Morgunblaðið - 17.04.2003, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 2003 C 21
inguna. Hann fékk 24 krónur á tímann
og vann líka um helgar og helgidaga
nema föstudaginn langa og jóladag.
Við áttum að borga 5.000 krónur á
mánuði en vinnan gekk upp í og þannig
tókst honum á þremur árum að vinna
fyrir lítilli stúdíóíbúð í þessari blokk,“
segir Fjóla.
Mig brestur orð, – þvílík vinna sem
ungt fátækt fólk þessara tíma varð að
leggja á sig til að eignast þak yfir höf-
uðið.
„Við ákváðum að flytja ekki í íbúð-
ina, við tókum þvert á móti húsgögnin
okkar úr herberginu og settum í nýju
íbúðina og leigðum hana í nokkurn
tíma með húsgögnum því leigan var
hærri fyrir bragðið, “ heldur hún
áfram.
„En nokkru seinna keyptum við
íbúð í Bollagötu 14. Ég hafði farið á
stúfana að leita að stærri íbúð sem við
réðum við að kaupa ef við seldum hina.
Ég lenti hjá Baldvini Jónssyni fast-
eignasala í Kirkjuhvoli. Hann var ekki
með neitt sem hentaði þá stundina.
„En ég fæ líklega íbúð við Bollagötu
í haust,“ sagði Baldvin.
Þetta hljómaði spennandi. Ég vildi
vera nálægt tengdaforeldrum mínum í
Þverholti. Ég fór fram á að fá að skoða
íbúðina en hann taldi það ekki tíma-
bært því hún átti sem sagt ekki að fara
í sölu fyrr en um haustið en þetta var í
mars. Ég fór þá til húsráðenda og fékk
að skoða íbúðina. Elskuleg kona tók á
móti mér og ég sá í sjónhendingu
hvernig ég gæti gert þessa íbúð eins og
ég vildi með nokkrum breytingum.
Eftir það fór ég aftur til Baldvins og
sagðist vilja fá þessa íbúð.
Við seldum íbúðina í Austurbrún,
hún fór eins og skot, og keyptum hina á
675 þúsund krónur sem var gott verð.
Nú vorum við komin með 120 fer-
metra hæð með tvennum svölum og
samliggjandi stofum sem við settum
hurðir með slípuðu gleri á milli, ekki
sandblásnu gleri eins og þá var í tísku.
Við endurbættum íbúðin alla og höfð-
um hálfan garðinn. Þetta var yndisleg
tilvera og árið var 1964. Við fórum
beint í þetta úr herberginu hjá tengda-
foreldrunum. Þegar við fluttum var
allt tilbúið nema eldhúsinnréttingin, og
við áttum fyrir henni. En þá bauðst
okkur að fara í siglingu. Eftir nokkra
sálarbaráttu ákváðum við að fara í
fimm vikna siglingu og létum innrétt-
inguna bíða – og það var þess virði.
Svo hress vorum við eftir siglinguna
að við seldum íbúðina nýju og keyptum
aðra stærri á Bollagötu 3. Hún var
fimm herbergi og með bílskúr. Þannig
klifruðum við upp eftir „húsnæðisstig-
anum“.
Í seinni íbúðinni hafði eldri sonurinn
sérherbergi, dæturnar tvær voru sam-
an í herbergi en yngsta barnið, sonur,
var inni hjá okkur. Ekki létum við hér
staðar numið.
Nokkru síðar sóttum við um ofaná-
byggingarrétt en fengum synjun sem
okkur þótti ósanngjarnt þar sem víða
var búið að byggja ofan á hús í Norð-
urmýrinni. Þá sóttum við um lóð og
fengum úthlutað í Seljugerði, sem þá
var raunar mjög eftirsóttur staður.
Við byggðum þar hús 1973. Við vor-
um mjög praktísk í öllum þeim fram-
kvæmdum, fengum t.d. staðlaða teikn-
ingu sem við breyttum lítilsháttar
meðan aðrir létu teikna fyrir sig fyrir
mikið fé. Og svo unnum við eins og við
gátum við bygginguna sjálf. Ég minn-
ist þess t.d. að eitt sinn þurfti Ólafur að
fara á fund erlendis, hann fór kvöldið
áður og reif allt mótatimbrið utan af
hæðinni, – vikuna sem hann var úti var
ég öll kvöld og helgar að naglhreinsa
timbrið og stafla því upp eftir stærð-
um. Þetta var í september, á fertugs-
afmælinu mínu.
