Morgunblaðið - 23.11.2002, Qupperneq 36

LISTIR
36 LAUGARDAGUR 23. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
NÝIR eigendur Eiða, hinsgamla menntaseturs áFljótsdalshéraði, bíðaþess nú að tillögur
þeirra að nýtingu staðarins verði at-
hugaðar í bæjarstjórn Austur-
Héraðs. Kaupin verða því aðeins
fullgild að sveitarfélagið fallist á nýt-
ingarhugmyndir kaupenda, en nefnd
skipuð valinkunnum einstaklingum
var þeim til ráðgjafar um hug-
myndir. Er bæjarráð nú að fá
lögfræðiálit á ákveðnum þáttum í til-
lögum þeirra Sigurjóns Sighvats-
sonar og Sigurðar Gísla Pálmasonar.
Þeir keyptu Eiða í júlílok í fyrra og
eru nú að stofna sjálfseignarstofn-
unina Eiðastól um rekstur staðarins.
En lítum nánar á hvað tillögurnar
fela í sér. Það er ljóst að stórhuga
menn eru á ferð, því þeir kynna til
sögunnar alþjóðlegt mennta- og
menningarsetur í handbók að til-
lögum sínum.
Sviðslistahús á Eiðum eða
menningarhús á Egilsstöðum?
Grunnhugmyndinni um mennta-
og menningarsetur er deilt niður í
fjóra tengda meginþætti. Um er að
ræða fullkomið sviðslistahús, um-
hverfislistagarð, menntasetur með
námskeiðahaldi og alþjóðlega vatns-
rannsóknastofnun.
Sviðslistahúsið tengist inn á mál-
efni menningarhúsa, sem mennta-
málaráðuneytið hefur ákveðið að rísi
á landsbyggðinni. Mælt hefur verið
með byggingu slíks húss á Egils-
stöðum, en tillögur Sigurjóns og Sig-
urðar Gísla gera ráð fyrir að hús á
Eiðum verði endurbætt á þann veg
að þar verði fullkomin aðstaða fyrir
sviðslistir og muni það kosta minna
fé og fyrirhöfn en að byggja frá
grunni. Sveitarfélagið og ríkið þurfa
að koma að fjármögnun endurbóta
og rekstri. Bæjaryfirvöld á Austur-
Héraði munu þó ekki sannfærð um
að þetta sé rétta leiðin, en á móti
segja Eiðamenn að langt sé í að
menningarhús rísi á Egilsstöðum og
því sé rétt að nýta húsakost á Eiðum
nú þegar. Þeir leggja því til að Eiða-
stóll, ríkið og Austur-Hérað geri
með sér 7–10 ára samning um end-
urbætur og rekstur sviðslistahúss,
gegn því að heimamenn fái af því
ótakmörkuð afnot í tiltekinn tíma á
ári.
Höggmyndastefnur
og japanskir garðar
Umhverfislistagarðurinn er þegar
farinn að taka á sig mynd. Hann á að
draga dám af öðrum slíkum sem
finna má víðs vegar um heiminn og
þarna eiga að rísa listaverk eftir inn-
lenda og erlenda listamenn. Rætt er
um svokallaðar höggmyndastefnur
(symposium) þar sem menn myndu
dvelja á staðnum og vinna að þeim
verkum sem síðan yrðu sett í garð-
inn. Stefnt er að því að hleypa um-
hverfislistagarðinum af stokkunum
næsta sumar, einmitt með slíkri
höggmyndastefnu. Þá á að setja á
fót japanskan garð í Eiðalandinu.
Í kynningarhandbókinni segir að
aðstaðan á Eiðum sé kjörin til nám-
skeiðahalds og skólastarfsemi og má
það til sanns vegar færa, þar sem
nóg er af skólastofum, svefn-
herbergjum og öðrum vistarverum
sem þjóna skólahaldi vel. Gert er ráð
fyrir að á vetrum verði í gangi verk-
efnavinna á vegum innlendra og er-
lendra háskóla, þar sem hópar nem-
enda úr mismunandi námi komi
saman og vinni þverfaglega. Þá
myndi t.d. tónlistar- eða leikhúsfólk
geta setið námskeið hjá þekktum
frumkvöðlum á þeim sviðum. Stefnt
er að fyrstu verkefnunum af þessum
toga haustið 2003.
