Morgunblaðið - 22.10.2003, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. OKTÓBER 2003 11
„SAMVINNA okkar við lækna og
heilsugæslustöðvar hefur skilað
miklum árangri, en markmið okk-
ar er að koma á sérstökum með-
ferðarstofnunum vegna brjósta-
krabbameins sem víðast í Evrópu
svo allar konur eigi möguleika á
bestu mögulegu meðferð hjá fær-
ustu sérfræðingum,“ segir dr.
Mary Buchanan, forseti samtak-
anna Europa Donna, sem berjast
fyrir úrbótum varðandi greiningu
sjúkdómsins og meðferð.
Dr. Mary Buchanan greindi frá
starfi þessara Evrópusamtaka á
málþingi Samhjálpar kvenna í
gærkvöldi, en hún hefur verið í
samtökunum frá stofnun þeirra
1994 og forseti síðan 1999. Ísland
fékk aukaaðild að samtökunum í
sumar og er 32. ríkið í hópnum.
Aukin hópleit
Í sumar var upplýst á Evrópu-
þinginu í Brussel að um 216.000
konur að meðaltali greindust með
brjóstakrabbamein í ríkjum Evr-
ópusambandsins á ári og um
79.000 að meðaltali létu lífið árlega
vegna sjúkdómsins. Hægt væri að
bjarga um 25.000 konum frá dauða
með reglubundinni hópleit og
stefnir Evrópusambandið að því að
minnka dánaratíðnina um 25% fyr-
ir 2008, en skipulögð hópleit er að-
eins í 8 af 15 ríkjum Evrópusam-
bandsins.
Mary Buchanan segir að Europa
Donna hafi komið boðum sínum til
skila hjá Evrópusambandinu og
mikilvægt sé að fá stjórnmála-
menn í liðið, því víða sé aðgerða
þörf og þeir geti komið miklu
áleiðis með áhrifum sínum. Hún
segir að konum með brjósta-
krabbamein fjölgi í Evrópu en
þeim sem deyi af völdum sjúk-
dómsins fari fækkandi, ekki síst
vegna hópleitar og betri meðferð-
ar. „Takmark okkar er að hægt sé
að bjóða konum með brjósta-
krabbamein upp á bestu mögulegu
aðstoð alls staðar í Evrópu. Þá er-
um við að tala um hópleit, rann-
sóknir, meðferð og umönnun eða
allt sem viðkemur brjóstakrabba-
meini.“
Hvetja konur til
að mæta betur
Samtökin hafa sett sér 10 mark-
mið og segir forseti þeirra að að-
ildarfélögum sé ráðlagt að einbeita
sér að þeim markmiðum sem helst
þurfi að vinna í og bæta þannig
stöðuna. Guðrún Sigurjónsdóttir,
formaður Samhjálpar kvenna, seg-
ir að hérlendis sé augum t.d.fyrst
og fremst beint að árveknisátaki,
sem nú standi yfir, og fá konur til
að mæta betur í hópleit, sem sé á 2
ára fresti og aðeins 60% bregðist
við með því að mæta í skoðun.
Sambærileg samtök í Bandaríkj-
unum urðu kveikjan að stofnun
Europa Donna, en samtökin eru
með skrifstofu í Mílanó á Ítalíu.
Mary Buchanan segir að samvinn-
an skili miklu því allir geti lært af
því sem aðrir séu að gera og þann-
ig bætt stöðuna heima fyrir. Ár-
lega séu haldin námskeið fyrir fé-
lagsmenn en allt starfið miði að
því að auka þjónustuna við konur
með brjóstakrabbamein. „Víða
hafa orðið miklar umbætur en
mikið er ógert,“ segir hún.
Vilja að allar konur fái
bestu mögulegu meðferð
Morgunblaðið/Jim Smart
Dr. Mary Buchanan, forseti samtakanna Europa Donna, og Guðrún Sigurjónsdóttir, formaður Samhjálpar kvenna.
GÓÐAR horfur eru hjá konum sem
greinast með brjóstakrabbamein,
en um 1.700 íslenskar konur eru
nú á lífi þrátt fyrir að hafa greinst
með brjóstakrabbamein.
Þetta kom fram hjá Laufeyju
Tryggvadóttir, framkvæmdastjóra
krabbameinsskrárinnar, í erindi
um faraldsfræði brjóstakrabba-
meins, sem hún flutti á málþingi,
sem Samhjálp kvenna hélt í hring-
sal Landspítala – háskólasjúkra-
húss við Hringbraut í gærkvöldi.
