Morgunblaðið - 17.04.2003, Blaðsíða 18

18 C FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞETTA gerðist allt eftir aðsýktir tilraunaaparsluppu úr búrum sínumog smituðu fyrstu mann-eskjurnar. Dýraverndun-
arsinnar, hryðjuverkamenn, sem
vildu svo vel, ætluðu að frelsa
aumingja skepnurnar úr klóm
vondu vísindamannanna. Sem
sjálfir vildu svo vel, ætluðu að
lækna manninn af allri heiftinni,
ná að einangra stöðvarnar sem að
henni stuðla og lama hana. En
þessar róttæku tilraunir voru ekki
lengra á veg komnar en það að ap-
arnir voru fullir af óstjórnlegri
heift og þegar vírusinn tók sér ból-
festu í blóði mannsins rann æðið á
hann á örskotstundu. Angistin var
brennandi, óbærileg og vonskan
óhemjandi og banvæn.
28 dögum síðar vaknar ungur
maður úr dái á ónefndum spítala í
miðborg Lundúna. Hann er einn,
aleinn, ekki hræðu að finna á spít-
alanum, úti á götum, allt yfirgefið
og borgin í rúst.
Vírusinn hafði breiðst eins hratt
út og logandi ótti fólksins við
hann. Hundruð þúsunda féllu á
nokkrum dögum, ljósin slokknuðu
og breska samfélagið eins og við
þekkjum það leið undir lok, engin
stjórn, engin björg. En ungi mað-
urinn er ekki tilbúinn til þess að
gefa upp vonina, neitar að trúa því
að allt sé búið, endalokin runnin
upp.
Heimsósómi
Vísindaskáldskapur þessi er
efniviður fimmtu kvikmyndar
Dannys Boyles í fullri lengd. Þessa
breska kvikmyndagerðarmanns
sem skaust fram á sjónarsviðið
1994 með Sér grefur gröf (Shallow
Grave), krassandi spennutrylli,
sem þótti þá um margt marka upp-
haf betri tíðar hjá ungum breskum
kvikmyndagerðarmönnum, ekki
hvað síst vegna þess að myndin
féll í viðlíka góðan jarðveg hjá al-
mennum bíógestum og gagnrýn-
endum. Myndin kynnti líka til sög-
unnar þrjá af athyglisverðustu
leikurum sinnar kynslóðar, Skot-
ann Ewan McGregor, Bretann
Christopher Eccleston og hina
nýsjálensku Kerry Fox, sem fyrir
hafði getið sér gott orð fyrir
frammistöðu sína í An Angel At
My Table eftir landa hennar Jane
Campion. Það var samt með næstu
mynd sem Boyle náði alheimshylli
en það var með hinni margrómuðu
en umdeildu Trainspotting, sem
hann gerði eftir sögu skoska popp-
skáldsins Irwing Welsh. Train-
spotting er meðal farsælustu
mynda Breta og er enn höfð til
hliðsjónar þegar Bretar velta fyrir
sér hvernig ná á til áhorfenda utan
landsteinanna, án þess að þurfa að
láta af því að fjalla um eigið sam-
félag, meinsemdir þess og kenjar.
En velgengninni fylgir gjarnan
aukin pressa og fyrir því fann
Boyle þegar hann sendi frá sér
næstu mynd, A Life Less Ordin-
ary, langdýrasta mynd hans fram
að því, mynd sem hann gerði í
Hollywood og skartaði að mestu
Hollywood-leikurum. Átti að vera
rómantísk gamanmynd en reyndist
sorglega dramatísk á að horfa. The
Beach átti að svo að rétta ferilinn
við og ekkert minna dugði en að
skipta útaf heimamanninum
McGregor fyrir aðkeyptu stjörn-
una Leonardo DiCaprio. En allt
kom fyrir ekki, myndin jafnaðist
engan veginn á við hina mögnuðu
metsölubók sem hún var gerð eft-
ir. En það breytti því ekki að þeir
Boyle og höfundur sögunnar, hinn
ungi og efnilegi breski rithöfundur
Alex Garland, náðu einkar vel
saman og hétu því að vinna frekar
saman í framtíðinni. Og framtíðin
var nærri því áður en Boyle vissi
af þá hafði hann fengið í hend-
urnar drög að fyrsta kvikmynda-
handriti Garlands, vísindaskáld-
skap sem hann kallaði 28 Days
Later, eða 28 dögum síðar. Boyle
hafði þá haft augastað á því að
gera hrollvekjandi heims-
ósómamynd þar sem hann gæti
tekið á máli er hvílt hafði þungt á
honum um nokkurt skeið, ringul-
reið samtímans og aukinni árás-
argirni mannsins. Meginþemað í
28 dögum síðar smellpassaði við
þetta hugarangur hans, því þótt
um vísindaskáldskap sé að ræða,
ákveðna framtíðarsýn, þá er
myndin um leið ádeila á samtím-
ann og er mjög svo lýsing á sam-
tímanum. Hún er myrk, hrá, virk-
ar ódýr og hálfkláruð á köflum, en
er hreint ótrúlega áhrifarík og um
fram allt hrikaleg, allt öðruvísi
mynd en Danny Boyle hefur áður
gert.
