Morgunblaðið - 24.04.2003, Blaðsíða 41

ÞAÐ veldur hver á heldur. Upp-
bygging íslensks atvinnulífs og
skynsamleg efnahagsstjórnun
hefur fært þjóðarbúi okkar
auknar tekjur. Þess vegna hafa
kjör fólks batnað, ekki síst
þeirra sem lakast hafa staðið. Af
sömu ástæðum hafa framlög
hins opinbera til ýmissa velferð-
armála aukist, jafnframt því að
skattar hafa verið lækkaðir og
lífskjörin þannig orðið betri.
Þetta er ekki tilviljun heldur
afrakstur efnahagslegrar
stefnumótunar sem ríkisstjórnin
hefur haft forystu um en hefur
gengið þvert á vilja stjórnarand-
stöðuflokkanna.
Búið hefur verið í haginn fyrir
framtíðina. Því liggur fyrir að
hagvöxtur mun aukast hér á
landi. Atvinnustefnan hefur get-
ið af sér nýjar og öflugar at-
vinnugreinar sem eru að færa
okkur aukin verðmæti til þess
að nýta okkur öllum til hags-
bóta. Sú mikla fjárfesting sem
er að verða hér á stóriðjusviðinu
jafnt á Grundartanga sem á
Austfjörðum mun færa
stóaukna björg í okkar bú.
Um 20 milljarðar af 35
til almennings
Á vegum fjármálaráðuneyt-
isins hefur verið reiknað út að
þessi efnahagslegi búhnykkur
muni þýða 35 milljarða króna
varanlegan tekjuauka á ári
hverju fyrir ríkissjóð. Þetta er
gríðarleg aukning og óhjá-
kvæmilegt að menn spyrji
hvernig eigi að skipta þessum
tekjuauka.
Stefna okkar sjálfstæð-
ismanna er skýr. Við viljum
færa til skattborgaranna um 20
milljarða króna af þessum 35
milljörðum sem ríkissjóður
fengi ella í sinn hlut vegna auk-
inna efnahagsumsvifa. Það er
þetta sem formaður Vinstri
grænna kallar skattafyllirí. Það
að almenningur í landinu fái til
eigin ráðstöfunar um 20 millj-
arða króna af 35 milljarða bú-
hnykk hins opinbera. Í augum
flestra annarra hygg ég að það
teljist varla ósanngjarnt að
skattborgararnir fái með bein-
um hætti notið einhvers hluta af
þessum efnahagslega ávinningi
sem hlýst af atvinnu- og efna-
hagsstefnu ríkisstjórnarinnar.
Eftir sem áður fær rík-
issjóður auknar tekjur sem
hægt er að nota til þess að
standa undir betra velferð-
arkerfi, betra menntakerfi og
fjárfestingum, svo sem eins og á
samgöngusviðinu.
Það er vegna þess að stoðir
atvinnulífsins eru að verða öfl-
ugri og fleiri sem við getum
haldið áfram að lækka skatta.
Af þeim ástæðum er okkur
kleift að færa niður skattapró-
sentuna um 4 prósentustig sem
meðal annars kemur ungu fólki
sérstaklega til góða, lækka um
helming virðisaukaskatt af mat-
vörum, bókum, húshitunar-
kostnaði og öðru þvíumlíku, sem
hlutfallslega gagnast best þeim
tekjulægstu. Lækka eigna-
skatta, sem einkanlega kemur
öldruðum vel, lækka erfða-
fjárskattinn, og draga þannig úr
tvísköttunaráhrifum skattkerfis
okkar.
Raunhæft og sanngjarnt
Þetta eru raunhæfar skatta-
tillögur, vegna þess að þær
byggjast á vaxandi efnahags-
umsvifum, sem grunnur hefur
verið lagður að með skyn-
samlegri uppbyggingarstefnu í
atvinnumálum. Og þetta eru
sanngjarnar tillögur vegna þess
að þær fela í sér að almenningur
njóti aukinna efnahagsumsvifa
með beinum hætti í meiri kaup-
mætti og rýmri fjárhag.
Of í lagt fyrir almenning?
Eftir Einar K.
Guðfinnsson
„Við viljum færa til skattborg-
aranna um 20 milljarða króna af
þessum 35 milljörðum sem ríkis-
sjóður fengi ella í sinn hlut vegna
aukinna efnahagsumsvifa.“
Höfundur er formaður efnahags- og
viðskiptanefndar Alþingis.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. APRÍL 2003 41
Framhaldsskólar fái nýtt og víðtækara hlut-
verk undir samheitinu Nýi framhaldsskólinn
þar sem sérstakt átak er gert til að efla iðn-,
ist- og tæknimenntun með áherslur á styttri
námsbrautir.
Framhaldsskólum verði gert kleift að út-
krifa nemendur ári fyrr en nú er gert.
