Morgunblaðið - 17.05.2002, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 17. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson. HARALDUR Örn Ólafssonsetti heimsmet í gær, erhann komst á tind Ev-erest-fjalls og hefur þar
með gengið á hæsta tind hverrar
heimsálfu og á suður- og norðurpól-
inn á skemmstum tíma. Haraldur
kleif tindinn á tólf og hálfri klukku-
stund, komst á tindinn um kl. 5 að ís-
lenskum tíma, eða um klukkan 11
fyrir hádegi að nepölskum tíma. Nið-
urferðin að 4. búðum í Suðurskarði
tók hálfa fimmtu klukkustund og
gekk vel.
Mikil stemmning var aðfaranótt
fimmtudags í Útilífi í Smáralind þar
sem var opið hús á meðan Haraldur
kleif tindinn og brutust út mikil
fagnaðarlæti þegar hann hringdi úr
gervihnattasíma af tindinum og tal-
aði við Davíð Oddsson forsætisráð-
herra sem fór snemma á fætur í
gærmorgun til að vera viðstaddur
atburðinn. „Þetta er Haraldur Örn
Ólafsson. Ég er á þaki heimsins,
Mount Everest,“ sagði Haraldur og
göngumæðin leyndi sér ekki. „Þetta
var mjög erfiður dagur,“ sagði Har-
aldur við forsætisráðherra. Davíð
óskaði Haraldi til hamingju og sagði:
„Þú ert búinn að sanna það með
þessu að þú ert toppmaður.“
Fram til ársins 1999 eru skráðir
65 fjallgöngumenn sem komist hafa
á hátindana sjö, en þeir eru enn
færri sem hafa gengið á báða pólana
til viðbótar, eða fimm með Haraldi
og hafa menn tekið sér mörg ár í að
ljúka þessu tröllaukna verkefni.
Haraldur lýkur verkefninu á nýju
heimsmeti, á hálfu fimmta ári. Eftir
því sem næst verður komist hafa
menn fram til þessa lokið verkefninu
á 8-18 árum.
Uppgangan í gær er minnisstæð
fyrir margra hluta sakir. Ferðafélagi
Haralds, Ellen Miller, varð fyrsta
bandaríska konan til að klífa Ev-
erest bæði að sunnan og norðan en
leiðangurinn í gærmorgun fór upp
sunnan megin. Þá var fjöldamet
slegið á fjallinu með því að 55 manns
komust á tindinn sama daginn og þá
varð Tame Watanebe elsta konan til
að klífa fjallið, 63 ára að aldri.
„Var satt að segja
nokkuð órólegur“
Í samtali við Morgunblaðið í gær,
sagði Ólafur Örn Haraldsson, þar
sem hann er staddur í grunnbúðum
Everest, að nóttin sem Haraldur
kleif tindinn, hefði verið ógleyman-
leg. „Ég vakti alla nóttina í svefn-
poka mínum í fjarskiptatjaldinu og
var satt að segja nokkuð órólegur
þegar ég heyrði hvert nafnið á fætur
öðru á þeim leiðangursmönnum sem
urðu að snúa við. Ég óttaðist að nafn
Haralds kæmi upp því einn þeirra
sem snéri við var mjög öflugur. Har-
aldur og Ellen [Miller] héldu hópinn
ásamt tveimur leiðsögumönnum og
tveimur sérpum. Þau hvíldu sig við
Suðurtind [tæpl. 8.600 m] þar sem
saman voru komnir allnokkrir fjalla-
menn til að ráða ráðum sínum. Síðan
var farið í Hillary-þrepið og fór Ell-
en á undan og Haraldur rétt á eftir.
Þetta var gríðarlega erfitt, mikill
snjór en Haraldur naut andlegs og
líkamlegs styrks síns, auk reynslu
sinnar úr fjallamennsku. Þeir sem
snéru við, gerðu það vegna háfjalla-
erfiðleika og þróttleysis, en ég held
líka að þeir hafi verið mjög langt
leiddir þegar þeir komu upp í Suð-
urskarð. Þeir lögðu því þreyttir af
stað á tindinn. Hins vegar var gott
hljóð í Haraldi þegar hann var að
leggja af stað.“
– Hvernig var tilfinningin þegar
hann tilkynnti sig á tindinum?
