Morgunblaðið - 20.03.2002, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 MIÐVIKUDAGUR 20. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Elsku afi nú hefur
þú kvatt þennan heim
tæplega 92 ára. Þessir
síðustu dagar á spítalanum voru
erfiðir, líkaminn þreyttur og þurfti
hvíld.
Það er eitt sem við vitum fyrir
víst þegar við fæðumst að við deyj-
um líka.
En samt er kveðjustundin alltaf
erfið og söknuðurinn mikill.
Afi var ótrúlega geðgóður og
skemmtilegur maður, vinnuþjarkur
mikill og hafði mikinn áhuga á
berjaferðum og þá bara vestur í
Djúp. Kartöfluræktin var einnig
mjög ofarlega á hans áhugasviði,
tásugerð (tátiljur) og svo að spila á
spil.
Þetta með berin og berjavísana
fyrir vestan og þá bara í Djúpinu
var mikið spádómaefni hvert ein-
asta sumar og alltaf þegar einhver
fór vestur í Djúp í Skjaldborg þá
var fyrsta spurning yfirleitt hjá
afa: Sástu sætukoppa eða vísi? Við
afi áttum það sameiginlegt að finn-
ast rosalega gaman að tína ber.
Þegar ég fór vestur með systrun-
um, dætrum hans, í berjamó var afi
búinn að segja mér frá hverri
berjaþúfu og hvar væri mest af
berjum. Mig minnir að það hafi yf-
irleitt alltaf verið mest í Borginni
og fyrir ofan Kuldaklett og alltaf
fór ég þangað og ekki brást það,
þar var mikið af berjum.
Þegar ég var síðan komin nógu
ofarlega í hlíðina og náði gsm-sam-
bandi hringdi ég í afa og sagði hon-
um hvernig landið lægi og hvar
berin væru og hvað væri búið að
tína mikið. Alltaf tíndi ég fyrir afa
og ömmu í fötu og gerðu þau úr
þessu sultu og saft, ég gerði ekkert
úr þessu, borðaði þau bara, þannig
að amma og afi sátu oftast uppi
með öll kílóin mín því ekki mátti
henda einu einasta beri.
Ég minnist þesss alltaf þegar ég
var yngri að afi nennti ævinlega að
spila við mig og hvað hann var þol-
inmóður á meðan ég var að læra
spilin. Það var aðallega spilaður
rakki, en enginn kunni þennan
rakka nema þeir sem þekktu afa.
Bústaðurinn uppi á Vatnsenda
hjá afa og ömmu var alltaf fullur af
fólki og líkaði afa það vel. Hann
vildi hafa alla hjá sér. Nýbakaðar
vöfflur með rjóma, jólakökur,
kleinur, brúnar og hrúgur var
óbrigðult bakkelsi hjá ömmu og
alltaf til nóg af því. Afi sló allt gras
með orfi og ljá og stundum fékk ég
lánað vélorf og sló kantana og háu
grösin, en afa fannst þetta tæki
ekkert sniðugt, enda alltaf eitt-
hvert vesen með það. Það varð
bensínlaust, nú eða bensínstífla,
slitið girni, eða ég hreinlega kom
því ekki í gang því það hafði blotn-
að kertið af því að það sneri vit-
laust í bílnum og allur tíminn fór í
þetta. Þá var orfið og ljárinn bara
best sagði hann alltaf. Hann var
með rosalega stóran karföflugarð
svo allir í fjölskyldunni gætu sett
niður kartöflur og var hverjum og
einum úthlutað nokkrum beðum.
Oft endaði það með því að afi
setti niður fyrir fleiri en sig og tók
það jafnvel upp líka og svo geymdi
hann kartöfluuppskeruna í jarðhúsi
og passaði upp á að ekki frysi og að
mýsnar gæddu sér ekki á uppsker-
unni.
Afi var mikill vinnuþjarkur.
Hnýtti öngla í seinni tíð og voru
karlarnir í blokkinni þar sem hann
bjó alltaf í keppni um það hver
hnýtti nú á flesta öngla og auðvitað
GUÐJÓN GUNNAR
JÓHANNSSON
✝ Guðjón GunnarJóhannsson
fæddist á Skjaldfönn
í Nauteyrarhreppi í
Norður-Ísafjarðar-
sýslu 15. júní 1910.
Hann lést á Land-
spítalanum – há-
skólasjúkrahúsi við
Hringbraut 7. mars
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Áskirkju 19. mars.
var afi öflugastur í því
eins og í annarri vinnu
og skilaði verkinu vel
og vandlega frá sér.
