Morgunblaðið - 15.10.2002, Blaðsíða 28

LISTIR
28 ÞRIÐJUDAGUR 15. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
HÁDEGISTÓNLEIKARÖÐ Ís-
lensku óperunnar á haustmisseri
2002 hefur göngu sína í dag og
munu tónlistarunnendur geta
gengið að hádegistónleikunum vís-
um annan hvern þriðjudag í októ-
ber og nóvember. Umsjón með há-
degistónleikaröð haustsins hefur
Jóhann Friðgeir Valdimarsson ten-
ór, sem fastráðinn var að Íslensku
óperunni í ágúst síðastliðnum. Tón-
leikarnir hefjast kl. 12.15 og standa
í um 40 mínútur.
Tónleikarnir í dag bera yf-
irskriftina La Traviata – á hálftíma.
Þeir eru raunar annað og meira en
tónleikar – hádegisópera væri
meira réttnefni, því hér er um að
ræða sviðsetningu á hálftíma út-
gáfu af örlagasögu Verdis um þau
Violettu og Alfredo, ást þeirra og
mótlæti í lífinu. Hlutverk Violettu
syngur Alda Ingibergsdóttir sópr-
an og með hlutverk Alfredos fer Jó-
hann Friðgeir Valdimarsson tenór.
Við píanóið verður Clive Pollard,
en hann starfar um þessar mundir
sem píanóleikari með einsöngv-
urum og kór hjá Íslensku óperunni.
Leikstjóri og höfundur leikgerðar
er Kári Halldór.
Á öðrum hádegistónleikum,
þriðjudaginn 29. október, fær Jó-
hann Friðgeir til liðs við sig Davíð
Ólafsson bassa, sem einnig var fast-
ráðinn að Íslensku óperunni nýver-
ið.
Þriðju hádegistónleikarnir,
þriðjudaginn 12. nóvember, bera
yfirskriftina Úr lausu lofti, en þá
munu þau Sesselja Kristjánsdóttir
mezzósópran, sem var fastráðin að
Íslensku óperunni í ágúst sl., og Jó-
hann Friðgeir leita í smiðju nokk-
urra bandarískra sönglaga- og
söngleikjahöfunda. Við píanóið
verður sem fyrr Clive Pollard. Á
fjórðu og síðustu hádegistónleikum
haustsins, þriðjudaginn 26. nóv-
ember, flytur Jóhann Friðgeir svo
sönglög og ballöður eftir þýska tón-
skáldið Carl Loewe. Yfirskrift tón-
leikanna vísar til eftirnafns tón-
skáldsins.
Á vormisseri 2003 verður þráð-
urinn svo aftur tekinn upp og er
fyrirhugað að hefja leikinn í febr-
úar. Sesselja Kristjánsdóttir hefur
umsjón með hádegistónleikum
vorsins.
Aðgangseyrir er 1.000 kr.
La Traviata í hádeginuu
Morgunblaðið/Golli
Clive Pollard, Jóhann Friðgeir Valdimarsson og Alda Ingibergsdóttir
segja örlagasögu Verdis um þau Violettu og Alfredo í hádeginu.
TÓNLEIKARNIR hófust á g-
moll-ballöðunni op. 23, þeirri
fyrstu af fjórum slíkum verkum
eftir Chopin. Talið er að op. 23
beri merki vonbrigða Chopins
með misheppnaða frelsisbaráttu
Pólverja á móti Rússum. Chopin
var fyrstur til að nota þetta gamla
heiti á lengri gerð píanóverka og í
op. 23 má heyra þá venju tón-
skáldsins, sem heyra má í nokkr-
um verka hans, að hefja verkið á
inngangi í annarri tóntegund en
verkið sjálft, sem í tilfelli op. 23 er
As-dúr-hljómur. Þetta róman-
tíska og tregafulla verk var helst
til skarplega mótað, mjög skýrt í
tóntaki en nokkuð fjarri því að
vera „rómantískur söngur“.
Klepác sýndi tæknifimi sína í
konsert-etýðu eftir Smetana er
hann samdi 1862, ári eftir að hann
fluttist heim til Tékkóslóvakíu, en
heiti verksins, Við ströndina, ber
það með sér að Smetana hefur
hugsað til Gautaborgar, þar sem
hann starfaði frá 1856 til 1861.
