Morgunblaðið - 06.07.2002, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. JÚLÍ 2002 27
EITT AF ÞVÍ sem hefur áhrif á
hvort ungt fólk tekur ákvörðun
um að setjast aftur að á æsku-
stöðvum sínum að loknu námi
eru góðar æskuminningar. Góð-
ur aðbúnaður að ungu fólki eins
og tekist hefur að skapa í kaffi-
og menningarhúsi ungs fólks á
aldrinum 16 til 20 ára í Gamla apótekinu á Ísa-
firði á sinn þátt í að skapa slíkar minningar.
Eins og nafnið gefur til kynna var lengst af rek-
in lyfjaverslun í húsinu, þ.e. um 90 ára skeið.
Eftir að lyfjaverslunin lagði upp laupana árið
1994 stóð húsið svo autt þar til núverandi starf-
semi var hrint af stokkunum árið 2000.
Sigríður Schram, forstöðumaður Gamla apó-
teksins, segir að í grófum dráttum sé hlutverk
Gamla apóteksins tvíþætt. „Annars vegar að
skapa vettvang fyrir ungt fólk til að koma saman
og eiga notalega samverustund. Gamla apótekið
breytist úr venjulegu kaffihúsi í samkomustað
ungs fólks á aldrinum 16 til 20 ára á kvöldin.
Unga fólkið kemur
hingað til að hanga
með vinum sínum, fara
í „pool“, horfa á sjón-
varpið eða myndbönd.
Öðru hverju er boðið
upp á sérstaka dag-
skrá fyrir þennan ald-
urshóp. Á vegum
Gamla apóteksins hafa
verið haldnir trúaba-
dor-tónleikar, farið í
kajakferðir og áfram
er hægt að telja.
Hins vegar,“ segir
Sigríður, „snýst hlut-
verk Gamla apóteksins
um að efla frumkvæði
ungs fólks á svæðinu.
Ungt fólk getur komið
hingað með hugmynd-
ir og fengið aðstoð við
að hrinda þeim í fram-
kvæmd. Íslandsleik-
húsið er gott dæmi um
verkefni af því tagi.
Nítján ára strák tókst
með aðstoð Gamla apó-
teksins að koma á sam-
vinnu sex sveitarfélaga
á landinu um farand-
leikhús ungs fólks síð-
asta sumar. Hvert
sveitarfélag lagði til 2
unglinga og ferðaðist
hópurinn ásamt að-
stoðarfólki á milli
sveitarfélaganna sex
með leiksýningu við
ágætar undirtektir. Ís-
landsleikhúsið fékk
hæsta styrk Menning-
arborgasjóðs sumarið
2001 og var aftur
styrkt af ýmsum aðil-
um til að halda úti
starfseminni í sumar.
Annað dæmi er
starfsemin í risinu.
Nokkrir strákar af
svæðinu fengu aðstoð
frá Gamla apótekinu
við að standa þar fyrir
útvarpsrekstri fyrir
Skutulsfjarðarsvæðið.
Nokkur bílskúrsbönd
hafa innréttað æfinga-
herbergi í kjallara
hússins o.s.frv.“
Nýjasta hugmyndin snýr að tímaritaútgáfu.
„Nýlega komu til mín nokkrir strákar sem voru
að ljúka 10. bekk og óskuðu eftir aðstoð við út-
gáfu tímarits. Þeir voru reyndar búnir að leita
eftir tilboðum í prentverkið og safna auglýsing-
um til útgáfunnar en voru að velta því fyrir sér
hvert yrði næsta skrefið,“ segir Sigríður og bæt-
ir við að Gamla apótekið muni að sjálfsögðu að-
stoða strákana eftir fremsta megni. „Við styðj-
um við heilbrigða unglingamenningu, þ.e.
vímuefnalausa. Eins og flestir eru búnir að átta
sig á er heilbrigt og öflugt félagsstarf líka öfl-
ugasta forvörnin“
Hjá Sigríði kemur í ljós að Gamla apótekið er
sprottið upp af grasrótinni. „Hugmyndin fékk
ákaflega jákvæð viðbrögð í upphafi. Margir voru
því tilbúnir til að taka þátt í að hrinda henni í
framkvæmd á sínum tíma. Við teljum að Gamla
apótekið sé ómissandi í samfélaginu hér þótt við
þurfum enn tíma til að þróa starfið og festa það
betur í sessi. Ákveðin vísbending um jákvæðan
árangur Gamla apóteksins er að svipaðri starf-
semi hefur verið hleypt af stokkunum í öðrum
bæjarfélögum, t.d. á Sauðárkróki og Akranesi.
