Morgunblaðið - 01.12.2001, Qupperneq 61

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. DESEMBER 2001 61
H
v
H
víí
ta
h
ta
h
íí
ú
sið
/
S
ÍA
Ríkasta land í heimi?
Ísland er þegar með ríkustu löndum
heims. En það getur orðið ríkast, segir
Hannes H. Gissurarson prófessor.
Hann lýsir auðlegð þjóðanna í aldanna
rás, sýnir fram á tengsl atvinnufrelsis
og hagsældar, rekur sögu Íslendinga
úr fátækt í bjargálnir og tekur dæmi af
litlum löndum á jaðri stórra markaða
sem hafa hagnast á því að lækka
skatta og veita alþjóðlega
fjármálaþjónustu.
hita kalda stríðsins
ir hafa fjallað af meiri þekkingu um stefnu
ands í utanríkis- og öryggismálum en
örn Bjarnason menntamálaráðherra.
essari bók er að finna úrval blaðagreina
ns um utanríkis- og alþjóðamál. Björn
mur svo víða við í þessum skrifum að
la ml á að bókin sé eins konar víðsjá
astrld íðsáranna á Íslandi í ljósi þróunar á
þjóðavettvangi. Mjög fróðlegt og
nstaklega læsilegt rit.
Fiskleysisguðinn
Um tuttugu ára skeið gagnrýndi Ásgeir
Jakobsson, rithöfundur, fiskveiðiráðgjöf
Hafrannsóknastofnunarinnar í snjöllum
ádeilugreinum sem birtust í Morgunblaðinu.
Hér er þessum greinum Ásgeirs safnað á bók
sem óhætt er að segja að eigi beint erindi í
þá umræðu sem óhjákvæmilega er í vændum
þegar æ fleiri eru að vakna til vitundar um að
ekki sé allt með felldu í fiskveiðiráðgjöf
afrannsH óknastofnunar.
ATHYGLISVERÐAR BÆKUR
földun á lóðaverði leiddi ekki til
hækkunar á íbúðaverði var svarið á
þá leið að byggingaraðilar myndu
taka þessa hækkun inn í álagningu
sína. Verða þessi viðbrögð að teljast
í meira lagi óábyrg og lýsa því mið-
ur vanþekkingu á rekstrarskilyrð-
um byggingariðnaðar, sem er mik-
ilvægur atvinnurekstur í borginni.
Á sama hátt má segja að framlag
Seðlabankans til „lækkunar“ á
íbúðaverði felist helst í því að stór-
hækka vexti. Efast verður þó um að
þessi dýrkeypta hagstjórnaraðgerð
nái tilætluðum árangri, því þrátt
fyrir að nafnvöxtum hafi lengi verið
haldið margfalt hærri hér á landi en
í nágrannalöndunum og raunvöxt-
um einnig mun hærri gengur illa að
halda verðbólgu í skefjum.
Loks skal nefnt að margir lífeyr-
issjóðir hafa ekki farið vel með það
aukna frelsi sem þeir fengu til er-
lendra fjárfestinga. Hefur fjárfest-
ingarstefna margra sjóða stjórnast
um of af óraunhæfum vonum um
gróða af erlendum hlutabréfum og
óeðlilega lítið verið fjárfest í hús-
bréfum, sem þó eru örugg og arð-
söm fjárfesting og til hagsbóta fyrir
félagsmenn sjóðanna. Afföll af hús-
bréfum hafa því verið mikil, sem
m.a. birtist sem kostnaðarauki fyrir
byggingaraðila. Ótæpileg fjárfest-
ing lífeyrissjóða í erlendum verð-
bréfum hefur auk þess ýtt undir
fjármagnsflótta, sem aftur hefur
rýrt traust á íslensku krónunni og
aukið verðbólgu. Takist ekki að
sannfæra stjórnendur lífeyrissjóða
um kosti þess að fjárfesta í húsnæð-
iskerfinu hlýtur að koma til álita að
endurmeta þær rúmu lagaheimildir
sem sjóðirnir hafa til fjárfestinga
erlendis.
Hækkanir á byggingarkostnaði
sem hér var lýst hafa gefið tilefni til
þess að íbúðaverð á fasteignamark-
aði hækkaði verulega, sem þó hefur
ekki orðið. Þvert á móti er íbúða-
verð sérlega lágt um þessar mundir
og hagstætt að gera kaup. Í ljósi
þessa sætir undrun að Seðlabankinn
bíði m.a. eftir lækkun á íbúðaverði,
áður en vextir verði lækkaðir. Vand-
inn liggur ekki í íbúðaverðinu, held-
ur einkum í vaxandi tilkostnaði,
ekki síst lóðaverði og fjármagns-
kostnaði. Veruleg vaxtalækkun er
nauðsynleg og tímabær. Ef Seðla-
bankinn ætlar enn að bíða með slíka
ráðstöfun uns íbúðaverð lækkar og
verulegt atvinnuleysi brestur á er
hætt við að bíða verði þar til eignir
fara á uppboð. Blasir þá við að við
muni taka stórfelld gjaldþrotahrina,
sem margir myndu dragast inn í,
jafnvel þeir sem reynt hafa að fara
gætilega í fjármálum. Staða bygg-
ingarverktaka um þessar mundir er
almennt ekki þannig að þeir eigi
eitthvað eftir af sínum hlut til að
lækka. Það eru aðrir sem hafa tekið
stærstu bitana af kökunni. Nú hlýt-
ur að vera komið að þeim að gefa
eftir af sínum hlut.
Vaxtastig
Er undarlegt að bank-
inn hafi ekki ennþá
komið auga á, segir
Magnús Stefánsson,
að verulegs samdráttar
er farið að gæta á
þeim sviðum, þar
sem vaxtastig hefur
hvað mest áhrif.
Höfundur er byggingameistari og
varaformaður Meistarafélags
húsasmiða.
Allt til jólanna
í Hólagarði
















Hrei
nsum
viðar-, rimla-,
strimla-, plíseruð-
og sólargluggatjöld.
Hlíðarhjalla 26, s. 897 3634.