Morgunblaðið - 04.12.2001, Blaðsíða 22

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
22 ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
EFLA þarf rannsóknir á atferli fisks
í veiðarfærum og áhrif veiðarfæra á
sjávarbotninn. Þetta kom m.a. fram
á fundi Fiskifélags Íslands um þróun
veiðarfæra og umgengni um auðlind-
ir hafsins sem haldinn var í gær.
Einar Hreinsson, sjávarútvegs-
fræðingur og framkvæmdastjóri
Netagerðar Vestfjarða, fjallaði á
fundinum um nútímaveiðitækni og
flokkunargetu veiðarfæra. Sagði
hann vitneskju fiskimanna á veiði-
ferlinu afar takmarkaða, að því leyti
að mjög lítið væri vitað um hvað ger-
ist neðansjávar við fiskveiðar. Með
núverandi tækjabúnaði vissi veiði-
maðurinn aðeins hvar hann væri
staddur og hve dýpið væri mikið.
Hann hefði hinsvegar aðeins vís-
bendingar um bráðina, innkomu í
veiðarfærið og aflann. Það eina sem
hann gæti verið viss um væri sá afli
sem kæmi úr veiðarfærinu.
Neyðumst til að flokka
fisk á yfirborðinu
Einar sagði að þær veiðiaðferðir
sem notaðar eru væru fáar og veið-
arfærin einhæf. Veiðarnar væru
þannig fyrirhafnarmiklar og í raun
ómarkvissar, því skipin færu yfir gíf-
urlegt hafsvæði þar sem lítið væri
um fisk. Einar sagði að veiðimenn
liðu fyrir upplýsingaskort úr sæ-
rýminu og það takmarkaði getu
þeirra til að draga rökréttar álykt-
anir í veiðiskap.
„Við erum í fullkominni óvissu um
hvað við erum að fanga, þar til bráðin
er á yfirborði sjávar. Kjörhæfni veið-
arfæra er almennt slök og mætir
hvergi nærri þeim kröfum sem gerð-
ar eru til veiðimanna. Við getum að-
eins leitast við að ná í einstakar teg-
undir og stærðarflokkað hráefnið.
Þrátt fyrir það eru sífellt að koma
upp tegundir og stærðarflokkar sem
okkur er annaðhvort bannað að veiða
eða við kærum okkur ekki um að fá.
Ástæðan er sú að við vitum ekki hvað
á sér stað í og við veiðarfærið meðan
á veiðiferlinu stendur og höfum ekki
möguleika á að bregðast við því fyrr
en veiðarfærið er við yfirborðið á ný
og aflinn tiltækur. Þess vegna neyð-
umst við til að klára flokkunina á yf-
irborðinu.“
Einar sagði að kunnátta og geta
Íslendinga í fiskveiðum væri einfald-
lega ekki nógu góð. Menn þyrftu að
gera sér grein fyrir því, áður en tekn-
ar væru stefnumótandi ákvarðanir.
Kröfur um kjörhæfni
ekki nýjar af nálinni
Guðmundur Gunnarsson, mark-
aðs- og þróunarstjóri Hampiðjunnar,
sagði í framsögu sinni á fundinum að
þrátt fyrir mikla og öra þróun í gerð
veiðarfæra hefði þróun skipakosts og
fiskileitartækja verið nokkuð meiri
þegar kemur að fiskveiðum, sérstak-
lega á síðustu áratugum. Þannig
hefði orðið bylting í fiskveiðum með
tilkomu dýptarmæla, skip hefðu
stækkað og þar af leiðandi veiðar-
færi, til að hægt væri að sækja á
dýpri og erfiðari veiðislóðir. Hann
sagði umræðu um gerð veiðarfæra í
tengslum við brottkast á fiski, og þá
ekki aðeins smáfiski, ekki nýja af nál-
inni. Alltaf hefðu verið gerðar kröfur
um kjörhæfni veiðarfæra og margt
hefði áunnist til að skila smáfiski úr
veiðarfærum, svo sem með stærri
möskvum á togveiðarfærum. Eins
hefðu orðið þáttaskil í verndunarað-
gerðum með seiðaskiljum, enda væri
kjörhæfni þeirra meiri en venjulegs
trollpoka og fiskur skaddaðist síður
þegar hann færi í gegnum seiðaskilj-
ur. Þær hefðu meðal annars verið
mjög mikilvægar í uppbyggingu
karfastofnsins hér við land.