Launin voru hrikalega
lág, en það skipti ekki
miklu máli. Aðalatrið-
ið var að vinna gott
verk vel og örugglega.
Afi og amma prjón-
uðu tásur, vettlinga,
boli og buxur af kappi
á allan ættbálkinn.
Vestur í Skjaldborg
var kassi fullur af tás-
um og vel passað upp
á að alltaf væri nóg til
af öllum stærðum og litum. Og allir
máttu ganga í birgðirnar og
krækja sér í tásur til eignar.
Afi var lánsamur að hafa átt
ömmu og voru þau fyrir mér órjúf-
anleg heild.
Leiddust og studdu hvort annað í
gegnum lífið, voru góðir vinir og
góð hvort við annað.
Afi var alltaf við góða heilsu og
er ég þakklát fyrir það.
Ég kveð elsku afa minn nú í bili
og þakka fyrir allar stundirnar sem
við áttum saman.
Ég skal hugsa vel um ömmu, og
bið Guð að styrkja ömmu, mömmu
og okkur öll í þessari sorg.
Takk fyrir afi minn, þín
Íris Guðmundsdóttir.
Elsku afi. Það er með miklum
söknuði í hjarta sem við kveðjum
þig með þessum orðum. Stundirnar
sem við áttum saman eru ógleym-
anlegar, þú gafst þér alltaf tíma til
að spila við okkur rakka og gátum
við setið tímunum saman við spil.
Æskuheimili þitt, Skjaldfönn,
var þér ætíð ofarlega í huga og í
hvert sinn sem eitthvert okkar
hafði farið vestur í bústað spurðir
þú okkur allra frétta, hvort við
hefðum kíkt til berja, hvernig veðr-
ið hefði verið, hvort eitthvað hefði
verið veitt í ánni og hvort við hefð-
um kíkt frameftir á Skjaldfönn.
Þegar þú komst vestur í sveitina
lifnaði alltaf yfir þér, þar áttir þú
heima, þekktir hverja einustu þúfu
og hvern einasta stein og varðst
aldrei þreyttur á að segja okkur
barnabörnunum sögur úr sveitinni
eða benda okkur á þá staði sem þér
voru hjartfólgnir.
Alltaf var fjör er við kíktum í
heimsókn til ykkar ömmu í bústað-
inn við Elliðavatn. Þar gast þú ver-
ið að stússa úti í skúr tímunum
saman, dunda þér í kartöflugörð-
unum og fylgjast með sprettunni
eða slá grasið með orfi og ljá eins
og í gamla daga. Þar komum við oft
öll fjölskyldan og grilluðum saman,
þá var sko fjör, enda enginn smá-
hópur sem þið amma eigið. Á sumr-
in var þetta ykkar annað heimili og
var unun að fá að koma í heimsókn,
spila fótbolta á túninu og leika sér í
dúkkukofanum sem þú byggðir.
Það var líka svo gott að koma til
ykkar ömmu á Dalbrautina, amma
dró fram allar kræsingar sem til
voru í húsinu, svo var sest niður,
drukkið kaffi og spjallað. Þú hafðir
alltaf nóg fyrir stafni en varst samt
aldrei of upptekinn fyrir okkur. Þú
áttir góðar stundir í hægindastóln-
um að dunda þér við eitt og annað.
Einu sinni var það að setja króka á
línur fyrir fiskibátana og síðan
prjónaðirðu tásur af miklum móð.
Enda var mikil eftirspurn eftir
þessari gæðavöru. Handlagnin var
augljós og metnaðurinn mikill.
Þegar við kíktum svo í heimsókn
sagðir þú okkur annaðhvort sögur
að vestan eða hvað væri að gerast í
öllum sápuóperunum. Minningin
um þig í stólnum, brosandi og
hressan, að fást við eitthvað mun
lifa lengi með okkur. Þú kenndir
okkur margt og sennilega meira en
okkur grunar.
Það verður lengi í minnum haft
þegar við heimsóttum þig á spít-
alann, núna undir það síðasta.
Amma var veik heima og hafði ekki
getað komið daginn áður og heim-
sótt þig. Þú spurðir frétta af henni
og vildir vita hvernig hún hefði
það. Þegar þú vissir að henni væri
að batna birti yfir andlitinu og þú
spurðir hvort hún kæmi þá kannski
á morgun að heimsækja þig. Til-
hlökkunin yfir að fá að sjá hana var
mikil og það var greinilegt hvar
hugur þinn var, þótt þú værir sjálf-
ur að reyna að ná heilsu. Þetta var
svo einkennandi fyrir ykkar sam-
band. Þér þótti svo afskaplega
vænt um hana ömmu.
