Morgunblaðið - 17.04.2003, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 2003 C 25
UMRÆÐAN
VERÖLDIN hefur tekið stakka-
skiptum á síðustu árum. Við Íslend-
ingar hrærumst ekki lengur á af-
mörkuðu markaðssvæði. Við erum
virkir þátttakendur í samfélagi þjóð-
anna. Alþjóðavæðingin hefur knúið
fram endurskipulagningu á atvinnu-
lífinu. Markaðs- og kynningarmál
eru orðin þungamiðja í flestallri
starfsemi og sókn út fyrir landstein-
ana telst sjálfsagt markmið. Stofn-
anir sem kynna afurðir okkar fyrir
umheiminum njóta opinberra
styrkja enda hefur ríkið beinan
hagnað af millilandaumferð fjár-
magns og vinnuafls.
Augu ráðamanna hafa nú opnast
fyrir mikilvægi menningar sem út-
flutningsgreinar og ríkið leggur
nokkurt fé til þess að koma íslenskri
menningu á framfæri erlendis.
Sömuleiðis gera ýmis fyrirtæki sem
eiga hagsmuna að gæta, s.s. útgef-
endur og framleiðendur. Bókmennt-
irnar eru þýddar á önnur tungumál,
tónlistin slær í gegn á heimsvísu og
kvikmyndagerðin er í mikilli sókn.
Einföld tölfræði sýnir að fjármunir
sem settir eru í menningarlífið skila
sér margfalt til baka, að ógleymdri
viðskiptavildinni sem ,,menningar-
þjóð“ nýtur.
Ein listgrein sker sig úr. Mynd-
listin á engan sterkan bakhjarl þeg-
ar að kynningu erlendis kemur. Þau
örfáu gallerí sem hér starfa róa líf-
róður fyrir daglegri tilvist sinni og
listasöfnin í landinu hafa lítið fjár-
hagslegt svigrúm til að sinna öðru en
sýningum í eigin húsum. Myndlist-
arheimurinn hefur samt síður en svo
farið varhluta af alþjóðavæðingunni.
Myndlistarmaður sem hyggst
stunda starf sitt af alvöru kemst ekki
hjá því að leggja til atlögu við al-
þjóðamarkaðinn enda liggja tæki-
færin þar. Umheimurinn er mót-
tækilegur fyrir íslenskri myndlist, í
útlöndum er spurt hvort íslensk
myndlist sé leyndarmál. Eftirspurn-
in er áþreifanleg en framboðið hefur
engan farveg.
Upplýsingamiðstöð myndlistar
hefur starfað frá árinu 1995 en
markmiðið með stofnun hennar var
m.a. að kynna íslenska myndlist er-
lendis. Vegna þess hve stofnunin
hefur haft úr litlu fé að spila hefur
ekki verið hægt að sinna kynning-
arstarfinu, starfsemin hefur ein-
skorðast við skráningu upplýsinga
og upplýsingaveitu til myndlistar-
manna. Í gagnagrunninn hafa verið
skráðar miklar upplýsingar um ís-
lenska myndlist en sambærilegt
gagnasafn fyrirfinnst ekki annars
staðar á Norðurlöndunum.
Upplýsingamiðstöðin er sam-
starfsverkefni menntamálaráðu-
neytisins, Sambands íslenskra
myndlistarmanna og Myndstefs –
myndhöfundasjóðs Íslands. Miðstöð-
in hefur verið rekin fyrir opinbert fé
en samningur um reksturinn rann út
um síðustu áramót. Ráðuneytið
framlengdi hann fram á mitt ár með
fyrirheitum um að hlutverk mið-
stöðvarinnar yrði endurskoðað en
mér vitanlega hefur sú endurskoðun
ekki farið fram af hálfu ráðuneytis-
ins. Verkefnisstjórn Upplýsingamið-
stöðvar myndlistar hefur unnið til-
lögur að framtíðarskipulagi
stofnunarinnar þar sem gert er ráð
fyrir að verkefnum fjölgi, aðaláhersl-
an verði á kynningar- og markaðs-
mál, gagnagrunnurinn verði það
tæki sem stofnunin hafi til grund-
vallar starfi sínu. Með því að tengja
gagnagrunninn og kynningarstarfið
saman nýtast verðmæti sem þegar
hafa verið sköpuð.
Menntamálaráðuneytið hefur til-
lögurnar til skoðunar en beiðni um
viðræður hefur enn ekki verið svar-
að. Ráðuneytið ku gera ráð fyrir
fjárveitingu til kynningar á íslenskri
myndlist á fjárlögum næsta árs en
ekkert slíkt verkefni hefur verið
undirbúið í samráði við hagsmuna-
félag myndlistarmanna. Óðum stytt-
ist í að fjárveitingin klárist og þá er
það sjálfgert að Upplýsingamiðstöð
myndlistar verður lögð niður. Um
tvær milljónir þarf til að reka mið-
stöðina út árið en óvíst mun vera
hvort hægt sé að finna þá peninga.
Það er harla nöturleg staðreynd í
ljósi þess að ríkisstjórn Íslands hef-
ur nýverið samþykkt 45 milljóna
framlag til markaðssetningar á ís-
lenska hestinum erlendis. Með fullri
virðingu fyrir húsdýrum þykja mér
það einkennileg skilaboð til íslenskra
myndlistarmanna. Er ekki talað um
að leggja rækt við frumsköpunina,
virkja kraftinn sem býr með þjóð-
inni, nýta mannauðinn?
Kynningarmál myndlistarmanna
eru mikið hagsmunamál fyrir ís-
lenska myndlistarmenn en þau eru
ekki síður mikilvæg fyrir þjóðina í
heild. Íslenskir myndlistarmenn
standa erlendum kollegum sínu ekk-
ert að baki. Þeir eiga fullt erindi við
umheiminn og þeir eiga sama rétt til
þjónustu og aðrir íslenskir lista-
menn, fræðimenn, vísindamenn, við-
skiptamenn o.s.frv. Hér er um mikið
réttlætismál að ræða en það er orðið
aðkallandi að bæta samkeppnisstöðu
íslenskra myndlistarmanna. Ég
skora á stjórnvöld að ganga í málið
og létta þessari skömm af menning-
arþjóðinni Íslendingum.
Íslensk myndlist – best
geymda leyndarmálið
Eftir Áslaugu
Thorlacius
„Um tvær
milljónir þarf
til að reka
miðstöðina
út árið en
óvíst mun vera hvort
hægt sé að finna þá
peninga.“
Höfundur er myndlistarmaður og
formaður Sambands íslenskra
myndlistarmanna.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni