Morgunblaðið - 18.09.2002, Page 24

UMRÆÐAN
24 MIÐVIKUDAGUR 18. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
NÚ í miðri umferð-
arviku í Hafnarfirði er
við hæfi að staldra við
og velta fyrir sér hvað
áunnist hefur í umferð-
armálum síðustu ár og
sömuleiðis velta fyrir
sér hvað betur má fara.
Dagurinn í dag er
helgaður hjólreiðum en
síðustu ár hefur þeim
fjölgað mjög sem lagt
hafa fyrir sig hjólreiðar
af einhverri alvöru. Það
eru ekki lengur aðeins
börn sem fara allra
sinna ferða á reiðhjóli
heldur hefur fjöldi full-
orðinna aukist til
muna. En aðstæður til að iðka hjól-
reiðar hafa ekki batnað að neinu
marki. Vissulega hafa sveitarfélögin
á höfuðborgarsvæðinu verið iðin við
að leggja göngu- og hjólreiðastíga
innan sinna marka og er það vel þar
sem börn eru á ferð og þurfa ekki að
hjóla nálægt akandi umferð. En
mjög skortir á að stígakerfi sveitar-
félaganna verði tengd saman til að
greiða leið þeirra sem fara um lengri
veg. Hjólreiðamenn sem ætla milli
þessara sveitarfélaga þurfa að leggja
sig í stórhættu víða á leiðinni og er
skömm til þess að vita að bíða þurfi
eftir alvarlegu slysi til eitthvað verði
að gert. Tel ég brýna þörf á að
fulltrúar þessara sveitarfélaga setj-
ist niður og komi með tillögu að því
hvernig stígakerfin verði sem best
tengd og stígar lagðir þar sem þörf
er á.
Að nokkru leyti má segja að „um-
ferðarmenning“ á Íslandi hafi breyst
til batnaðar þótt enn sé langt í land
með að gott megi heita þegar litið er
til fjölda slysa. Þann fjölda má þó alls
ekki kenna einvörðungu ökumönn-
um um, því víða á landinu eru ægi-
legar slysagildrur eins og nýleg
hörmuleg dæmi sanna
og ber yfirvöldum sam-
göngumála að auka
fjármagn til að bæta
aðstæður á þessum
augljósu stöðum. Það á
ekki að hika við að fara
í aðgerðir sem bjargað
gætu mannslífum.
Hvert ár missum við
allt of marga á altari
umferðarslysanna og
þá eru ótaldir þeir sem
slasast mjög alvarlega
en lifa áfram og þá við
aðstæður sem ekkert
okkar myndi kjósa sér
eða sínum nánustu.
Í kvöld kl. 20.00
verður haldin minningarathöfn í
Víðistaðakirkju í Hafnarfirði þar
sem minnst verður fórnarlamba um-
ferðarslysa. Að henni lokinni fer
fram kertafleyting á tjörninni á Víði-
staðatúni. Hvet ég alla, jafnt að-
standendur sem misst hafa sem og
aðra, til að mæta og sýna minningu
þessa fólks virðingu.
Á reiðhjóli milli
sveitarfélaga?
Vilborg
Gunnarsdóttir
Höfundur situr í Skipulags- og
byggingaráði Hafnarfjarðar.
Umferðarvika
Brýn þörf er á að
fulltrúar sveitarfélag-
anna komi með tillögu
að því, segir Vilborg
Gunnarsdóttir, hvernig
stígakerfin verði sem
best tengd og stígar
lagðir þar sem þörf er á.
VIÐ Kópavogsbúar
eigum tónlistarskóla
sem við erum stolt af
og viljum veg hans
sem mestan. Stutt er
síðan skólinn flutti í
ný og glæsileg húsa-
kynni, þar sem hann
m.a. hefur aðgang að
vönduðum tónleikasal.
Í skólanum vinnur
gott og hæft starfsfólk
metnaðarfullt starf.
Það er mikilvægt að
bæjaryfirvöld í Kópa-
vogi hlúi vel að skól-
anum og geri honum
kleift að koma til móts
við þá einstaklinga sem áhuga og
vilja hafa til tónlistarnáms. Gildi
tónlistarnáms fyrir börn og ung-
linga er ótvírætt og það stuðlar að
þroska og almennri vellíðan.
