Morgunblaðið - 14.07.2003, Blaðsíða 22

22 MÁNUDAGUR 14. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
LÍKLEGA grunaði fáa, að daginn
eftir þjóðhátídardag Íslendinga félli
slík pólitísk sprengja að elstu menn
muna ekki annað eins. Þessi
sprenging átti sér stað miðvikudag-
inn 18. júní sl. í finnska þinghúsinu.
Jú, eins og margir muna varð
fyrsti kvenforsætisráðherra Finna
að segja af sér eftir aðeins 60 daga
í embættinu, út af leynilegum upp-
lýsingum sem lekið höfðu frá
Martti Manninen, ráðgjafa Finn-
landsforseta, til Anneli Jäätteenm-
äki, formanns finnska Miðflokksins
(Framsóknarflokksins), í kosninga-
baráttunni sl. vor. Hinar miklu
leyniupplýsingar snertu fund Paavo
Lipponen, þáverandi forsætisráð-
herra Finnlands, og George W.
Bush í Washington fyrr um vorið,
þar sem fjallað var um yfirvofandi
innrás í Írak. Anneli hélt því fram í
kosningabaráttunni að Paavo
Lipponen hefði sýnt Bandaríkjafor-
seta stuðning í Íraksmálinu.
Síðar varð allt vitlaust er síðdeg-
isblöðin upplýstu að ráðgjafi Finn-
landsforseta hefði lekið hinum
leynilegum Íraksupplýsingum til
Anneli (Ráðgjafinn, sem nú hefur
verið rekinn, hefur verið ráðgjafi
nokkurra Finnlandsforseta, en er
sjálfur gamall óflokksbundinn Mið-
flokksmaður).
Frá íslensku sjónarhorni finnst
mér 18. júní sl. mesta dramatíkin í
finnskri pólitík sem ég hef orðið
vitni að. Í beinni sjónvarpsútsend-
ingu frá finnska þinghúsinu réðust
allir helstu forystumenn finnsku
stjórnmálaflokkanna að Anneli J.
og kröfðu hana skýrra svara í sam-
bandi við Írakslekann frá ráðgjafa
Finnlandsforseta. Miðflokksmenn
þögðu þunnu hljóði, og enginn kom
Anneli til hjálpar. Þetta var eins og
pólitísk aftaka í beinni sjónvarps-
útsendingu. Anneli sagði í stuttri
ræðu sinni að hún hefði fengið upp-
lýsingarnar óumbeðin frá ráðgjafa
Finnlandsforseta, en sumir þing-
menn brugðust við með frammíköll-
um og sökuðu hana um lygi. Það
var mjög óvenjulegt og eldfimt and-
rúmsloft í finnska þinghúsinu og
minnti frekar á hið ítalska þing.
Ljóst var að staða Anneli var orðin
veik, og hrundi síðan alveg sama
dag er sprengjunni var varpað inn í
þinghúsið, upplýsingum frá ráð-
gjafa Finnlandsforseta um að það
hefði einmitt verið Anneli sem bað
sjálf um upplýsingarnar frá honum.
Þetta var kornið sem fyllti mælinn,
traust forsætisráðherranns alveg
hrunið, og afsögn gekk eftir um
kvöldið. Enn vita menn þó ekki
hvor var að ljúga, Anneli eða ráð-
gjafinn.
Þessi dramatíski dagur í finnskri
pólitík er flestum Finnum mjög
minnisstæður, og meira en milljón
Finna fylgdist með atburðarás
dagsins í sjónvarpsfréttunum um
kvöldið.
Reyndar kom hin dramatíska at-
burðarás dagsins flestum á óvart og
fæstir áttu von á því að að kvöldi
sama dags móttæki Finnlandsfor-
seti afsögn frá fyrsta kvenforsætis-
ráðherranum í sögu landsins. Það
var reyndar flestum mjög dapur-
legt að svona skyldi fara, og þá
fyrst og fremst Anneli J. sjálfri, en
einnig Finnlandsforseta, Tarja
Halonen (sósíaldemókrati), sem er
fyrsti kvenforsetinn í sögu landsins.
En einmitt Tarja H. og Anneli J.
hófu mjög gott samstarf í byrjun
ríkisstjórnar Anneli, með bjartsýni
og góðar vonir um framhaldið, í
samstarfi forseta og forsætisráð-
herra.
Máttur fjölmiðla er mikill, og
finnskir fjölmiðlar höfðu þjarmað
mikið að Anneli J. vikurnar fyrir af-
sögnina. Fjölmiðlar verða þó að
passa sig á að gæta réttlætis, og
lýsi fjölmiðill yfir hlutleysi sínu
verður sú yfirlýsing að standa.
Mikilvægustu þættirnir í stjórn-
málum eru trúverðugleiki og traust.
Finnski forsætisráðherrann glataði
traustinu, en á sama tíma sýnir
skoðanakönnun að Finnlandsforseti
nýtur meira en 90% trausts finnsku
þjóðarinnar.
Eru íslenskir stjórnmálamenn
trúverðugir og er hugsanlegt að
sambærilegir atburðir gætu gerst í
íslenskri pólitík og leiddu til afsagn-
ar finnska forsætisráðherrans eða
eru íslenskir stjórnmálamenn með
allt á hreinu í sínu pokahorni?
BJÖRGVIN BJÖRGVINSSON,
myndlistarkennari,
Suður-Finnlandi.
Pólitísk
sprengja
Frá Björgvini Björgvinssyni:
Anneli Jäätteenmäki sagði af sér sem forsætisráðherra Finnlands vegna
ásakana um að hún hefði logið að þinginu og þjóðinni.
Lehtikuva