Morgunblaðið - 01.12.2001, Síða 2

FRÉTTIR
2 LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Charles Barkley vill aðstoða
Michael Jordan / B1
ÍBV varð fyrst allra liða til að
leggja Valsmenn að velli / B2
4 SÍÐUR16 SÍÐUR
Á LAUGARDÖGUM
Sérblöð í dag www.mb l . i s
Blaðinu í dag fylgir blaðið Jólin
2001 þar sem er að finna fjölda
uppskrifta og hugmynda að
jólaskreytingum.
Jólin2001
Blaðaukanum
Jólin 2001
fylgir auglýs-
ingablað frá
DHL, „Jóla-
hraðþjónusta –
allra hagur“.
Blaðinu verður
dreift á
höfuðborgar-
svæðinu.
Morg-
unblaðinu í
dag fylgir
auglýs-
ingablað
frá Síman-
um. Blaðinu
verður
dreift um
allt land.
ÞAÐ sem af er árinu hafa ellefu
einstaklingar greinst með HIV-
smit, þar af níu karlar og tvær
konur. Meirihluti þeirra sem
greindust, eða sjö, eru gagn-
kynhneigðir, tveir samkyn-
hneigðir og tveir fíkniefnaneyt-
endur. Einn sjúklingur hefur
greinst með alnæmi og einn lát-
ist á árinu af völdum sjúkdóms-
ins. Þetta er meðal þess sem
kemur fram í pistli Haraldar
Briem sóttvarnalæknis á vef
Landlæknisembættisins í gær
en alþjóðlegur baráttudagur
gegn alnæmi er í dag, 1. desem-
ber.
Samkvæmt upplýsingum
sóttvarnalæknis hafa tilkynn-
ingar borist honum um alls 154
tilfelli af HIV-sýkingu hér frá
upphafi. Þar af hafa 52 sjúk-
lingar greinst með alnæmi og
35 látist af völdum sjúkdóms-
ins. Flestir sem greinst hafa
með smit eru á aldrinum 25–29
ára og þeir sem greinast með
alnæmi eru flestir 35–39 ára.
„Eftir að dregið hafði úr ný-
gengi HIV smits í upphafi 10.
áratugar síðustu aldar varð
hægfara aukning á nýgengi
sýkingarinnar frá árinu 1993. Á
það jafnt við um konur sem
karla. Umtalsverð breyting
hefur orðið á hlutfallslegri
skiptingu áhættuhópa frá því
að sjúkdómsins varð fyrst vart.
Samkynhneigðir karlar voru
hlutfallslega flestir til ársins
1992. Eftir það hefur gagnkyn-
hneigðum sem smitast við kyn-
mök fjölgað hlutfallslega jafnt
og þétt og eru þeir nú í meiri-
hluta þeirra sem greinast með
smit. Enn sem komið er hefur
ekki orðið vart aukningar á
smiti meðal fíkniefnaneytenda
sem sprauta sig,“ segir Harald-
ur Briem.
Ellefu hafa
greinst
með HIV-
smit í ár
ÞEIR sem eru vanir taka sér far
með leið fimm hjá Strætó hafa
kannski tekið eftir gamalli konu
sem oft og iðulega kemur upp í
vagninn eða fer úr honum við Sund-
laugaveg. Þetta er örugglega einn
af tryggustu viðskiptavinum Strætó
því í 70 ár hefur hún komið sér á
milli staða með vögnum fyrirtæk-
isins og lengst af með þessari sömu
leið.
Þegar fyrsta strætisvagnaleiðin,
Lækjartorg-Kleppur, tók að ganga
hinn 31. október 1931 var Nína
Þórðardóttir á sextánda ári og dótt-
ir yfirlæknisins á Kleppi. Því þýddi
tilkoma strætó byltingu fyrir hana.
„Þetta rauf alveg einangrunina, það
er alveg hægt að orða það þannig,“
segir hún og virðir fyrir sér gamlar
myndir af fyrstu strætisvögnunum
en þær er að finna í ljósgrænum
Volvo-strætisvagni, árgerð 1968.
