Morgunblaðið - 04.12.2001, Blaðsíða 53

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 4. DESEMBER 2001 53
FYLGSTU MEÐ ÞVÍ NÝJASTA
Farðu inn á mbl.is, veldu úr fjölda skemmtilegra mynda,
kveðjum á ýmsum tungumálum og skrifaðu eigin kveðju.
Með því að senda jólakveðju á mbl.is áttu möguleika á að
vera með í skemmtilegum lukkupotti.
Ódýr og einföld leið
til að gleðja vini og vandamenn
hvar í heimi sem er!
Jólakveðjur
til vina og ættingja!
Dregnir verða út glæsilegir vinningar frá Hans Petersen á nýju ári.
1. verðlaun:
Stafræn myndavél - Kodak DX 3600 Easy Share
að verðmæti 54.900 kr.
2.-10 verðlaun:
Netframköllun, 24 myndir í stærð 10x15 sm að verðmæti 1.650 kr.
H Ö N N U N
KÆRU VI‹SKIPTAVINIR
er komin aftur til starfa
O L G A M Á S D Ó T T I R
skólavör›ustíg s 5513130
H N
RU VIÐSKIPTAVINI
in aftur t l starfa
I R
skólavörðust í s 5513130
FYRIR tæpum
tveimur árum nefndi
ég í grein í Morgun-
blaðinu að verðbólgan
væri komin á kreik og
myndi fara vaxandi þar
sem stjórnvöld hefðu
sett í gang hvata fyrir
henni með því að heim-
ila framsal og veðsetn-
ingu kvóta sem trygg-
ingu í bönkum og er
þetta nú komið fram.
Nú eru sumir að
hætta í útgerð og selja
kvótann eða aflaheim-
ildir sem þeir höfðu.
Þessar sölur á afla-
heimildum valda miklu
peningaflæði inn í hið litla hagkerfi
okkar og einnig þegar fólk af lands-
byggðinni hrekst til höfuðborgar-
svæðisins vegna minnkandi afla-
heimilda sem hurfu þaðan að stórum
hluta. Flótti fólks af landsbyggðinni
jók mikið á íbúðarbyggingarfram-
kvæmdir á höfuðborgarsvæðinu.
Þetta tvennt setti verðbólguna á
fulla ferð og er hún nú um 8-10%.
Stöðugleikinn er fokinn út í veður og
vind í sjoppunni og vextir eru tvisvar
til þrisvar sinnum hærri en í nálæg-
um löndum og seðlabankastjórarnir
steinrunnir á vöxtunum.
Það vakti athygli mína við hálfs-
árshlutareikning bankanna sem birt-
ar voru í Morgunblaðinu fyrir
nokkru að Íslandsbanki virtist vera
með um hálfan milljarð í hagnað í
gjaldeyrisviðskiptum. Skyldi hann
ekki eiga stóran þátt í gengisfalli
krónunnar? Ekki kæmi
það á óvart því stjórn-
arformaður þar á bæ er
Kristján Ragnarsson
sem einnig er formaður
Landssambands ís-
lenskra útvegsmanna.
Hann vill laga slæma
stöðu útvegsins í hinu
heimsfræga kvótakerfi
okkar. Útgerðin skuld-
ar yfir 180 milljarða og
nú á enn einu sinni að
láta almenning í land-
inu borga brúsann, all-
flestar skuldir heimil-
anna vísitölutryggðar.
Já, það eru mikil völd
sem Kristján Ragnars-
son hefur. Hann valtar yfir stjórn-
völd eins og ekkert sé, hann er orð-
inn konungurinn í sjoppunni. Það er
ansi snúið að hafa umhverfi fyrir
gjaldmiðil í svona smáríki eins og Ís-
land er, þannig að fyrirtæki í þjóð-
félaginu geti leikið sér með hann að
vild og almenningur er múlbundinn
með flest vísitölutryggt. Ef stjórn-
völd tengja ekki gjaldmiðil sinn við
annað hvort evru eða dollara þá spái
ég því að fólk muni flúýja land í
stórum stíl. Það mun ekki una þeim
leikreglum sem gilda hér í sjopp-
unni. Besta lausnin yrði að ganga í
Evrópusambandið því þá geta
stjórnvöld hér ekki valtað yfir mann-
réttindi almennings að vild.
