Morgunblaðið - 16.01.2002, Qupperneq 37

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 16. JANÚAR 2002 37
Guðlaugu, íþróttakappanum Heiðu og
fiðlusnillingnum Rannveigu og fleiri
fjölskyldumeðlimum, enda er yfirleitt
gestkvæmt þar á bæ. Okkur Hrólfi
varð strax mjög vel til vina, vinátta
sem ég er þakklátur fyrir að hafa
fengið að njóta, en næstu árin átti ég
eftir að læra margt um Hrólf og þær
hugsjónir sem drifu hann áfram, hug-
sjónir sem ég sá endurspeglast í per-
sónu hans og trúnaðarstörfum hans
fyrir menntamálaráðuneytið.
Það var augljóst að Hrólfur sinnti
starfi sínu af mikilli ástríðu, einkum
vegna þess að starfið gaf honum tæki-
færi til að móta hugsjónir sínar og
koma þeim í framkvæmd. Auðvitað
fannst manni stundum að hann keyrði
áfram af of mikilli ósérhlífni, en
ástríðan var greinilega svo mikil og
ánægjan skein úr augum hans þegar
erfiðu verkefni var lokið og næsta tók
við.
Það var hæfni Hrólfs að umgang-
ast ungt fólk sem jafningja, sem gerði
honum kleift að öðlast traust þeirra,
gera þeim grein fyrir þeirri orku sem
býr innra með því og efla sjálfstraust
þeirra til að virkja þá orku. Það var
einmitt þessi eiginleiki sem fékk ungt
fólk til að líða vel í návist Hrólfs, njóta
visku, fræðslu og viðhorfa hans, finna
að á það væri hlustað og að viðhorf og
gildismat ungs fólks ætti erindi.
Hrólfur gerði sér fyllilega grein
fyrir því að jarðvegur fyrir uppvöxt
og þroska nýrra kynslóða til að takast
á við nútímann tekur stöðugum
breytingum og við því verður að
bregðast. Það var einkum þetta sem
varð rannsóknarefni Hrólfs alla tíð og
gerði hann að þeirri persónu sem ég
þekkti.
Kæra Guðlaug, Inga Dóra, Heiða
og Rannveig, ég vil votta ykkur og
fjölskyldum ykkar mína dýpstu sam-
úð á þessum erfiðu tímum sem þið
gangið nú í gegnum og vona að þau
gildi og viðhorf sem Hrólfur hafði í
heiðri veiti ykkur styrk til að takast á
við sorg ykkar og styðja við bakið á
komandi kynslóðum.
Arne Sólmundsson.
Það er erfitt að setjast niður og
skrifa þessar línur. Ekki vegna þess
að efnið skorti, ekki vegna þess að
minningarnar láti á sér standa. Nei,
það er erfitt vegna þess að sá maður
sem ég vildi vanda hvað helst til skrifa
sem þessara um hefur kvatt langt fyr-
ir aldur fram. Sá maður sem maður
helst gat leitað til til að lesa yfir og
koma með ábendingar um hvað betur
mætti fara hvort heldur sem var
kveðskapur, greinar eða ræður. Það
er líka erfitt að lýsa Hrólfi því hann
var einstakur. Glaðværð hans, greind,
sómi og fas var eitthvað svo sérstakt
að engan veit ég slíkan. Það er líka
erfitt að sjá á eftir Hrólfi.
Þegar ég hugsa til barnæskunnar
er Hrólfur einhvern veginn stór hluti
af mínum bestu minningum. Mikill
samgangur var milli heimilanna.
Móðir mín og Lúllý kona Hrólfs voru
systur og Inga Dóra dóttir þeirra ein
mín besta vinkona, eins og hún er
reyndar enn þann dag í dag. Oft fékk
ég að vera þeim samferða á appels-
ínugulu Kortínunni austur í Þrándar-
holt. Ekki var algilt að útvarp væri í
bílum þá og var það svo í Kortínunni.
Var þá ekki um annan hljómflutning
en látúnsbarka okkar Ingu Dóru að
ræða og stjórnaði Hrólfur söngnum
af stakri snilld og söng hástöfum með
og virtist óþrjótandi uppspretta
skemmtilegra söngva, sem hann hef-
ur vafalaust oft á tíðum átt sinn þátt í
að flétta saman.
Árin liðu og alltaf var þessi sama
gleði og ferskleiki í kringum Hrólf.
Oft var hlegið dátt og hló gjarnan
Hrólfur innilegast. Og það var alltaf
gott að leita ráða hans. Hvort heldur
það varðaði menntamál og skóla-
göngu, viðhald og handverk eða hvað
sem er. Hann lét mann þó aldrei kom-
ast upp með annað en að taka ákvörð-
un sjálfur þó ráð væri hann auðfús að
gefa. Og ráð hans og álit skiptu miklu
máli.
Eftir að móðir mín lést fyrir sextán
árum gengu þau Lúllý og Hrólfur
mér á mörgum sviðum í hennar stað.
Ætíð stóð heimili þeirra opið fyrir
