Morgunblaðið - 16.05.2003, Side 23
LANDIÐ
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. MAÍ 2003 23
FREYSTEINN Jónsson bóndi í Vagnbrekku
er tíræður á morgun, 17. maí. Hann fæddist á
Arnarvatni en var reiddur í fangi móður sinnar
hálfs mánaðar gamall út í Hofsstaði þar sem
fjölskyldan átti heimili næstu fjögur árin. Það-
an var flutt í Gautlönd til þriggja ára, en næst
í Bjarnastaði þar sem fjölskyldan bjó í tvö ár,
1913 er loks flutt í Geirastaði. Þvílíkur flutn-
ingur fólks af einni jörð á aðra var algengur á
þessum árum. Nánar má lesa um þetta í
„Djúpar rætur“ frásögn Helgu Stefánsdóttur
frá Geirastöðum.
Freysteinn var heilsulítill sem drengur og
fram á fullorðinsár. Um tvítugt var hann þrjú
ár vinnumaður hjá séra Hermanni Hjartarsyni
á Skútustöðum. Árið 1930 gerði hann sér ferð
til Reykjavíkur að leita sér lækninga. Í þeirri
ferð kom hann á Þingvöll og fór einnig austur í
Odda á Rangárvöllum.
Hóf búskap á Vagnbrekku 1939
Í Vagnbrekku fluttist hann 1939 er hann hóf
búskap með eiginkonu sinni Helgu Hjálmars-
dóttur, f. 5.10. 1915. Þá bjó tengdafólk hans
þar á leigulóð en Freysteinn náði að kaupa
spildu úr landi Geirastaða með góðra manna
hjálp. Þar með var Vagnbrekka orðin bújörð,
landminnsta jörðin í Mývatnssveit. Þar bjuggu
þó um miðja síðustu öld tvær fjölskyldur og
voru 11 manns í heimili. Sambýlisfólkið fram
til 1982 var Arinbjörn Hjálmarsson, Halldóra
Þórarinsdóttir og börn þeirra.
Helga Hjálmarsdóttir lést á sl. vetri. Þeim
hjónum varð fjögurra barna auðið en barna-
börn og barnabarnabörn eru 29.
Freysteinn er vel ern og hefur fótaferð.
Gengur út á bæjarhólinn þaðan sem einhver
fegurst sýn er yfir Mývatnssveit. Hann er hár
maður og beinvaxinn, var fullar 3 álnir. Hefur
frá mörgu að segja sem fróðlegt er og ótrúlegt
fyrir þá sem yngri eru. Hann var refaskytta í
mörg ár og veiddi fyrsta minkinn sem felldur
var í Mývatnssveit. Það var haustið 1946 út hjá
Sandvatni. Þangað fóru þeir Freysteinn og
sambýlingur hans Arinbjörn Hjálmarsson og
unnu dýrið eftir að Freysteinn hafði áður orðið
þess var. Eftir það var hann minkaveiðimaður
meira og minna, síðast með Guðmundi á Hofs-
stöðum frá 1969 til 1976. Fóru þeir þá meðal
annars árlega í Herðubreiðarlindir til veiða.
Einhver sumur ól hann yrðlinga og verkaði
skinn. Fékk afbragðs verð fyrsta árið en lenti í
verðhruni eftir það. Hann stundaði rjúpnaveið-
ar og eitt haust, sennilega 1926, veiddi hann
700 fugla. Hann hefur sagt frá því að venjulegt
var að sjá keldusvín á svæðinu við Sortulæk og
í Belgjarskógi en eftir að minkurinn kom þá
hvarf það fljótlega. Sást síðast í sveitinni 1969
svo vitað sé. Freysteinn hefir gaman af hestum
og átti góða reiðhesta.
Kann margar merkilegar veiðisögur
Veiðisögur hans eru merkileg heimild. Sil-
ungsveiði slík að skipti þúsundum sem einn
maður tók á dorg á vetri. Sem vinnumaður
Skútustaðaprests stundaði Freysteinn drátt-
arveiði með öðrum. Þannig var alvanalegt að
fengjust mörg hundruð silungar á dag. Á þessu
lifðu Mývetningar auk þess sem menn komu úr
öðrum sveitum og sóttu hestburði af silungi.
Eitt ár minnist hann þess að mjólkurinnlegg af
4 kúm þeirra í samlag gerði jafnt og seldur sil-
ungur frá Vagnbrekku það árið. Ekki velkist
Freysteinn í vafa um ástæðu þess að veiði er
nú aðeins svipur hjá því sem áður var.
Freysteinn hefur ætíð haft mikinn áhuga á
þjóðmálum. Á kjörstað í Skjólbrekku fór hann
um síðustu helgi. Hann var kaupfélagsfund-
armaður til fjölda ára og minnist þeirra með
mikilli ánægju.
Á afmælisdaginn verður hann með fjölskyldu
sinni heima í Vagnbrekku og tekur þar á móti
sveitungum og vinum frá kl. 15. Þangað munu
Mývetningar og aðrir leggja leið sína á laugar-
daginn og gleðjast með góðum dreng.
Freysteinn í Vagnbrekku
fagnar hundrað ára afmæli
Morgunblaðið/Birkir Fanndal
Freysteinn á Vagnbrekku er vel ern og hefur
fótaferð. Gengur út á bæjarhólinn þaðan sem er
einhver fegurst sýn yfir Mývatnssveit.
Mývatnssveit
GRÁSLEPPUVERTÍÐIN á
Vopnafirði er senn á enda og
eru trillukarlar farnir að
fækka netum í sjó. Um 35
bátar gera út frá Vopnafirði
og Bakkafirði og eru það held-
ur fleiri bátar en í fyrra.
Þeir trillukarlar sem frétta-
ritari hefur talað við segja að
þessi vertíð sé heldur rýrari
en í fyrra sem var að vísu
mjög góð.
Morgunblaðið/Jón Sigurðarson
Grásleppu-
karlar taka
upp netin
Vopnafjörður