Aukinni þörf ekki mætt
Haustið 2001 skipuðu bæjaryf-
irvöld í Kópavogi nefnd um stefnu-
mörkun í tónlistarkennslu í Kópa-
vogi. Hún skilaði af sér í vor
niðurstöðum, m.a. að færa forskóla-
kennslu tónlistarskóla út í grunn-
skólana og almenna eflingu tónlist-
arkennslu í bænum. Nú er nýtt
skólaár að hefjast og bæjaryfirvöld
hafa ekkert gert í vor eða sumar til
að auka við tónlistarkennslu í bæn-
um í vetur. Reyndar hefur Tónlist-
arskólinn í Kópavogi ekki fengið
aukningu á stöðugildum frá ára-
mótum 2000–2001 og á síðustu 10
árum hefur skólinn aðeins getað
bætt við sig 30 nemendum og nem-
endafjöldinn farið úr 455 í 485. Á
sama tíma hefur íbúum bæjarins
fjölgað um þriðjung, úr rúmlega 17
þúsund í rösk 24 þúsund. Hlutfall
þeirra sem njóta þjónustunnar af
íbúafjölda hefur farið úr 2,65% árið
1993 í 2% árið 2001. Þá hafa aðrir
tónlistarskólar ekki verið stofnaðir
í bænum til að sinna aukinni þörf.
Hvernig sem á málin er litið er
Kópavogur mikill eftirbátur sam-
bærilegra sveitarfé-
laga í tónlistar-
kennslu. Breytir þá
engu hvort Skóla-
hljómsveit Kópavogs
er tekin með í dæmið,
en þar fer einnig fram
góð tónlistarkennsla
sem líka þarf að efla.
Skólagjöld 69.000
Tónlistarskólinn
getur ekki fjölgað
nemendum í vetur
sem þýðir einfaldlega
að fjöldi áhugasamra
barna og unglinga
kemst ekki í tónlistar-
nám eins og hugur þeirra stendur
til. Langir biðlistar skólans lengjast
enn frekar. Jafnframt er skólanum
nauðugur einn kostur að hækka
skólagjöldin um 15% og verða þau í
vetur kr. 69.000 fyrir fullt nám. Til
samanburðar má nefna að fullt nám
í Tónskóla Sigursveins kostar
58.000 kr. og 43.400 í Tónlistar-
skóla Hafnarfjarðar. Auk þessa eru
kennarar Tónlistarskólans á 6%
lægri launum en tónlistarkennarar
í nágrannasveitarfélögunum út
þetta ár, þar sem bæjaryfirvöld
frestuðu til áramóta að koma í
framkvæmd grein 1.3.6. í kjara-
samningi Launanefndar sveitarfé-
laga annars vegar og Félags tón-
listarskólakennara og Félags
íslenskra hljómlistarmanna hins
vegar. Samfylkingin lagði til að
þessi grein kæmi til framkvæmda
núna 1. september en meirihluti
sjálfstæðis- og framsóknarmanna
felldi það.
Aðgerðir strax
Þessi staða er afleit og engan
veginn sæmandi næststærsta bæj-
arfélagi landsins. Samfylkingin hef-
ur gagnrýnt meirihluta Sjálfstæð-
isflokks og Framsóknarflokks fyrir
að leggja lítið til menningarstarfs í
Kópavogi, og sannast það heldur
betur á þeim staðreyndum sem hér
blasa við. Það er brýnt að menn
taki nú höndum saman og geri ráð-
stafanir og áætlanir í anda niður-
stöðu nefndarinnar um stefnumörk-
un í tónlistarkennslu í bænum. Það
þarf að auka þjónustuna verulega
strax á næsta ári. Tónlistarskólinn
er stór og öflug eining í góðu hús-
næði en til þess að styrkja starf-
semi hans og auka á hagræði í
rekstri þarf hann fleiri nemendur.