Stórfellt átak verði gert til að sporna gegn
miklu brottfalli nemenda á framhalds-
kólastigi og sérstök áhersla lögð á fjarnám,
endurmenntun og nýtt tækifæri fyrir þá sem
hafa horfið frá námi á lífsleiðinni
Rannsóknartengt framhaldsnám á há-
kólastigi verði eflt og framfærslugrunnur
LÍN verði hækkaður, endurgreiðslubyrði
lækkuð og ábyrgðarmannakvöðinni aflétt.
Efling verknáms
Iðn- og tæknimenntun á í djúpstæðum vanda
sem lýsir sér m.a. í því að aðsókn að náminu hef-
ur minnkað, verknámið að hluta færst af lands-
byggðinni og framboð á verkmenntun minnkað
í fjölbrautaskólum landsins. Í kjölfarið hafa hin-
ar hefðbundnu iðngreinar verið að gefa eftir og
má nefna sem dæmi að sveinsprófum hefur
fækkað um 14% liðnum árum. Þessi fjárhags-
vandi verknámsins á rætur sínar í reiknilíkani
sem notað er til dreifingar á fjármagni til fram-
haldsskólanna. Líkanið skilar verknámi ekki því
sem eðlilegt er til að hægt sé að halda því úti
með sómasamlegum hætti. Því leggur Samfylk-
ingin mikla áherslu á að vinna upp vanræksluna
í garð verknámsins með sérstöku átaki enda
skortur á iðnmenntuðu fólki farinn að þvælast
fyrir iðnaðinum og útrás hans.
n og mannauði
kefnanna er að grípa
við sóuninni á mann-
elast í miklu brottfalli
u.“
Höfundur skipar 3. sæti á lista Samfylkingarinnar
í Suðurkjördæmi.
borgarstjóra. Nýjasta dæmið er, að ég spurði
nnar Eydal, skrifstofustjóra borgarstjórnar, í
vubréfi, hvernig háttað væri framlagningu
reiknings Reykjavíkurborgar. Afrit af tölvu-
rinu var sent til borgarstjóra.
Ég spurði um þetta, þar sem bæði vegna fjár-
gsáætlunar fyrir árið 2003 og vegna þriggja
áætlunar um fjárhag Reykjavíkur hef ég
ið að rita félagsmálaráðuneytinu bréf til að fá
vissu um, að óvenjuleg aðferð við framlagn-
u og brot á tímafrestum í sveitarstjórnarlög-
um leiddi ekki til ólögmætis við afgreiðslu
tlananna. Afrit af svörum við fyrirspurnum
mínum sendi ráðuneytið til borgarstjóra.
Sjálfstæðismenn í borgarstjórn fá ekki send
afrit af bréfaskiptum embættismanna Reykja-
víkurborgar til borgarstjóra. Sjálfstæðismenn fá
ekki heldur send afrit af bréfum ráðuneyta til
borgarstjóra. Telur Ingibjörg Sólrún, að senda
eigi stjórnarandstöðunni í borgarstjórn Reykja-
víkur slík gögn? Meiri rök eru raunar fyrir því,
að það sé gert, en að embættismenn ríkisins
sendi stjórnarandstöðu á alþingi gögn, sem
ganga á milli þeirra og ráðherra. Reykjavík-
urborg er stjórnað af fjölskipuðu stjórnvaldi
meirihluta og minnihluta. Embættismenn starfa
fyrir þetta stjórnvald. Embættismenn ríkisins
starfa fyrir ríkisstjórnina. Þeim er hins vegar
skylt að veita þriðja aðila upplýsingar á grund-
velli upplýsingalaga.
Reynsla mín segir, að Ingibjörgu Sólrúnu hafi
ekki verið sérstaklega í mun að miðla upplýs-
ingum til sjálfstæðismanna í borgarstjórn
Reykjavíkur. Hún gerði meira að segja tilraun
til að beita boðvaldi sínu sem borgarstjóri til að
hindra að sjálfstæðismenn gætu leitað upplýs-
inga hjá borgarlögmanni, embættismanni
Reykjavíkurborgar.
gja tilraun til
sem borgar-
álfstæðis-
ýsinga hjá
Höfundur er borgarfulltrúi og í 2. sæti á lista Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík norður.
refið væri að aðeins yrði borgað með einu
rni í senn árið 2004, en síðan yrðu gjöld
d niður hjá elstu börnunum og áfram stig
stigi.
Hlutur sveitarfélaga í þessu átaki væri um
0 milljónir en þann hlut viljum við bæta
m úr ríkissjóði með því að breikka tekju-
fna sveitarfélaganna og með því að ríkið
i til sín greiðslu húsaleigubóta upp á 850–
0 milljónir króna.
