Morgunblaðið - 17.05.2002, Blaðsíða 50

UMRÆÐAN
50 FÖSTUDAGUR 17. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Í STARFI mínu
sem borgarfulltrúi hef
ég áþreifanlega orðið
þess var að umferðar-
öryggi er málaflokkur
sem allir Reykvíking-
ar láta sig varða og
vaxandi fjöldi hefur
áhyggjur af. Eftir því
sem borgin stækkar
og íbúum hennar fjölg-
ar, eykst umferðin og
hættur henni samfara.
Reykvíkingar gera
kröfu um að komast
leiðar sinnar án tafa
og mikillar hættu. Á
þá ekki að skipta máli
hvaða ferðamáta fólk
velur sér, hvort það gengur, ekur,
hjólar eða ferðast með strætis-
vagni. Þetta eru einmitt markmið
nýrrar umferðaröryggisáætlunar
Reykjavíkurborgar fyrir alla veg-
farendur sem kynnt verður á næstu
vikum og mánuðum. Leitað verður
víðtæks samráðs við borgarbúa, fé-
lög og fagaðila um útfærslu áætl-
unarinnar og niðurröðun verkefna.
Að því samráði loknu verður áætl-
unin samþykkt og mun hún gilda
frá 2002–2007.
Nýja áætlunin mun hvíla á því
starfi að umferðaröryggismálum
sem fram hefur farið á vegum
Reykjavíkurborgar síðustu tvo ára-
tugi, ekki síst þeirri umferðarör-
yggisáætlun sem gilti frá 1996–
2000. Til þess að framfylgja mark-
miðum áætlunarinnar verður gripið
til víðtækra aðgerða í því skyni að
bæta umferðaröryggi og fækka
slysum. Boðaðar eru ýmsar nýjung-
ar í umferðaröryggismálum, bæði
tækninýjungar og ný vinnubrögð
og verður m.a. lögð áhersla á eft-
irfarandi þætti:
 Minnka hraða í íbúahverfum
og beita götuhönnun til að draga úr
hraða.
 Auka öryggi gangandi vegfar-
enda, m.a. með innleiðingu nýrrar
tækni og hönnunar á borð við
skynjaratengd gang-
brautarljós, þrepuð
gangbrautarljós og
strangari eftirliti með
akstri gegn rauðu
gangbrautarljósi eða
gegn gulu blikkandi
gangbrautarljósi áður
en gangandi eru
komnir yfir.
 Bæta hönnun
göngu- og hjólreiða-
stíga og fjölga reið-
hjólaleiðum. Við hönn-
un nýrra gatna og
endurgerð gamalla,
verði leitast við að
leggja sérmerktar
hjólreiðaleiðir milli
götu og gangstéttar.
 Skilgreina öruggar gönguleið-
ir barna í skóla og að fjölförnum
biðstöðvum strætisvagna og milli
stórra sambýla eldri borgara.
 Bæta ferðamöguleika fatlaðra
og fylgja fast eftir reglum um bíla-
stæði þeirra.
Sérstök áhersla á
öryggi barna
Mikil áhersla verður lögð á börn
og aðra „óvarða“ vegfarendur í um-
ferðinni þar sem komið hefur í ljós
að um 20% þeirra, sem látast í um-
ferðarslysum hérlendis, eru börn
og ungmenni undir 17 ára aldri, en
á hinum Norðurlöndunum er hlut-
fallið mun lægra, eða 10%. Grípa
verður til sérstakra aðgerða í þessu
skyni og lagt er til að ráðist verði í
sérstakar rannsóknir á orsökum
slysa gagnvart börnum og ung-
mennum.
Með umferðaröryggisáætlun
Reykjavíkur fyrir árin 1996–2000
voru sett fram ákveðin markmið um
20% fækkun slysa á tímabilinu.
Þessi markmið náðust og gott betur
en rétt er að hafa í huga við mat á
árangri að miklar sveiflur geta ver-
ið í fjölda slysa á milli ára en árið
1996 var metár í fjölda slysa. Sé
gerður samanburður milli áranna
1996 og 2000 kemur í ljós að minni
háttar slysum í Reykjavík fækkaði
um tæplega 30% á tímabilinu en al-
varlegum slysum og dauðaslysum
fækkaði um 35%.
