Morgunblaðið - 04.12.2001, Blaðsíða 32

LISTIR
32 ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Bankastræti 3,
551 3635
Póstkröfusendum
mat; eau de parfum japanski dömuilmurinn hannaður af
MASAKÏ MATSUSHÏMA
MÓTETTUKÓR Hallgrímskirkju
heldur aðventutónleika sína í kirkj-
unni í kvöld og á fimmtudag kl. 20 og
á laugardag kl. 17. Einsöngvari með
kórnum er Jóhann Friðgeir Valdi-
marsson tenór, en einnig leika Daði
Kolbeinsson á óbó og Kári Þormar á
orgel.
Hörður Áskelsson er stjórnandi
Mótettukórsins og segir hann efnis-
skrána að nokkru sniðna kringum
tenórsöngvarann og hans óskalög.
„Það eru þó þrjú meginþemu í verk-
efnavalinu, það fyrsta er aðventan,
og inn í það fléttast arían Pieta Sign-
ore eftur Stradella. Þetta er mis-
kunnarbæn, einn af útgangspunkt-
um aðventunnar, þar sem birtist
þráin eftir ljósi í myrkrinu, Kórinn
syngur líka sálmana gömlu Kom þú,
kom vor Immanúel og Nú kemur
heimsins hjálparráð, og verk eftir
Otto Olsson sem heitir Aðventa.
Annað þema er um Maríu, og tengt
textanum vinsæla Ave María. Jó-
hann Friðgeir syngur tvö lög með
þessu nafni, annað er lagið sem
þekkt er sem Intermezzo úr óper-
unni Cavalleria rusticana með Ave
Mariu texta, hitt er Ave Maria eftir
Caccini. Í þessum hluta syngur kórin
Magnificat, gríðarfallaga mótettu
eftir Johann Eccard við textann
María fer um fjallaveg, og Ave maris
stella eftir Trond Kverno. Síðasta
þemað er um jólin; lög um guðs son,
fæðingu frelsarans og jólasálmar.
Þar syngur Jóhann Friðgeir, Dormi,
dormi, – eða Mille cherubini in coro,
eftir Schubert og Agnus Dei eftir
Bizet, og með kórnum Nóttin var sú
ágæt ein og Ó, helga nótt. Hljóð-
færaleikararnir leika í þessum hluta
gríðarlega fallegt Larghetto úr óbó-
konsert eftir Bach; þetta er stað-
gengill hjarðljóðsins, Pastorale sem
oft er flutt á aðventunni, það er mikil
jólastemmning í þessu verki, og það
er einmitt fallegt á undan vögguljóð-
unum Dormi dormi, og Nóttin var sú
ágæt ein, – eins og andakt við jöt-
una.“
Kirkjan skreytt og
sérstök lýsing sett upp
Hörður Áskelsson segir mikinn
undirbúning og vinnu liggja að baki
aðventutónleikanna. Auk þess er
mikið haft við í ytri ramma tón-
leikanna. Kirkjan er skreytt og sér-
stök lýsing sett upp, allt til að laða
fram rétta stemmningu. Álagið á
kórfélaga er mikið, því þessi dagskrá
er sungin alls fimm sinnum, bæði á
lokuðum tónleikum fyrir styrktarað-
ila kórsins, og fyrir almenning,
þriðjudag, fimmtudag og laugardag í
þessari viku. Að auki mun Mótettu-
kór Hallgrímskirkju frumflytja Jóla-
óratoríu eftir John Speight á jóla-
tónleikum 30. desember. Annir
kórsins eru því miklar í desember.
Hörður segist sjá mikinn mun í að-
sókn á tónleika á aðventu. „Framboð
á tónleikum hefur aukist gríðarlega,
en aðsóknin hefur líka aukist að
sama skapi. Þegar Mótettukórinn
var að byrja fyrir tæpum tuttugu ár-
um var lítið um að vera. Mótettukór-
inn byrjaði strax að helga sér annan
sunnudag í aðventu fyrir aðventu-
tónleika, en það voru þá nánast einu
aðventutónleikarnir af þessu tagi,
fyrir utan aðventukvöld í kirkjum
fyrsta sunnudag í aðventu. Þar með
þetta var búið. Einstöku sinnum
voru þó stóru kórarnir Pólýfónkór-
inn og Söngsveitin Fílharmónía með
stóra tónleika um jól, en í kirkjunum
var ekkert um að vera. Þetta hefur
gjörbreyst. “
Aðventutónleikar Mótettukórs Hallgrímskirkju haldnir í þessari viku
Aðventan, María og jólin
Mótettukór Hallgrímskirkju með stjórnanda sínum, Herði Áskelssyni.
