Morgunblaðið - 26.06.2003, Page 12

ERLENT
12 FIMMTUDAGUR 26. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÍBÚAR bæjarins Majar al-Kabir í
Írak sögðu í gær að breska herliðið í
bænum hefði orðið fjórum óbreytt-
um borgurum að bana í fyrradag og
það hefði orðið til þess að reiðir bæj-
arbúar hefðu skotið sex breska her-
lögreglumenn til bana síðar um dag-
inn. Tony Blair, forsætisráðherra
Bretlands, sagði á breska þinginu að
ef til vill mætti rekja árásina á her-
lögreglumennina til vaxandi spennu
milli breska herliðsins og Íraka sem
eru tregir til að afvopnast.
Lögreglumaður í Majar al-Kabir
sagði að íbúar bæjarins hefðu verið
ævareiðir yfir drápi á fjórum bæjar-
búum sem tóku þátt í fjögurra
klukkustunda mótmælum í bænum í
fyrradag. Um 300 manns höfðu safn-
ast saman við skrifstofu bæjarstjór-
ans til að mótmæla vopnaleit breska
herliðsins í húsum bæjarins. „Leitin
vakti reiði fólksins vegna þess að
hermennirnir fóru inn í herbergi
kvenna,“ sagði einn bæjarbúanna.
„Fólkið taldi þá hafa rofið friðhelgi
einkalífsins.“
Annar bæjarbúi sagði að fólkið
hefði einnig reiðst vegna þess að her-
mennirnir hefðu notað hunda við
vopnaleitina í húsunum. „Við erum
múslímar og getum ekki sætt okkur
við að Bretar fari inn á heimili okkar
með hunda,“ sagði hann og bætti við
að samkvæmt íslam væru hundar
óhreinir.
Forseti bæjarstjórnar Majar al-
Kabir sagði í gær að breska herliðið
hefði fallist á að hætta vopnaleitinni í
húsum bæjarins.
Skotið á mótmælendur
Vopnaðir Írakar skutu tvo herlög-
reglumenn til bana þar sem mótmæl-
in fóru fram. Þeir réðust síðan inn í
nálæga lögreglustöð og urðu fjórum
herlögreglumönnum að bana eftir
tveggja klukkustunda skotbardaga,
að sögn íraska lögreglumannsins.
Einn sjónarvottanna sagði að
átökin hefðu hafist þegar hermenn
hefðu hleypt af byssum á mótmæl-
endur en bæjarbúunum bar ekki
saman um hvar Írakarnir féllu.
Nokkrir sögðu að breska herliðið
hefði skotið þá alla til bana við skrif-
stofu bæjarstjórans. Aðrir sögðu
hins vegar að tveir óvopnaðir Írakar
hefðu beðið bana á mótmælafundin-
um og tveir hefðu fallið í skotbar-
daga í lögreglustöðinni.
Íraski lögreglumaðurinn sagði að
mótmælendurnir hefðu farið heim til
sín til að sækja vopn eftir skotárás
bresku hermannanna. Þeir hefðu
síðan safnast saman við lögreglu-
stöðina og ráðist á herlögreglumenn-
ina. Einn þeirra hefði verið skotinn
til bana í inngangi stöðvarinnar og
hinir í herbergi þar sem þeir hefðu
verið króaðir af.
Íraski lögreglumaðurinn sagði að
yfir tuttugu íraskir lögreglumenn
hefðu verið í stöðinni en flúið út um
glugga eftir að skotbardaginn hófst.
Tveir þeirra hefðu særst. Lögreglu-
maðurinn sagði að félagar sínir
hefðu hvatt bresku herlögreglu-
mennina til að flýja en þeir hefðu
viljað vera um kyrrt í lögreglustöð-
inni.
Fjögur börn á meðal
hinna særðu
Talsmaður breska hersins, Adam
Marchant-Wincott höfuðsmaður,
kvaðst ekki geta staðfest frásagnir
írösku sjónarvottanna. Hann sagði
að hefðu hermennirnir hleypt af
byssum á fólkið hlytu þeir að hafa
gert það í sjálfsvörn.
Til bardaga kom einnig milli Íraka
og breskra hermanna á öðrum stað í
bænum í fyrradag. Írakarnir beittu
þá sprengjum, vélbyssum og rifflum
í árás á hermennina úr launsátri.