mér svo fallegt, yndislegt og friðsælt.
Og alltaf hefur maður farið ríkari það-
an. Samband þeirra hjóna var líka
einstakt. Sú virðing og vinátta sem á
milli þeirra ríkti geislaði af þeim alla
tíð og unnu þau að heimili sínu og fjöl-
skyldu af samheldni, skipulagi og al-
úð. Það var líka Hrólfi og fjölskyld-
unni allri mikils virði að hann gat eytt
ævikvöldinu nánast fram á síðustu
stundu á heimili sínu innan um fjöl-
skylduna sem honum var svo kær,
þrátt fyrir erfið veikindi og heilsu-
brest. Skipti þá líka miklu, að fyrir
tveimur árum eignuðust Hrólfur og
Lúllý sitt fyrsta barnabarn, hann
Gabríel, sem hefur verið sólargeisli
fjölskyldunnar í gegnum þessa erfiðu
tíma. Ekki munaði miklu að Hrólfur
fengi einnig að sjá annað barnabarn
þeirra en hann mun án nokkurs vafa
halda áfram að fylgjast með fjöl-
skyldu sinni og vernda hana þó ekki
sé hann í þessu jarðlífi.
Fjölskyldu konu sinnar sinnti
Hrólfur af natni og ófá handtökin átti
hann hjá ömmu og afa austur í Þránd-
arholti. Hann var góður handverks-
maður og fórst honum hvað sem var
vel úr hendi hvort sem hann hafði
pensil í hönd, hamar, skrúfjárn eða
sög. Hann gat bólstrað, dúkalagt og
flísalagt og gerði allt slíkt af slíkri
vandvirkni og alúð að engu líkara var
en fagmaður væri á ferð. Hann var
sannkallaður þúsundþjalasmiður.
Hann var feiknahagur á penna og orti
hin fegurstu ljóð og skrifaði af slíkri
snilld um hvað sem var að engin sem
las var ósnortinn. Hann var einstakur
ræðumaður og beið maður ávallt með
eftirvæntingu á mannamótum að
Hrólfur flytti ræðu. Hann hafði ein-
stakt lag á að blanda saman tilfinn-
ingalegum áhrifum í ræðum sínum
þannig að oft sveiflaðist maður tilfinn-
ingaskalann enda á milli. Hrólfur var
líka allra. Hann hafði einstakt lag til
mannlegra samskipta og hann gat tal-
að við hvern sem var um hvað sem var
og alla talaði hann við sem jafningja.
Hrólfur sást ekki oft í kirkju, helst við
einstakar kirkjulegar athafnir innan
fjölskyldunnar. Hann var samt trúað-
ur maður. Hann trúði á lífið og þau
tækifæri sem það hafði upp á að
bjóða. Og hann nýtti þau tækifæri til
fullnustu. Þeir fjársjóðir og þau auð-
æfi sem hann skildi eftir sig eiga fáa
sína líka. Það sést best á heimili
þeirra Lúllýjar frænku og dætrum
þeirra. Það sést á þeim störfum í þágu
íslenskrar menntunar sem hann innti
af hendi í gegnum tíðina af mikilli al-
úð, nærgætni og öryggi og það sést
vonandi líka á okkur hinum sem reyn-
um veikum mætti að hafa þau fögru
og góðu gildi í heiðri sem voru Hrólfi
svo eðlislæg. Þetta örugga, heiðar-
lega, gáfulega, glaðlega og virðulega
fas sem fáum hefur hlotnast og fáum
á eftir að hlotnast í ókominni framtíð.
Það sem gerir mér þó bærilegra en
ella að sættast við missi góðs vinar,
stórrar fyrirmyndar og mæts manns
er vissan um að nú sitji Hrólfur ásamt
móður minni, ömmu og öðrum kær-
um ástvinum í eldhúsi og sötri kaffi og
glaðvær hláturinn ómi um húsið og
fylli það gleði líkt og svo oft í Þránd-
arholti áður fyrr, þegar gamli bærinn
var fullur af lífi sem Hrólfur átti stór-
an þátt í og mun í minninguni halda
áfram að eiga um ókomna tíð.
Elsku Lúllý, Inga Dóra, Heiða,
Rannveig og fjölskyldur, megi al-
mættið vernda ykkur og styrkja í
gegnum þessa erfiðu sorg og í ókom-
inni framtíð og blessa minningu þessa
manns sem skilur svo stórt skarð eftir
sig í lífi okkar sem hann þekktum.
Ásbjörn Kristinsson.
Yfir tindum öllum
er ró
friður á fjöllum
fugl í tó
hljóðnaður hver
það bærist ei blær eða kliður.
einnig þinn friður
framundan er.
(Þýð. Yngvi Jóhannesson.)
Látinn er langt um aldur fram vin-
ur okkar og félagi, Hrólfur Kjartans-
son. Við sem þessar línur ritum
mynduðum ásamt Reyni heitnum
Bjarnasyni starfshóp sem vann á veg-
um skólarannsóknardeildar mennta-
málaráðuneytisins að samningu
námsefnis í líffræði.
Nú hímum við sem eftir lifum hníp-
in og söknum vinar í stað. Hrólfur átti