Yfirskrift þingsins var Brjósta-
krabbamein – hvar stöndum við?
en það er hluti af árveknisátaki
um brjóstakrabbamein nú í októ-
ber. Það miðar að því að fræða um
sjúkdóminn og hvetja konur til að
Góðar horfur hjá konum sem
greinst hafa með brjóstakrabba
nýta sér boð Leitarstöðvar
Krabbameinsfélags Íslands um
röntgenmyndatöku, en Samhjálp
kvenna er samtök til stuðnings
konum sem greinast með brjósta-
krabbamein.
Í máli Laufeyjar kom fram að
163 konur greinast með brjósta-
krabbamein hér á landi að með-
altali á ári og þar af helmingur
þeirra 60 ára og eldri, en 37 að
meðaltali deyja árlega af völdum
meinsins. Hún benti jafnframt á að
umræða um hættu af því að fá
krabbabein vegna þess að náinn
ættingi hefði greinst með krabba-
mein væri ekki ný af nálinni og
oftast væri um mjög litla áhættu-
aukningu að ræða. Almennt væri
ástæðulaust að óttast þótt ættingi
hefði greinst með krabbamein
enda fengi þriðji hver maður að
meðaltali krabbamein á lífsleið-
inni. „Hins vegar er rétt að ráð-
færa sig við lækni ef um mjög
sterka ættarsögu er að ræða,“
sagði hún.
Guðrún Sigurjónsdóttir, formað-
ur Samhjálpar kvenna, flutti ávarp
á málþinginu, Mary Buchanan, for-
seti Europa Donna, sagði frá starfi
þessara Evrópusamtaka, Baldur F.
Sigfússon, yfirlæknir á Leitarstöð
Krabbameinsfélagsins, talaði um
röntgenmyndatökur, og Sigurður
Björnsson, yfirlæknir á Landspít-
alanum, ræddi um meðferð við
brjóstakrabbameini.
HALLDÓR Ásgrímsson utanríkis-
ráðherra sat óformlegan samráðs-
fund utanríkisráðherra Norðurlanda
og utanríkisráðherra Benín, Botsv-
ana, Gana, Malí, Mósambík, Nígeríu,
Senegal, Suður-Afríku og Tansaníu
sem haldinn var í Pemba í norður-
hluta Mósambík, en fundinum lauk í
gær. Helsta efni fundarins var staða
Afríkusambandsins og framkvæmd
svonefnds endurnýjaðs samstarfs um
þróun Afríku (NEPAD) og framtíð-
arhorfur í því sambandi.
Á fundinum ræddu ráðherrarnir
m.a. um samhengið á milli lýðræðis og
mannréttinda í Afríku annarsvegar
og átakavarna og lausnar deilumála í
álfunni hinsvegar. Samstaða var um
nauðsyn þess að samfélag þjóðanna
aðstoðaði Afríkuríki við að finna eigin
leiðir til að tryggja innbyrðis frið og
stöðugleika á lýðræðislegum forsend-
um, m.a. á grundvelli nýstofnaðs Afr-
íkusambands. Skipst var á skoðunum
um ástand og horfur í Simbabve og
hvöttu norrænir utanríkisráðherrar
afríska starfsbræður til að gera rík-
isstjórn Múgabe forseta grein fyrir
áhyggjum margra ríkja vegna alvar-
legra mannréttindabrota þar í landi.
Ráðherrarnir fjölluðu einnig um mik-
ilvægi áframhaldandi þróunarsam-
vinnu og fjárfestinga erlendra fyrir-
tækja í Afríku.
Samstaða var um nauðsyn þess að
svonefndri DOHA-samningalotu inn-
an Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar
(WTO) yrði lokið sem fyrst, m.a. í því
skyni að bæta markaðsaðgengi þró-
unarríkja.
Ræddu
lýðræði
og mann-
réttindi
í Afríku
UMMÆLI Karls Sigurbjörnssonar,
biskups Íslands, í setningarræðu á
Kirkjuþingi um fjölmenningarlegt
samfélag, hafa vakið athygli en í
ræðu sinni efaðist biskup m.a. um
réttmæti þess að menn gæfu sér að
hér á landi ríkti fjölmenningarlegt
samfélag.