Vinstrihreyfingin – grænt framboð leggur
að áherslu að koma í veg fyrir að efna-
gur foreldra ráði því hvort börn gangi í
leikskóla eða ekki. Þessi breyting myndi
létta greiðslubyrði foreldra um 200 til 300
þúsund krónur á ári, allt eftir því hvort um
er að ræða gifta foreldra, námsfólk eða ör-
yrkja. Og ekki þarf að skoða málið lengi til
að sjá hvað niðurfelling leikskólagjalda
myndi þýða fyrir einstæða foreldra. Ókeypis
leikskóli jafnar líka aðstöðu barna.
Færri átta sig eflaust á því að ókeypis leik-
skólavist er annað og meira en kjarabót. Með
því að greiða aðgang barna að leikskólanámi
er verið að stuðla að jafnrétti til náms. Leik-
skóli er fyrsta skólastigið í íslensku skóla-
kerfi, þar sem megináherslan er lögð á
menntun í gegnum leik og börnin þannig
undirbúin fyrir lífið sjálft. Hann er í eðli sínu
menntastofnun.
Tillaga Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs um niðurfellingu leikskólagjalda er
ekki gylliboð eða kosningavíxill. Hún er
raunsæ og tekur mið af langtímasjón-
armiðum um jöfnun aðstöðu og uppbyggingu
menntakerfis í landinu. Henni má koma í
framkvæmd ef flokkurinn fær til þess fylgi í
þingkosningum. Kjósendur eiga valið.
öfum við ekki lofað
um sem kalla á niður-
. Við teljum þvert á
rkerfi sé mesta kjara-
staklinga.“
Höfundur skipar 1. sæti á lista VG
í Suðurkjördæmi.
ÁBERANDI er að stjórn-
málaflokkarnir gefa fyrirheit um
lækkun skatta á næsta kjör-
tímabili. Ástæðan er að tekist
hafa samningar um byggingu ál-
vera í Hvalfirði og á Reyðarfirði.
Framkvæmdir við byggingu ál-
veranna og nauðsynlegar virkj-
anir leiða af sér mikinn hagvöxt
á meðan á þeim stendur og að
þeim loknum auka fram-
leiðsluvörur álveranna tekjur
þjóðarbúsins. Hvort tveggja eyk-
ur tekjur ríkissjóðs og það eru
þessar viðbótartekjur sem
stjórnmálaflokkarnir vilja láta
ganga til almennings með lækk-
un skatta. Ef ekki væri búið að
tryggja uppbygginguna í stóriðj-
unni snerist kosningabaráttan
ekki um bættan hag almennings
með tryggri vinnu og lækkun
skatta heldur líklega um að við-
halda atvinnustigi og lífskjörum.
Aðalatriðið er að sókn í atvinnu-
málum gefur færi á að bæta lífs-
kjör almennings, þess vegna
snýst kosningabaráttan um það.
Stöðugleiki í
efnahagsmálum
Mikilvægast er að viðhalda
stöðugleika í efnahagsmálum. Ef
það bregst fer verðbólgan á
kreik og allir tapa og þá sér-
staklega launafólk. Kjarabætur
sem leiða af sér óstöðugleika og
verðbólgu verða engar kjarabæt-
ur. Þess vegna er númer eitt að
viðhalda stöðugleika og lítilli
verðbólgu. Almennri skatta-
lækkun verður því aðeins hrint í
framkvæmd að stöðugleikinn
raskist ekki. Það má enginn
velkjast í vafa um það. Tímasetn-
ing og áfangar á almennri lækk-
un skatta verða ákvarðir þannig
að stöðugleikinn haldist. Þess
vegna er mjög mikilvægt að hafa
samráð við aðila vinnumarkaðar-
ins eins og Framsóknarflokk-
urinn hefur ályktað um.
Í samræmi við grundvöll
Framsóknarflokksins sem fé-
lagshyggjuflokks er lögð áhersla
á að dreifa kjarabótunum þannig
að efnaminni fái meira en hinir.
Það gerist með hækkun persónu-
afsláttar. Lækkun skattprósentu
dreifist hlutfallslega jafnt yfir
tekjuhópa en hátekjumenn fá
fleiri krónur í lækkun skattsins
en lágtekjumenn. Með því að
spila saman hækkun persónu-
afsláttar og lækkun skattpró-
sentu næst það markmið að bæta
kjör lágtekjuhópa meira en ann-
ars væri. Þannig er stefnt að því
að samræmi verði milli skatt-
leysismarka og bóta almanna-
trygginga þannig að bætur al-
mannatrygginga verði
skattfrjálsar. Þeir sem einungis
eru á bótum almannatrygginga
og hafa verið að greiða skatt
munu verða skattfrjálsir skv.