BARNAÓPERAN Skuggaleik-
hús Ófelíu er byggð á samnefndri
sögu eftir Michael Ende en sviðs-
gerð hennar og texti, bundinn og
óbundinn, er eftir Messíönu Tóm-
asdóttur og tónlistin er eftir Lárus
H. Grímsson. Þetta er um það bil
45 mínútna ópera. Ófelía hefur alla
sína ævi starfað sem hvíslari í leik-
húsi og safnað að sér skuggum,
eins konar skuggamyndum úr þeim
ævintýraheimi sem hún hefur sjálf
skapað og upplifað í leikhúsinu.
Skuggarnir segja söguna en sjálf
Ófelía er brúða. Þegar leikhúsinu
sem hún starfar við er lokað er hún
ein með skuggunum sínum og sam-
an stofna þau skuggaleikhús, er
leggst af þá skuggi dauðans færir
Ófelíu til himna. Á himnum hafa
skuggarnir breyst í ljóssins verur.
Þetta er á margan hátt fallegt verk
og segir sögu þeirra sem þrá en
ekki er gefið að geta uppfyllt óskir
sínar nema sem draumsýn. Verkið
er merlað mildum sársauka og eft-
irsjá, án ásökunar eða reiði, og því
fagurlýst af einlægri von er nær út
yfir líf og dauða mannsins. Tónlist
Lárusar H. Grímssonar fellur vel
að þessum barnalega heimi og var
hún flutt á sannfærandi máta.
Brúðan Ófelía og búningar leik-
enda voru fallega gerðir af Mess-
íönu, sem einnig gerði texta óp-
erunnar, bæði talaðan og sunginn,
texta sem er einfaldur og barna-
legur, jafnvel á köflum eins og
gerður af börnum, einlægur og
elskulegur, fjarri harðneskjulegum
veruleika þeirra, sem ekki kunna
að láta sig dreyma.
Marta G. Halldórsdóttir og
Sverrir Guðjónsson sungu og
sögðu söguna mjög fallega og var
fyrsta lagið sem Marta söng ein
besta tónlína óperunnar, þótt mið-
hluti laglínunnar færði sig á hærra
tónsvið, svolítið um of frá upphafs-
hugmyndinni. Í söngnum þyrftu
söngvararnir að leggja meiri
áherslu á framburð textans, með
skarpari framsetningu samhljóð-
anna, og þá auðvitað á kostnað
söngtónsins. Þá var píanóið og sér-
staklega tromman á köflum of
hljómfrek gagnvart söngvurunum
þótt hljóðfæraleikurinn væri að
öðru leyti góður. Leikstjórn, dans-
andi leiktúlkunin og ljósaumgerð
var fallega mótuð af Auði, Jóhanni
Bjarna og Messíönu. Þessi fallega
sýning er sérlega barnslega einlæg
og snertir að því leyti til mjög við
þeim fullorðnu er enn muna eftir
og varðveitt hafa bernsku sína.
Eins og ávallt í leikhúsinu veit eng-
inn hversu unga fólkið, börnin, tek-
ur þessu verki, sem er í hróplegri
andstöðu við það firrta barnaefni
sem fjölmiðlar hamra á og í raun
troða upp á varnarlaus börnin.
Vonin er að ungu börnin eigi enn
til barnslega einlægni sína, til að
mega njóta barnslegrar fegurðar
þessa sérstæða listaverks.
Barnsleg
fegurð
TÓNLIST
Íslenska óperan
eftir Messíönu Tómasdóttur og Lárus H.
Grímsson. Einsöngvarar: Marta G. Hall-
dórsdóttir og Sverrir Guðjónsson. Hljóð-
færaleikarar: Lárus H. Grímsson, Kjartan
Valdemarsson og Matthías Hemstock.
Leikstjórar: Auður Bjarnadóttir og Mess-
íana Tómasdóttir. Lýsing: Jóhann Bjarni
Pálmason. Dansar: Auður Bjarnadóttir.
Sunnudaginn 2. desember.
BARNAÓPERAN SKUGGALEIKHÚS ÓFELÍU
Jón Ásgeirsson
Á HÁSKÓLATÓNLEIKUM í Nor-
ræna húsinu á morgun, miðvikudag,
kl. 12.30 leikur kvartett skipaður
Magneu Árnadóttur flautuleikara,
Herdísi Jónsdóttur víóluleikara, Ás-
dísi Arnardóttur sellóleikara og
Brynhildi Ásgeirsdóttur sembal-
leikara. Á efnisskránni eru þrjú
verk eftir frönsku 18. aldar tón-
skáldin Michel Blavet, Jean-Marie
Leclair og Jacques Morel.
Tónleikarnir taka um það bil
hálfa klukkustund.
