Morgunblaðið - 22.10.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 22. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Á VEGUM Læknafélags Íslands er
nú unnið að því að móta stefnu í ör-
yggismálum sjúklinga. Ákvörðun um
þetta var tekin á síðasta aðalfundi fé-
lagsins, en á fundinum flutti Jesper
Paulsen, formaður dönsku lækna-
samtakanna, erindi sem vakti mikla
athygli og umræðu á fundinum.
Paulsen þótti setja fram mjög ögr-
andi fullyrðingar í erindi sínu og
sagði m.a. að heilbrigðiskerfið væri
ekki öruggur staður, en með því vís-
aði hann til tíðra mistaka sem hann
sagði að ættu sér stað í heilbrigð-
iskerfinu.
Læknafélagið er búið að skipa
nefnd til að fjalla um öryggismál
sjúklinga, en hún er undir forystu
Jóns G. Snædals læknis. Jón sagði í
samtali við Morgunblaðið að nefndin
væri að hefja störf en hún stefndi að
því að leggja fram tillögur fyrir for-
mannafund Læknafélagsins í maí á
næsta ári.
Jón sagði að skoðun dönsku
læknasamtakanna á málum sem þar
hefðu komið upp hefði leitt í ljós að
ekki væri hægt að byggja vinnuna
eingöngu á kvörtunum sem bærust
til landlæknis. Aðeins um helmingur
erinda sem bærust til landlæknis
fjallaði um eiginleg mistök í heil-
brigðiskerfinu sem hefðu áhrif á
heilsu sjúklings. Hinn helmingur er-
indanna fjallaði um framkomu heil-
brigðisstarfsfólks og skort á upplýs-
ingum. Jón sagði að nefndin myndi
því skoða málið frá víðara sjónar-
horni.
Jón sagði ljóst að það væri mann-
legt að gera mistök og heilbrigðis-
kerfið yrði að viðurkenna það sem
staðreynd að mannleg mistök væru
óhjákvæmileg. Spurningin væri hins
vegar hvort hægt væri að draga enn-
frekar úr líkum á að mistök væru
gerð.
Getum ekki komið í veg
fyrir mannleg mistök
Erindi Jespers Paulsen á síðasta
aðalfundi LÍ vakti mikla athygli, en
því fór fjarri að allir fundarmenn
væru honum sammála í öllum atrið-
um.
Lesa mátti út úr erindi Paulsen að
heilbrigðiskerfið hefði ekki lagt
sömu áherslu á að reyna að koma í
veg fyrir óhöpp og t.d. flugvélaiðn-
aðurinn og bílaframleiðendur.
„Við getum ekki komið í veg fyrir
mannleg mistök en við getum bætt
þau upp og reynt að afstýra þeim
með því að koma á öryggiskerfi sem
virkar og byggja upp sjúkrahús-
menningu sem hefur öryggi sjúk-
linga að leiðarljósi í stóru sem smáu.
Það getum við lært af öðrum at-
vinnugreinum og það verðum við að
gera.“
Paulsen sýndi á fundinum myndir
af fjórum brúnum glösum sem inni-
héldu mismunandi stungulyf. Hann
spurði hvers vegna væri ekki hægt
að hafa lyfin í flöskum með mismun-
andi lit. Þarna væru menn að bjóða
hættunni heim. Hann benti líka á að
stútar sem settir eru á sjúklinga til
að gefa þeim vökva í æð eða melting-
arveg væru þeir sömu. Á hverju ári
yrðu mistök sem fælust í því að
starfsfólk gæfi sjúklingum lyf í æð
sem ættu að fara í meltingarveg eða
öfugt. Hann vakti í þessu sambandi
athygli á að stútar á bensíndælum
væru þannig að ekki væri hægt að
dæla blýbensíni í bensíntanka bíla
með efnahvarfa.
Læknafélagið markar stefnu
í öryggismálum sjúklinga
HEILBRIGÐISSTOFNUN Banda-
ríkjanna í Washington veitti nýlega
Helga Valdimarssyni, prófessor í
ónæmisfræði við læknadeild Há-
skóla Íslands svonefndan Fogarty
fræðimannastyrk. Þessi tegund
Fogarty-styrks er aðeins veitt fáum,
reyndum fræðimönnum sem skarað
hafa fram úr á sínu sviði.
Helgi Valdimarsson á að baki
langan feril í ónæmisfræði, en hann
hefur tekið virkan þátt í mótun og
uppbyggingu nútíma ónæmisfræði.
Aðalviðfangsefni hans undanfarin ár
hafa verið rannsóknir á orsökum og
sjúkdómsferli psoriasis.