Það var yndisleg stund uppi á
spítala, að fá að koma til þín á þinni
hinstu stundu og kveðja þig. Þú
varst alveg tilbúinn að fara, hafðir
lifað þínu lífi vel og varst svo
ánægður með allt sem stóð þér
næst. Það var svo yndislegt að sjá
hvað þú leist vel út og hvað það var
mikill friður yfir þér. Við erum svo
fegin að þú fékkst að fara án þess
að þjást en við vitum að þín mesta
eftirsjá var að skilja við ömmu. En
við hugsum vel um ömmu, hún á
okkur öll að og svo vitum við að þú
vakir yfir henni og okkur öllum.
Við viljum þakka þér fyrir allt það
sem þú gafst okkur, það er svo
mikils virði. Minningin um góðan
afa lifir í hjarta okkar að eilífu.
Elsku amma. Sorg þín er mikil.
Að sjá á eftir lífsförunaut sínum
eftir rúmlega 60 ára farsælt hjóna-
band er erfitt. Samband ykkar var
alltaf byggt á virðingu, trú og
tryggð og umfram allt ást fram á
síðustu stundu. Slíkt er ekki sjálf-
gefið. Hjónaband ykkar hefur verið
fyrirmynd annarra og það er ein-
læg ósk okkar að einhvern tíma á
lífsleiðinni munum við öðlast slíka
hamingju. Megi góður guð styrkja
þig í þessari miklu sorg.
Þín barnabörn,
Guðmundur, Brynjar,
Eva Björk, Anna Rún, Úlfar,
Lillian, Kristín Björk,
Gísli Valur og Kristinn Helgi.
Fyrir um fimmtán árum varð
það mín gæfa að kynnast Guðjóni
Gunnari Jóhannssyni frá Skjald-
fönn og konu hans, Kristínu Jón-
asdóttur frá Borg í Reykhólaveit.
Nú þegar leiðir skilur og ég rifja
upp kynni okkar Guðjóns frá
Skjaldfönn koma vitanlega fyrst
upp í hugann allar sögurnar að
vestan. Er svo eflaust um fleiri sem
kjósa að rita um hann minning-
arorð.
Einstakur áhugi hans á veiði-
skap og öllu tengdu Ísafjarðar-
djúpinu og Skjaldfannardalnum
heillaði mig strax við fyrstu kynni.
Allur fróðleikurinn og áhuginn á að
miðla skemmtilegum sögum tengd-
um dalnum og mannfólkinu. Hæfi-
leikar hans til frásagna voru miklir,
sögurnar vel upp byggðar og oftar
en ekki kryddaðar hæfilegum
skammti af húmor.
Fjölmargir afkomendur Guðjóns
búa í dag að gríðarlegum áhuga
hans á íslenskri náttúru, þeirri
ómældu virðingu sem hann bar fyr-
ir náttúrunni og miðlaði allt til síð-
asta dags til síns fólks.
Mér er enn minnisstæð fyrsta
ferðin vestur með Guðjóni. Strax í
birtingu fyrsta daginn var hann
kominn út í náttúruna og engu lík-
ara en nærveran við æskustöðvarn-
ar yngdi hann um mörg ár. Byrjaði
hann gjarnan á því að leggja net í
Selá eða sjó. Þegar því var lokið
kannaði hann berjasprettu og
möguleika á berjum með hausti. Er
mér enn í fersku minni hvernig
hann strauk lyngið og sneri því á
alla vegu. Stundu síðar mátti heyra
óbrigðula spá hans um mögulega
berjasprettu. Og þegar berjunum
sleppti tók við ítarleg úttekt nátt-
úrubarnsins á trjágróðrinum. Þar
greindi hann minnstu breytingar
frá síðustu ferð.
Í ríki dýranna var það einkum
rjúpa og silungur sem áttu hug
hans allan. Guðjón Gunnar var
sannur veiðimaður. Lærði snemma
að lesa í hegðun fugla og fiska.
Takmarkið var alltaf að veiða í
matinn. Sjá sér og sínum farborða.
Árangurinn var raunar undraverð-
ur og sögurnar eftir því. Svo magn-
aðar margar hverjar að mann setti
hljóðan.
Ég þóttist snemma taka eftir vís-
um einkennum í fari þessa mikla
skörungs. Dugnaður, umhyggja og
hlýja, ásamt miklu stolti og ást til
handa æskustöðvunum, einkenndu
Guðjón frá Skjaldfönn öðru frem-
ur.
Dugnaðurinn var óvenjulegur og
aldrei féll honum verk úr hendi.
Markmiðið var án undantekninga
að láta gott af sér leiða til handa
sínu fólki. Fagurt handbragð hans
og vandvirkni heilluðu þá er nutu.
Hann bar jafnan hlýhug til allra
sem hann þekkti og af hans vörum
féll aldrei styggðaryrði um nokk-
urn mann. Ekki svo að skilja að
honum féllu alltaf vel orð eða at-
hafnir manna í hans umhverfi.
Hann bar hins vegar harm sinn og
óánægju í hljóði þegar svo bar und-
ir.
Elsku Kristín mín. Þín var gæf-
an að eignast slíkan mann sem
Guðjón frá Skjaldfönn. Engu minni
var gæfa hans að öðlast þá ham-
ingju og heppni að fá að eyða mest-
um hluta ævi sinnar með þér. Fyrir
það var hann jafnan þakklátur og
skyldi engan undra. Sorgin er mikil
og meiri verður söknuðurinn um
ókomna tíð. Hetjuleg barátta og
samheldni á ykkar löngu leið verð-
ur þeim er á eftir koma sönn fyr-
irmynd. Minningar um einstakan
mann munu ylja okkur öllum í
framtíðinni og leika aðalhlutverkið
þegar kemur að því að sefa sorg og
söknuð. Með allar þessar ljúfu
minningar sem nýjan förunaut til
framtíðar óska ég þess að guð
styrki þig á erfiðum tímamótum.
Innilegustu samúðarkveðjur til
handa öllum ættingjum Guðjóns
frá Skjaldfönn.
Guð blessi minningu náttúru-
barnsins Guðjóns Gunnars Jó-
hannssonar.
Stefán Kristjánsson.
Mig langar til að kveðja hann
langafa minn með þessu ljóði sem
ég er nýbúinn að læra.
Snert hörpu mína, himinborna dís,
svo hlusti englar guðs í Paradís.
Við götu mína fann ég fjalarstúf
og festi á hann streng og rauðan skúf.
Úr furutré, sem fann ég út við sjó,
ég fugla skar og líka úr smiðjumó.
Í huganum til himins oft ég svíf
og hlýt að geta sungið í þá líf.
Þeir geta sumir synt á læk og tjörn,
og sumir verða alltaf lítil börn.
En sólin gyllir sund og bláan fjörð
og sameinar með töfrum loft og jörð.
Ég heyri í fjarska villtan vængjaþyt
Um varpann leikur draumsins perluglit.
Snert hörpu mína, himinborna dís,
og hlustið, englar guðs í Paradís.
(Davíð Stefánsson.)
Birgir Rúnar.
Hann Guðjón minn er dáinn,
fóstri minn er farinn yfir móðuna
miklu. Þrátt fyrir háan aldur,
versnandi heilsu, sjóndepurð og
minnkandi heyrn lét Gaui það ekki
hafa áhrif á skap sitt. Í hvert sinn
er gesti bar að garði var sama ljúf-
mennskan sem mætti hverjum og
einum, sama hvort það voru börn
eða fullorðnir, skyldmenni eða
ekki, hjá Gauja voru allir jafnir og
hjartanlega velkomnir.
Þegar slíkur maður fellur frá
hellist sorg og söknuður yfir alla
sem hann þekktu. Gaui var ekki
einn í að útdeila gæsku á sínu
heimili því kona hans, hún Stína
fóstra mín, hefur ekki minni mann-
kosti til að bera. Þegar slíkir tveir
einstaklingar veljast saman verður
útkoman: Óskaforeldrar. Því var
það að ég gerði þau að fósturfor-
eldrum mínum að þeim forspurð-
um. Þau áttu sjö börn, en ég ákvað
að talan átta væri betri og þar við
sat. Þau voru fóstri minn og fóstra.
Mín fyrstu kynni af Gauja eru
greypt í huga mér. Þau hófust fyrir
47 árum. Ég hafði þá nýverið
kynnst elstu dóttur þeirra hjóna.
Við ákváðum að ég kæmi heim til
hennar að Langholtsvegi 101. Þar
hringdi ég bjöllu og til dyra kom
stór maður með mikið og fallegt
hár, en kolsvartar, loðnar augna-
brúnir. Mér fannst hann horfa fast
á mig en rómurinn var mildur þeg-
ar hann spurði: „Hvern ætlar þú að
finna væna mín.“ „Hana Bíbí,“ tafs-
aði ég. „Gjörðu svo vel og komdu
inn fyrir, ég ætla að kalla á Bíbí, en
hvað heitir þú góða?“ „Ég heiti Sig-
urhanna.“ „Já, það er myndarlegt
nafn fyrir myndarlega stúlku.“
Þarna fékk fóstri minn tíu prik.