Fram hefur komið að starfsfólk
skólans er tilbúið að fara út í
áhugavert tilraunastarf sem leiðir
til betri nýtingar fjármagns, bún-
aðar og húsnæðis. Í ört stækkandi
bæ þarf að færa tónlistarkennslu
yngstu barnanna út í hverfin, s.s.
með því að koma á samvinnu
grunnskólanna og tónlistaskólans,
eins og nefndin leggur til. Það hef-
ur ýmsa kosti að færa tónlistar-
kennsluna sem næst börnunum,
það auðveldar þeim og foreldrum
þeirra lífið og dregur úr þörfinni
fyrir tímafrekan og mengandi akst-
ur fram og til baka um bæinn eða
höfuðborgarsvæðið. Samfylkingin
vill að nú þegar verði með raunhæf-
um og metnaðarfullum aðgerðum
hafist handa við að leysa þá kreppu
sem meirihluti Framsóknarflokks
og Sjálfstæðisflokks hafa komið
tónlistarkennslu í Kópavogi í.
Eflum tónlistarkennslu
Hafsteinn Karlsson
Kópavogur
Því miður hefur ekkert
verið gert af hálfu bæj-
aryfirvalda í vor eða
sumar, segir Hafsteinn
Karlsson, til að auka við
tónlistarkennslu í
bænum í vetur.
Höfundur er bæjarfulltrúi
Samfylkingarinnar.
ALÞJÓÐLEG vika
símenntunar er nú lið-
in. Margt var gert hér
á landi sem og annars
staðar í heiminum til
þess að leggja áherslu
á það að menntun er
ekki aðeins bundin
ákveðinni stofnun í
ákveðinn tíma heldur
dagleg iðja fólks. Í
dag lifum við í hring-
iðu hins nýja hagkerf-
is sem fór af stað með
tæknibyltingunni
miklu þegar einkatölv-
an var kynnt árið
1983. Þá datt engum í
hug að á stuttum tíma
yrði alger tæknibylting í náms- og
starfsumhverfinu og á lífsháttum
almennt. En það hefur ekki aðeins
orðið tæknibylting heldur einnig
bylting á viðhorfum fólks til dag-
legra lifnaðarhátta. Þessar snöggu
breytingar hafa haft það í för með
sér að skilin á milli náms og starfs
eru ekki eins skörp og áður var og
skólar hafa þurft að tileinka sér há-
tækni á öllum sviðum til þess að
námið verði skilvirkt.
Ýmsar starfstéttir
hafa þurft á endur-
menntun að halda til
þess að halda í við örar
tæknibreytingar. Ein-
hverjar starfstéttir
hafa lagst af og aðrar
nýjar orðið til.Ýmsir
vilja halda því fram að
sú kynslóð sem er að
fara á vinnumarkaðinn
í dag skipti um starfs-
svið á fimm til sjö ára
fresti á starfsævinni
og því heyri það sög-
unni til að ung mann-
eskja mennti sig til
framtíðarstarfs. Sömu
spámenn sjá einnig fyrir sér að
starfsheiti verði brátt úrelt og í
stað komi komi skilgreiningar á
starfssviðum og hæfniskröfum
starfssviða. Það komi sem sagt að
því að ekki verði lengur spurt um
próf og prófgráður heldur hæfni og
kunnáttu sem fólk hefur aflað sér
við nám og störf yfir lengri tíma.
Menntastofnanir og fyrirtæki á
starfsvettvangi muni fyrr eða síðar
þurfa að koma sér upp stöðlum sem
byggjast á því að nám sé starf og
starf sé nám, órofið ferli sem taki
alla starfævina.
Lengi vel höfum við haft það fyr-
ir satt að skóli sé íhaldssöm stofnun
og kenni aðallega, það sem var og
kannski er, en ekki það sem verður.
Starfsumhverfið í dag krefst þess
að menntun sé framsýn, frumleg og
ögrandi. En skóli er skóli og þarf
ætíð að miðla íhaldssamri grunn-
þekkingu svo eitthvað sé þar fyrir
til þess að byggja nýjungar á og að
sá er nemur hafi forsendur til þess
öðlast skilning á nýjungunum.
Okkur sem vinnum að náms- og
starfsráðgjöf í síbreytilegri veröld
er talsverður vandi á höndum. Sú
tækni og tæki og kenningar sem
við höfum unnið með miðast við
náms-og umhverfi náms og starfs
sem var í hægfara þróun.Tækni-
byltingin hefur gert okkur þann
grikk að margt það í vinnubrögðum
okkar sem fyrir örskömmu var
réttmætt og áreiðanlegt þarf nú
endurskoðunar við. Samband
manns og náms eða manns og
starfs, sem sálfræði starfs og náms
og vinnusálfræðin hafa verið að
rannsaka, útskýra og koma kenn-
ingalegum böndum á, verður sífellt
flóknara viðfangs og stærri partur
þess sambands er óútskýrður í dag
sem fyrir 10 árum eða jafnvel 5.