Um þetta leyti var ég fyrir nokkru
byrjuð að vinna í lögfræðideild Bún-
aðarbankans, ég hóf þar störf 17. maí
1971 og þaðan á ég mjög góðar minn-
ingar og eignaðist marga vini þau 17 ár
sem ég vann þar.
Áður en ég fór að vinna úti hafði ég
sótt hin og þessi námskeið og endaði
með Dale Carnegie-námskeiði sem
uppörvaði mig mikið þótt ýmsir gerðu
góðlátlegt grín að því.
Það þótti nokkur fásinna að hætta í
bankanum, vera komin á deildarstjóra-
laun og komin yfir miðjan aldur. Mér
finnst það umhugsunarvert hve fáar
konur komast til æðri metorða í banka-
kerfinu, því innan þess starfa margar
mjög vel hæfar konur. Ég er þó þeirr-
ar skoðunar að konur eigi hvorki að
njóta þess eða gjalda að þær séu kon-
ur.
Antikverslun verður að veruleika
Þegar þarna var komið sögu kom
„antíkin“ að marki inn í líf mitt.
Þórunn Magnea Magnúsdóttir leik-
kona var vinkona mín, en Magnea
Bergmann móðir hennar bjó í Dan-
mörku. Við Þórunn höfðum stundum
rætt um að hefja innflutning á antik-
munum en skorti fjármagn.
Það var svo þjóðhátíðarárið 1974 að
innflutningurinn hófst í kjölfar fjáröfl-
unar sem átti sér stað þjóðhátíðardag-
inn. Við Þórunn fengum leyfi til að hafa
tjald í Lækjargötu og selja brauð, sam-
lokur og aðra hressingu. Við seldum
svo mikið að við urðum að láta sækja
samlokur sem við áttum í frysti um
nóttina – salan hélt áfram fram undir
morgun. Við fengum 120 þúsund í aðra
hönd og þar var komið „startkapítalið“
fyrir hina nýju búð sem okkur hafði
dreymt um að koma á fót. Við fengum
einnig lán í banka og áttum þar með
fyrir heilum gámi af antikmunum.
Mest höfðum við keypt að borðum og
stólum en einnig ótal margt annað
góðra gripa.
Salan gekk ágætlega en m.a. vegna
þess að ég var í fullu starfi með stórt
heimili og önnum kafin við að ljúka
ásamt manninum mínum við byggingu
hússins í Seljugerði þá dró ég mig þó
fljótlega út úr þessum rekstri í bili.
Draumurinn um að stofna antikbúð
hafði ræst en móðir Þórunnar kom í
minn stað við reksturinn. Eftir þetta
blundaði hins vegar alltaf í mér að láta
til skarar skríða síðar þegar aðstæður
leyfðu.
Ég fór í margar ferðir með Ólafi
Steinari þegar hann þurfti að fara á
fundi starfs síns vegna til útlanda. Oft
vorum við í Kaupmannahöfn. Ég hafði
þá lítið annað að gera en skoða mig um
og þá urðu heimsóknir í antikverslan-
irnar mjög oft fyrir valinu.
Keypt húsnæði undir antikverslun
Árið 1986 gerðist það að við hjónin
keyptum jarðhæðina í Þverholti 7 þar
sem tengdaforeldrar mínir höfðu átt
efstu hæðina og við lengi búið. Mágur
minn, fatlaður, bjó nú í þeirri íbúð,
hann var eina systkini mannsins míns.
Markmið okkar með kaupunum var að
koma þarna á fót antikverslun. Til þess
breyttum við gluggunum. En áður en
verslunin komst á fót 1987 kom annað
mál á dagskrá. Steinunn dóttir okkar
hafði verið í Póllandi með bekknum
sínum í Leiklistarskólanum. Einn dag-
inn var hringt í hana og henni sagt að
hér á Íslandi væru fimm ungmenni frá
Póllandi hrakin og blaut í tjaldi í Laug-
ardal en stolið hafði verið frá þeim
pössum og fjármunum. Við mæðgurn-
ar sóttum þetta fólk og hýstum það í
hinni nýkeyptu íbúð. Ég útvegaði því
vinnu við skúringar og endaði með að
gerast bílstjóri og aðstoðarmaður þess
á ýmsan hátt meðan það var undir
mínum verndarvæng. Nokkru síðar
fór fólkið í fiskvinnu og síðar til Pól-
lands, þá var loks lag að opna búðina.