Um er að ræða sýningu um sögu
strætisvagnasamgangna á höf-
uðborgarsvæðinu sem verður opnuð
í dag á Lækjartorgi. Bílarnir sem
fluttu Nínu á milli staða voru þó
mun eldri en sá græni. „Þetta voru
mjög góðir bílar.“ Nína bendir á
einn af fyrstu bílunum sem í nútíma-
augum minna helst á gamla jeppa.
„Ég var fimmtán ára þegar strætó
kom og var að byrja í gagnfræða-
skóla. Þá tók ég oftast Kleppsbílinn
á morgnana, sem var á leið með
mjólk í bæinn, og annaðhvort gekk
heim eða tók strætó. Ég held að það
hafi kostað 25 eða 30 aura inn að
Kleppi þegar vagnarnir byrjuðu að
ganga og ef maður fór út á Hlemmi
gat maður sparað sér 10 aura. Mað-
ur gerði það oft því maður átti ekk-
ert of mikið af aurum og í þá daga
voru til dæmis til tveggja aura
súkkulaðistykki,“ segir hún og hlær.
Nína segir að strætó hafi verið af-
skaplega mikil og góð tilbreyting
fyrir heimilisfólkið og gesti sem
sótti það heim enda hafi Kleppur
verið sveitabýli á þessum tíma og
langt utan við bæinn. Hún segir allt
Laugarneshverfið hafa fagnað til-
komu þessara nýju samgangna. „Þá
voru vagnarnir alveg stútfullir og
það var líka af því að þá gat maður
treyst á tímann og það munaði svo
miklu. Svo voru strætisvagnabíl-
stjórarnir vinir allra í hverfinu og
biðu jafnvel eftir börnum á leið í
skóla þótt þau væru ekki tilbúin af
því að þeir vissu hvar hver átti að
vera og klukkan hvað.“
Hún bætir því við að mikill sam-
gangur hafi verið á milli vagnstjór-
anna og farþeganna. „Þetta voru af-
skaplega huggulegir menn, yfirleitt
ungir og voðalega glæsilegir. Þeir
komu oft inn í kaffi til okkar ef tími
var til þess og svo var mikil róm-
antík í strætisvagninum,“ segir hún
með blik í augunum.
Það má sjá að minningar vakna
hjá Nínu þar sem hún virðir fyrir
sér gamla strætisvagnamiða, mynd-
ir og glæsilega vagnstjórabúninga.
Innt eftir þessu svarar hún játandi
og bætir svo dreymin á svip við: „Og
margar þeirra góðar.“
Hefur
ferðast
með
strætó
í 70 ár
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Nína Þórðardóttir fer enn allra sinna ferða í strætó þó að hún sé fullra 86 ára og hefur gert það allt frá því að
fyrsti strætisvagninn, Lækjartorg-Kleppur, hóf göngu sína árið 1931.

Strætó í 70 ár/52
SAMKVÆMT bráðabirgðauppgjöri
Seðlabanka Íslands var 37,1 milljarðs
króna viðskiptahalli við útlönd á
fyrstu níu mánuðum ársins en 43,8
milljarða króna halli var á sama tíma í
fyrra. Á föstu gengi var hallinn rúm-
lega 15 milljörðum króna minni í ár
en í fyrra sem er veruleg breyting til
hins betra, að því er fram kemur í
frétt frá Seðlabankanum.
Á þriðja ársfjórðungi nam hallinn
6,7 milljörðum króna en var 11,5
milljarðar króna á sama fjórðungi í
fyrra. Útflutningur vöru og þjónustu
jókst á fyrstu níu mánuðum ársins
um 7,3% frá fyrra ári en innflutning-
ur minnkaði um 3,4%, hvort tveggja
reiknað á föstu gengi. Hallinn á þátta-
tekjum (laun, vextir og arður af fjár-
festingu) og hreinum rekstrarfram-
lögum nam 24 milljörðum króna á
fyrstu níu mánuðum ársins og jókst
mikið frá fyrra ári vegna vaxta-
greiðslna af vaxandi erlendum skuld-
um þjóðarinnar.
