Morgunblaðið - 06.11.2002, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 260. TBL. 90. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 6. NÓVEMBER 2002 mbl.is
Sé mig helst
í Þórbergi
Stefán Máni um nýju bókina
sína Ísrael Bækur
Þórunn Antonía gerir plötu-
samning við BMG Fólk
Síberískt
sumarhús
Kjuregej Alexandra sækir
fyrirmyndina til Jakútíu 6
ARIEL Sharon, forsætis-
ráðherra Ísraels, sagðist í
gær ekki hafa átt neins ann-
ars úrkosti en boða kosn-
ingar, því ógerlegt hefði
verið að ganga að þeim
kröfum sem litlir flokkar
heittrúarmanna settu fyrir
því að veita stjórn hans
stuðning. Kröfðust litlu
flokkarnir þess m.a. að úti-
lokað yrði með öllu að Pal-
estínumenn fengju er fram
liðu stundir að stofna sitt
eigið sjálfstæða ríki og að
„hernaðarsigur“ yrði unn-
inn á Vesturbakkanum og
Gaza. Munu kosningarnar
verða 28. janúar.
Fréttaskýrendur segja að hefði Sharon gengið að
þessum kostum hefði hann komist upp á kant við mik-
ilvægustu bandamenn sína, Bandaríkjamenn, sem
hafa lýst sig fylgjandi stofnun palestínsks ríkis. Shar-
on stærir sig af því að sú velvild sem hann hefur áunnið
sér hjá George W. Bush Bandaríkjaforseta sé eitt
helsta afrekið sem hann hafi unnið í 20 mánaða for-
sætisráðherratíð sinni.
Leiðtogakjör fer fram í Likud-flokki Sharons á
næstunni og sagði einn stjórnmálaskýrandi í gær, að
helsta ástæða þess að Sharon hefði ákveðið að boða
kosningar væri í raun sú, að hann mundi í leiðtogakjör-
inu þurfa að etja kappi við Benjamín Netanyahu, fyrr-
verandi forsætisráðherra, sem í gær tók boði Sharons
um að verða utanríkisráðherra fram að kosningum.
Sharon vildi
ekki fórna
velvild Bush
Segir kosningar vera
hreint neyðarúrræði
Ariel Sharon á blaða-
mannafundi um boðun
kosninga í gær.
AP

Leiðtogaslagur/18
Jerúsalem. AFP.
OSAMA bin Laden er á lífi og al-Qaeda-hryðjuverka-
samtök hans eru að undirbúa stóra árás, hugsanlega í
Þýzkalandi. Þetta fullyrti August Henning, yfirmaður
þýzku leyniþjónustunnar Bundesnachrichtendienst
(BND) í viðtali á þýzku sjónvarpsstöðinni ZDF í gær-
kvöldi.
Að teknu tilliti til tímasetningar fyrri hryðjuverka-
árása al-Qaeda væri „hættan svo áþreifanleg að við
verðum að reikna með nýrri árás; árás af enn stærri
gráðu,“ sagði Henning í viðtalinu. „Ógnin er mikil,
líka hér í Þýzkalandi,“ sagði hann og bætti við, að al-
Qaeda, sem bar ábyrgð á flugránsárásunum mann-
skæðu 11. september í fyrra, væri mikið í mun að
sýna heiminum fram á hvers samtökin væru enn
megnug.
Henning hélt því ennfremur fram að Osama bin
Laden væri „ekki aðeins á lífi heldur í fullu fjöri“ í
fjalllendinu á landamærum Afganistans og Pakistans,
þar sem hann væri umkringdur dyggum stuðnings-
mönnum og þyrfti ekki óttast að verða svikinn í hend-
ur fjandmanna sinna.
Ali Abdullah Saleh, forseti Jemens, skoraði í gær á
al-Qaeda-liða í landinu að „iðrast“ og snúa af vegi of-
beldis, í kjölfar þess að þekktir liðsmenn samtakanna
voru drepnir í óvenjulegri sprengjuárás um helgina.
Árás al-Qaeda
sögð í aðsigi
Berlín. AFP.

Brot á alþjóðalögum?/20
♦ ♦ ♦
REPÚBLIKANAR bundu í
gær vonir sínar við að vinsæld-
ir George W. Bush forseta
myndu hjálpa til að tryggja
þeim áframhaldandi meiri-
hluta í fulltrúadeild Banda-
ríkjaþings, en honum hafa þeir
haldið síðastliðin átta ár. Kosið
var til allra 435 þingsæta full-
trúadeildarinnar í gær, sem og
34 af 100 sætum í öldunga-
deildinni og til 36 ríkisstjóra-
embætta af 50.
Var þess vænzt að mjög
mjótt yrði á mununum í nokkr-
um tugum kjördæma fulltrúa-
deildarþingmanna og a.m.k.
sex þingmanna öldungadeild-
arinnar. Síðustu kjörstöðum, á
Hawaii, var lokað undir morg-
un að íslenzkum tíma. Kjör-
sókn var víðast hvar lítil.