Í tilefni af því fór ég til Danmerkur
til að kaupa inn.
Ég hafði í tengslum við auglýsingu
um gömul borðstofuhúsgögn kynnst
manni sem verslaði með antikmuni á
Sjálandi. Húsgögnin keyptum við ekki
en viðskipti fyrir búðina átti ég við
hann árum saman, einnig verslaði ég
mikið við konu í Kaupmannahöfn sem
ég hafði kynnst á ferðum okkar Ólafs
Steinars þangað á árunum milli 1970
og 1980.
Við hjónin höfðu fundið forkunnar
fallegan eikarskáp og endirinn varð sá
að við borguðum 300 krónur inn á hann
í antikverslun sem var beint á móti
Stúdentakjallaranum í Kaupmanna-
höfn. Þar með kynntist ég frú Din.
Hún vildi endilega selja okkur Ólafi
þennan skáp og kvað ekkert gera til
þótt við værum frá Íslandi og kæmum
ekki endilega fljótlega til Danmerkur.
„Þið eruð heiðarlegt fólk, ég sé það,
ég sendi ykkur þá bara skápinn.“ Og
það gerði hún.
Annars var ekki heiglum hent þá að
fá leyfi til innflutnings á gömlum hús-
gögnum, maður þurfti að gera grein
fyrir hvernig maður hefði eignast
gjaldeyrinn, ég fór vel með og við átt-
um oft afgang af ferðapeningunum
okkar. Leyfi til gjaldeyrisyfirfærslu
var líka mjög erfitt að fá.
Við greiddum upp skápinn á einu ári
og í framhaldi af kynnum okkar við frú
Din þá bauðst hún til að hjálpa mér og
veita mér ráðleggingar, ef ég setti upp
antikverslun, hún fann hvað ég hafði
mikinn áhuga á þessu fagi. Ég sló til og
hóf verslunarreksturinn 1988, þegar
ég var hætt í bankanum.
Þá byrjaði nú ballið!
Þá byrjaði nú ballið! Ég var 54 ára
gömul og orðin antikkaupmaður í
Þverholti. Við áttum húsnæðið nær
skuldlaust og við áttum fyrir því sem
kom í fyrsta gámnum frá frú Din, – við
byrjuðum sem sagt á réttum enda.
Ég var líka útsjónarsöm, þótt ég
segi sjálf frá. Ég keypti koparinn kol-
svartan og hafði hann í kassa við sjón-
varpið og vann við það á kvöldin og um
helgar að fægja hann. Bóndi minn lag-
aði allar læsingar, lamir og fleira, hann
var svo natinn og bóngóður. Þetta
gekk allt mjög vel þótt mikil vinna
væri.
Það þarf meira og minna að gera við
þessi gömlu húsgögn sem ég kaupi að
utan. Ég hef verið í góðu sambandi við
afburða flinkan fagmann vegna þessa,
það þarf að smíða, líma, bólstra, klæða
og þannig mætti telja. Þetta er því
mjög snúningasamt en eftir því
skemmtilegt og áhugi fólks á antik-
munum hefur farið vaxandi, það er eitt
sem víst er.
Með höggbor að vopni
Ólafur Steinar erfði hlut í tveimur
gömlum risíbúðum og fyrr en varði
vorum við komin á kaf í framkvæmdir
þar. Enginn samerfingja vildi kaupa
þetta svo við keyptum íbúðirnar sam-
kvæmt mati, brutum niður og breytt-
um þeim og gerðum þarna tvær góðar
íbúðir sem síðar voru seldar.
Mig minnir að í þessum fram-
kvæmdum hafi Ólafur haft samband
við múrara til þess að fá hann til að
pússa upp í op sem átti að stækka milli
stofa.
Morgunblaðið/RAX
Yngsti sonur Ólafs Steinars Valdemarssonar og Fjólu Magnúsdóttur skírður.
Skírnarbarnið situr í fangi móður sinnar en hin börnin eru Steinunn leikkona,
Magnús hagfræðingur og Kristín félagsfræðingur.
Vinkonurnar Fjóla og María á götu í Osló 1953. Úlpurnar voru mikið í tísku á þeim
tíma. Helgi faðir Maríu gaf Fjólu eins úlpu og dóttur sinni, henni til mikillar gleði.
Ólafur Steinar og Fjóla á trúlofunardaginn 17. maí 1953 í Osló.