Í umferðaröryggisáætluninni
2002–2007 eru eftirfarandi mark-
mið sett til viðbótar:
 Stefnt er að því að fækka al-
varlegum slysum og dauðaslysum
um 50% á fimmtán ára tímabili,
1992–2007. Miðað verður við með-
altal áranna 2005 til 2007 og það
borið saman við upphaf síðustu
áætlunar en þá var miðað við með-
altal áranna 1992–96. Stefnt er að
því að ná fram fækkun úr 72 í 36 al-
varleg slys eða dauðaslys á ári.
 Stefnt er að því að fækka
minni háttar slysum um 50% að
meðaltali árin 2005–07, samanborið
við árið 1996. Um er að ræða fækk-
un úr 525 í 262 minni háttar slys á
ári.
 Sérstök áhersla verður lögð á
að auka umferðaröryggi barna og
ungmenna og stefnt er að því að
fækka slysum á þeim um meira en
50% frá 1992–2007.
Ný umferðaröryggis-
áætlun fyrir Reykjavík
Kjartan
Magnússon
Reykjavík
Samkvæmt nýrri um-
ferðaröryggisáætlun
fyrir Reykjavík, segir
Kjartan Magnússon,
verður gripið til
víðtækra aðgerða í
því skyni að auka um-
ferðaröryggi og
fækka slysum.
Höfundur er borgarfulltrúi og for-
maður starfshóps um umferðarör-
yggisáætlun fyrir Reykjavík.
ÞAÐ var sam-
kvæmt venju undan-
genginna ára að rík-
isstjórnin henti fyrir
þing og þjóð umdeild-
um þingmálum dag-
ana fyrir þinglok sem
ekki virðast þola
mikla umræðu eða
rannsókn þar til
bærra aðila. Aumkun-
arverðir eru margir
stjórnarþingmennirn-
ir sem koma fram fyr-
ir fjölmiðla eins og lú-
barðir hundar og
bögglast við að skýra
ráðherrahollustu sína
sem oftar en ekki er
þvert á stefnu ríkisstjórnarflokk-
anna og landsfundarsamþykktir
mega fara fjandans til. Stjórnar-
andstaðan lætur hins vegar vaða á
súðum svona rétt í takt við mis-
ábyrga þjóðfélagsumræðu.
Nú við þingfrestun var sam-
þykktur sérstakur byggðastyrkur
til höfuðborgarsvæðisins þ.e.
20.000 milljóna króna ríkisábyrgð
til handa deCode. Einnig var sam-
þykkt veiðigjald/sérskattur á sjáv-
arútveginn uppá 2.000 milljónir
króna sem árleg greiðsla til rík-
issjóðs frá þeirri atvinnugrein. Á
móti kemur að vísu niðurfelling á
veiðigjaldi og þróunarsjóðsgjaldi
upp á 1.000 milljónir sem útveg-
urinn hefur greitt til þessa og er
mér ekki kunnugt um að ábyrgar
útgerðir hafi blandað þessu gjaldi
inn í skiptakjör fram að þessu. En
illa þekki ég til ef sjómenn fá ekki
af fullum þunga að taka þátt í auð-
lindagjaldinu eins og aðrir þeir
sem njóta tekna úr auðlindinni
með beinum hætti. Þetta kalla
menn svo sátt um sjávarútveg.
En áður en frá þeirri hrákasmíð
var gengið um sértækar ráðstaf-
anir í atvinnulífinu, annars vegar
deCode og hins vegar aukaskatt á
sjómenn og útvegsmenn, var gefin
út reglugerð nr. 283 sem kvað á
um sértækt úthlutað aflamark til
handa útgerðum krókaaflamarks-
báta. Það virðist orðinn fastur lið-
ur sjávarútvegsráðherra að löðr-
unga útgerðarmenn og sjómenn er
þessum bátum róa og sparka um
leið í þau byggðarlög sem allt eiga
undir því að þeir geti róið og hald-
ið uppi því atvinnustigi sem þeir
geta og hafa gert undanfarin ár.
Úthlutun þessi virðist vera svar
stjórnvalda við herför Landssam-
bands smábátaeigenda (LS) á síð-
astliðnu ári gegn því að smábáta-
flotinn yrði kvótasettur í öllum
fisktegundum, þrátt fyrir áralangt
samkomulag um annað. Segjast
stjórnvöld byggja afstöðu sína á
svonefndum Valdimarsdómi og
neita algjörlega að líta á nein önn-
ur rök, hvernig sem reynt hefur
verið að fá þau til viðræðna um
þessi mál. En koma tímar og koma
ráð! Eins og áður sagði var LS í
mikilli herför á síðastliðnu ári þar
sem málið var kynnt eftir bestu
getu og ekki vantaði áhuga fólks á
fundarefninu, enda þekking flestra
næg til skilnings hvað það þýddi ef
ekki yrði úr bætt.