Þeir réðust einnig á skriðdreka og
þyrlu sem komu hermönnunum til
hjálpar. Átta breskir hermenn særð-
ust, þar af þrír alvarlega, og hermt
er að alls hafi sautján Írakar særst í
bardögunum tveimur.
Á meðal hinna særðu voru fjögur
börn og kona sem fékk byssukúlu í
höfuðið á mótmælafundinum.
Hermönnunum ekki
fjölgað að svo stöddu
Majar al-Kabir er í suðurhluta
Íraks þar sem flestir íbúanna eru
sjía-múslímar. Mikil andstaða var
þar við stjórn Saddams Husseins og
þar til í fyrradag höfðu engar mann-
skæðar árásir verið gerðar á breska
hernámsliðið eftir að stríðinu lauk.
Bresku hermennirnir í Basra höfðu
reyndar talið sig svo örugga að þeir
þyrftu ekki lengur að vera í fullum
herklæðum og með hjálma.
Stærstu samtök sjía-múslíma í
Írak fordæmdu drápin á hermönn-
unum en sögðu að hernámsliðið hefði
ögrað íbúunum. Samtökin hafa hvatt
til friðsamlegra mótmæla gegn her-
námsliðinu.
Alls hafa 42 breskir hermenn beð-
ið bana í Írak, þar af nítján í slysum,
frá því að stríðið hófst 20. mars.
Mannfallið í fyrradag var hið mesta
sem breska herliðið hefur orðið fyrir
á einum degi í Írak.
Um það bil 12.000 breskir her-
menn eru í Írak og Geoff Hoon, varn-
armálaráðherra Bretlands, sagði að
verið væri að kanna til hvaða að-
gerða ætti að grípa til að auka öryggi
þeirra. Hann bætti við að breska
stjórnin gæti sent þangað „þúsundir
hermanna“ til viðbótar ef þörf krefði.
Tony Blair sagði hins vegar að
ekki væri þörf á að senda fleiri her-
menn til Íraks að svo stöddu þar sem
yfirmenn breska hersins teldu sig
hafa nægan mannafla í landinu.
Segja Breta
hafa skotið
fjóra bæjar-
búa til bana
Majar al-Kabir, London. AP, AFP.
AP
Írakar skoða breskan herbíl sem eyðilagðist í árás úr launsátri í bænum Majar al-Kabir í fyrradag.
BREZKA stjórnin varðist í gær
þrýstingi frá þeim sem vilja lög-
leiða bann við flengingum í Bret-
landi. Barnaverndarfulltrúar hafa
varað við því að líkamlegar refsing-
ar geti leitt til misþyrminga á börn-
um.
„Við teljum að þetta mál eigi að
vera á hendi hvers foreldris að
ákveða,“ sagði talsmaður Tonys
Blairs, forsætisráðherra. „Ríkis-
stjórnin telur að flestir foreldrar
skilji að skýr mörk séu milli aga og
misbeitingar og þeir viti hvar
mörkin liggi.“ En í greinargerðum
frá heilbrigðis- og mannréttinda-
nefndum þingsins, sem birtar voru í
gær, er tími sagður kominn til að
banna líkamlegar refsingar barna.
Ótti um að flengingar geti leitt til
misþyrminga óx í Bretlandi eftir að
í febrúar 2000 fréttist af andláti
Victoriu Climbie, átta ára stúlku
sem dó úr ofkælingu, vannæringu
og með 128 áverka á líkamanum; af-
leiðingar „smáskella“ sem umann-
endur hennar höfðu veitt henni á
nokkurra mánaða tímabili en þeir
fengu lífstíðarfangelsisdóm. David
Hinchliffe, formaður heilbrigðis-
nefndar þingsins og fyrrverandi fé-
lagsþjónustustarfsmaður, sagðist
hafa ítrekað orðið vitni að þjáning-
um barna sem sættu flengingum.
„Við verðum að láta börn njóta
sömu réttinda og fullorðna,“ sagði
Hinchliffe. Hann sagði 80 börn hafa
dáið í Englandi ár hvert vegna mis-
þyrminga sl 30 ár. Til samanburðar
nefndi hann að í Svíþjóð, þar sem
flengingar voru bannaðar 1979,
hefði ekkert barn verið skráð með
dánarorsökina misþyrmingar af
hálfu umannenda.