„Hún var stórkostleg. H
mikil húrrahróp og reyku
bænaaltarinu í jörðinni sem
hlaðið, steig upp í morgunk
Hér var gríðarlega mikil
ing.“
– Voruð þið kvíðnir veg
ferðarinnar?
„Nei, við vissum að Haral
góðan tíma og nóg súrefni.
öll mjög öflug í samstillt
Auðvitað er maður alltaf kv
þau höfðu eins góða mögule
urferð eins og hægt var.
Haraldur Örn Ólafsson setti
„ÉG ER Á ÞA
Morgunbl
Spennan í Útilífi náði hámarki þegar Haraldur hringdi af tind
HARALDUR Örn Ólafsson hóf
Sjötindaleiðangurinn með því að
ganga á Denali, hæsta fjall N-Am-
eríku, 6.194 m. Hann komst á tind-
inn 9. júní 2001. Haraldur gerði
tvær tilraunir að tindinum og
komst upp í seinna skiptið og hrós-
aði sigri í miklum kulda og hvass-
viðri.
Næst lá leið hans á Elbrus, hæsta
fjall Evrópu, 5.642 m. Haraldur
veiktist lítillega á fjallinu og komst
á tindinn í sinni annarri tilraun 27.
ágúst.
Þriðji tindurinn féll að fótum
Haralds þann 7. september en þá
gekk hann á Kilimanjaro, hæsta
fjall Afríku, 5.895 m.
Fjórða tindinn kleif Haraldur 2.
desember 2001 en þá gekk hann á
Kosciuszko, hæsta tind Ástralíu,
2.228 m. Um var að ræða ljúfa
sunnudagsfjallgöngu sem kom í
stað Carstensz Pyramid sem Har-
aldur ætlaði upphaflega á og er
tæknilega erfiðasti tindurinn af
Hátindunum sjö, þótt ekki sé hann
mjög hár. Leiðin að Carstensz, sem
er hæsti tindur Eyjaálfu var lokuð
vegna ótryggs stjórnmálaástands
og þurfti Haraldur því að velja
Kosciuszko sem einnig er við-
urkenndur sem einn af Hát
unum sjö.
Þegar nær dró jólum fór
an að aukast þegar Harald
stefnuna á Vinson Massif, h
tind Suðurskautslandsins,
Fjallið hefur reynst fjallgö
mönnum erfitt vegna mikil
og storma og beið Haralds
verkefni. Ekki síst var spen
þar sem Íslendingur hafði
ið fæti sínum á tind fjallsin
var Haraldur því fyrsti Ísle
urinn á tindinum 18. desem
gekk, en þegar niður kom t
þrálát illviðri sem töfðu Ha
daga á Suðurskautslandinu
Næst lá leiðin til S-Amer
sem Aconcagua, hæsta fjal
álfunnar beið. Fjallið er 6.9
hátt og næsthæsta fjallið a
unum sjö. Ekkert fjallanna
eins mikið á heilsu Haralds
Aconcagua, en hann fékk l
kvef en jafnaði sig eftir læk
ismeðferð og komst á tindi
febrúar.
Líklega hefur mesta spe
verið í tengslum við sjöund
jafnframt erfiðasta og hæs
inn í sjötindaröðinni, Evere
hæsta fjall Asíu, 8.850 m sa
Sjö tindar og tveir
pólar á mettíma
TUGIR manna í Útilífi íSmáralind hylltu HaraldÖrn Ólafsson, nýjanheimsmethafa í pólferð-
um og háfjallaklifri, þegar hann til-
kynnti að hann hefði náð tindi Ev-
erest í gærmorgun.