Sem sagt, atvinna
að minnka verulega,
fyrst á sjónum og síð-
an í verslun og þjón-
ustu af öllum toga,
húsnæði yrði endan-
lega óseljanlegt sem
þegar var verðfallið
um meira en 2/3 af
kostnaðarverði. Þar
með var ævisparnaður
þeirra sem byggðu á
8. og 9. áratugnum
rokinn út í veður og
vind vegna efnahags-
stefnu stjórnvalda.
Þetta var sá tónn sem
við fengum að heyra
hjá hinum almenna
íbúa vítt og breitt um landið og er
m.a. bundið eignum sínum og
kemst hvergi.
Fundaherferð þessari lauk með
sameiginlegum fundi á Ísafirði
sem boðaður var af smábátafélög-
um á Vestfjörðum, bæjar- og sveit-
arstjórnum, sparisjóðum Vest-
fjarða auk fjölda fyrirtækja er láta
sig málefni byggðarlaganna varða.
Einnig voru þar þingmenn sam-
ankomnir ásamt sjávarútvegsráð-
herra sem kom þar við í stutta
stund. Fund þennan sóttu yfir 800
manns vítt og breitt frá Vestfjörð-
um.
Fyrir og eftir fundinn bárust yf-
irlýsingar úr ótrúlegustu áttum
um stuðning við þær byggðir sem
allt sitt eiga undir því að útgerð
þessara báta geti gengið. Ekki
þótti okkur síst fengur í að fá
styrkan stuðning frá sveitarstjórn-
armönnum og bæjarstjórum víða
að af landinu sem og forystumönn-
um launþegasamtakanna. En því
miður kom allt fyrir ekki. Það var
eins og allir hefðu gleymt málefn-
inu við fundarlok. Í það minnsta
höfum við í LS ekki orðið varir við
eftirfylgni af hálfu sveitarstjórn-
armanna eða annarra sem létu sig
málið varða á sínum tíma. Það er
þó meir en vert að þakka þeim
sem studdu okkur með beinum
hætti í baráttunni á meðan hún
stóð yfir. Allar götur síðan hefur
LS unnið að því að finna leið til
þess hvernig hægt væri að lenda
þessu máli með almennum hætti
þannig að allir geti sæmilega við
unað – þ.e.a.s. sjómaðurinn, út-
gerðarmaðurinn og sveitarfélagið.
Það var smábátafélagið Elding
sem kom fram með þá tillögu að
20% aukaálag kæmi á landaðan
afla dagróðrabáta er veiddu með
línu. Var tillaga þessi hugsuð fyrir
stór skip og smá og myndi eflaust
hafa það í för með sér að efla til
muna dagróðralínuútgerð þar sem
styst er til miða.
Er skemmst frá því að segja að
þessari tillögu var mjög vel tekið
og um tíma mátti ætla að hún yrði
notuð sem lausn á þeim vanda sem
skapaðist með sértækum aðgerð-
um. En því miður fór á annan veg
sem oft áður. Hráskinnsleikurinn
varð fyrir valinu og við liggur að
blessaðir þingmennirnir verði að
spyrja fyrst – hvaða bát átt þú vin-
ur minn – til þess að átta sig á
hvort hann eigi að láta viðmæland-
ann þakka sér sérstaklega fyrir
greiðann eða vera mærðin upp-
máluð þar sem hann segist hvergi
hafa komið nærri, samvisku sinnar
vegna. En bætir svo gjarnan við
að enn séu óafgreidd 1.500 tonn í
pottinum – það getur verið að þú
fáir eitthvað af því, fari kosning-
arnar þannig að okkur líki, vinur.
Og bætir enn við – þú kyssir nú á
vöndinn fyrir mig í þetta sinn, þó
það sé vont. En það venst.
Ætlar þú
að kyssa á
vöndinn?
Hjörleifur
Guðmundsson
Höfundur er trillukarl á
Patreksfirði.
Útvegur
Það virðist orðinn fastur
liður sjávarútvegsráð-
herra, segir Hjörleifur
Guðmundsson, að
löðrunga útgerðarmenn
og sjómenn er þessum
bátum róa.
Í LÝÐRÆÐISRÍKI
eiga stjórnmál fyrst
og fremst að snúast
um traust. Fulltrúa-
lýðræðið byggist á að
kjósendur eru í raun í
hlutverki vinnuveit-
andans. Þeir ráða til
sín starfsmenn, hina
kjörnu fulltrúa, til að
greiða úr málum og
taka ýmsar stórar og
smáar ákvarðanir sem
ekki eru tök á að bera
undir kjósendur í
hvert sinn. Höfuðat-
riði við kosningar, eins
og aðrar mannaráðn-
ingar, er að geta
treyst þeim sem ráðnir eru til
starfa.