Ýmsir mætir gagnrýnendur hafa
bent á að þessar fræðigreinar hafi í
of langan tíma beint kröftum sínum
að því að skoða og spá fyrir um
ánægju í námi og starfi en síður að
aðlögun að breytingum og að út-
færa hæfniskröfur vinnumarkaðs
hins nýja hagkerfis. Þessar fræði-
greinar standa nú í því að leita að
þeim þáttum sem skýra það sem á
vantar og að endurskilgreina og
flokka vinnuumhverfið. En það
kann að vera að allt þetta verði úr-
elt um leið og blekið þornar á
skýrslunum.
Í dag eigum við t.d. í erfiðleikum
með að skilgreina þá hæfni sem hið
nýja hagkerfi gerir kröfur til af
starfsmönnum sínum. En, ef
grannt er skoðað, þá er sú hæfni
sem starfsumhverfi nýrrar aldar
mun krefjast hvað frekast líklega
hæfnin til að aðlagast síbreytileg-
um starfsháttum og nýjum lífshátt-
um um leið. Þetta þýðir einfaldlega
að eftirspurn eftir ákveðnum per-
sónuleikagerðum verður fyrirferð-
armeiri en var og er jafnvel í dag.
Lengi vel var það talið að nám og
störf sem þjálfuðu aðgreinandi rök-
hugsun myndu falla að störfum
sem nýja hagkerfið byði uppá en í
dag hallast margir að því að svo sé
ekki raunin. Nýja hagkerfið þurfi
fyrst og fremst á tveimur ólíkum
persónuleikagerðum að halda, sem
hafa yfir að búa ólíkum hæfileikum
og sjá heiminn frá mismunandi
sjónarhornum. Í fyrst lagi er það sá
sem er listnæmur og frumlegur og
jafnframt uppfinningasamur og
hugmyndaríkur. Sá er eygir mögu-
leika á nýjungum með því að velta
fyrir sér því venjulega. Þetta er sá
sem kemur með byltingakenndar
nýjungar þaðan sem þeirra var
ekki að vænta.
Í öðru lagi er það persónugerð
sem sér hvað fólk vill og getur með
lagni skapað nýja tísku og þarfir.
Þessi persónugerð er einnig list-
næm en beitir innsæi að fólki en
ekki að hlutum eða hugmyndum.
Þetta er sá sem skapar markaðinn.
Þessir eiginleikar koma sennilega
til með að halda nýja hagkerfinu
gangandi.
Áherslur í námi allt frá byrjun
grunnskóla munu gjörbreytast á
næstu árum ef fram fer sem horfir.
En svo er að því að hyggja hversu
öruggt nýja hagkerfið eins og við
þekkjum það er og hvort við eigum
að setja alla okkar krafta í að rann-
saka það og skilja og nota sem
framtíðarsýn. Þau loforð sem nýja
hagkerfið kom með, s.s. ekkert at-
vinnuleysi, engin verðbólga hafa
ekki gengið eftir. Hátæknin er ekki
það afl á fjármálamarkaðnum sem
vonast var eftir og virðist ekki skila
okkur þeirri velsæld sem margir
bjuggust við. Kannski er þá enn um
sinn skynsamlegt að fara sér hægt í
því að bylta menntakerfi og þeim
vinnubrögðum sem notuð eru í
náms- og starfsráðgjöf. En samt að
vera við öllu búin.
Nám, starf og símenntun á
nýrri öld í nýju hagkerfi
Sölvína
Konráðs
Höfundur er með doktorsgráðu í
ráðgefandi sálfræði og er félagi í
FNS.
Menntun
Nýja hagkerfið þarf á
tveimur ólíkum per-
sónuleikagerðum að
halda, segir Sölvína
Konráðs, sem hafa yfir
að búa ólíkum hæfi-
leikum og sjá heiminn
frá mismunandi
sjónarhornum.
VERSLUNIN
Laugavegi 52, s. 562 4244.
Brúðhjón
A l l u r b o r ð b ú n a ð u r - G l æ s i l e g g j a f a v a r a - B r ú ð h j ó n a l i s t a r