Alþjóðleg vatnsrannsókna-
stofnun hvergi til annars staðar
Þá er komið að alþjóðlegu vatns-
rannsóknastofnuninni. Svo virðist
sem slík stofnun sé hvergi til í heim-
inum og vatn og vatnabúskapur nýt-
ur vaxandi athygli sem þverrandi, og
því einkar dýrmæt auðlind á jörð-
inni. Rannsóknir myndu snúast um
vatn í sinni víðustu mynd; sem upp-
sprettu lífs, forsendu þess að lífi sé
lifað á jörðinni og vatn sem varma-
og orkugjafa. Í handbókinni er hins
vegar tekið fram að hugmyndin sé
enn á frumstigi og að þróun hennar
muni taka lengri tíma, en aðilar
austan hafs og vestan hafi sýnt
þessu mikinn áhuga.
Ýmis önnur hugsanleg verkefni
eru í sigtinu. M.a. að á Eiðum verði
sumarbúðir fyrir íslensk börn sem
búsett eru erlendis og væri höf-
uðmarkmið búðanna að auka færni
barnanna í íslensku og að leyfa þeim
að kynnast íslenskri náttúru og um-
hverfi. Þá er minnst á Jazzhátíð Eg-
ilsstaða og samstarf við stofnun
Gunnars Gunnarssonar á Skriðu-
klaustri.
Eiðastóll stefnir að því að verða
miðstöð fyrir heimslist, landslist og
heimalist. Þar yrði menningartengd
ferðaþjónusta í algleymingi og vænt-
anlega gætu ýmis hliðaráhrif, svo
sem einhver atvinna, aukinn ferða-
mannastraumur og fjölþættari
menning komið samfélaginu á Hér-
aði til góða. En nú er að koma hug-
myndunum á koppinn og það mun
ekki aðeins útheimta samþykki
Austur-Héraðs, heldur og einnig gíf-
urlega elju, tíma og fjármuni.
Nýir eigendur stefna að alþjóðlegu mennta- og menningarsetri á Eiðum
Heimslist, landslist og
heimalist á Fljótsdalshéraði
Morgunblaðið/Steinunn
Á hinu forna menntasetri að Eiðum er nú gert ráð fyrir alþjóðlegri
mennta- og menningarmiðstöð sem útheimtir uppbyggingu á svæðinu.
Egilsstöðum. Morgunblaðið.
Í LEIKRITI franska heimspek-
ingsins Jean Paul Sartre, Engin út-
gönguleið, er leikið með þá hugmynd
að helvíti sé n.k. biðstofa þar sem
maðurinn er tilneyddur til samskipta
við annað fólk, án þess að eiga sér
nokkurrar undankomu auðið. Leikrit
það sem nú er sýnt í Bæjarleikhúsinu
í Mosfellsbæ rær að nokkru leyti á
sömu mið. Beðið eftir go.com air
(borið fram: Beðið eftir go-dott com
air) eftir Ármann Guðmundsson er
bráðsnjallt að allri gerð enda Ár-
mann enginn viðvaningur í leikritun
(hefur m.a. skrifað bráðskemmtileg
leikrit fyrir Hugleik í samvinnu við
þá Sævar Sigurgeirsson og Þorgeir
Tryggvason). Leikritið gerist í biðsal
í flugstöð þar sem hópur Íslendinga
bíður brottfarar heim, en fluginu er
sífellt seinkað og farþegarnir gerast
æ þreyttari og pirraðri eftir því sem
tíminn líður. Þetta eru aðstæður sem
margir Íslendingar þekkja af eigin
raun og áhorfendur eiga auðvelt með
að setja sig í spor persónanna sem
hafa af tilviljun lent þarna saman og
eru dæmdar til þess að þreyja vistina
saman.