Norðmenn gera
nýstárlegar rannsóknir
Guðmundur sagði Norðmenn
langfremsta í veiðarfærarannsókn-
um í heiminum, enda hefðu þeir úr
mun meiri fjármunum að spila en
sambærilegar rannsóknastofnanir í
nágrannalöndunum. Norðmenn
væru þannig mun lengra komnir og
stæðu nú í margskonar og nýstár-
legum rannsóknum í þessum efnum.
Þannig væru þeir nú meðal annars að
gera tilraunir með að nýta lyktar-
skyn fisks til að veiða hann, sem og
með lífræn hljóð sem stór fiskur gef-
ur frá sér og fælir í burtu smáfisk.
Guðmundur benti á að í nútíma-
fiskveiðum væri hægt að mæla allar
fjarlægðir í togveiðarfærum en hins-
vegar væri lítið vitað um hvað verður
um fiskinn eftir að hann kemur í
troll. Því þyrfti að rannsaka betur at-
ferli fiska í veiðarfærum. Eins væri
brýnt að rannsaka betur áhrif
veiðarfæra á sjávarbotninn.
Í fjörlegum umræðum að framsög-
um loknum kom m.a. fram að hér-
lendis er ekki til neinn búnaður til
mælinga og myndatöku neðansjávar.
Það takmarkar mjög rannsóknir á
atferli fisks í veiðarfærum, sem og
áhrifum veiðarfæra á sjávarbotninn.
Veiðiaðferð-
ir fáar og
einhæfar
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Einar Hreinsson, framkvæmdastjóri Netagerðar Vestfjarða, á fundi Fiski-
félags Íslands um þróun veiðarfæra og umgengni við auðlindina.
SALA verslana Baugs hf. í Smára-
lind er í heild umfram áætlun og hef-
ur opnun Smáralindar ekki haft telj-
andi áhrif á sölu í öðrum Baugs-
verslunum. Sala verslana í miðborg
Reykjavíkur hefur þó dregist saman
um 30%.
Niðurstöður úr níu mánaða upp-
gjöri Baugs hf., sem birtar voru í
Morgunblaðinu á laugardag, bera
merki mikillar uppbyggingar félags-
ins á heimamarkaði á þriðja ársfjórð-
ungi. Samkvæmt tilkynningu frá fé-
laginu er uppgjörið í heild í takt við
væntingar að frátöldum rekstri móð-
urfélagsins á heimamarkaði í sept-
ember, sem er sagður hafa verið erf-
iður mánuður í rekstrinum.
Í október opnaði Baugur átta
verslanir í Smáralind og vegna fjár-
festinga í þeim verslunum féll mikill
kostnaður á félagið á þriðja ársfjórð-
ungi, þá aðallega í septembermánuði.
Tekjur af þessum fjárfestingum fóru
hins vegar ekki að skila sér fyrr en á
fjórða ársfjórðungi.
242 m.kr. tap
á 3. ársfjórðungi
Auk hins mikla kostnaðarauka í
september varð samdráttur í sölu
sérvöru upp úr miðjum september,
að því er segir í tilkynningu. Þá hafði
gengislækkun íslensku krónunnar
neikvæð áhrif á reksturinn og eru
verðhækkanir af þeim sökum sagðar
valda því að framlegð móðurfélagsins
er 1% lægri en á sama tímabili árið
2000. Þó er gert ráð fyrir að geng-
isbreytingar muni hafa að fullu skilað
sér í verðlagi í lok desember.
Greiningardeild Íslandsbanka seg-
ir tap Baugs á þriðja ársfjórðungi
hafa numið 242 milljónum króna og
veltufé frá rekstri hafi numið 42 millj-
ónum króna á sama tímabili. Afkoma
fjórðungsins er sögð í takt við vænt-
ingar bankans enda félagið í mikilli
uppbyggingu á tímabilinu.
Samkvæmt frétt greiningardeildar
nam álagning í vörusölu Baugs á
þriðja ársfjórðungi 28,1% samanbor-
ið við 24,6% á fyrstu sex mánuðum
ársins. Munurinn er m.a. sagður
skýrast af því að dótturfélagið Bonus
Stores í Bandaríkjunum, sem rekið
er með 27% framlegð, kom inn í sam-
stæðu Baugs 1. júlí sl.
