Morgunblaðið - 29.10.2003, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. OKTÓBER 2003 27
yllist“.
að hér
„end-
ð kjósum
kur að
gs
ingu
“. Hvað
tilfinn-
osið að
u kirkj-
tum
a með til-
merkingu
gsfólk,
veggja
r hefur
allt sem
lfinninga-
irkju-
að vera
„Kirkju-
eðli sínu
g íhalds-
alífi þjóð-
aldags
kirkju-
dir full-
vissu-
ð orðun
aðar hafa
-
fólks til
en eitt
um villst
að rík-
jórn,
eini starf-
ir og
leikann
gar Þór-
kur, sem
gð-
við berum
…] að á
hverjir
Skrifum
kki að
lega sjálf,
klegt af
íkan
t hér í
ings, rétt
r að af-
greiða tímamótatillögur á þinginu,
tillögur sem bera vott um eindreg-
inn vilja kirkjunnar til að koma á
móts við íslenskan veruleika og ís-
lenskan almenning. En fréttir af
því sem vel er gert sjást því miður
allt of sjaldan og miklu oftar en hitt
er kirkjunnar fólki núið því um nas-
ir að það sé ekki í takti við raun-
veruleikann. Þannig skrifar Þór-
unn að kirkjuþing „vinni[ur] ekki
nógu vel út frá raunveruleika sam-
tíma …“. Það er sorglega kald-
hæðnislegt að skáldleg skrif hins
virta sagnfræðings, sem tekur það
fram að hún fái „greitt fyrir að
huga að kirkjusögu“ skuli einmitt
birtast þegar kirkjuþing er að sam-
þykkja stefnu og starfsáherslur
þjóðkirkjunnar 2004–2010 þar sem
segir m.a. „þjóðkirkjan rækir hlut-
verk sitt með því að liðsinna hverj-
um þeim sem þarfnast stuðnings“
og ennfremur með því að „starfa
um land allt í söfnuðum þar sem
fjölskyldur og einstaklingar eiga
athvarf á stundum gleði og sorg-
ar“. Á sama tíma var kirkjuþing
einnig að samþykkja tillögu um
kærleiks- og sálgæsluþjónustu
kirkjunnar við leik- og grunn-
skólabörn. Þar er kirkjan með
beinum hætti að bjóða fram krafta
sína til að annast um andlega van-
nærð börn, sem unnvörpum þjást
vegna eineltis og annarra erfiðleika
í sínu nánasta umhverfi. Um 1.000
manns tóku þátt í stefnumót-
unarvinnu kirkjunnar á yfirstand-
andi ári og mikil vinna var lögð í að
greina og flokka svörin, til að
spegla með sem bestum hætti þann
vilja sem íslenskt fólk vill að kirkj-
an þess standi fyrir. Um 87% þjóð-
arinnar standa á bak við lýðræð-
islega kjörna fulltrúa kirkjunnar á
kirkjuþingi. Ekkert af þessu fólki á
það skilið að sagnfræðingurinn
kasti framan í það öðrum eins
óhróðri og Morgunblaðið birti hinn
24. október síðastliðinn á miðopnu
sinni.
Um vinnubrögð og stöðu kirkju-
þings á þessari öld veit Þórunn
Valdimarsdóttir greinilega því mið-
ur ekkert og því er rétt að flokka
skrif hennar með hverjum öðrum
for-dómum. Hún þekktist því mið-
ur ekki boð mitt um upplýsandi
samtal um starfsemi kirkjuþings,
heldur kaus að sér yrði mætt á
þessum ritvelli.
dir
Höfundur er fulltrúi leikmanna í
Borgarfjarðar-, Snæfells- og Dala-
prófastsdæmum á kirkjuþingi og 1.
varaforseti kirkjuþings.
sam-
plýs-
r 2003
dum LSH
ónur á
na á ári.
tlaða ein-
iggjandi
á biðlista
54 millj-
nburðar
in milljón
ðfatlaðan
sólar-
milljónir
imili.
m fram að
u á bið-
draðir í
r-
gar þurfa
ð miklum
r hendi í
u verið á
m heim-
fir
um for-
na þeirra
em ekki
3 sinnum
hægt að
gum LSH
pilegri,
m meiri
um 220–
Sparn-
ð væri
a. Þá er
0 geðfötl-
n með
n sparnað
sem yrði til við að leysa vanda á
annað hundrað öldrunarsjúklinga
sem eru nú á LSH og eru á biðlista
eftir úrræðum utan spítala. Hluti
þeirra fjármuna sem sparast mætti
nota til að stytta biðlista eftir þjón-
ustu á sjúkrahúsinu, m.a. á geð-
sviði, en hluti væri hreinn sparn-
aður.