Verkið er einn brimandi skalaleik-
ur og var flutt með töluverðum
hasar. Píanósónata eftir Janacek,
þar sem hann reynir að túlka vo-
veiflega atburði í Prag árið 1905,
var þriðja viðfangsefni tón-
leikanna. Vegna þeirra atburða
sem verkið á að lýsa þarf að undir-
strika ógnina í fyrsta þættinum og
síðan dauðann í þeim seinni. Þrátt
fyrir einstaklega skýrt mótaðan
leik Klepác vantaði skáldskapinn í
leik hans, einmitt það sem Janac-
ek lagði sérstaka áherslu á í verk-
um sínum, að tónlist hans ætti að
vera sem næst „talað mál“.
Fjórða verkið á efnisskránni
var a-moll-sónatan K 310 eftir
Mozart og þar mátti heyra hversu
Klepác er tamt að leika sér með
hraðann og í raun ofgerði hann
þessu meistaraverki Mozarts með
þessari flýtimeðferð sinni. Svo
mikið lá honum á að hann sleppti
endurtekningu framsögunnar í
fyrsta kaflanum og smækkaði þar
með formskipan verksins.
Lokaverkið var Myndir á sýn-
ingu eftir Mussorgskíj, verk sem
er „geníalt“ hvað snertir tónhug-
myndir og mótun blæbrigða, og
þar verða menn að gefa sér góðan
tíma. Þrátt fyrir glæsilega tæk-
niútfærslu, sem þó var oft við jað-
ar þess sem er hægt með góðu
móti, var heildarsvipur verksins
merktur óróa þess sem bíður eftir
tækifæri til að sýna tæknigetu
sína. Einstaka kaflar voru sérlega
glæsilegir, eins og t.d. fyrri hluti
þriðju myndar, en aftur á móti var
seinni hluti kaflans allt að því
göslulegur. Þennan sérkennilega
mun á upphafi og niðurlagi kafla
gat einnig að heyra í fimmtu mynd
og þeirri sjöundu. Í sjöttu mynd-
ina vantaði þær sérkennilegu kar-
akterlýsingar á Goldenberg og
Schmuyle sem eru líklega ein-
stæðar í tónlistarsögunni, þ.e.
myndugleika og hroka Golden-
bergs í upphafi og síðar smjaður-
legt atferli Schmuyle, og svo þar
sem báðum tónhugmyndunum er
slegið saman í einskonar samtals-
formi.
Jaromir Klepác er teknískur pí-
anóleikari er lætur það ráða meiru
um leik sinn en að nálgast tónmál
verkanna sem skáldskap tilfinn-
inga og blæbrigða.
Tækni og skáld-
skapur tilfinninga
Jón Ásgeirsson
TÓNLIST
Salurinn
Jaromir Klepác lék verk eftir Chopin,
Smetana, Janacek, Mozart og Múss-
orgskí. Sunnudagurinn 6. október.
PÍANÓLEIKUR
LOUISIANA-nútímalistasafnið í
Danmörku hefur eignast Hús árstíð-
anna eftir arkitektana Hjördísi Sig-
urgísladóttur og Dennis Jóhannes-
son.
Árið 2000 var haldin sýning á
Kjarvalsstöðum á teikningum og lík-
önum eftri sautján þekkta arkitekta
sem fengnir voru til að teikna ódýr
smáhús af því tagi sem fólk reisir í
garðlöndum utan við stórborgir.
Sýningin bar nafnið Garðhúsabær
eða Kolonihaven á dönsku og er hún
alþjóðlegt sýningarverkefni í bygg-
ingarlist 20. aldar. Garðhúsabær var
framlag Arkitektafélags Íslands og
Listasafns Reykjavíkur til dagskrár
Reykjavíkur menningarborgar Evr-
ópu árið 2000. Sýningin hóf göngu
sína þegar Kaupmannahöfn var
menningarborg Evrópu árið 1996 og
var einnig framlag Arkitektur Mus-
eet þegar Stokkhólmur var menn-
ingarborg Evrópu árið 1998.
Í tengslum við sýninguna í
Reykjavík efndi Arkitektafélag Ís-
lands til samkeppni meðal fé-
lagsmanna um uppdrátt af íslensku
garðhúsi og var tillaga Hjördísar
Sigurgísladóttur og Dennis Jóhann-
essonar valin sem framlag Íslands á
sýninguna og sem hluti af Koloni-
haven-verkefninu.
Að lokinni sýningu á Kjarvalsstöð-
um fór Hús árstíðanna til Danmerk-
ur sem hluti af Kolonihaven-verkefn-
inu. Fyrr á þessu ári var svo tilkynnt
með formlegum hætti, að Kolonihav-
en-verkefnið í heild sinni, teikningar
og módel, hefði fengið varanlegt
heimili í hinu heimsþekkta Louis-
iana-nútímalistasafni í Humlebæk í
Danmörku.