Toshiki Toma, prestur innflytj-
enda hér á landi, segist líta svo á að
biskup hafi látið þessi orð falla í
tengslum við hugmyndir um aðskiln-
aðarmál ríkis og kirkju. Toma segir
að sumir noti þau rök í þeirri um-
ræðu að Ísland sé nú þegar fjöl-
menningarlegt samfélag og þess
vegna beri að líta á stöðu þjóðkirkj-
unnar eins og hvert annað venjulegt
trúfélag. Ljóst sé að biskup sé and-
vígur þeirri hugmynd.
„Ég er að sumu leyti sammála
biskupi og að sumu leyti ósammála,“
segir Toshiki Toma. „Fjölmenning-
arlegt samfélag er til, á því leikur
enginn vafi. Hér eru margskonar
trúfélög og margir sem iðka trú sína
utan þjóðkirkjunnar,“ segir hann,
en bendir á að ólíku sé saman að
jafna við stöðu þjóðkirkjunnar þegar
litið sé á fjölda þeirra sem eru innan
þjóðkirkjunnar. „Ég er algerlega
sammála því sem fram kom hjá bisk-
up, þegar hann sagði: „Er það ekki
frumforsenda lýðræðisins að sjónar-
mið meirihlutans vegi þyngst, að
teknu tilliti til grundvallarréttinda
minnihlutans?“,“ segir Toma. Hann
segist ekki vera sannfærður um að
aðskilnaður þjóðkirkjunnar frá rík-
inu sé endilega skref í þá átt að auka
trúfrelsi og tryggja aukin réttindi
minnihluta fólks. „Ég er algjörlega
ósamála því, að ef þjóðkirkjan hverf-
ur komi trúfrelsið sjálfkrafa í kjöl-
farið,“ segir hann.
Toshiki Toma, prestur innflytjenda
Fjölmenningarlegt
samfélag er staðreynd
FULLTRÚAR aðildarríkja Norður-
skautsráðsins eru staddir á alþjóð-
legri ráðstefnu í Reykjavík þar sem
móta á stefnu um verndun hafsvæða á
norðurslóð.
Í gær notuðu fulltrúarnir tækifæri
til að koma sínum sjónarmiðum að í
fjórum vinnuhópum um framtíðarsýn
í þessum efnum. Veltu þeir fyrir sér
hvaða þættir ættu að ráða mestu við
undirbúning aðgerðaráætlunarinnar.
Kastað var fram spurningum um
hversu ítarleg stefnan ætti að vera, til
hvaða tíma hún ætti að ná, hvaða
hætta steðjaði helst að Norðurskaut-
inu og hver ætti að hafa umsjón með
og samræma aðgerðir.Síðasti dagur
ráðstefnunnar er í dag og þá verður
betur gert grein fyrir endanlegum
áherslum þinggesta. Sú niðurstaða
verður síðan lögð í hendurnar á ráð-
herrum ríkjanna sem þurfa að afla
stefnunni stuðnings og beita sér fyrir
framkvæmd hennar.
Þessi vinna er í samræmi við sam-
þykkt ráðherra aðildarríkja Norður-
skautsráðsins. Ráðherrarnir lýstu yf-
ir vilja til að móta stefnu um verndun
hafsvæða norðurslóða. Vinnuhópur
ráðsins, undir forystu Davíðs Egils-
sonar, forstjóra Umhverfisstofnunar,
hefur undirbúið málið síðan.
Móta stefnu í
verndun hafsvæða
á norðurslóð
♦ ♦ ♦
KOSNINGABARÁTTA Samfylk-
ingarinnar síðastliðið vor kostaði 81
milljón króna, en uppgjöri vegna
kosningabaráttu flokksins á lands-
vísu er lokið.
Stærstu útgjaldaliðir vegna kosn-
ingabaráttunar var kostnaður vegna
birtingar auglýsinga sem samtals
nam 37 milljónum króna samkvæmt
upplýsingum flokksins. Til starfs-
mannahalds fóru sjö milljónir kr.,
fundahöld kostuðu fimm milljónir og
sambærileg upphæð gekk til kosn-
ingabaráttu ungliða.
Þá kemur fram að tekjur vegna
frjálsra framlaga og sölu á varningi
námu 24 milljónum króna.
Samfylkingin
Kosningabar-
áttan kostaði
81 millj. kr.