Sem fyrr er það tónlistin sem
gefur kannski best til kynna hvers
eðlis mynd Boyles er. Rafdúettinn
gaf taktfastan tóninn í Shallow
Grave, útlifaður Iggy Popp söng
um lífslostann í Trainspotting,
ungæðislegu Ash hljómuðu undir í
hinni vanþroskuðu A Life Less
Ordinary, stúlknasveitin All Saints
átti að tæla gesti á The Beach en í
28 dögum síðar er það kanadíska
tilraunarokksveitin Godspeed The
Black Emperor! sem skapar réttu
stemmninguna, kannski eðlilega
því tormeltri tónlist sveitarinnar
hefur ósjaldan verið lýst sem und-
irspili endalokanna.
Óttinn við endurtekninguna
Þegar blaðamaður hringdi í
Danny Boyle í vikunni var hann
staddur í hraðlest, á leið frá Lund-
únum til Bretlands. Sambandið var
slæmt en þolinmóðari og kurteisari
viðmælanda hefur blaðamaður
aldrei rætt við. Og það sem meira
er, hann var svo auðheyrilega hel-
tekinn af starfi sínu, að ekki var
hægt annað en að hrífast með hon-
um og hlusta á af óskiptri athygli,
spenntur fyrir því að sjá myndir
hans aftur, í nýju og skýrara ljósi.
„Ég er á leið til Liverpool. Við
erum að leita að leikurum fyrir
næstu mynd,“ segir Boyle.
„Og leyfist mér að spyrja nánar
út í þá mynd?“ spyr blaðamaður
hikandi enda vanur því að menn
vilji sem minnst ræða um annað en
tilefni símtalsins, myndina sem
verið er að sýna og viðmælandinn
að kynna.
„Jú, að sjálfsögðu,“ segir Boyle
hinsvegar fullur áhuga, og kemur
blaðamanni þægilega á óvart.
„Myndin kemur til með að heita
Millions og við erum að leita að
tveimur ungum drengjum, 8 og 10
ára, til að fara með aðalhlutverk-
in.“
– Bíddu nú við?
„Já, þetta verður mun léttari
mynd en þær sem ég hef áður
gert, létt og hjartnæmt og bjart
gamandrama með lúmskum ádeilu-
broddi á peningahyggjuna. Hún
gerist 8 dögum áður en evran leys-
ir pundið endanlega af hólmi. Gutt-
arnir tveir finna þá ránsfeng mik-
inn í pundum og verða að ákveða
sig á þessum stutta tíma hvernig
þeir vilja verja fengnum, annar vill
fjárfesta en hinn gefa þá fátæk-
um.“
Þess má geta að þessi áhuga-
verði söguþráður er hugarfóstur
Frank Cottrell-Boyce, sem skrifað
hefur mikið fyrir Michael Winter-
bottom, nú síðast 24 Hour Party
People.
– Það verður seint hægt að segja
að þú sért einhæfur kvikmynda-
gerðarmaður. Þú óttast greinilega
mjög að staðna?
„Já, ætli það ekki. Það er fjand-
anum erfiðara að komast hjá því
að endurtaka sig. Ég fæ alltaf á
tilfinninguna að ég sé að fara að
gera sömu mynd aftur. Kannski
þessvegna vendi ég kvæði mínu
alltaf svona rækilega í kross. En
ég held það sé ekki hægt að kom-
ast hjá því að endurtaka sig upp að
vissu marki, ætli það sé ekki það
sem kallað er höfundareinkenni.“
Nútíminn er trunta
– En getur þú bent á einhvern
rauðan þráð sem liggur í gegnum
allar myndir þínar, eitthvað sem
þú ert alltaf að fást við, þótt efn-
istökin séu svona ólík?