Í umfjöllun blaðsins The Guardi-
an um málið segir að Ísland sé með-
al landa, þar sem líkamlegar refs-
ingar barna eru bannaðar í lögum.
Brezka stjórnin verst
banni við flengingum
Lundúnum. AFP.
STJÓRNVÖLD á Indlandi og í Kína
hafa náð samkomulagi um að opna
aftur þann hluta landamæra ríkjanna
þar sem þau háðu stríð árið 1962. Er
samkomulagið álitið mikilvægt skref
í átt að bættum samskiptum ríkjanna
eftir áratuga fjandskap þeirra í kalda
stríðinu.
Samningurinn um að opna landa-
mærin milli Tíbets og indverska rík-
isins Sikkim er talinn marka tímamót
í þeirri viðleitni ríkjanna að auka við-
skiptin og pólitíska samstarfið milli
sín. Skýrt var frá samningnum í
fyrradag þegar Atal Bihari Vajpa-
yee, forsætisráðherra Indlands, var í
heimsókn í Kína. Er þetta í fyrsta
sinn í áratug sem indverskur for-
sætisráðherra heimsækir landið.
„Ég tel að við höfum tekið mjög
mikilvægt skref fram á við og ég hef
ástæðu til að ætla
að fleiri verði tek-
in,“ sagði Yashw-
ant Sinha, utan-
ríkisráðherra Ind-
lands.
Samskipti
ríkjanna hafa
batnað á síðustu
árum þar sem þau
hafa einbeitt sér
að því að auka viðskiptin milli sín og
gert lítið úr landamæradeilunum.
Viðskiptin milli Kína og Indlands
námu sem svarar 375 milljörðum
króna í fyrra og búist er við að þau
tvöfaldist á næstu árum.
Samningurinn kveður á um að opn-
uð verði flutningaleið yfir fjallaskarð
milli Tíbets og Sikkim. Ríkin hafa
lengi deilt um Sikkim, sem er á milli
Nepals og Bhutans og var sjálfstætt
furstadæmi þar til það var innlimað í
Indland árið 1975. Kínverjar hafa
aldrei viðurkennt innlimunina og
gera tilkall til hluta landsvæðisins.
Stjórnin í Nýju Delhí áréttaði að
hún myndi ekki heimila „pólitískt
andóf gegn Kína“ á Indlandi en Sinha
sagði að það hefði ekki áhrif á stöðu
Dalai Lama, trúarlegs leiðtoga Tíb-
eta, sem er í útlegð á Indlandi. „Ég
tel ekki að svo stöddu að Dalai Lama
fari frá Indlandi eða verði beðinn að
fara þaðan,“ sagði indverski utanrík-
isráðherrann. Útlagastjórn Dalai
Lama í indverska bænum Dharmsala
kvaðst fagna bættum samskiptum
Indverja og Kínverja og telja þau
auka líkurnar á því að Kínverjar
hæfu viðræður við hana um Tíbet-
deiluna.
Tímamótasamkomulag
milli Indlands og Kína
Peking. AP, AFP.
Yashwant Sinha
YU JUN, sjálfmenntaður, kínversk-
ur uppfinningamaður, prófar
heimasmíðaða þyrlu sína fyrir utan
heimili sitt í Peking í gær, en þyrl-
una hyggst hann nota til að leita
hins svonefnda Stórfóts, eða Jeti, í
þjóðgarði í miðhluta Kína. Fetar
hann þar í fótspor yngri bróður
síns, er lést eftir að hafa varið 20
árum í leit að þessu loðna, þjóð-
sagnakennda fyrirbæri sem ein-
arðir vísindamenn efast um að sé
til.
Yu hefur enga menntun í flugeðl-
isfræði, en þyrluna smíðaði hann úr
Löduflakinu sem glittir í á bak við
hann á stærri myndinni. Á þeirri
minni heldur hann á gifsafsteypu af
fótspori sem hann segir vera eftir
Jeta.
Á heimasmíðaðri
þyrlu í leit að Stórfæti
Reuters