Persónugallerí verksins er fjöl-
breytt og margar skemmtilegar týp-
ur leynast í hópnum. Mæðgurnar
Ragna (Herdís Þorgeirsdóttir) og
Rósa (Aldís G. Davíðsdóttir) eru að
koma úr fríi þar sem móðirin hefur
eytt öllum fermingarpeningum dótt-
urinnar í að svala áfengisfíkn sinni. Á
túlkun þeirra Herdísar og Aldísar
var enginn amatörbragur: Herdís var
frábær sem miðaldra áfengissjúk-
lingur sem telur sér trú um að hún
hafi stjórn á drykkjunni og daðrar við
nærstadda karlmenn, dóttur sinni til
mikillrar mæðu og ama. Aldís var
unglingsstúlkan uppmáluð; pirruð á
móður sinni og leið yfir misheppnuðu
fríi. Stefán Bjarnarson leikur Þor-
stein, starfsmann í umhverfisráðu-
neytinu, sem lætur seinkunina og lé-
lega þjónustu go.com air fara sínar
fínustu taugar. Stefán var skemmti-
lega afkáralegur þegar hann þykist
ætla að taka málin í sínar hendur en
verður að láta í minni pokann.
Siggi (Ragnar Valsson) og Palli
(Hjalti Kristjónsson) eru ungir menn
sem eru fastir á djammstiginu. Þeir
eru að koma úr árlegri sólarlandaferð
sinni (muna ekki nákvæmlega hvert
þeir fóru í fyrra og hittifyrra), klædd-
ir í litríkar stuttbuxur og skyrtur.
Siggi er skaðbrunninn (öðrum megin
á líkamanum) en Palli náfölur með
niðurgang eftir matareitrun. Þeir
uppskáru mikinn hlátur enda eru
persónurnar bæði kunnuglegar og
sprenghlægilegar. Sama má segja
um Pétur R. Pétursson sem leikur
Jesus, suðræna flagaratýpu sem stíg-
ur ekki í vitið, en á brýnt erindi til Ís-
lands.
Félagarnir Ari (Halldór Halldórs-
son) og Eiki (Sigsteinn Sigurbergs-
son) og vinkona þeirra Gurrý (Lilja
Nótt Þórarinsdóttir) mynda klassísk-
an vina- og ástarþríhyrning. Ari sem
er ástfanginn af Gurrý er niðurbrot-
inn maður eftir að hún hefur fallið
fyrir Eika. Parið er í sífelldum faðm-
lögum og Ari er útundan, þriðja hjól-
ið undir vagninum. Halldóri tókst vel
að koma á framfæri beiskjunni og
bræðinni sem sýður í Ara og Sig-
steinn og Gurrý voru eins kjánaleg og
aðstæðurnar gáfu tilefni til.
Þau Friðrik (Hjálmar Bjarnason)
og Oddný (Lilja Hugadóttir) mynda
skemmtilegt andstæðupar í sýning-
unni; hann er að deyja úr flughræðslu
og er að fara á taugum, en hún er hins
vegar með flugslys á heilanum og
hefur meira að segja meðferðis bók
um helstu flugslys sögunnar sem hún
vill endilega sýna honum í þeim til-
gangi að lækna hann af flughræðsl-
unni! Hjálmar beitti ýktum svip-
brigðum af mikilli list og Lilja var
miskunnarlaus í „hjálpsemi“ sinni.
Bóel Hallgrímsdóttir leikur Siggu
bóndakonu sem er í sinni fyrstu utan-
landsferð og finnst lítið til koma. Hún
er í för með Einari (Sigvaldi Krist-
jánsson), fyrrverandi vinnumanni
sínum, sem hún segir stöðugt til
syndanna þar sem hann húkir hreyf-
ingarlaus í hjólastól. Einar virðist
varla eiga skammirnar skildar og
segir fátt, en samleikur þeirra
tveggja var með ágætum.
Þá eru ónefndir öryggisverðirnir
tveir (Ólafur Haraldsson og Ólöf A.
Þórðardóttir), afgreiðslustúlkan
(Alda Ægisdóttir) og Guðlaug gamla
(Marta Hauksdóttir). Öll skiluðu þau
sínu með sóma, en hlutverk Guðlaug-
ar er kannski eitt það erfiðasta því
hún er inni á sviðinu allan tímann án
þess að segja orð. Þrátt fyrir það
hafði Marta hafði sterka nærveru í
hlutverkinu.
Vilborg Bjarkadóttir, Bjarki Inga-
son, Eyþór Ingason, Hulda Jónsdótt-
ir, Brynhildur Sveinsdóttir og Eva
Björg Harðardóttir bregða sér í ýmis
aukahlutverk og setti hópurinn
sterkan svip á sýninguna engu síður
en einstakar persónur. Auk þess ljær
Gunnhildur Sigurðardóttir verkinu
rödd sína sem gegnir stóru hlutverki.
Vinna við umgjörð sýningarinnar
er óvenju vönduð af áhugaleikhúsi að
vera og greinilegt að mikill metnaður
er hér á ferðinni. Steinn Sigurðarson
gerir leikmyndina og nýtir rýmið á
snjallan hátt þannig að áhorfandinn
fær góða tilfinningu fyrir því að vera
staddur í biðsal flugstöðvar. Búning-
ar Hörpu Svavarsdóttur eru sniðug-
ir, og á það við búninga „aukapersón-
anna“ ekki síður en „aðalpersóna“.
Tónlist setur mikinn svip á sýninguna
og fyrir henni eru skrifaðir þeir
Björn Thorarensen og Eggert Hilm-
arsson.
Ármann Guðmundsson á heiður
skilinn fyrir þessa uppfærslu; öll sýn-
ingin ber merki um fagmannlega
vinnu hans. Sterkur heildarsvipur er
á sýningunni, einstaka senur eru út-
hugsaðar og flæði á milli þeirra gott.
Þá eru hópsenurnar sérlega vel unn-
ar og auka áhrifamátt sýningarinnar.
Leikfélag Mosfellssveitar getur verið
stolt af þessari sýningu. Hér er vel
vandað til allra hluta, verkið bráð-
skemmtilegt og leiftrar af góðum
húmor.
Athyglisverð
áhugaleiksýning
LEIKLIST
Leikfélag Mosfellssveitar
Höfundur og leikstjóri: Ármann Guð-
mundsson. Aðstoðarleikstjóri: Valgerður
Arnardóttir. Leikarar: Alda Ægisdóttir, Al-
dís G. Davíðsdóttir, Bjarki Ingason, Bóel
Hallgrímsdóttir, Brynhildur Sveinsdóttir,
Eva Björg Harðardóttir, Eyþór Ingason,
Gunnhildur Sigurðardóttir, Halldór Hall-
dórsson, Herdís Þorgeirsdóttir, Hjalti
Kristjónsson, Hjálmar Bjarnason, Hulda
Jónsdóttir, Lilja Hugadóttir, Lilja Nótt
Þórarinsdóttir, Marta Hauksdóttir, Ólafur
Haraldsson, Ólöf Þórðardóttir, Pétur R.
Pétursson, Ragnar Valsson, Sigsteinn
Sigurbergsson, Sigvaldi Kristjánsson,
Stefán Bjarnarson og Vilborg Bjarkadótt-
ir. Leikmynd: Steinn Sigurðarson. Bún-
ingar: Harpa Svavarsdóttir. Lýsing: Alfreð
Sturla Böðvarsson. Tónlist: Björn Thor-
arensen og Eggert Hilmarsson.
Bæjarleikhúsið Mosfellsbæ, 16. nóv-
ember.