Nú síðast bárust okkur fyrirspurnir um starf-
semina frá Vestmannaeyjum. Við teljum því að
næsta skrefið hljóti að vera að tryggja fjárhags-
legt öryggi rekstrarins með styrk frá ríki og
sveitarfélagi. Umræður um slíkan stuðning
standa einmitt yfir núna og fá vonandi farsælan
endi til að Gamla apótekið líði ekki undir lok.“
„Ég er mjög ánægð með að Gamla apótekið
skuli vera venjulegt kaffihús opið öllum almenn-
ingi á daginn. Með því móti er komin ákveðin
tenging við foreldra unga fólksins og aðra bæj-
arbúa. Unga fólkið getur líka „droppað“ inn eftir
skóla á daginn,“ segir Sigríður og er bara nokk-
uð ánægð með þátttöku unga fólksins á svæðinu.
„Við njótum auðvitað góðs af öflugu starfi fé-
lagsmiðstöðvar fyrir yngri krakkana. Þeir færa
sig yfir í Gamla apótekið. Engu að síður er nauð-
synlegt að vera reglulega með einhverja gulrót,
t.d. eru tónlistaruppákomur alltaf vinsælar.
Ungt fólk á svæðinu kemur t.a.m. gjarnan með
gítarinn sinn. Góð mæting
var á kosningafund fyrir
sveitarstjórnarkosning-
arnar, fræðslufund með
Ólafi Tynes um ástandið í
Palestínu og áfram væri
hægt að telja.“
Gamla apótekið er sam-
starfi við Fjölmenningar-
setrið á Vestfjörðum um
verkefni á sviði fjölmenn-
ingar. „Við deilum með
okkur hollenskum sjálf-
boðaliða á vegum áætlun-
arinnar Ungt fólk í Evr-
ópu. Verkefni sjálfboða-
liðans Stefans Van Nierop
er að safna saman gagn-
legum upplýsingum fyrir
innflytjendur og annað
ungt fólk af erlendu bergið
brotið á Vestfjörðum, t.d. í tengslum við vinnu,
stéttarfélag, ökuleyfi, áfengisnotkun, refsingar,
þunganir, mæðraeftirlit og heilbrigðisþjónustu
almennt. Satt að segja nær upplýsingaöflunin
yfir allar hugsanlegar spurningar fólks á aldr-
inum 16 til 20 ára um íslenskt samfélag,“ segir
Sigríður og tekur fram að til að nálgast tak-
markið hafi verið ákveðið að leita til ungmenna á
svæðinu. „Fyrsta skrefið fólst í því að Stefan
efndi til eins konar hugarflæðisfundar með
strák frá gömlu Júgóslvaíu og stelpu frá Pól-
landi um hverju þyrfti helst að svara. Þau
spurðu síðan vini sína um hvað þeir hefðu viljað
vita o.s.frv. Þannig kom t.a.m. upp úr dúrnum að
safna þyrfti upplýsingum um trúmál o.fl.“
Hvernig verður upplýsingunum síðan komið á
framfæri? „Ég myndi vilja koma upplýsingun-
um á framfæri á netinu og helst á ensku, pólsku
og serbnesku og króatísku,“ segir Sigríður og
lætur engan bilbug á sér finna. „Við verðum að
vera bjartsýn og líta fram á við. Gamla apótekið
er þess virði!“
Gamalt apótek
í nýju hlutverki
FÓLK
Eftir Önnu
Gunnhildi
Ólafsdóttur
ago@mbl.is
GAMLA APÓTEKIÐ á Ísafirði.
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörns
SIGRÍÐUR SCHRAM tyllir sér á tröppurnar á
Gamla apótekinu.