ásamt Reyni e.t.v. stærstan þátt í því
að hugmyndir okkar um breytt náms-
efni komust í sýnilegt form og hann
bar hitann og þungann af útgáfumál-
unum, við hin enda dreifð vítt um
landið.
Að starfa í hópi krefst mikils af öll-
um sem hópinn skipa. Menn verða
iðulega að slá af eigin kröfum, hlusta á
rök annarra, taka tillit og virða fram-
lag hinna sem hópinn skipa. Þarna
var Hrólfur ómetanlegur. Þegar við
hin „fórum með himinskautum“ og
skorti orð yfir önnur sjónarmið en
okkar eigin, þá þagði Hrólfur, glotti
kannske svolítið út í annað. En þegar
menn komust í rökþrot tók hann til
máls. Yfirvegaður og hógvær benti
hann okkur hinum á hagnýtar lausnir
sem komust svo í framkvæmd fyrir
hans þrautseigju og þekkingu á
„skrifræðinu“ innan kerfisins.
Undanfarna daga hefur þessi
hnípni hópur verið að rifja upp gömlu
glöðu dagana. Dagana þegar við sát-
um við skriftir guðslangan daginn,
fórum í gönguferðir (það var nú verst
hvað Hrólfur var skreflangur), slök-
uðum á í heita pottinum á kvöldin,
rökræddum og rifumst ögn, hlógum
svo og fórum með vísur fram eftir
nóttu. Þar var Hrólfur betri en eng-
inn, því hann var vel hagorður og
rammaði augnablikið oft inn með
hnyttilegri stöku.
Í áranna rás hefur ef til vill slaknað
á þessum vináttuböndum sem bundin
voru fyrir rúmum þrjátíu árum en
þau slitnuðu aldrei. Það er galdurinn
við vináttubönd. Það getur slaknað á
þeim en þau slitna ekki.
Í einkalífi sínu var Hrólfur gæfu-
maður. Ungur kvæntist hann eftirlif-
andi eiginkonu sinni og saman eign-
uðust þau þrjár dætur sem bera
foreldrum sínum gott vitni.
Komið er að leiðarlokum. Við
kveðjum góðan vin og félaga. Vin sem
var vinur í raun. Megi friður almætt-
isins fylgja honum á nýjum leiðum.
Samúðarkveðjur sendum við Guð-
laugu, dætrunum og aðstandendum
öllum.
Blessun Guðs vaki yfir ykkur.
Edda Eiríksdóttir,
Hálfdan Haraldsson,
Pétur Garðarsson,
Þórey Ketilsdóttir.
Hlíðaskóli – mig minnir að það hafi
verið haustið 1976. Ég var nýskriðinn
upp í það sem þá hét 1. bekkur gagn-
fræðaskóla eða 7. bekkur og margt
breyttist. Heill her af ungum, spenn-
andi og skeggjuðum kennurum tók
við, aukafögum fjölgaði og framboð
tómstundastarfs í skólanum jókst
snöggtum.
Ég skráði mig strax á námskeið í
rafeindatækni. Umsjón með nám-
skeiðinu hafði hávaxinn og brosmild-
ur raungreinakennari af yngri kyn-
slóðinni; Hrólfur Kjartansson. Hann
hafði um tíma verið bekkjarkennari
eldri systur minnar, afburða náms-
manneskju. Í krafti þess, og kannski
ofskammts af vaxandi sjálfsöryggi,
fann ég mig knúinn til að hringja heim
til Hrólfs áður en námskeiðið byrjaði
og spyrjast fyrir um verkefnið sem
unnið yrði að. Eins og ég renndi grun
í átti að búa til spennukefli eða eitt-
hvað annað sem mér þótti fullsmátt í
sniðum. Og ég var tilbúinn með næstu
spurningu: Gæti ég fengið að búa til
eitthvað annað og stærra – helst
magnara? Svarið kom kokhraustu
ungmenninu nokkuð á óvart – vin-
samlegt og hlýlegt, en fullkomlega af-
dráttarlaust nei! Það sama yrði yfir
alla að ganga, hverjar sem systur
þeirra væru. Hrólfur kenndi mér síð-
ar líffræði og fórst það einkar vel úr
hendi, enda áhugasamur, metnaðar-
fullur og afar vel liðinn kennari.
Rúmum fimmtán árum síðar lágu
leiðir okkar Hrólfs saman á ný. Hann
var þá orðinn deildarstjóri grunn- og
leikskóladeildar menntamálaráðu-
neytis en ég starfandi tónlistarmaður
og kennari. Það var árið 1992 og
frumvinna við gerð aðalnámskrár
tónlistarskóla á Íslandi að hefjast. Ég
hafði verið skipaður í fimm manna
nefnd til að skila ráðuneytinu fyrstu
drögum að almennum hluta nám-
skrárinnar og okkar yfirmaður innan
ráðuneytisins reyndist vera gamli líf-
fræðikennarinn minn; Hrólfur Kjart-
ansson. Ég tók fljótlega eftir þægi-
legri návist og góðum stjórnun-
arhæfileikum Hrólfs. Hann var alltaf
jákvæður og glaðlegur, augun pírð á
<
 8 
     %  8    3  
 *3* 
 "      " #%
  -

