Morgunblaðið - 26.06.2002, Qupperneq 23

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. JÚNÍ 2002 23
ÓPERUSTJÖRNUR morgundags-
ins er yfirskrift tónleika á vegum
hinnar nýstofnuðu Sumaróperu
Reykjavíkur, sem haldnir verða í
Gerðubergi í kvöld. Eru þetta
fyrstu tónleikarnir af fernum sem
áætlaðir eru í tónleikaröð á vegum
Sumaróperunnar í sumar. Munu
þar koma fram átta söngvarar, sem
enn eru í námi, og taka þátt í starf-
seminni í sumar. Þau eru Nathalía
Druzin Halldórsdóttir mezzó-
sópran, Dóra Steinunn Ármanns-
dóttir sópran, Bentína Sigrún
Tryggvadóttir mezzó-sópran, Haf-
steinn Þórólfsson baríton, Aðal-
steinn Bergdal tenór, Sólveig Sam-
úelsdóttir sópran, Hjördís Elín
Lárusdóttir sópran og Jóhannes Jó-
hannesson bassa-baríton. Píanó-
leikari er Steinunn Halldórsdóttir,
en auk þess mun Hrólfur Sæmunds-
son, baríton og einn af stjórnendum
Sumaróperunnar, vera sérstakur
gestur tónleikanna.
„Mikil vinna en skemmtileg“
Í fréttatilkynningu um tón-
leikana segir: „Óperustjörnur
morgundagsins eru átta söngvarar
sem Sumaróperan valdi eftir ströng
áheyrnarpróf úr miklum fjölda um-
sækjenda. Því er hægt að fullyrða
að hér sé saman komið á tónleikum
hið besta söngfólk á landinu, næsta
kynslóð af íslenskum óperustjörn-
um.“
Aðalsteinn Bergdal er einn hinna
upprennandi óperustjarna, sem
koma fram á tónleikunum í kvöld.
„Æfingar fyrir tónleikana hófust
um leið og starfsemi Sumaróper-
unnar, sem var í síðustu viku,“ seg-
ir hann í samtali við Morgunblaðið.
Hann segir mikið hafa verið unnið
undanfarna daga, enda fyrirvarinn
stuttur. „Efnisskráin var að mestu
valin af aðstandendum óperunnar,
en einnig erum við nokkur að
syngja aríur, þar sem við fengum
að ráða valinu að nokkru leyti sjálf.
Þá völdum við kannski eitthvað sem
við höfum unnið áður.“ Aðalsteinn
segir undirbúninginn ganga vel og
að áhugavert sé að taka þátt í starf-
semi Sumaróperunnar. „Það er al-
veg frábært að geta tekið þátt í
verkefni sem þessu. Þetta er auðvit-
að alveg nýtt, og gott tækifæri fyrir
okkur sem erum enn að læra,“ seg-
ir hann.
Atriði úr Dido og Aeneas flutt
Á efnisskrá tónleikanna eru at-
riði úr helstu óperum og söng-
leikjum tónbókmenntanna, m.a.
Smyglarakvintettinn úr Carmen
eftir Bizet, Perlukafaradúettinn
eftir sama höfund, Bess, You is My
Woman úr Porgy og Bess eftir
Gershwin og kvintett úr Töfraflaut-
unni eftir Mozart. Auk þess verða
flutt atriði úr Dido og Aeneas eftir
Purcell, sem Sumarópera Reykja-
víkur mun setja upp í Borgarleik-
húsinu í ágúst. Munu söngvararnir
átta vera þar í smærri hlutverkum
og kór en með aðalhlutverk í upp-
færslunni fara Ingveldur Ýr Jóns-
dóttir, Hrólfur Sæmundsson, Ás-
gerður Júníusdóttir og Valgerður
Guðnadóttir. Sumarópera Reykja-
víkur er styrkt af ÍTR og Hinu hús-
inu.
Tónleikarnir í Gerðubergi hefj-
ast í kvöld kl. 20.
Upprennandi „óperustjörnur“ koma fram á tónleikum í Gerðubergi
„Gott tækifæri fyrir okkur“
Morgunblaðið/Jim Smart
Söngvarar í Sumaróperu Reykjavíkur sem fram koma á tónleikum í Gerðubergi í kvöld.
PER Olov Enquist, sem árið 1969
fékk Bókmenntaverðlaun Norður-
landaráðs fyrir heimildaskáldsögu,
hefur slegið í gegn með nýrri skáld-
sögu sinni sem nú er komin út á ís-
lensku. Þetta er Líflæknirinn sem
valin hefur verið besta erlenda skáld-
sagan árið 2001 í Frakklandi og er
metsölubók í Þýskalandi. Ekki verður
annað séð en þessi upphefð sé að
verðleikum.