samþykkt síðasta flokksþings
Framsóknarflokksins, ef hún
nær fram að ganga. Aðrar sam-
þykktir sem lýsa sömu fé-
lagslegum áherslum eru: að at-
vinnuleysisbætur verði
hækkaðar strax og stefnt að því
að þær verði ekki lægri en
lægstu launataxtar, að skerðing-
armörkum atvinnutekna öryrkja
verði breytt til að auka sjálfs-
bjargargetu einstaklinganna
með vinnuhvetjandi kerfi, að tví-
sköttun lífeyrisgreiðslna verði
hætt og að lífeyrisréttur fé-
lagsmanna innan ASÍ í störfum
hjá hinu opinbera verði jafnaður
réttindum BSRB svo nokkur
dæmi séu nefnd. Loks vil ég
nefnda samkomulag heilbrigð-
isráðherra við Öryrkjabandalag-
ið sem hækkar grunnlífeyri
þeirra sem fara ungir á ör-
orkubætur og getur tvöfaldað
grunnlífeyrinn hjá þeim sem
mest hækka. Það samkomulag
þarf að lögfesta á Alþingi og við
munum beita okkur fyrir því.
Fjölskylduáherslur
Ekki er ætlunin í skattastefnu
Framsóknarflokksins að setja
allan ávinning ríkissjóðs út í
formi lækkunar á sköttum, held-
ur verður varið verulegu fé til að
styrkja stöðu fjölskyldufólks. Til
þess að lágmarka kostnað fjöl-
skyldunnar við húsnæði verður
Íbúðalánasjóður starfræktur
áfram og lánuð 90% til almennra
íbúðakaupa eða byggingar hóf-
legs húsnæðis. Aukið verður
verulega við það fé sem varið er
til barnabóta eða um a.m.k. 50%.
Leikskólagjöld verði frádrátt-
arbær frá skattstofni foreldra og
í samvinnu við sveitarfélögin
verði komið á skólaskyldu síð-
asta ár leikskólans og jafnframt
verði þá leikskólagjaldið afnumið
fyrir það ár. Ríkissjóður mun þá
taka að sér þennan kostnað. Þá
verði foreldrum gert kleift að
nýta sér ónýttan persónuafslátt
barna 16–18 ára. Það mun kosta
verulegt fé að hrinda þessum
áherslum í framkvæmd, en þær
eru tekjujafnandi í eðli sínu og
nýtast lágtekjufjölskyldum betur
en öðrum. Niðurstaðan er þessi:
stöðugleiki, jöfnuður, fjölskylda.
Stöðugleiki, jöfnuður,
fjölskylda
Eftir Kristin H.
Gunnarsson
„Aðalatriðið er að sókn í atvinnu-
málum gefur færi á að bæta lífs-
kjör almennings, þess vegna
snýst kosningabaráttan um það.“
Höfundur er formaður þingflokks
Framsóknarflokksins.
jóni sem nemur 8–10 milljörðum árlega,
auk óbætanlegs harmleiks, en áætlað er að
öll umferðaróhöpp og slys vegna þeirra kosti
þjóðfélagið allt að 20.000 milljónir árlega eða
kr. 54.945.521 dag hvern, alla daga ársins.
Tölur sýna að langflest banaslys eiga sér
tað úti á þjóðvegum landsins. Það er því
augljóst að það er fyrst og fremst þar sem
auka þarf fjárveitingu til umferðareftirlits.
Kalt fjárhagslagt mat á háum kostnaði
vegna umferðarslysa segir einfaldlega að
allar forvarnir sem skila árangri séu gulls
ígildi. Forvarnir sem fækka alvarlegum slys-
um um 10% spara þjóðfélaginu heilan millj-
arð árlega. Markmið höfunda skýrslu „Um-
ferðaröryggisáætlunar fyrir 2002–2012“ var
að fækka banaslysum og öðrum alvarlegum
slysum um 40% fyrir árslok 2012.
Við í Frjálslynda flokknum erum tilbúin
að leggja þeim stofnunum og fyrirtækjum
lið, sem hafa unnið ötullega að þessum
markmiðum, s.s. Vegagerðinni, Umferð-
arstofu, Slysavarnafélaginu Landsbjörgu,
tyggingafélögum og lögreglunni. Fyrr-
nefndir aðilar hafa lagt fram margvíslegar
tillögur að úrbótum og forvörnum í umferð-
armálum. Nú er það stjórnmálamanna að
grípa þær á lofti og hrinda þeim í fram-
kvæmd. Það er einfaldlega skynsamlegt,
margborgar sig og snertir svo sannarlega
þjóðarhagsmuni.
á háum kostnaði vegna
faldlega að allar for-
séu gulls ígildi. For-
egum slysum um 10%
an milljarð árlega.“
Höfundur er líf fræðingur í öðru sæti Frjálslynda
flokksins í Norðvesturkjördæmi.