Helgi getur nú varið samtals einu
ári við fyrirlestrahald, rannsóknir og
fræðastörf í samvinnu við vísinda-
menn Heilbrigðisstofnunarinnar.
Helgi er fyrsti Íslendingurinn sem
hlýtur þessa viðurkenningu, en
nokkrir vísindamenn hafa fengið
aðra styrki frá Fogarty-sjóðnum.
Hlaut Fog-
arty fræði-
mannastyrk
VEIÐIN á Iðu í Biskupstungum var
betri á nýafstaðinni vertíð en í fyrra,
en var þó allnokkuð frá sínu besta. Að
sögn kunnugs manns á svæðinu voru
rúmlega 100 laxar í veiðibókinni, sem
þykir benda til að heildarveiðin hafi
verið tvisvar sinnum það, því tveir
hópar stunda veiði á Iðu og bókar
annar aflann en hinn ekki. Mat
manna sé að heildarveiði beggja sé
yfirleitt svipuð. Það hafi því veiðst
nokkuð á þriðja hundrað laxar á
svæðinu.
Það er ekki svo slæmt þegar haft
er í huga að erfið skilyrði voru á
svæðinu yfir hásumarið, gríðarlega
mikið vatn í Hvítá vegna hitaleysinga.
Við þær kringumstæður er Iða erfið
til veiða og laxinn freistast til að
ganga fyrr upp í Stóru-Laxá. Með-
alþungi var með lægsta móti á Iðu í
sumar og stærsti bókaði laxinn „að-
eins“ 16 pund, sem þykir vera saga til
næsta bæjar á þessum rómaða stór-
laxastað.
Há lokatala
í Vatnamótum
Ragnar Johansen, leigutaki Vatna-
móta, sagði í samtali við Morgunblað-
ið að heildarveiði í Vatnamótunum
væri 908 fiskar, aðeins fimm færri en
í fyrra. „Geldfiskurinn var miklu
stærri í sumar og haust, mikið 3 til 5
pund í staðinn fyrir að vera alveg ofan
í 1–2 pund eins og sum árin. Þá er
miklu meira af stórfiski en áður og
þakka ég það því að við sleppum nú
flestum vorfiskum og veiðum þá að-
eins á flugu. Þetta skilar sér. Við er-
um með þrjá 16 punda stærsta og
marga yfir 10 pund,“ sagði Ragnar.
Hann sagði og að veiðin hefði verið
endaslepp í Hörgsá, aðeins fáeinir
tugir birtinga veiðst. „Það var lítið
veitt í ánni síðustu dagana, en þeir
sem fóru síðast fengu þó fjóra fiska,
þar af einn 10 punda,“ bætti Ragnar
við.
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?
Veiðimenn landa laxi á Iðu.
Iða var betri en í fyrra
BEINÞYNNING er sjúkdómur sem
hefur mikil áhrif á lífsgæði þeirra sem
af honum þjást og er mikið heilsufars-
vandamál.
Alls var 251 einstaklingur lagður
inn á Landspítala – háskólasjúkrahús
og Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri
á árinu 2000 vegna beinbrota af völd-
um beinþynningar. Legudagar vegna
þessa voru rúmlega þrjú þúsund og
sex hundruð og legukostnaður á
bilinu 130–230 milljónir kr. Þessar
upplýsingar komu fram í erindi dr.
Björns Guðbjörnssonar, formanns
Beinverndar, á morgunverðarfundi
sem haldinn var í tilefni af alþjóðlega
beinverndardeginum 20. október. Yf-
irskrift dagsins var lífsgæði og bein-
þynning. Á fundi Beinverndar í gær
var vakin athygli á því hve alvarlegt
heilbrigðisvandamál beinþynning er í
samfélaginu. Í kjölfar beinþynningar
er algengt að hreyfigetan skerðist,
bæði vegna þess að líkaminn aðlagast
breyttum líkamsburði og í sumum til-
fellum vegna viðvarandi verkja í stoð-
kerfi. samtökin Beinvernd, sem stofn-
uð voru fyrir rúmum sex árum hafa
einnig gefið út fréttabréf í tilefni al-
þjóðlega beinverndardagsins og var
gestum á fundinum afhent fyrsta ein-
takið.
Fjallað um beinþynningu á alþjóðlega beinverndardeginum
Morgunblaðið/Kristinn
Halldóra Björnsdóttir, framkvæmdastjóri Beinverndar, mældi þéttleika
beina Jónínu Bjartmarz alþingismanns á morgunverðarfundi Beinverndar.