Aðgangseyrir er kr. 500. Ókeypis
er fyrir handhafa stúdentaskírtein-
is.
Tónlistarkonurnar sem leika á Háskólatónleikunum, frá vinstri: Herdís
Jónsdóttir víóluleikari, Brynhildur Ásgeirsdóttir semballeikari, Ásdís
Arnardóttir sellóleikari og Magnea Árnadóttir flautuleikari.
Frönsk hirðtónlist á
Háskólatónleikum
ÞESSI tvö leikrit Strindbergs eru
skrifuð áður en hann sneri aftur til
Svíþjóðar 1889, Faðirinn kom út á
prenti 1887 og Kröfuhafarnir 1888.
Það er greinilegur munur á þessum
tveimur verkum og Dauðadansin-
um, sem skrifaður er tveimur skiln-
uðum, taugaáfalli og trúarvakningu
síðar, og gefinn út 1901. Síðast talda
leikritið er ekki eins rígbundið rit-
unartímanum og hin tvö fyrri, er
mun dramatískara og sígildara.
Það ber að þakka þetta framtak
Strindberg-hópsins í samvinnu við
Leikfélag Reykjavíkur að láta leik-
lesa þessi verk á Litla sviðinu. Sér-
staklega þar sem þessi verk eru
mjög athyglisverð, án þess að eiga
brýnt erindi fullæfð og leikin í ís-
lensk nútímaleikhús. Hefðbundin
uppsetning þessara verka yrði alltof
þunglamaleg og gamaldags til að
hún höfðaði til leikhúsgesta dagsins
í dag. Við þetta er því að bæta að
hvorugt þessara verka er líklegur
efniviður fyrir framsækinn leik-
stjóra, eins og Fröken Júlía hefur
orðið uppspretta nýstárlegra sýn-
inga um árabil. Þó að Strindberg
hefði verið framsæknasti höfundur
síns tíma sýna þessi tvö verk að
hann var enn að mörgu leyti enn
fastur í spennitreyju hefðanna, líkt
og faðirinn í lok samnefnds leikrits
bæði í eiginlegum og óeiginlegum
skilningi.
Að þessu sögðu er eiginlega ótrú-
legt hvað þessir leiklestrar skiluðu
miklu – leikritin voru lesin í bún-
ingum, í leikmyndinni sem sett var
upp fyrir Dauðadansinn, stöður
voru lipurlega unnar og flutningur-
inn gekk snurðulaust. Það vantaði í
raun aðeins herslumuninn á að leik-
ararnir slepptu handritinu og hefðu
sig til flugs. Það er greinilegt að
Gunnar Gunnsteinsson hefur lagt
alúð við leikstjórnina. Það væri
gaman að sjá fullunnið verk hans
innan stofnanaleikhúsanna. Svo var
auðvitað gaman að heyra hinar
vönduðu þýðingar Einars Braga
sem hittir á rétta jafnvægið á milli
upphafins bókmáls og flatneskju
hversdagstalandans.
Eftirminnilegustu leikararnir eru
Gunnar Hansson sem Adólf í Kröfu-
höfunum og Sigurður Karlsson sem
höfuðsmaðurinn í Föðurnum. Sam-
leikur Þorsteins Gunnarssonar og
Valgerðar Dan í hlutverkum lækn-
isins og Láru var líka verulega vel
unninn. Edda Björg Eyjólfsdóttir
og Árni Pétur Guðjónsson áttu góða
spretti sem Tekla og Gústaf.
Það er alltaf gaman að hafa tæki-
færi til að fá nasasjón af sígildum
verkum þó að ekki sé ástæða til að
setja upp fullgildar sýningar. Dæmi
um slíkt er flutningur á ýmsum þýð-
ingum Helga Hálfdanarsonar um
árið og þessi flutningur verka
Strindbergs. Þarna er Leikfélag
Reykjavíkur að sinna þörfu menn-
ingarhlutverki, að leiklesa íslenskar
þýðingar á klassískum verkum sem
annars myndu sennilega aldrei sjást
á sviði. Það mætti gera meira af
slíku.
Í spennitreyju
hefðanna
LEIKLIST
Strindberg-hópurinn og L.R.
Höfundur: August Strindberg. Þýðandi:
Einar Bragi. Leikstjóri: Gunnar Gunn-
steinsson. Leikarar: Árni Pétur Guð-
jónsson, Edda Björg Eyjólfsdóttir, Gunnar
Hansson, Halldór Gylfason, Sigurður
Karlsson, Soffía Jakobsdóttir, Valgerður
Dan og Þorsteinn Gunnarsson. Laug-
ardag 3. nóvember og laugardag 10. nóv-
ember.
Kröfuhafarnir og Faðirinn
Sveinn Haraldsson