Hreint fjárinnstreymi mældist 31,9
milljarðar króna á fyrstu níu mánuð-
um ársins og skýrist af erlendum lán-
tökum sem aðallega voru bankalán en
útgáfa skuldabréfa á er-lendum lána-
mörkuðum minnkaði.
Af öðrum liðum fjármagnsjafnaðar
eru erlend verðbréfakaup sem námu
5,9 milljörðum króna sem er umtals-
vert minna en í fyrra. Bein fjárfesting
Íslendinga í fyrirtækjum erlendis var
aftur á móti nokkru meiri en í fyrra
og nam 14,6 milljörðum króna á
fyrstu níu mánuðum ársins.
Gjaldeyrisforði Seðlabankans
rýrnaði um 2,6 milljarða króna á
fyrstu níu mánuðum ársins og nam
37,9 milljörðum króna í lok septem-
ber sl.
Viðskiptahalli minni en í fyrra
VERÐ á bensíni lækkar um 1,50 kr.
lítrinn í dag og lítrinn af gasolíu um
2,50 kr. samkvæmt upplýsingum ol-
íufélaganna. Eftir verðbreytinguna
kostar lítrinn af 95 oktana bensíni
með fullri þjónustu 94,20 kr., af 98
oktana bensíni 98,90 kr. og af gas-
olíu 50 kr. Þá lækkar verð á skipa-
gasolíu og svartolíu um 2 kr. lítrinn.
Magnús Ásgeirsson, innkaupa-
stjóri eldsneytis hjá Olíufélaginu hf.,
sagði að verðákvörðunin nú tæki mið
af lækkun heimsmarkaðsverðs og
gengisþróuninni sem hefði verið dá-
lítið óvenjuleg í gær. Gengið á
Bandaríkjadal í lok október hefði
verið tæpar 104 kr., en í gærmorgun
hefði það verið 109 kr. og endað í 107
kr. við lok markaða. Þeir hefðu þess
vegna haldið að sér höndum varð-
andi verðákvörðunina þar til eftir
lok gjaldeyrismarkaðar.
Magnús sagðist fremur eiga von á
stöðugleika hvað eldsneytisverðið
varðaði í desember eða jafnvel að
það héldi áfram að lækka.
Samúel Guðmundsson, forstöðu-
maður áhættustýringar hjá Olíu-
verslun Íslands, sagði að ekki hefðu
verið forsendur til að lækka elds-
neytisverð meira en þetta nú. Lækk-
unin tæki mið af lækkandi heims-
markaðsverði á olíu, en á móti ynni
styrking á Bandaríkjadal gagnvart
íslensku krónunni. Krónan hefði
veikst töluvert á undanförnum mán-
uðum með tilheyrandi gengistapi.
Þeir hefðu ekki tekið tillit til þeirrar
veikingar um síðustu mánaðamót og
gerðu það ekki heldur núna.
Á vef Skeljungs kemur fram að
Skeljungur hafi ákveðið verðbreyt-
ingarnar vegna lækkunar á heims-
markaðsverði eldsneytis og að teknu
tilliti til hækkunar á gengi Banda-
ríkjadals frá síðustu verðbreytingu.
Verð á bensíni og olíu breyttist
síðast um mánaðamótin október/
nóvember, en þá lækkuðu öll olíufé-
lögin verð á bensíni um fjórar krón-
ur lítrann, en verð á dísilolíu breytt-
ist ekki. Þar áður hafði verðið
lækkað í tvígang, en lítrinn af 95
oktana bensíni kostaði 107,90 kr.
með fullri þjónustu í júní í sumar og
112,60 kr. lítrinn af 98 oktana bens-
íni.
Bensín lækkar um 1,50 kr.