Björn Guðbjörnsson, formaður Beinverndar, fylgist með.
3.600 legudagar
vegna brota
Á ÁRSFUNDI Starfsgreina-
sambandsins var samþykkt
samhljóða ályktun þar sem
stjórnvöld eru hvött til stuðn-
ings vegna ættleiðinga frá út-
löndum, líkt og tíðkast í ná-
grannalöndum.
Í ályktuninni segir að heil-
brigðiskerfið taki þátt í margvís-
legum kostnaði vegna barn-
eigna, eins og eðlilegt sé, en
engar ívilnanir séu veittar því
fólki sem leitar eftir að ættleiða
barn frá útlöndum eins og gert
sé í nágrannalöndunum. Ljóst
sé að því fylgi umtalsverður
kostnaður og ekki á færi lág-
launafólks að fara þessa leið.
„Þátttaka almannatrygginga í
kostnaði við ættleiðingar frá út-
löndum hlýtur að eiga að vera
sjálfsagður hluti velferðarkerfis
– ef það á að rísa undir nafni,“
segir í ályktuninni.
Dæmi um að fólk hafi ekki
efni á að ættleiða barn
Aðalsteinn Á. Baldursson,
formaður Verkalýðsfélags
Húsavíkur, hafði frumkvæði að
þessari ályktun. Er hann kynnti
hana tók hann dæmi um hjón
sem til margra ára hefðu án ár-
angurs reynt að eignast barn.
Þau hefðu fengið vilyrði fyrir
ættleiðingu á barni frá Kína en
kostnaður við það hefði numið
um einni milljón króna. Þá pen-
inga hefðu hjónin ekki átt. Að-
alsteinn sagði ennfremur að
þetta mál yrði tekið upp á Al-
þingi í vetur, öllum þingmönn-
um hefði verið ritað bréf þar
sem þeir voru hvattir til aðgerða
þannig að komið yrði til móts við
fólk sem þyrfti að ættleiða börn
frá útlöndum. Nú þegar er er
komin fram þingsályktunartil-
laga í þessa veru frá þingmönn-
um fjögurra þingflokka.
Á ársfundinum var einnig
samþykkt ályktun þar sem mót-
mælt er harðlega þeirri áætlun
ríkisstjórnarinnar að rýra kjör
öryrkja „enn og aftur“, nú með
því að lengja bið eftir styrk til
bílakaupa úr fjórum í sex ár.
Fleiri ályktanir voru samþykkt-
ar á ársfundinum, m.a. um
kjaramál og Kárahnjúkavirkj-
un, og hægt er að nálgast þær á
vef Starfsgreinasambandsins.
Stjórnvöld
hvött til
stuðnings
við ætt-
leiðingar
TENGLAR
.............................................
www.sgs.is
HÉRAÐSDÓMUR Suðurlands hef-
ur með dómi sínum viðurkennt eign-
arrétt Háskóla Íslands að jörðinni
Herdísarvík, sem Einar Benedikts-
son skáld gaf háskólanum árið 1935.
Viðurkenndur var eignarréttur að
allri eigninni, ásamt þeim mann-
virkjum sem hafa verið reist á henni.
Málið höfðaði Háskólinn gegn þeim
sem töldu til réttar yfir jörðinni eða
mannvirkjum á henni. Lýst var eftir
aðilum í Lögbirtingablaði en enginn
gaf sig fram.
Af hálfu háskólans var málsatvik-
um svo lýst að með gjafabréfi dags.
28. september 1935 hafi Einar Bene-
diktsson prófessor gefið háskólanum
jörðina Herdísarvík ásamt húsum,
gögnum og gæðum. Hins vegar hafi
það verið tekið fram að íbúðarhúsið
sjálft væri í eigu ríkisins.
Af hálfu Háskólans var því haldið
fram að engir fyrirvarar hafi verið í
gjafabréfinu um eignarrétt annarra
að jörðinni. Gjafabréfinu hafi hins
vegar verið þinglýst með þeirri at-
hugasemd að eignarheimild brysti
að 7⁄72 hlutum jarðarinnar.
Af hálfu Háskólans var talið að af-
staða Einars Benediktssonar til
eignarhalds á íbúðarhúsinu væri
ekki á rökum reist. Þá hafi eftir-
grennslan háskólans eftir mögu-
legum eigendum að 7⁄72 hlutum jarð-
arinnar engan árangur borið.
Ingveldur Einarsdóttir, settur
dómstjóri, dæmdi málið.
Herdísarvík
Eignarrétt-
ur Háskóla
Íslands við-
urkenndur