Í ljósi þessa væri eðlilegast að
kjósendur velji milli einstaklinga
en ekki milli flokka eða valda-
blokka. D- og R-listi eru dæmigerð-
ar valdablokkir og sérhæfðar sem
slíkar en eru síður búnar til stefnu-
mörkunar og hagsmunagæslu fyrir
borgarbúa. Valdablokkirnar hafa í
för með sér lýðræðishalla sem
ástæðulaust er að sætta sig við.
Þær setja bæði kjósendur og fram-
bjóðendur í óþarfa spennitreyju og
grugga um of hina pólitísku um-
ræðu.
Réttur maður
í oddastöðu
Í kosningunum 25. maí nk. gefst
Reykvíkingum tækifæri á að hrófla
við valdablokkunum, opna nýja
glugga og hreinsa þannig andrúms-
loftið í borgarstjórn Reykjavíkur.
Efsti maður á F-lista frjálslyndra
og óháðra, Ólafur F. Magnússon
borgarfulltrúi og
heimilislæknir, er
samkvæmt skoðana-
könnunum hársbreidd
frá því að ná kjöri.
Fari svo að Ólafur nái
inn er jafnvel líklegt
að staðan inni í borg-
arstjórn að loknum
kosningum verði 7:1:7.
Það væri óneitanlega
ný staða sem felur í
sér bæði möguleika og
hættur. Undirritaður
er sannfærður um að
möguleikarnir í slíkri
stöðu yfirgnæfi hætt-
urnar, enda veldur þar
hver á heldur. Allar líkur eru á að
nýtt líf færist í borgarpólitíkina í
þannig stöðu og mjög dragi úr hinu
ófrjóa karpi blokkanna tveggja um
keisarans skegg. Réttur maður í
slíkri oddastöðu gæti leitt fylking-
arnar saman og leyst úr læðingi áð-
ur óþekkta krafta í borgarstjórn.
Fáum, ef nokkrum stjórnmála-
mönnum, er eins vel treystandi til
að höndla stöðu af þessu tagi og
Ólafi F. Magnússyni. Borgarbúar
þekkja Ólaf sem stjórnmálamann-
inn sem bauð Golíat íslenskra
stjórnmála, Sjálfstæðisflokknum,
byrginn. Ólafur er þekktur af
hreinlyndi og heiðarleika, eiginleik-
um sem of lítið mega sín í stjórn-
málum almennt. Undirritaður hef-
ur kynnst allmörgum leiðtogum og
leiðtogaefnum í íslenskum stjórn-
málum á síðasta áratug. Þar eru
víða fjölþættir mannkostir á ferð en
of mikið fer fyrir slægð og valda-
græðgi. Þar er Ólafur F. Magn-
ússon ánægjuleg undantekning.
Rækt við
umhverfismálin
Landsmenn allir kynntust stað-
festu Ólafs þegar hann fór fyrir
Umhverfisvinum, samtökum sem
náðu að koma í veg fyrir virkjana-
framkvæmdir við Eyjabakka. Ólaf-
ur F. Magnússon er sá eini af lík-
legum borgarfulltrúum sem hefur
lagt rækt við umhverfismálin. Bar-
átta Ólafs gegn virkjun við Kára-
hnúka er til marks um einarðan
áhuga hans á umhverfismálum og
því að vel sé með fé skattgreiðenda
farið. Borgarbúar hafa nú í reynd
einstakt tækifæri til að fá upp
óvenju gæfulega stöðu í borgar-
stjórn þar sem stjórnmálamaður
sem þekktur er af heilindum myndi
gegna lykilstöðu. Örlítið vantar upp
á að sú staða geti komið upp sé tek-
ið mið af skoðanakönnunum. Kjós-
endur, látum ekki tækifærið úr
greipum ganga, kjósum F-listann
og Ólaf F. Magnússon til áhrifa!
Ólafur F. er traustsins verður
Björn Guðbrandur
Jónsson
Reykjavík
Ólafur er þekktur
af hreinlyndi og
heiðarleika, segir
Björn Guðbrandur
Jónsson, eiginleikum
sem of lítið mega sín í
stjórnmálum almennt.
Höfundur er umhverfisfræðingur og
skipar 5. sæti F-listans í Reykjavík.