Ungt fólk getur komið
hingað með hugmyndir
og fengið aðstoð
við að hrinda þeim
í framkvæmd.
x x x
Mikil saga, reynsla, viðskiptavild og fjármunir eru í húfi,
hvort heldur litið er til Landsbanka Íslands eða Sparisjóðs
Reykjavíkur og nágrennis. Framtíðarhagur þessara fjár-
málafyrirtækja ræðst mjög af því, hvernig tekst að rækta
traustið, sem þau hafa áunnið sér og því verði ekki spillt með
sviptingum um eignarhald og stjórnendur. Þess vegna er
mikilvægt að vel takist til við svar einkavæðinganefndar til
þeirra, sem bjóða í Landsbankann, og einnig við að finna frið-
samlega, löglega leið frá átökunum um SPRON.
Snemma árs 2000 kom mörgum á óvart, þegar tilkynnt var
um sameiningu Íslandsbanka og FBA. Fréttir höfðu verið um
hugsanlegan samruna Landsbanka og Íslandsbanka en þegar
bankaráð Landsbankans frétti af samruna keppinautarins Ís-
landsbanka við FBA brást ráðið við með tillögu um, að Bún-
aðarbanki og Landsbanki sameinuðust. Í október 2000 ákvað
ríkisstjórnin, að unnið skyldi að samruna þessara tveggja rík-
isbanka, enda stæðist það samkeppnislög. Tveimur mánuðum
eftir að ríkisstjórnin tók ákvörðun sína hnekkti samkeppnis-
ráð henni.
Setji fjármálaeftirlitið strik í reikning þeirra, sem nú reyna
að ná undirtökunum í SPRON með tilstyrk Búnaðarbankans,
yrði það ekki í fyrsta sinn, sem opinber eftirlitsaðili hindraði
samruna fjármálastofnana með vísan til landslaga. Reynslan
hefði átt að kenna fjárfestunum fimm og stjórnendum Bún-
aðarbankans, að gott er að hafa vaðið fyrir neðan sig og skýr-
ar lagalegar forsendur, áður en lagt er til atlögu af þessu tagi.
Umræður á vettvangi Búnaðarbankans um samruna hans við
aðrar fjármálastofnanir hefðu einnig átt að minna á nauðsyn
þess að nálgast viðfangsefnið af nærgætni og virðingu, en
stjórnendur og starfsmenn SPRON telja sótt að sér af óvild
og fjandskap.
Telji fjármálaeftirlitið heimilt að nálgast stofnfjáreigendur
sparisjóða með þeim hætti, sem fjárfestarnir fimm hafa gert
með stuðningi Búnaðarbankans, hlýtur stjórn SPRON að
bregðast skjótt við þeirri niðurstöðu. Er líklegt, að þá verði
fleiri um hituna en þeir, sem nú bjóða stofnfjáreigendum gull
og græna skóga í skjóli Búnaðarbankans.
Að óreyndu hefði mátt ætla, að menn slíðruðu sverð sín, á
meðan beðið er niðurstöðu fjármálaeftirlitsins um lögmætar
leiðir. Átökin harðna frekar með gagnkvæmum ásökunum.
Hvað sem þeim líður er ástæða að missa ekki sjónar á þeirri
staðreynd, að löggjafinn ákvað, að hér væri rými fyrir spari-
sjóði með sérkennum þeirra, þótt þeir breyttust í hlutafélög.
Björn Bjarnason, sem gegndi starfi aðstoðarritstjóra
Morgunblaðsins á árunum 1984–1991 og var áður
blaðamaður um árabil, mun framvegis rita fastar greinar
í blaðið, er birtast munu á laugardögum.
hámarki keypt 20
nú metið á 34.740
með lögum. Með
menningarnir 138.960
firverð – er yfirverðið
0 bréf.
nfjáreigendum gerð
li, sem fundurinn sam-
RON í hlutafélag. Jón
fyrrverandi borgarrit-
maður, fór af ná-
g Guðmundur Hauks-
ra vöknuðu ekki
óðu þeir einhuga að
s steig stjórn SPRON
r til sérstakra kynn-
sem síðan var frest-
erið kynnt óskuðu
llögur fyrir hann, sem
kom hún til móts við
reytt og hann aug-
breytingatillögur fyr-
um lögmæti tilboðs
ans og málskotið
eiddi til þess að fund-
hvatamenn að stofn-
s árið 1932, eða fyrir
u bakhjarlar sjóðsins
tofnfjáreigendum, en
óðsins takmarkast við
inn var fyrst til húsa á
an að Skólavörðustíg
hans, árið 1982, sem
PRON vaxið jafnt og
ð frjálsræði í starfsemi
ans og lagt rækt við
og einstaklings-
ans er meðal annars
shæfni sína á ábyrgu
s í starfi, ávinnur sér
úrskarandi lipra og
stofnun sem lætur sér
borgarsvæðinu þar
SPRON er framsækið
lt leiðandi á mark-
ast af eigin rammleik
RON stefnir að því að
slandi.