BEÐIÐ EFTIR GO.COM AIR
Soffía Auður Birgisdóttir
KAMMERKÓR Suðurlands,
undir stjórn Hilmars Arnar
Agnarssonar, heldur tvenna
tónleika á næstunni: Í Skál-
holtskirkju kl.
17 á sunnudag
og kl. 20:30 í
Kristskirkju á
Landakots-
hæð á fimmtu-
dagskvöld.
Organisti á
tónleikunum
verður Stein-
grímur Þór-
hallsson og
einsöngvari Loftur Erlingsson.
Hildur Hákonardóttir sér
um listræna umgjörð og mun
fyrst og fremst styðjast við
verk eftir William Blake. Flutt-
ir verða m.a. kaflar úr sálu-
messum eftir Gabriel Fauré,
Duruflé, Jón Leifs, Jehan, Al-
ain o.fl. Kórinn hefur starfað
frá árinu 1997 og koma söng-
félagar víða af Suðurlandi.
„Kórinn syngur fleira en
sálumessur,“ segir Kristín Sig-
fúsdóttir, einn kórfélaganna.
„Snemma kviknaði sú hug-
mynd að fella myndir breska
ljóðskáldsins Williams Blake að
tónlistinni. Kom þetta til af því
að sunginn er texti Blakes
„Lambið“ við tónlist John
Taveners og verk Blakes eru
lítt kunn hér á landi. Myndir
hans falla afar vel að sálumess-
unum, litir og blæbrigði við tón-
fallið, þó tónlistin sé í flestum
tilfellum allt að 200 árum yngri.
Inntakið er það sama: Spurn-
ingin um hvað býr handan við
jarðvistina, Paradísarmissir-
inn, og þráin eftir að sameinast
guði á ný og lofgjörð til hans.“
Syngja
brot úr
sálu-
messum
Loftur
Erlingsson
MYNDLISTARMENNIRNIR Hug-
inn Þór Arason, Magnús Sigurð-
arson og Gabríela Friðriksdóttir
hafa rekið vinnustofu í gróðurhús-
inu Alaska við Miklatorg um nokk-
urt skeið. Í dag opna þau sýningu
kl. 15 og verða auk þess uppá-
komur af ýmsum toga.
Í „forsal“ sýnir Huginn innsetn-
inguna „Ég og hinir“, þar sem
hann setur tilbúna hluti (ready-
made) í nýjan búning. Í „miðsal“
eru ljósmyndir Magnúsar, Hugins
og Gabríelu, auk gólfverksins
„breyttir tímar“ sem þau hafa unn-
ið í sameiningu. Ásamt þeim ætlar
hópur listamanna sem kallar sig af
tilefninu, „Vinahót“, að sýna verk í
ýmsu formi. Í hópnum eru Ás-
mundur Ásmundsson, Gunnhildur
Hauksdóttir, Haraldur Jónsson,
Ragnar Kjartansson, Sigrún
Hrólfsdóttir og Þorgeir Guðmunds-
son. Þau sýna gjörning í baksal
ásamt þremenningunum. Um kl. 16
mun Gunnhildur Hauksdóttir fjalla
um náungakærleikann, uppákoma
Ragnars Kjartanssonar og Sigrún
Hrólfsdóttir birtir einmanaleikann.
Þá verður afhúpað verkið
„Hræðilegt barn“ eftir Ásmund Ás-
mundsson og ný fatalína kynnt.
Magnús Sigurðarson sýnir og mál-
ar vatnslitastemmur og Haraldur
Jónsson frumsýnir gegnsæjar
teikningar.
Þá verður á sjónvarpsskjá leik-
þáttur samstarfshópsins Tígurins
og Ísbjarnarins „Desperado“ en
hann er nú til sýningar í Gallerý.21
í Málmey í Svíþjóð.
Sýningin verður opin frá 14–19 á
sunnudaginn en frá 16–21 út vik-
una.
Fjölþætt
list í Alaska