Morgunblaðið - 06.11.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 6. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞINGFUNDUR hefst kl. 13.30
í dag. Að loknum atkvæða-
greiðslum verða eftirfarandi
fyrirspurnir á dagskrá:
1. Starfsemi Ríkisútvarpsins
til menntmrh. 71. mál, fyr-
irspurn ÍGP.
2. Bygging menningarhúsa á
landsbyggðinni til
menntmrh. 92. mál, fyr-
irspurn SJS.
3. Framhaldsskóli á Snæfells-
nesi til menntmrh. 113. mál,
fyrirspurn JB.
4. Einelti til menntmrh. 146.
mál, fyrirspurn ÁRJ.
5. Tilskipun um innri markað
raforku til iðnrh. 90. mál,
fyrirspurn SJS.
6. Orkuverð á orkuveitusvæði
Orkubús Vestfjarða til
iðnrh. 160. mál, fyrirspurn
ÁSJ.
7. Orkuverð á Sauðárkróki til
iðnrh. 161. mál, fyrirspurn
ÁSJ.
8. Framlög Byggðastofnunar
til eignarhaldsfélaga og at-
vinnuþróunarsjóða til
iðnrh. 178. mál, fyrirspurn
KPál.
9. Leyniþjónusta til dómsmrh.
136. mál, fyrirspurn ÖJ.
10. Fangelsismál til dómsmrh.
137. mál, fyrirspurn ÖJ.
11. Atvinnu- og dvalarleyfi út-
lendinga til dómsmrh. 218.
mál, fyrirspurn ÞKG.
12. Barnabætur til fjmrh. 145.
mál, fyrirspurn SJóh.
13. Virðisaukaskattur á tæki og
búnað til háskóla og rann-
sóknastofa til fjmrh. 272.
mál, fyrirspurn HjÁ.
SÓLVEIG Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra sagði á Alþingi í gær að
hún myndi á þessu þingi leggja
fram frumvarp til laga um breyt-
ingar á almennum hegningarlögum
þar sem m.a. verður kveðið á um
hækkun refsiramma vegna kyn-
ferðisbrota gegn börnum og ung-
mennum. Fram kom í máli ráð-
herra að frumvarpið væri í smíðum
vegna tillagna refsiréttarnefndar
en sú nefnd hefur að undanförnu
haft til skoðunar tillögur sem fram
komu í skýrslu nefndar dómsmála-
ráðherra um úrbætur vegna kláms
og vændis. Sú skýrsla var kynnt sl.
vor. „Ég hef fundað með refsirétt-
arnefnd vegna þessara tillagna
[sem fram komu í fyrrgreindri
skýrslu] og hefur þegar verið unn-
ið frumvarp til breytinga á al-
mennum hegningarlögum. Þær
breytingar varða annars vegar rík-
ari vernd ungmenna fyrir kynferð-
islegri misnotkun og hins vegar
verslun með fólk. Í frumvarpinu
sem lagt verður fram á þessu þingi
verður þannig brugðist við tillög-
um nefndarinnar, m.a. með hækk-
un á refsiramma í ákvæðum lag-
anna um kynferðisbrot gegn
börnum og ungmennum,“ sagði
ráðherra.
Dómsmálaráðherra sagðist enn-
fremur ætla að beita sér fyrir því
að auka vernd vitna, en í niður-
stöðum fyrrnefndrar skýrslu er
m.a. hvatt til þess að fórnarlömb-
um mansals verði veitt aukin vernd
svo þau geti snúið sér til lögreglu-
yfirvalda án þess að óttast um líf
sitt og limi. Ráðherra sagðist á
hinn bóginn ekki tilbúin til þess, á
þessari stundu, að leggja fram
breytingar á almennum hegning-
arlögum í samræmi við þá tillögu
skýrsluhöfunda að fella út ákvæði
sem gera það refsivert að stunda
vændi í framfærsluskyni. „Vissu-
lega hníga ýmis rök í þessa átt,“
sagði ráðherra, „en þetta þarfnast
frekari skoðunar.“ Auk þessa sagð-
ist ráðherra, aðspurð, hafa beitt
sér fyrir könnun á drengjavændi
hér á landi í samstarfi við Rann-
sóknir og greiningu. Niðurstaðna
væri að vænta í janúarbyrjun.
Sólveig Pétursdóttir lét þessi
ummæli falla í utandagskrárum-
ræðu á Alþingi í gær um vændi á
Íslandi. Málshefjandi umræðunnar
var Guðrún Ögmundsdóttir, þing-
maður Samfylkingarinnar. Tilefni
umræðunnar var, að sögn Guðrún-
ar, skýrsla nefndar dómsmálaráð-
herra um úrbætur vegna kláms og
vændis, en sú skýrsla var kynnt sl.
vor eins og áður kom fram.
„Skýrslan er um margt góð og hef-
ur þegar orðið til þess að opna
augu margra fyrir þessum falda
vanda sem vændi er. Ég segi falda
vanda vegna þess að við erum
núna fyrst að setja þessa hluti upp
á yfirborðið; skoða þá og skil-
greina,“ sagði Guðrún. Hún sagði
að næstu skref hlytu að felast í því
að koma með lausn á þessum
vanda. Guðrún sagði þó að umræð-
an um vændið hefði skilað árangri.
„Öll þessi umræða hefur skilað sér
í því að nú er bara einn nekt-
ardansstaður eftir með kjöltu-
dans,“ sagði hún. „Það hefur því
ýmislegt náðst fram í allri þessari
umræðu um verslun með líkama
kvenna, því slíkt er ekki til sóma á
þeirri öld sem við lifum á.“
Guðrún lagði í framsöguræðu
sinni áherslu á mikilvægi þess að
kannað verði drengjavændi hér á
landi en einnig benti hún á að það
væri ekki bara ungt fólk sem
stundaði vændi. Hún sagði að
vændi væri einnig stundað af eldri
konum. „Við erum líka að tala um
konur sem eru komnar fast að sjö-
tugu. Konur sem neyðast til þess
seinni hluta mánaðar að selja sig
svo endar nái saman.“ Þá lagði
Guðrún að síðustu áherslu á að
vændi væri félagslegt vandamál
sem mæta ætti með félagslegum
úrræðum.
Aðrir þingmenn tóku einnig þátt
í umræðunni. Drífa Snædal, vara-
þingmaður Vinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs, sagði að skil-
greina ætti vændi sem ofbeldi, of-
beldi sem beindist aðallega gegn
konum. „Það er forsenda þess að
hægt sé að draga rétta aðila til
ábyrgðar fyrir ofbeldið,“ sagði hún.
Pétur Bjarnason, varaþingmaður
Frjálslynda flokksins, sagði að hér
á landi væri hópur fólks sem
stundaði vændi til að verða sér úti
um peninga, vímuefni, húsaskjól og
mat. Annar hópur stundaði skipu-
lagt vændi. „Þetta eru staðreyndir
sem við verðum að horfast í augu
við. Það er brýnt að við ákveðum
hér á Íslandi hvaða afstöðu við tök-
um til vændis yfirleitt.“
Þórunn Sveinbjarnardóttir, þing-
maður Samfylkingarinnar, sagði að
ofbeldi sem þrifist í klám- og kyn-
lífsiðnaðinum ógnaði ekki einvörð-
ungu lífi og sálarheill þeirra sem
væru fórnarlömb þessarar starf-
semi. „Það dregur úr virðingu okk-
ar fyrir mannrétti hvers einstak-
lings og hefur óæskileg áhrif á
hugmyndir okkar um samskipti
kynjanna og siðfræði kynlífs. Við
erum illa stödd ef sú skoðun verð-
ur almenn á Íslandi að það sé í lagi
að kaupa sér aðgang að líkama
annarrar manneskju.“
Þorgerður K. Gunnarsdóttir,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins,
gerði ákvæði laga, sem banna
vændi í framfærsluskyni, m.a. að
umtalsefni, en skv. þeim er vændi
ekki refsivert ef það er ekki í
framfærsluskyni. „Samkvæmt gild-
andi lögum er refsivert að stunda
vændi í framfærsluskyni,“ sagði
Þorgerður Katrín, „en það er í lagi
svona einu sinni og einu sinni.“
Þorgerður Katrín sagði að það yrði
fátt um svör þegar hringt væri í
embætti skattstjóra og óskað eftir
leiðbeiningum um það hvar ætti að
setja „aukatekjurnar“ um vændi á
skattskýrsluna. „Og hvað mega
þessar aukatekjur vera háar,“
spurði þingmaðurinn, „tíuþúsund-
kall, tuttuguþúsundkall, fimmtíu-
þúsundkall … hvar dregur skatt-
urinn mörkin?“
Meira um forvarnir
Í máli Steingríms J. Sigfússonar,
formanns VG, kom m.a. fram að
þingmenn VG hefðu fjórum sinnum
lagt fram á Alþingi frumvarp til
laga um að kaup á vændi yrðu gerð
refsiverð. Sú leið hefur verið farin í
Svíþjóð. Steingrímur sagði að
stuðningur við þá leið yxi nú hröð-
um skrefum og til athugunar væri
að taka hana upp í Danmörku og
Finnlandi. Karl V. Matthíasson,
þingmaður Samfylkingarinnar,
sagði m.a. að ekkert foreldri gæti
hugsað sér að barn þess lenti í
vændi. „En því miður hefur sú
framtíð blasað við mörgum börn-
um,“ sagði hann. Og Soffía Gísla-
dóttir, varaþingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, lagði m.a. áherslu á að
við þyrftum að beita okkur í for-
vörnum í þessum efnum og stefna
að því að fækka þeim sem legðu
stund á vændi sér til viðurværis.
Þingmenn ræddu um vændi og kynferðisafbrotamál utan dagskrár á Alþingi í gær
Telja að umræða
um vændi hafi
skilað árangri
Morgunblaðið/Kristinn
Össur Skarphéðinsson og Örlygur Hnefill Jónsson hlýða á umræður.
Þingmenn ræddu vændi
á Íslandi í umræðum ut-
an dagskrár á Alþingi í
gær. Málshefjandi var
Guðrún Ögmundsdóttir,
þingmaður Samfylking-
arinnar, en Sólveig Pét-
ursdóttir dómsmálaráð-
herra var til andsvara.
Arna Schram fylgdist
með umræðunum.
arna@mbl.is
LÖGÐ hefur verið fram á Al-
þingi tillaga til þingsályktunar
um að fjármálaráðherra verði
falið að kanna hvort fella megi
niður eða lækka virðisaukaskatt
á fötum og skófatnaði fyrir börn.
Flutningsmaður tillögunnar er
Páll Magnússon, varaþingmaður
Framsóknarflokksins, en hann
situr nú á þingi í fjarveru Sivjar
Friðleifsdóttur. Vill hann með
þessu koma til móts við barna-
fjölskyldur í landinu, að því er
fram kemur í greinargerð tillög-
unnar.