Dýrt heilbrigðiskerfi
Svo er fólk undrandi yfir miklum
kostnaði íslenska heilbrigðiskerf-
isins! Íslendingar verja einna mest
til heilbrigðismála af opinberu fé af
löndum OECD. Samt er hlutfall
aldraðra hvergi lægra en hér á
landi. Einungis Þjóðverjar verja
hlutfallslega meira af opinberu fé
til heilbrigðismála en við Íslend-
ingar.
Skipt ábyrgð – allir tapa
Skv. lögum um málefni fatlaðra
er þjónusta við geðfatlaða utan
sjúkrastofnana á vegum félagslega
kerfisins. Svæðisskrifstofur fatl-
aðra hafa yfirumsjón með búetuúr-
ræðum þeirra og eru þær undir
stjórn félagsmálaráðuneytis. Geð-
fatlaðir sem eru á sjúkrahúsum eru
hins vegar skjólstæðingar heil-
brigðisstofnana sem lúta heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neytinu. Ábyrgðin er því skipt og
oft vísar hver á annan með þeim af-
leiðingum að þeir sem þjónustuna
þurfa geta orðið undir og að auki
verður kostnaður meiri fyrir sam-
félagið. Allir tapa. Framangreindir
útreikningar kalla á skilyrðislausa
endurskoðun á þessum málaflokki.
Höfundur er varaþingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
ÓÁNÆGJAN með leið-togahæfileika IainsDuncans Smiths, semkraumað hefur undir í
breska Íhaldsflokknum undan-
farnar vikur kom upp á yfirborðið
í gær þegar 25 fimm þingmenn
kröfðust þess formlega að fram
færi atkvæðagreiðsla um van-
traust á leiðtogann. Samkvæmt
reglum flokksins verður því að
bera tillöguna upp.
„Ég held að Íhaldsflokknum
væri betur borgið og hann ætti
meiri möguleika á sigri í kosn-
ingum ef hann hefði annan leið-
toga,“ sagði þingmaðurinn Franc-
is Maude í viðtali við breska
ríkisútvarpið, BBC, í gær, um leið
og hann tilkynnti að hann hefði
formlega farið fram á atkvæða-
greiðslu um vantraust.
„Okkur mun ekki takast að
leysa þetta mál án atkvæða-
greiðslu,“ sagði annar þingmaður,
John Greenway, sem einnig
greindi frá því í gær að hann hefði
farið formlega fram á atkvæða-
greiðslu.
„Einstakt tækifæri“
Þegar ljóst var að nægilega
margir þingmenn höfðu fylgt for-
dæmi Maudes og Greenways
ávarpaði Duncan Smith frétta-
menn fyrir utan höfuðstöðvar
flokksins og hvatti flokksfélaga til
að veita sér stuðning svo að hann
gæti leitt flokkinn í næstu kosn-
ingum, sem haldnar verða ekki
síðar en um mitt ár 2006.
„Nú gefst okkur einstakt tæki-
færi til að láta til skarar skríða
gegn Verkamannaflokknum, sem
nú á undir högg að sækja,“ sagði
Duncan Smith. „Við megum ekki
láta ríkisstjórnina sleppa með því
að hella okkur út í leiðtogakjör
sem gæti valdið klofningi [í
Íhaldsflokknum] og staðið mán-
uðum saman.“
Duncan Smith mun ávarpa
þingmenn Íhaldsflokksins í dag
klukkan 14.00, og leynileg at-
kvæðagreiðsla fer síðan fram, og
má vænta þess að úrslit liggi fyrir
um klukkan 19.00. Þarf meirihluti
þingmanna Íhaldsflokksins, sem
eru 165, að lýsa stuðningi við
Duncan Smith til að hann fái að
gegna leiðtogahlutverkinu áfram.
Fái hann ekki meirihluta atkvæða
fer fram leiðtogakjör, en Duncan
Smith gæti ekki boðið sig fram.
Kviksögur um að lögð séu á
ráðin um að hrekja Duncan Smith
úr leiðtogasætinu hafa farið eins
og eldur í sinu um þingið á und-
anförnum vikum. Margir íhalds-
þingmenn eru argir vegna þess að
flokkurinn nýtur ennþá minni
stuðnings en Verkamannaflokkur-
inn í skoðanakönnunum, þrátt fyr-
ir að vinsældir Tonys Blairs for-
sætisráðherra fari minnkandi og
stjórnvöld séu komin út á hálan ís
vegna stríðsins í Írak.