Stóru flokkarnir tveir, repú-
blikanar og demókratar, hafa
búið sig undir að kæra fram-
kvæmd kosninga og úrslitin
telji þeir tilefni til. Á vegum
þeirra eru nú 20.000 lögfræð-
ingar víðs vegar um Bandarík-
in, að sögn spænska dagblaðs-
ins El País, 10.000 frá hvorum
flokki. Þeir fylgjast með kosn-
ingunum í öllum kjördeildum
landsins og er viðbúnaðurinn
meiri þar sem líkur eru taldar
á að mjótt verði á mununum.
„Flórída kenndi okkur að
vera við öllu búnir,“ sagði Axel
Vogel, formaður landsnefndar
Repúblíkanaflokksins, og vís-
aði þannig til forsetakosning-
anna árið 2000 en úrslit þeirra
fengust loks með úrskurði
hæstaréttar fimm vikum eftir
kjördag.
Sum úrslit kunna að
ráðast í réttarsölum
Washington. Associated Press.
Reuters
Mikið var í húfi fyrir Bush í
gær. Hér brosir hann til fjöl-
miðlafólks við Hvíta húsið.
Þing- og ríkisstjórakosningar fóru fram í Bandaríkjunum í gær
MÁLVERK í eigu Búnaðarbanka og Lands-
banka eru á annað þúsund talsins og í húsa-
kynnum þeirra er að finna mörg fágætustu
myndlistarverk þjóðarinnar. Búnaðarbank-
inn á hátt í átta hundruð málverk eftir alla
fremstu listamenn þjóðarinnar og málverk í
eigu Landsbankans skipta hundruðum, að
sögn Halldórs J. Kristjánssonar, bankastjóra
Landsbankans. Þar á meðal eru mörg af
merkustu myndverkum þjóðarinnar.
Nefnir Halldór m.a. verk eftir Kjarval, Ás-
grím og Jón Stefánsson og reyndar flesta
aðra helstu listamenn þjóðarinnar, og í eigu
Búnaðarbankans er að finna verk eftir sömu
listamenn, auk Errós, Kristjáns Davíðsson-
ar, Louisu Matthíasdóttur, Svavars Guðna-
sonar, Þorvalds Skúlasonar o.fl. Þá er ónefnt
mikið af munum og sögulegum gögnum í eigu
bankanna.
Ólafur Örn Haraldsson, alþingismaður,
sagði í samtali við Morgunblaðið í gær að
hann teldi nauðsynlegt að upplýst yrði hvort
listaverk og sögulegir munir í eigu Lands-
bankans hefðu þegar verið seld og hvað verða
mundi um listaverkasafn Búnaðarbankans.
Ólafur Örn segist vera þeirrar skoðunar að
þarna sé um að ræða þjóðargersemar sem
bankarnir hafi eignast og varðveitt sem
stofnanir í eigu almennings. „Ég tel að það
þurfi að tryggja að þessi listaverkasöfn verði
áfram í eigu almennings en það virðist sem
menn hafi hreinlega ekki hugsað út í þetta.
Þetta eru ekki bara málverk heldur eiga rík-
isbankarnir væntanlega einnig töluvert af
öðrum listmunum og víðs fjarri að þau blasi
öll við á veggjum í útibúum bankanna. Þarna
eru gríðarlega mikil verðmæti af ýmsu tagi
sem skipta kaupendur litlu eða engu máli en
hafa hins vegar verulegt sögulegt gildi.“
Ólafur Örn nefnir að líklegt sé að í eigu
bankanna tveggja sé einnig að finna söguleg
verðmæti sem varða menningar- og þó sér í
lagi atvinnusögu þjóðarinnar. „Í bönkunum
hafa einnig verið teknar örlagaríkar ákvarð-
anir um mörg þjóðþrifa- og atvinnumál. Þar
eru því væntanlega gögn, myndir og aðrar
sögulegar minjar sem varða þjóðina miklu.
Þegar þjóðin ákveður að selja bankana eru
þetta að mínu mati verðmæti sem þurfa að
vera áfram í eigu þjóðarinnar.“
Bæði Búnaðarbankinn og Landsbankinn
hafa safnað málverkum um langa hríð. Þann-
ig má nefna að Búnaðarbankinn hefur mark-
visst safnað myndverkum frá árinu 1948.
Mun þetta vera eitt stærsta safn listaverka í
eigu íslenskrar fjármálastofnunar.
Halldór J. Kristjánsson, bankastjóri
Landsbankans, segir að hann þori að stað-
hæfa að einhver merkustu myndverk í eigu
þjóðarinnar séu í Landsbankanum en sum af
þeim verkum eru að vísu múrföst eins fresk-
urnar eftir Jón Stefánsson og Jóhannes
Kjarval í aðalbyggingunni í Austurstræti.
Morgunblaðið/Sverrir
Listaverkið Vorgleði, sem Jón Engilberts var fenginn til að mála fyrir afgreiðslusal aðalútibús Búnaðarbankans í Austurstræti árið 1949.
Yfir þúsund listaverk
í eigu ríkisbankanna
Spurt hvort
selja eigi verkin
með bönkunum
Aðeins fram-
úrstefnulegra