Í sjálfri tillögugreininni er lagt
til að kannað verði fjárhagslegt
tap ríkissjóðs við að fella niður
eða lækka virðisaukaskatt af föt-
um og skóm fyrir börn en einnig
að kannaður verði ávinningur
slíkra aðgerða fyrir barnafjöl-
skyldur. „Einnig verði lagt mat á
ávinning af slíkum aðgerðum fyr-
ir verslun innanlands og í því
efni sérstaklega litið til laga um
þessi mál á Bretlandseyjum.“
Í greinargerð tillögunnar segir
m.a. að í stefnuyfirlýsingu rík-
isstjórnarinnar frá 28. maí 1999
komi fram að eitt af markmið-
unum sé að endurskoða skatta-
löggjöfina með það að markmiði
m.a. að draga úr jaðaráhrifum og
mismunun innan skattkerfisins
og stuðla þannig að aukinni skil-
virkni þess. „Þetta markmið er
ekki hægt að skilja öðruvísi en
svo að ríkisstjórnin hafi talið
áhrif jaðarskatta of mikil í upp-
hafi kjörtímabilsins og að á því
þyrfti að taka,“ segir í grein-
argerðinni. „Jaðaráhrif skatt-
kerfisins bitna ekki síst á barna-
fólki sem iðulega þarf í senn að
koma sér upp húsnæði og greiða
af námslánum og vinnur af þeim
sökum langan vinnudag. Tekjur
eru því oft ágætar og auk þess
að greiða svonefndan hátekju-
skatt skerðast bætur vegna
tekjutengingar. Með því að
lækka eða afnema virðisauka-
skatt af barnafatnaði væri með
einfaldri aðgerð komið til móts
við barnafjölskyldur í landinu.“
Barnaföt beri
engan eða lægri
virðisaukaskatt
NÍU varaþingmenn sitja nú á Al-
þingi vegna tímabundinnar fjarveru
aðalmanna. Adolf H. Berndsen,
varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins
í Norðurlandi vestra, situr í fjarveru
Sigríðar Ingvarsdóttur. Drífa Snæ-
dal, varaþingmaður Vinstrihreyfing-
arinnar – græns framboðs í Reykja-
vík, situr í fjarveru Kolbrúnar
Halldórsdóttur. Helga Guðrún Jón-
asdóttir, varaþingmaður Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjaneskjördæmi,
situr í fjarveru Árna R. Árnasonar.
Jónas Hallgrímsson, varaþingmaður
Framsóknarflokksins í Austurlands-
kjördæmi, situr í fjarveru Halldórs
Ásgrímssonar. Páll Magnússon,
varaþingmaður Framsóknarflokks-
ins í Reykjaneskjördæmi, situr í
fjarveru Sivjar Friðleifsdóttur. Pét-
ur Bjarnason, varaþingmaður
Frjálslynda flokksins í Vestfjarða-
kjördæmi, situr í fjarveru Guðjóns
A. Kristjánssonar. Soffía Gísladóttir,
varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins
í Norðurlandi eystra, situr í fjarveru
Halldórs Blöndal. Vigdís M. Svein-
björnsdóttir, varaþingmaður Fram-
sóknarflokksins í Austurlandskjör-
dæmi, situr í fjarveru Jóns
Kristjánssonar. Og Örlygur Hnefill
Jónsson, varaþingmaður Samfylk-
ingarinnar í Norðurlandi eystra, sit-
ur í fjarveru Svanfríðar Jónasdóttur.
Níu varaþingmenn
sitja nú á þingi
ÁSTA R. Jóhannesdóttir,
þingmaður Samfylkingar-
innar, hefur lagt fram á Al-
þingi skriflega fyrirspurn til
Tómasar Inga Olrich
menntamálaráðhera um það
hvort hann hyggist breyta
fjármögnun til háskólanna
og tryggja jafna samkeppni
ríkisháskóla og einkaháskóla
í landinu.
Fyrirspurnin er í tveimur
liðum og hljóðar svo:
1. Hyggst ráðherra
breyta fjármögnunarkerfi
háskóla hér á landi?
2. Hyggst ráðherra
tryggja jafna samkeppnis-
stöðu ríkisháskóla og
einkaháskóla?
Samkvæmt þingsköpum
Alþingis hefur ráðherra
átta vikur til að svara fyr-
irspurninni.
Spurt um fjármögnun háskóla
Ásta R.
Jóhannesdóttir