðurál.“ Þegar stækkun Norður fyrst til tals kom fram í fr þú hefðir tiltækt fjármagn festinga. Í sumar báru fréttir af því að þú hefðir gervihnattarsímafyrirtæki alstar. Dregur þessi fjár Globalstar úr áhuga þínu fjárfesta á Íslandi? „Nei, hún gerir það e Kenneth Peterson, eigandi Norðuráls Kenneth Peterson var viðstaddur þegar 2. áfangi Norðuráls á Kenneth Peterson vonast eftir að hægt verði að gangsetja 3. áfanga álversins 2004– 2005. Hann segir hins vegar í samtali við Egil Ólafsson að margir óvissuþættir geti haft áhrif á verkefnið. Viðræður hafnar við Landsvirkjun um mögulega orkusölu Bjartsýnn á fr stækkun Norð FERÐAÞJÓNUSTA Í VANDA ÚTILOKUM EKKI LESTARSAMGÖNGUR Nokkrar umræður hafa farið framum skýrslu þá, sem unnin hefurverið fyrir Orkuveitu Reykja- víkur og borgarverkfræðing um hag- kvæmni hraðlestar frá Reykjavík til Keflavíkur. Niðurstaða brezka ráðgjafarfyrirtækisins AEA Technology Rail og Ístaks hf. er að tekjur af rekstri rafknúinnar járnbrautarlestar myndu standa undir rekstrarkostnaði, en ekki undir fjárfestingarkostnaðinum, sem yrði á bilinu 24–30 milljarðar króna. Hugmyndin um hraðlest milli Reykja- víkur og Keflavíkur er ekki ný af nálinni. Það er jákvætt að skýrsla þessi skuli nú liggja fyrir, því að menn vita þá betur um hvaða tölur er verið að ræða og eru betur í stakk búnir að halda áfram umræðum um þessar hugmyndir. Áður hefur hug- myndum um lagningu járnbrautar stundum verið slegið fram sem töfra- lausn í samgöngumálum án þess að nein- ar tölur lægju fyrir. Það er rétt, sem bæði Ingibjörg Sól- rún Gísladóttir borgarstjóri og Sturla Böðvarsson samgönguráðherra segja í Morgunblaðinu sl. laugardag, að næsta skref hlýtur nú að vera að meta þjóð- hagslega hagkvæmni slíkrar fram- kvæmdar til lengri tíma litið. Það er hár- rétt hjá samgönguráðherra að stjórn- málamenn ættu ekki að tala með þeim hætti um þetta mál að falskar vonir vakni hjá fólki um lausn, sem felist í lest. En það á heldur alls ekki að útiloka slíkan kost fyrirfram, þótt fjárfestingarkostn- aðurinn sé augljóslega mikill. Eins og borgarstjóri bendir á draga menn ekki í efa að verja eigi 60 milljörðum króna á næstu 25 árum í stofnbrautir fyrir bíla á höfuðborgarsvæðinu, þótt ekki verði séð, a.m.k. ekki miðað við núverandi fyrir- komulag, að þær framkvæmdir skapi neinar þær beinu tekjur, sem muni standa undir fjárfestingarkostnaði við þær. Þjóðhagslegur ávinningur af lagningu járnbrautar til Keflavíkur getur falizt í ýmsu. Sturla Böðvarsson hefur bent á að nýting innlendrar raforku muni spara innflutt jarðefnaeldsneyti og draga þannig úr útblæstri gróðurhúsaloftteg- unda. Þá verður að teljast afar líklegt að nýting lestarsamgangna á umræddri leið myndi draga úr slysum. Margir hlytu að sjá sér hag í að nota hraðskreiða lest, frekar en að ferðast einir í bíl til og frá Keflavíkurflugvelli eins og nú er algengt. Lestarsamgöngur myndu auðvelda flutning innanlandsflugs úr Vatnsmýri til Keflavíkur, en slíkt myndi annars veg- ar draga úr þeim tvíverknaði og auka- kostnaði, sem fylgir því að reka tvo stóra flugvelli á litlu svæði, og hins vegar losa verðmætt byggingarland í Vatnsmýri. Þá eru ótaldir þættir eins og styrking sameiginlegs atvinnusvæðis á Suðvest- urlandi og efling Reykjavíkur sem höf- uðborgar sem liggur vel við alþjóðlegum samgöngum og þar sem fyrirtæki í al- þjóðlegum rekstri vilja fyrir vikið hafa starfsemi. Lestarsamgöngur yfirleitt verður jafnframt að skoða í samhengi við þau vandamál, sem fylgja þungri bílaumferð. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir bendir á að í stórborgum erlendis, t.d. London og Moskvu, komist menn ekki leiðar sinnar á bíl heldur sitji fastir í umferð. Við slík- ar aðstæður verði að þróa aðra sam- göngumiðla. Við getum raunar litið okk- ur nær í því efni. Á Reykjavíkursvæðinu hefur verið fjárfest í umferðarmann- virkjum fyrir milljarða króna undan- farna áratugi, en samt þyngist bílaum- ferðin jafnt og þétt. Í Ósló hefur verið fjárfest fyrir um 35 milljarða króna í nýj- um umferðarmannvirkjum undanfarin átta ár, en vöxtur umferðarinnar er svo hraður að þrátt fyrir þau útgjöld lítur út fyrir að tímabilið allt frá kl. sex á morgn- ana til kl. sjö á kvöldin muni teljast „annatími“ með tilheyrandi töfum í höf- uðborg Noregs. Allt þetta þýðir að við verðum að skoða lestarsamgöngur með opnum huga. Lagning járnbrautar er skiljanlega ekki á dagskrá til skemmri tíma litið, enda hefur komið fram að undirbúningstími slíkrar framkvæmdar verður líkast til um áratugur. Þróun samgangna getur hins vegar orðið sú að járnbraut verði raunhæfur kostur þrátt fyrir mikinn kostnað. Til skamms tíma litið er nauð- synlegt að ráðast í tvöföldun Reykjanes- brautar, en það er ekki þar með sagt að sú tvöföldun dugi til langframa frekar en ýmsar aðrar framkvæmdir síðustu ára- tuga í samgöngumálum á höfuðborgar- svæðinu. Þess vegna er skynsamlegt að taka frá land fyrir járnbraut til Keflavík- ur og gæta þess að ekki verði teknar ákvarðanir í skipulagsmálum á höfuð- borgarsvæðinu, sem útiloki þennan kost. Árás hryðjuverkamanna á Bandaríkin11. september er þegar farin að hafa veruleg áhrif á rekstur Flugleiða og haldi fram sem horfir mun þeirra áhrifa gæta í nánast allri ferðaþjónustu á Íslandi. Sturla Böðvarsson samgönguráðherra sagði á ferðamálaráðstefnu Ferðamála- ráðs í liðinni viku að stöðug fjölgun áfangastaða og tíðni ferða hefði myndað það samgöngukerfi, sem hefði ekki síst orðið grundvöllur þess, að komum er- lendra ferðamanna hefði fjölgað jafnt og þétt. „Það er því mikil hætta á að bein fylgni verði á milli þess að Flugleiðir hafa nú neyðst til þess að fækka ferðum og að samdráttur verði hjá innlendum ferða- þjónustufyrirtækjum,“ sagði hann. „Gegn þessari þróun verður að sporna með öllum tiltækum ráðum og óhjá- kvæmilegt annað en ferðaþjónustan sjálf og stjórnvöld taki höndum saman til að takmarka tjón greinarinnar.“ Nefndi ráðherrann sérstaklega það kynningarstarf, sem Flugleiðir hefðu unnið og komið hefði sér vel fyrir ferða- þjónustuna í heild. Bætti hann við að samgönguráðuneytið myndi vinna að nauðsynlegum aðgerðum á þessu sviði í samvinnu við greinina. Sigurður Helgason, forstjóri Flug- leiða, hefur í viðtölum einmitt nefnt þann kostnað, sem Flugleiðir hafa lagt í kynn- ingarstarfsemi. Nú er ljóst að Flugleiðir eru fyrst og fremst að hugsa um eigin hag þegar kynningarstarfsemi er stund- uð á erlendum vettvangi og er því ekki um að ræða góðgerðarstarfsemi þótt vissulega hafi ýmsir aðrir notið góðs af kynningarstarfsemi. Það er hins vegar kannski mikilvægara að líta til þess að allt í kringum okkur eru stjórnvöld ýmist að íhuga eða hafa þegar rétt þarlendum flugfélögum hjálparhönd. Þótt það eigi að vera grundvallarregla að einkafyrir- tæki geti ekki gengið í fjárhirslur rík- isins er engin ástæða fyrir Íslendinga að vera heilagri en páfinn eins og nú stend- ur á auk þess sem hér eru ekki aðeins í húfi tekjur af ferðamönnum, heldur ein- faldlega samgöngur milli Íslands og um- heimsins.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.