N
bjorn@centrum.is
num sæki
a að sögn
t meira fé
róunarríki
einnig er
andi bók-
rð. Aðeins
r bækur á
aba en til
kir fimm
íkin verja
u sinni til
msvarandi
Og aðeins
ota Netið,
rabalönd-
ahara sem
mi.
eind
rrverandi
Jórdaníu,
k 18 mán-
unni væri
m úrbætur
d og lýst
framtíðarsýn. Löggjöf takmarkar
mjög réttindi kvenna í flestum ríkj-
unum, víða hafa þær ekki kosninga-
rétt, mega ekki gegna opinberum
embættum eða fá lán til að stofna
eigin fyrirtæki. „Því miður nýta
arabaþjóðirnar ekki nema að litlu
leyti sköpunargáfu og framleiðslu-
mátt helmings borgaranna í löndun-
um,“ segir í skýrslunni.
En ekki er ástandið alslæmt, til
dæmis er sár fátækt og ójöfnuður í
kjörum hlutfallslega minni í araba-
löndum en öðrum þróuunarlöndum.
Hefðir íslams mæla fyrir um ölmus-
ur til nauðstaddra og skýrir það að
nokkru hve fáa skortir brýnustu lífs-
nauðsynjar. „Fátækt og ójöfnuður
hafa minnkað mikið í arabaheimin-
um á 20. öldinni og ríkin geta haldið
áfram á þeirri braut á 21. öld,“ segir í
skýrslunni. Og ungbarnadauði hefur
minnkað um tvo þriðju síðustu þrjá
áratugina, lífslíkur hafa aukist um 15
ár, að sögn The Economist.
Tímaritið segir að Jórdanía hafi
lengi verið talin í hópi framfarasinn-
aðra arabalanda. En síðustu tvö árin
hafi Abdullah konungur gefið út fjöl-
margar bráðabirgðatilskipanir með
ígildi laga og sé þar kveðið á um
bann við fundum án leyfis stjórn-
valda og fleiri skorður á mannrétt-
indum. Einnig geti stjórnvöld nú
fangelsað blaðamenn fyrir að „sá
fræjum haturs“ og þingið hafi einnig
verið leyst upp. Eftir hryðjuverkin
11. september hafi stjórnvöld í
mörgum arabaríkjum notað tæki-
færið og heft enn frekar mannrétt-
indi og lýðræði með baráttuna gegn
hryðjuverkum að yfirskini.
The Economist veltir fyrir sér
ástæðum þess að löndum araba hef-
ur hrakað svo mjög. Bent er á að eft-
ir síðari heimsstyrjöld hafi öll orka
manna farið í að losna undan beinu
og óbeinu valdi evrópskra stórvelda
og athyglin beint að þjóðernisstefnu
og rétti þjóða. Fáir hafi velt fyrir sér
réttindum einstaklinga. Innlendir
ráðamenn hafi eftir brottför ný-
lenduveldanna tekið upp miðstýring-
aráráttu gömlu herranna og föður-
lega umhyggju þeirra, Anwar Sadat
Egyptalandsforseti ávarpaði að jafn-
aði þjóðina með orðunum „börnin
mín“. Og deilan endalausa við Ísr-
aela varpaði skugga á allt stjórn-
mála- og efnahagslíf svæðisins.
En tímaritið segir að höfundar
skýrslunnar forðist að taka á einu
viðkvæmasta málinu: Íslamskir vís-
indamenn fyrri alda hafi ekki látið
andstöðu klerka við gagnrýna hugs-
un og uppgötvanir aftra sér um of en
nú sé annað upp á teningnum.
Samfélög arabaríkja nútímans séu
stöðnuð vegna íslams sem leggi
áherslu á hefðir og hlýðni við yfir-
völd, ótta við klofning og vantrú á að
hægt sé að höndla þekkingu annars
staðar en í trúarritum.
Reuters
röðum múslíma og kristinna syngja um frið í
mu í kirkju Jóhannesar skírara í Amman.
kjon@mbl.is