Nú í október mun Louisiana-safn-
ið lána Kolonihaven-sýninguna til
Tókýó og síðan fer hún í sýningar-
ferðalag um Japan. Á þeirri sýningu
bætist garðhús eftir japanska arki-
tektinn Tado Ando við Kolonihaven
og þannig lifir þessi sýning áfram.
Louisiana
eignast Hús
árstíðanna
TVÖ ný, íslensk barnaleikrit verða
frumsýnd hjá Möguleikhúsinu við
Hlemm á komandi leikári og haldið
verður áfram sýningum á sex verk-
um frá fyrri leikárum.
Fyrsta frumsýning leikársins
verður á laugardag kl. 14. Þá verð-
ur leikritið Heiðarsnælda tekin til
sýningar. Leikritið er samið af leik-
hópnum undir leikstjórn Bjarna
Ingvarssonar. Sýningin er ætluð
börnum á leikskólaaldri og í henni
er lögð áhersla á að kynna sveitina
og dýrin og skipa leikbrúður og
tónlist þar stóran sess.
Það er leikarinn Pétur Eggerz og
tónlistarmaðurinn Stefán Örn Arn-
arson sem leika. Leiktjöld eru eftir
Kjuregej Alexöndru Argunovu,
brúður og búningar eftir Katrínu
Þorvaldsdóttur og Justin Wallace
sá um módelsmíði. Auk þess að
leika í sýningunni sér Stefán Örn
Arnarson um tónlist og hljóðmynd
verksins.
Eftir áramót verður frumsýning
á nýju leik- og tónverki sem samið
er af Stefáni Erni Arnarsyni selló-
leikara og leikhópnum. Verkið heit-
ir Tónleikur og í því er aðferðum
leikhússins beitt til að miðla tónlist-
arflutningi og sýn tónlistarmanns-
ins á hljóðfæri sitt og þá tónlist sem
hann nær út úr því, eða í samvinnu
við það. Frá fyrra leikári verður
áfram sýndur Skuggaleikur eftir
Guðrúnu Helgadóttur, Prumpuhóll-
inn eftir Þorvald Þorsteinsson og
Völuspá eftir Þórarin Eldjárn. Þá
snúa Snuðra og Tuðra, aftur á fjal-
irnar í vetur eftir stutt hlé og verð-
ur sýnt um helgar í Möguleikhús-
inu.
Tekið á móti íslensku
jólasveinunum
Þá verður að vanda jólagleði í
leikhúsinu þegar Jólarósir Snuðru
og Tuðru eftir Iðunni Steinsdóttur
og Hvar er Stekkjastaur eftir Pétur
Eggerz snúa aftur frá fyrri árum
og skemmta áhorfendum. Á aðvent-
unni mun Möguleikhúsið einnig að-
stoða Þjóðminjasafnið við að taka á
móti íslensku jólasveinunum líkt og
undanfarin ár.
Að auki verður Möguleikhúsið á
ferð og flugi í vetur jafnt innan
lands sem utan með sýningar sínar
en allar sýningar Möguleikhússins
eru farandsýningar sem jafnframt
eru sýndar í Möguleikhúsinu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ungir áhorfendur fylgjast einbeittir með einni sýningu Möguleikhússins.
Tvö ný barnaleikrit
í Möguleikhúsinu
UM sjö hundruð manns lögðu leið
sína í gamla frystihúsið á Stokks-
eyri á laugardag gagngert til að
vera við opnun Stofu Páls Ísólfs-
sonar tónskálds og afhjúpunar
listaverks til minningar um hann.
Við opnunina söng Karlakórinn
Þrestir úr Hafnarfirði og Sigrún
Hjálmtýsdóttir söng einsöng.
Myndlistarmenn héldu sýningar í
húsinu auk þess sem gestir fengu
að spreyta sig við að mála. Góður
rómur var gerður að framtaki for-
svarsmanna Hólmarastar, Björns
Inga Björnssonar og Einars Ein-
arssonar, við að koma þessari dag-
skrá í kring. Sérstök stofa er nú op-
in í húsinu með munum frá Páli auk
þess sem málverk Elvars Guðna af
öllum vitum landsins eru til sýnis á
efstu hæð hússins.
Fjölmenni við opnun
Stofu Páls Ísólfssonar
Stokkseyri. Morgunblaðið.
BENEDIKT S. Lafleur myndlistar-
maður sýnir nýja myndaskúlptúra í
Eden ásamt eldri verkum. Sýningin
er opin til 21. október.
Ennfremur er væntanleg á mark-
að þriggja binda smásagnasafn eftir
Benedikt sem nefnist Í blóðsporum
skálds.
Myndskúlptúr
í Eden
♦ ♦ ♦