Bakvarðasveit kappans, fjöl-
skylda og vinir, auk áhugafólks um
útivist og fréttamenn fylgdust með
fréttum frá grunnbúðum fram á
rauðan morgun, en efalítið voru
spenntastar konurnar í lífi Haralds,
unnusta hans, Una Björk Ómars-
dóttir, og móðir, Sigrún Richter.
„Þetta er stórkostlegur árangur
hjá Haraldi og sannkallaður gleði-
dagur,“ segir Una Björk. „Þetta var
mjög spennandi og ég hafði alltaf
fulla trú á því að hann myndi kom-
ast á tindinn. Sem betur fer hefur
hann verið við mjög góða heilsu og
virðist hafa þolað vel það álag sem
fylgir því að vera í mikilli hæð.“
Undir þetta tekur Sigrún og bæt-
ir við: „Það er mikill léttir að leið-
angrinum skuli vera lokið og það
ríkir mikil gleði yfir því að hann
skyldi ná tindinum því margir urðu
frá að hverfa. Ég beið einnig mjög
spennt eftir því að að hann lyki nið-
urferðinni. Honum tókst þetta mjög
vel og þoldi þunna loftið vel.“ Hún
segist ekki hafa eins miklar áhyggj-
ur af syni sínum og sumir kunna að
halda, en segir að vitasku
ekki áhyggjulaus. „Að s
tengist þetta því að ég þek
an heim betur en þeir sem
utan við hann,“ segir hún.
virðist halda að ég ha
áhyggjur en ég hef. Allaja
mér ágætlega en auðvita
ekki áhyggjulaus, sérstak
ar spennan var sem mest u
in.“ Una Björk bætir við
hún hafi kynnst því í gegn
Una Björk Ómarsdóttir, unnust
Áhyggjunum
mjög í hóf still
AFREKSMAÐUR
STEFNUMÓTUN Í LISTUM
Tessa Blackstone, ráðherralista í Bretlandi, var sér-stakur gestur Listahátíðar
við opnun hennar um síðustu
helgi. Í viðtali sem birtist við hana
hér í blaðinu sl. sunnudag greindi
hún frá megináherslum sínum í
stefnumótun á sviði lista, en þær
markast af áherslu á gagnvirk
tengsl menningar, mennta og vís-
inda.
Ráðherrann bendir á hversu
mikilvægt er að aðgreina ekki
þessa þætti þjóðfélagsins, heldur
láta þá starfa saman þannig „að
mörk og mæri séu brotin niður
[...] og ungt fólk haldi áfram að
læra“. Með sérstökum verkefnum
er unnið að því markmiði yfir-
valda að örva skapandi þætti í
námi barna og unglinga, og stuðla
þannig að skilningi á vægi og
hlutverki lista meðal ungs fólks
sem síðar gerir þau að virkari list-
neytendum. Hún bendir á nauðsyn
þess að nýta þá hugmyndaauðgi
sem í listrænni þjálfun er fólgin
atvinnulífinu til framdráttar og
vísar til þess hversu mikilvægar
þær atvinnugreinar sem byggjast
á listsköpun eru efnahag Bret-
lands. Þessi heildstæða pólitíska
stefnumótun á sviði lista er ákaf-
lega athyglisverð en aukin áhersla
á listir, hefur að mati Tessu
Blackstone „félagslegan ávinning
í för með sér ekki síður en efna-
hagslegan“.
Af orðum ráðherrans má ráða
að sérstakt Listaráð gegnir afar
veigamiklu hlutverki í bresku
menningarlífi, en það stýrir t.d.
opinberum fjárframlögum ríkis-
stjórnarinnar og lotterísins til
listanna. Mikil áhersla hefur verið
lögð á að fá hæfustu fagmenn í
hverri listgrein til að stýra fjár-
streyminu til einstakra stofnana
og verkefna án íhlutunar yfir-
valda. Sjálf segist Blackstone t.d.
ekki koma nálægt einstökum
ákvörðunum á því sviði og á
heimasíðu Listaráðsins kemur
fram að stofnunin er sjálfstæð og
ópólitísk, sem er að sjálfsögðu
mikilvæg forsenda faglegra vinnu-
bragða. Þar segir að hlutverk
stofnunarinnar sé að „stuðla að
framgangi lista í gegnum þjóð-
félagslega umræðu og rannsóknir,
og með því að koma auga á mik-
ilvægar tilhneigingar á því sviði“.