í Líflækninum segir frá fjölda per-
sóna, en fyrirferðarmestir eru Þjóð-
verjinn Struensee, líflæknir hins geð-
sjúka danska konungs Kristjáns
sjöunda, konungurinn sjálfur og
enskættaða drottningin Karólína
Matthildur.
Struensee var ráðinn líflæknir 1768
og varð uppáhald konungs og þá ekki
síst drottningarinnar sem hann átti í
ástarsambandi við. Læknirinn var
upplýsingarmaður í anda frönsku
byltingarinnar en á undan henni.
Hann beitti sér fyrir ýmsum breyt-
ingum við dönsku hirðina sem höfðu
áhrif á stjórn ríkisins og þetta varð
honum m.a. að falli. Bókin er í senn
saga hamingju og blóðugra átaka sem
lýkur með aftöku Struensee.
Per Olov Enquist er það einkar lag-
ið að draga upp myndir sælustunda
þar sem ástalíf gegnir stóru hlutverki
um leið og hann gleymir ekki hryllingi
átjándu aldar. Einnig koma við sögu
hugsuðir eins og Diderot og Voltaire
sem konungurinn er í sambandi við.
Diderot og fleiri gera sér vonir um
að Danmörk með konunginn unga
verði til þess að rofi til í evrópskum
stjórnmálum, en jafnframt er þeim
ljós sjúkdómur hans. Struensee getur
hjálpað vegna þess að hann á trúnað
konungsins.
Lýsingin á konunginum er á köfl-
um áþekk skrípamynd en hún er
ákaflega lifandi og víða átakanleg.
Konungurinn er í raun barn, gáfað
barn og leiksoppur. Drottningin er
annarrar gerðar en þrátt fyrir tign
sína lokuð inni í undarlegu samfélagi
og eigin taumlausu draumum.
Samfélagslýsingin er vel gerð hjá
Per Olov Enquist og felur í sér spá
um að illa fari. Spilltir ráðgjafar,
fulltrúar valdsins, og stjórnlaus múg-
ur fá ekki lesandann til að halda að
paradís á jörðu sé framundan í Dan-
mörku þótt erlendir hugsjónamenn
láti slíkt hvarfla að sér.
Vegna hinna mörgu persóna er
ekki alltaf létt að fylgjast með í þess-
ari sögulegu skáldsögu, en greinilega
hefur höfundurinn kynnt sér vel efnið
og hefur að auki innsæi, einkum í
mannlegan veikleika.
Ástafundir þeirra Struensee og
drottningar og áhyggjulaust líf þeirra
þrátt fyrir allt skapa verkinu munúð.
Vandræðagangur konungsins í ást-
um, ekki síst samskipti hans við hórur
þar sem Stígvéla-Katrín gnæfir upp
úr, er varfærnislegur í frásögninni.
Einnig verka brjálæðisköst hans
sannfærandi en þau felast oft í að
brjóta og rífa niður til að fá útrás.
Menn hafa áhyggjur af kynlífi
Kristjáns konungs. Samtíðarheimild-
ir greina frá að lösturinn sé sjálfsfró-
un. Hann hafi með örvæntingarfull-
um hætti reynt að slá á þunglyndið
sem „hrjáði hann en þetta athæfi dró
smám saman úr mætti hans, lagðist
þungt á hjarta hans og leiddi til þess
harmleiks sem síðar varð. Tímunum
saman reyndi hann að fróa sér í ákafa
til að fá eitthvert samhengi í hlutina
eða til að losa sig við örvæntingu sína.
En það virtist ekki duga til“.
Drottningin varð ekki til að lækna
konunginn af lesti sínum, aðeins hór-
ur, einkum ein, gátu um sinn beint
honum af þessari braut.
Fyrir þá sem áhuga hafa á kon-
ungaættum hlýtur Líflæknirinn að
vekja sérstakan áhuga því að eins og
höfundurinn segir í eftirmála er í dag
varla til nokkur konungsfjölskylda í
Evrópu „að Svíþjóð meðtalinni, sem
ekki getur rakið ættir sínar til Jo-
hanns Friedrichs Struensees, ensku
prinsessunnar hans og litlu stúlkunn-
ar þeirra“.
Þýðing Höllu Kjartansdóttur sýn-
ist mér vönduð og hin læsilegasta.
Konunglegar ástir
BÆKUR
Þýdd skáldsaga
eftir Per Olov Enquist. Skáldsaga. Halla
Kjartansdóttir þýddi. Oddi prentaði. Mál
og menning 2002 – 316 síður.
LÍFLÆKNIRINN
Jóhann Hjálmarsson
BLÚSSÖNGVARINN og munn-
hörpuleikarinn Chicago Beau mun
halda tónleika næstu daga, og verða
þeir fyrstu haldnir á fimmtudag á N1
bar í Keflavík.
Beau kom síðast til landsins í jan-
úar 2001 og hélt tónleika á Gauk á
Stöng sem hlutu mikið lof.