„Já, ég reyni alltaf að fást við
nútímann á einn eða annan máta.
Menn eru mjög uppteknir af for-
tíðinni hér í Bretlandi, arfinum og
sér í lagi seinni heimsstyrjöldinni.
Ég reyni hinsvegar að forðast að
velta mér uppúr fortíðinni. Fyrir
vikið vilja myndir mínar gjarnan
virka svolítið harkalegar, rusl-
kenndar, enda má eiginlega segja
að ég taki undir með hljómsveit-
inni Blur í titli plötu þeirra Mod-
ern Life is Rubbish [sem útfæra
mætti „Nútíminn er trunta“, eins
og Þursaflokkurinn lýsti yfir í lagi
sínu „Nútíminn“]. Mér finnst nú-
tíminn sem sagt trunta en það
breytir því ekki að maður reynir
að njóta þess sem maður hefur og
gera sem best úr því. Ég er gjarn-
an upptekinn af neyslusamfélaginu
og einhver sagði að myndir mínar
fjölluðu um vonir og væntingar
þessa fólks sem heldur neyslusam-
félaginu gangandi. Þetta á vissu-
lega við 28 dögum síðar.
– Það er vissulega áhættusam-
ara að fjalla um samtímann. For-
tíðin hefur sannað sig á meðan
maður veit náttúrlega ekki fyrir-
fram hvernig samtíminn kemur út
í kvikmynd.
„Nákvæmlega,“ tekur Boyle
undir með blaðamanni. „Það kem-
ur líka ósjaldan fyrir að maður
tapar áttum og hefur ekki hug-
mynd um hvernig útkoman verður.
En það finnst mér einmitt svo
spennandi við kvikmyndagerðina,
þessi óttablendna óvissa. Við reyn-
um alltaf að taka einhverja
áhættu.“
– Svo eldast myndir um fortíðina
líka mun betur en samtímamyndir,
eðli málsins samkvæmt. Veltir þú
vöngum yfir því hvernig myndir
þínar eigi eftir að eldast?
„Nei, það er stórhættulegt að
leiðast út í slíka sálma og eiginlega
heimskulegt. Það kann vel að vera
að myndir mínar eldist illa en ég
ræð bara engu um það. Maður á
ekki að gera mynd með það í huga
að hún eldist vel. Fólk sem býr til
vín á að huga að slíku, ekki kvik-
myndagerðarmenn. Þeir eiga að
búa til myndir fyrir samferðar-
menn sína.“
Skelfing og ótti
– Það má með sanni segja að 28
dögum síðar sé skelfileg mynd á að
horfa. Gleður það þig að heyra fólk
segja slíkt?
Boyle hlær og segir myndina
vissulega hafa átt að skelfa áhorf-
andann. „En það var samt ekki
eini tilgangurinn því hún átti einn-
ig að hafa áhrif á fólk á annan veg,
grípa það heljartökum og fá það til
þess að huga að umhverfi sínu og
kannski vera þakklátt fyrir það
sem það hefur.“
– Hvað er það sem fær nokkurn
til að gera svona myrka og skelfi-
lega mynd?
„Myndin er vissulega myrk, 15
milljónir manna látnar og framtíð
mannkynsins í bráðri hættu en ég
hreifst ekkert endilega af þessari
sögu vegna hryllingsins eða vís-
indaskáldskaparins. Nei, það sem
Endalokin eru nærri
– svo óskaplega nærri
Hans ær og kýr eru nútíminn. Og nútíminn er trunta.
Græðgin í Shallow Grave, fíknin í Trainspotting, afbökuð
ást í A Life Less Ordinary og flóttaþráin í The Beach. Og að
þessu sinni er það heiftin í 28 Days Later. Skarphéðinn
Guðmundsson ræddi við breska leikstjórann og ljúfmennið
Danny Boyle um þetta nýjasta heimsósómaverk hans og
bjarta framtíð.
Söguhetjan í 28 dögum síðar gengur ráðvillt um mannlausa Westminster-brú.
Danny Boyle er 47 ára gamall
Manchester-búi.