„Við höfum yfirsýn yfir listirnar
og reynum að auka gæði, auk þess
að vinna með öðrum til að tryggja
að listum sé tryggður forgangur í
flokkum á borð við mennta- og at-
vinnumál,“ segir þar ennfremur.
Eins og málum er nú háttað hér
á landi starfa fjölmargar nefndir
og úthlutunarsjóðir á vegum
menntamálaráðuneytisins að hin-
um ýmsu málaflokkum á sviði
lista, hver innan síns afmarkaða
ramma. Þegar nefndarfjöldinn er
orðin svo mikill og verksvið hverr-
ar nefndar þröngt getur óneitan-
lega verið erfitt að hafa æskilega
yfirsýn yfir málaflokkinn í heild.
Það má því velta því fyrir sér
hvort ekki sé orðið tímabært að
setja á laggirnar eina stofnun hér
á landi sem hefði yfirsýn yfir listir
í landinu og nyti fulltingis hæf-
ustu fagmanna á hverju listsviði
fyrir sig við að stýra fjárveiting-
um og úthlutunum til lista og
listamanna. Í því návígi sem við
búum við hér á landi hefur oft
reynst erfitt að tryggja faglegt
mat á ýmsum sviðum samfélagsins
og eru listirnar þar engin undan-
tekning, en með þessum hætti
mætti ef til vill stuðla að óháðara
og faglegra mati, listum í landinu
til framdráttar.
Haraldur Örn Ólafsson, fjórðiÍslendingurinn, sem stendur
á tindi Everest, hæsta fjalls
heims, er mikill afreksmaður.
Hann hefur nú náð því markmiði,
sem hann setti sér, að ganga bæði
á suðurpólinn og norðurpólinn og
klífa sjö hæstu fjallstinda heims.
Hann er fimmti maðurinn í ver-
aldarsögunni, sem vinnur þetta
afrek.
Til þess að vinna afrek á borð
við þetta þarf mikið líkamlegt at-
gervi. Sá einstaklingur sem setur
sér að ná þessu marki þarf að
vera í mikilli líkamlegri þjálfun.
En það eitt dugar ekki til. Smátt
og smátt hefur Haraldur Örn öðl-
ast mikla reynslu í að takast á við
óvæntar hindranir, sem upp koma
og hann hefur sigrast á þeim öll-
um.
Því til viðbótar kalla ferðir og
fjallgöngur á borð við þessar á
mikinn sálrænan styrk. Það er
augljóst að Haraldur Örn hefur
þetta allt til að bera. Mikla lík-
amlega þjálfun, reynslu, metnað,
einbeittni og innri styrk, sem hef-
ur dugað honum til þess að ná því
marki, sem svo fáir hafa náð.
Það er ástæða til að óska hinum
unga afreksmanni og fjölskyldu
hans allri til hamingju,með þenn-
an glæsilega árangur.
Það er erfitt að sjá, að Haraldur
Örn eigi nokkru verkefni ólokið á
því sérstaka sviði, sem hann hefur
helgað krafta sína síðustu árin.
Með afrekum sínum hefur Har-
aldur Örn Ólafsson áreiðanlega
átt þátt í að vekja hjá íslenzku
æskufólki áhuga á að stunda heil-
brigða útivist og takast á við nátt-
úru Íslands og annarra landa, sem
hlýtur að vera eftirsóknarverðara
hlutskipti fyrir upprennandi kyn-
slóðir en ýmislegt annað sem ungt
fólk tekur sér fyrir hendur nú um
stundir.