Beau hefur síðustu áratugi leikið
um allan heim, flutt fyrirlestra um
afrísk-ameríska menningu og staðið
fyrir útgáfu tímarita og geisladiska.
Hann hefur, að því er segir í tilkynn-
ingu, starfað með mörgum goðsögn-
um úr heimi blússins og djassins eins
og Sunnyland Slim, Archie Shepp,
Pinetop Perkins, Art ensemble of
Chicago o.fl.
Í tilkynningu segir ennfremur að
Beau þyki með endemum líflegur
skemmtikraftur og eigi það til að
kynda verulega upp í áheyrendum.
Chicago Beau til halds og trausts
verða þeir Guðmundur Pétursson
gítarleikari, Jóhann Hjörleifsson
trommuleikari, Haraldur Þorsteins-
son bassaleikari, Þórir Baldursson
orgelleikari og Þorleifur Guðjónsson
bassaleikari.
Eins og fyrr sagði mun Beau leika
27. júní á N1 bar í Keflavík kl. 22, 29.
júní á Blue North hátíðinni á Ólafs-
firði, 30. júní í Hamraborg á Beru-
firði kl. 21, 1. júlí í Valhöll á Eskifirði
kl. 21 og 2. júlí í Blúskjallaranum á
Norðfirði kl. 20.30.
Chicago
Beau blúsar
fyrir landann
ÞÓRHALLUR Barðason baríton
og Ólafur Vignir Albertsson pí-
anóleikari halda tónleika að
Laugarborg í Eyjafirði á morgun,
fimmtudag kl. 21.
Á efnisskrá tónleikanna verða
verk eftir Sigvalda Kaldalóns,
Karl O. Runólfsson, Árna Thor-
steinsson, Sigfús Halldórsson, F.
Schubert, R. Schumann, W.A.
Mozart, C. Gounod og G. Verdi.
Þórhallur lauk 8. stigi í söng
frá Söngskólanum í Reykjavík
vorið 1999 og hefur síðan verið
við einkanám í Vínarborg, ásamt
því að vera gestanemandi í tón-
listarháskólaVínarborgar.
Í vor lauk hann einsöngvara-
prófi frá Bel canto-stofnun
kammersöngvarans Hugh Beres-
fords.
Ólafur Vignir starfar sem pí-
anóleikari við Söngskólann í
Reykjavík.
Miðar verða seldir við inngang-
inn og er miðaverð þúsund krón-
ur.
Ólafur Vignir Albertsson og Þórhallur Barðason.
Sungið í Laugaborg
BALDR op. 34, tóndrama án orða eft-
ir Jón Leifs er komið út á geisladiski.
Það er BIS-útgáfan í Svíþjóð sem gef-
ur verkið út, Sin-
fóníuhljómsveit
Íslands leikur,
einsöngvari er
Gunnar Guð-
björnsson, Schola
Cantorum syng-
ur, organisti og
kórstjóri er Hörð-
ur Áskelsson, en
stjórnandi flutn-
ingsins er finnski hljómsveitarstjór-
inn Kari Kropsu.
Baldr er eitt mesta verk Jóns Leifs
og eina sviðsverk hans fyrir utan tón-
list sem hann samdi við Galdra-Loft á
æskuárum sínum. Verkið ber undir-
titilinn tóndrama án orða en í pésa
sem fylgir diskinum segir Árni Heim-
ir Ingólfsson tónlistarfræðingur að sú
lýsing sé nokkuð villandi þar eð í
verkinu séu Óðni lögð í munn nokkur
erindi úr Eddukvæðum og Snorra-
Eddu, sem var helsta heimild tón-
skáldins við framvindu atburðarásar
verksins. Gunnar Guðbjörnsson
syngur hlutverk Óðins. Í verkinu seg-
ir af samskiptum Baldurs og Loka og
baráttu góðs og ills. Eitt af einkenn-
um verksins er fjölbreytt notkun
slagverks; Jón Leifs notaði fjölda
óhefðbundinna slagverkshljóðfæra í
verkinu, eins og járnkeðjur, steðja,
fallbyssur, steina og skildi.
Jón Leifs var farinn að vinna drög
að Baldri nokkrum árum áður en
hann hóf sjálfa tónsmíðina. Fyrstu
tónlistina setti hann á blað árið 1993
og lauk verkinu árið 1947. Stuttur
kafli úr verkinu, Sköpun mannsins,
var fluttur á minningartónleikum um
Jón að honum látnum en verkið var
ekki flutt í heild fyrr en árið 1991 þeg-
ar Sinfóníuhljómsveit æskunnar lék
það á tónleikum. Verkið var flutt í
dansuppfærslu Sinfóníuhljómsveitar
Íslands og finnskra dansara í eilítið
styttri útgáfu í Laugardalshöll á
menningarborgarári 2000.
Baldr kominn
á geisladisk
Jón Leifs
♦ ♦ ♦