Mikið á hún Bíbí góðan pabba
hugsaði ég og um leið birtist Bíbí
ásamt smávaxinni konu með falleg,
brosandi augu. Hún heilsaði mér
og bauð mér að koma inn í stofu.
Þarna var komin mamma Bíbíar –
hún Stína „fóstra mín“. Þau voru
yndisleg bæði tvö. Ég var ekki búin
að staldra lengi við þegar ég tók
eftir að það voru ótal mörg augu
sem horfðu á þessa ókunnugu
stelpu. Þarna voru komin sex yngri
systkini Bíbíar.
Ég komst fljótlega að því að
pabbi Bíbíar var í skóla, sem mér
fannst skrýtið þá, en nokkrum ár-
um seinna skildi ég hvað það hafði
verið mikið þrekvirki að fara í Iðn-
skólann og klára húsasmíðanám
með níu manna fjölskyldu. Auðvit-
að hefði þetta ekki getað gengið
nema af því að Stína og Gaui voru
samtaka, eins og alltaf, í að láta
þetta ganga. Þau unnu bæði hörð-
um höndum utan heimilis og heima.
Það eru forréttindi fyrir ungling að
kynnast slíku öðlingsfólki, fá að
vera heimagangur hjá þeim og
komast upp með að gera sig að
fósturdóttur þeirra. Þessara for-
réttinda hef ég notið í tæp 50 ár og
verður aldrei fullþakkað. Gaui var
traustur eins og klettur sem rís úr
hafi.
Gaui var mikill náttúruunnandi
enda var hann fæddur og uppalinn
í stórbrotinni náttúrufegurð á
Skjaldfönn við Ísafjarðardjúp.
Guðjón undi sér hvergi betur en við
ræktunarstörf, hvort sem það voru
matjurtagarðar eða trjárækt.
Hann var búmaður í sér. Í Skjald-
fannarlandi byggði öll fjölskyldan
sér stórt og fallegt sumarhús. Gaui,
Stína, systkinin sjö, makar þeirra
og börn hafa öll notið þess að vera í
sumarhúsinu í gegnum árin. Gaui
var alveg hneykslaður á mér að
vera ekki búin að fara þangað og
skoða óðalið þeirra og ömmusveit í
leiðinni, en það er Reykhólasveitin.
Það þýddi ekkert fyrir mig að nota
vegalengd sem afsökun. Síðastliðið
sumar kom svo gott tækifæri. Ég
fór að Skjaldfönn. Gaui ljómaði af
stolti þegar ég sagði honum hvað
mér fannst stórbrotið að koma á
æskuslóðir hans. Þótt langt væri að
fara væri það alveg þess virði!
Stína og Gaui áttu miklu barnaláni
að fagna og hafa uppskorið eins og
þau sáðu. Börnin þeirra sjö eru öll
einstaklega gott fólk, enda væri
annað á móti lögmálinu. Þegar öll-
um þeim góðu genum sem frá for-
eldrunum koma er sáð í hvern og
einn einstakling hlýtur útkoman að
vera úrvalsfólk. Ég þekki ekki
neina stórfjölskyldu sem er eins
samheldin og samtaka og þeirra.
Afkomendur Gauja og Stínu eru á
milli 50 og 60 manns. Ef annað
þeirra gat ekki farið fór hitt ekki
heldur. Þau báru óskipta virðingu
og væntumþykju hvort fyrir öðru.
Vinátta þeirra var órjúfanleg hvort
við annað og ekki síður við börnin,
barnabörnin og tengdabörnin. Öll
hafa þau nú vafið Stínu með kær-
leik sínum eftir að Gaui dó.
Elsku Stína fóstra mín. Ég veit
að þér finnst hluti af þér hafa dáið
með Gauja. Í 61 ár hafið þið gengið
veginn saman. Falleg minning um
yndislegan eiginmann, traustan
föður, ljúfan tengdaföður, hlýjan
afa og öðlingsfóstra verður okkur
huggun.
Elsku Bíbí vinkona. Það er ekki
sjálfgefið að eiga einungis fallegar
minningar um föður sinn, en það
átt þú. Það er einstakur fjársjóður
sem enginn getur eytt eða frá þér
tekið. Þær munu verða þér huggun
í sorginni. Ég vil þakka Guðjóni
alla þá umhyggju og hlýju sem ég
varð aðnjótandi í 47 ár.
Kæri fóstri. Hvíl þú í friði. Frið-
ur guðs þig blessi. Hafðu þökk fyr-
ir allt og allt.
Samúðarkveðjur,
Sigurhanna Gísladóttir.