Þá segir að EBITDA-framlegð
samstæðunnar hafi dregist verulega
saman og hafi verið aðeins 2,3% á
þriðja ársfjórðungi samanborið við
5,9% á fyrri hluta ársins. Þar kemur
m.a. til kostnaður við uppbyggingu
hér heima og í Bandaríkjunum.
43% söluaukning í október
Afkoma fjórða ársfjórðungs er,
samkvæmt tilkynningu frá Baugi,
talin verða mun betri en þess þriðja
enda myndist stærstur hluti hagnað-
ar Baugs jafnan á síðustu mánuðum
ársins.
Það sem af er fjórða ársfjórðungi
hefur opnun Smáralindar ekki haft
áhrif á sölu í öðrum verslunum
Baugs. Samdráttur í sölu Baugs-
verslana í Kringlunni hefur verið inn-
an við 10% og er það talsvert minni
samdráttur en reiknað var með.
Mestur samdráttur hefur orðið í sölu
Baugsverslana í miðborginni, eða lið-
lega 30%, sem er sagt í samræmi við
áætlanir félagsins.
Með opnun Smáralindar jókst fer-
metrafjöldi verslana Baugs um þriðj-
ung og söluaukning í október var 43%
miðað við sama tíma árið 2000.
Verslanir í Smáralind eru sagðar
hafa fengið góðar viðtökur og um-
fram áætlanir Baugs fyrir fjórða árs-
fjórðung. Þannig er sala Hagkaups í
Smáralind nú 5% umfram áætlun,
sala TopShop og Miss Selfridge er
20% umfram áætlanir, sala Útilífs er
15% umfram áætlun og Dótabúðin er
7% yfir áætlun.
Verslunin Zara er 40% umfram
söluáætlun og sala á hvern fermetra
er sú mesta sem verið hefur innan
samstæðunnar. Sala í Debenhams er
á hinn bóginn um 15% undir áætlun.
Uppbyggingarferli Baugs á Ís-
landi lauk formlega sl. laugardag
þegar opnaðar voru þrjár nýjar
verslanir, Bónus á Smáratorgi, 10-11
á Hjarðarhaga og Lyfja í Spönginni.
Félagið hefur tilkynnt um að fjárfest-
ingar á heimamarkaði verði óveru-
legar á næstu misserum og Baugur
muni næstu þrjú árin einbeita sér að
útrás og vexti erlendis ásamt hag-
ræðingu í rekstri innanlands.
Samdráttur í verslunum Baugs á heimamarkaði
September erfiður
í rekstri Baugs
ÁRNI M. Mathiesen, sjávarútvegs-
ráðherra, hélt erindi í upphafi
ráðstefnu um málefni hafsins sem
nú stendur yfir í höfuðstöðvum
UNESCO í París. Í máli sínu lagði
sjávarútvegsráðherra sérstaka
áherslu á mikilvægi Reykjavík-
uryfirlýsingarinnar, sem sam-
þykkt var á alþjóðlegri ráðstefnu
um ábyrgar fiskveiðar í vistkerfi
sjávar sem haldin var á vegum ís-
lenskra stjórnvalda og FAO í
Reykjavík í október sl., fyrir al-
þjóðasamstarf í þágu ábyrgra fisk-
veiða. Sagði Árni að yfirlýsingin
staðfestimikilvægi sjávarútvegs
fyrir fæðuöryggi í heiminum og
efnahag margra ríkja. Hún mark-
aðijafnframt tímamót þar sem
með henni sammælist ríki um að
inntak vistkerfisnálgunar við fisk-
veiðistjórnun sé að jafnt tillit sé
tekið til áhrifa fikveiða á vistkerfi
sjávar og áhrif vistkerfisins á fisk-
veiðistjórnun. Í ávarpi sínu lagði
ráðherra jafnframt áherslu á mik-
ilvægi þess að ríki heims vinni
áfram að því að draga úr mengun
hafsins frá landi og fagnaði í því
samhengi niðurstöðum nýlokins
ráðherrafundar í Montréal um
mengun hafsins frá landi.
Málefni hafsins rædd
ATVINNA
mbl.is