  
   




 

%    


*= "0K
!
&/%% ! 
7



L
8
-
-+

%3
"!"(2 .
  8
! ' ! "
  
4 #%
* #
#
#
:



!#%  ' ! "
  )
2"
%=!! 
3!%
%=!! 
, -



 

 
  
5D

 8I-9


 %!)
"2
    
*   
5  ! "
 

 !
 #
 :



!#  6 ! "
  )
 "5!$!$ <%?%7A$8;%3"!! 
=/5!$!! 
%B2

% 5!$!!  8!! 
"5!$!!  -#$%" $
;5!$!!  3 "3!$ 
    ((* (((*
<
8 
  
8

 3 

 *  *3*      " #%
 
  #%
 
  #%
  !"

 
 #   # 

- +


#%%%"0K
"2
=
 
8 
#-
 * * 
:


%5%%4A !!$
5!(#* $ ;!? !! 
)" $ 7"5#% 
5!3 3 $ " #$A$ !!  
2?%"=/!$ (#*- #$!$ 
    ((* (((*
, -
   

 
  

   

-8

L


 "*".F
 
         $ #%  
 ! "

4 #%
#
#
#
&# 

!#%  
' ! "
  )
5% ;!5%!! 
 ;!$ A ! ;!! 
5% ;!! 
5!# ;!$ %3!" ! 
+4!!$
((*
A+ 8I
9 8


  ( ! "
9))9
2
 

#
 
 >
8
! 99 ! "

   8$?!!
   5!3,!$ =#*%!2%
   !2!?%/"