Já, kvótakerfið er heimsfrægt fyr-
ir hagræðingu! Það er mikil hagræð-
ing í því að þurfa ekki að veiða nema
rúman helming af því sem við veidd-
um áður en kerfinu var komið á og
nú þarf ekki að stjórna veiðunum,
bara takmarka magnið sem má
veiða, enda árangurinn af kerfinu
slíkur að lektorar og fiskihagfræð-
ingur Háskóla Íslands hafa flutt lof-
ræður víða um heim um kerfið, þótt á
síðustu mánuðum hafi heldur dregið
úr ferðalögum og lofræðum, að ég
held.
Svo er það lagasetning á sjómenn!
Þjóðhagsstofnun tók saman verð-
mun á afla fyrirtækja sem lönduðu
hjá sjálfum sér yfir 5 ára tímabil á
fjórum fiskitegundum, þorski, ýsu,
ufsa og karfa, og svo á því verði sem
hefði fengist miðað við verð á fiski-
mörkuðum umrætt tímabil. Þetta
voru bara smáaurar, tæpur 21 millj-
arður, sem þýðir að sjómenn urðu af
um 7-8 milljörðum í hlut og ríkið um
3 milljarða í skatt af sjómönnum.
Í samningum stendur að skipta-
verð sé hæsta fáanlegt verð, en þar
er annar annmarki, samkeppnislög-
in. Þeir sem verka fisk af eigin skip-
um og þeir sem kaupa fisk á mörk-
uðum sitja ekki við sama borð. Hvar
eru samkeppnislögin þá? En þetta er
eins og annað hjá stjórnvöldum, ein-
okun og einkaleyfi skal þar gilda,
eintómt plat.
Árið 1976 var undirritaður stadd-
ur í Halifax í Kanada til að skoða nýj-
ungar í veiðarfærum. Þá var kvótinn
kominn á veiðarnar þar. Árin 1990–
1991 hrundi þorskstofninn við Kan-
ada. Fyrir um tveimur mánuðum var
í kvöldfréttum útvarpsins sagt frá
því að Kanadamenn hefðu sett hóp
vísindamanna til að rannsaka orsök-
ina fyrir hruni þorskstofnsins. Þessi
hópur vísindamanna taldi aðalorsök-
ina hafa verið sambandsleysi fiski-
fræðinga við strandveiðiflotann og
kaupin á nýju skuttogurunum. Þetta
virtist fara fram hjá öðrum fjölmiðl-
um þótt stórfrétt væri. Kannski hef-
ur LÍÚ sett fréttabann á þessa frétt.
Árin 1986-1987 voru fjölmiðlar
með mikla umræðu um stórfellt smá-
fiskadráp á togurunum, miklu magni
af smáfiski væri hent í sjóinn. Þetta
höfðu fjölmiðlar eftir sjómönnum. Þá
ruddust fram í fjölmiðla Kristján
Ragnarsson, stjórnarformaður LÍÚ,
þáverandi sjávarútvegsráðherra og
fiskifræðingar og kváðu þetta algera
firru eða ýkjur.
Nú hefur verið skráð meðalvigt á
öllum lönduðum þorski frá miðjum
sjöunda áratugnum eða frá 1966 og
er hægt að fletta upp í Útvegi með-
alþyngd hjá togurunum 1986-1987
og nær meðalvigtin ekki 2 kg hvor-
ugt árið, eða 1,9 kg.
Eftir 18 ára reynslu okkar af
kvótakerfinu er um helmingssam-
dráttur í mörgum tegundum, miklu
dýrari fiskiveiðifloti, helmingi meiri
olíueyðsla og gríðarleg skuldasöfnun
hjá útgerðinni, yfir 180 milljarðar, og
þá er það deginum ljósara að þetta
kerfi stuðlar ekki að öryggi almenn-
ings eða hag hans, kerfi sem leyfir
þau mannréttindabrot sem felast í
kvótalögunum og ætla mætti að
hæstaréttardómurum vaxi skilning-
ur á þeirri vitleysu sem kvótakerfið
er og hafi hugrekki til þess að dæma
eftir samvisku sinni en vitni ekki
bara í Alþingi í dómsorðum sínum til
að firra sig ábyrgð.
Verðbólga í sjoppunni
Halldór
Halldórsson
Kvótinn
Eftir 18 ára reynslu
okkar af kvótakerfinu,
segir Halldór
Halldórsson, er um
helmingssamdráttur í
mörgum tegundum.
Höfundur er fv. skipstjóri.