Á mánudaginn skoraði Duncan
Smith á andstæðinga sína í
flokknum að afla tillögunni um
vantraustsatkvæðagreiðslu nægi-
legs stuðnings í síðasta lagi í dag,
en láta af andspyrnunni ella. Hef-
ur hann hvatt flokksmenn til að
„virða að vettugi ráðabrugg hug-
leysingjanna undanfarið“.
Duncan Smith hefur sætt síauk-
inni gagnrýni fyrir að skorta hæfi-
leika til að leiða flokkinn. „Þetta
snýst um að finna flokknum hæf-
an leiðtoga,“ sagði Conway. „Ég
tel [Duncan Smith] ekki vera það.
Ferill hans ber vott um það.“
Í leiðara undir fyrirsögninni
„Dauðamaður“ fordæmir breska
fréttatímaritið The Economist
forystu Duncans Smiths, og segir
að með hann í brúnni sé flokk-
urinn dauðadæmdur. Duncan
Smith skorti þá eiginleika sem
leiðtogi mikils stjórnmálaflokks
verði að hafa. Hann virðist stífur
og ekki ná til venjulegra kjós-
enda.
„Lítið fer fyrir andríki hjá hon-
um á þingi, hann er þunglama-
legur frammi fyrir sjónvarps-
myndavélum og óforbetranlega
vondur ræðumaður,“ segir m.a. í
leiðara The Economist.
Fréttaskýrandi tímaritsins
bendir á, að Íhaldsflokkurinn hafi
aldrei tekið vettlingatökum á leið-
togum sem hann hafi verið búinn
að missa trúna á. Anthony Eden,
Edward Heath og jafnvel
Margaret Thatcher hafi verið lát-
in taka pokann sinn. John Major
og William Hague hafi aftur á
móti sagt af sér áður en þeir voru
reknir.
Stormur vegna tebolla
Ekki sé einvörðungu um að
ræða að Duncan Smith skorti per-
sónutöfra. Honum hafi verið gefið
að sök að ráða konuna sína í vinnu
og greiða henni úr opinberum
sjóðum 15 þúsund pund á ári, eða
tæpar tvær milljónir króna, fyrir
25 tíma vinnu á viku. Þá hafi hann
verið áminntur fyrir að hafa notað
opinberar bifreiðar í eigin þágu.
Honum láti illa að umgangast
konur, þótt margar hafi risið til
metorða í Íhaldsflokknum. Þá
ganga þær sögur um Westminster
að Duncan Smith tíðki að skilja
fötin sín eftir hér og þar um skrif-
stofuna sína og æpa svo á konur
sem vinna hjá honum: „Fariði
með þetta í hreinsun!“
Mannleg samskipti séu einfald-
lega ekki hans sterka hlið, ef svo
megi segja. Menn sem styrkt hafi
flokkinn með fjárframlögum séu
óhressir með að leiðtoginn hafi
ekki einu sinni þakkað þeim fyrir.
Einhverntíma hafi hann beðið um
tebolla en enginn hafi orðið við því
og þá hafi hann skömmu síðar
mótmælt þessu framferði með því
að senda harðort bréf til mið-
stjórnarskrifstofu flokksins með
tepoka heftan við.
Fréttaskýrandi The Economist
telur að þótt þetta séu léttvæg at-
vik, sé litið á hvert þeirra út af
fyrir sig, kunni þau að útskýra
hvers vegna Duncan Smith hafi
átt í erfiðleikum með að tryggja
sér stuðning innan flokksins.
Duncan Smith sagði í gær, eftir
að ljóst lá fyrir að greidd yrðu at-
kvæði um vantraust, að ekki kæmi
til greina að hann segði af sér
fremur en að láta atkvæðagreiðsl-
una fara fram. „Ég mun hiklaust
fara þess á leit að fá endurnýjað
umboð til að leiða flokkinn í kosn-
ingum og fara með sigur af
hólmi,“ sagði hann.
Duncan Smith berst
fyrir leiðtogasætinu
Reuters
Þingmenn breska Íhaldsflokksins greiða
í dag atkvæði um vantraust á leiðtoga
flokksins, Iain Duncan Smith. Óánægja
með hann sem leiðtoga hefur komið upp á
yfirborðið undanfarið, og er kvartað yfir
því að hann skorti persónutöfra og sé erf-
iður í umgengni. Fréttaskýrendur segja
því ekki að undra að hann hafi ekki náð að
vinna sér traust meðal þingmanna.
FRÉTTASKÝRANDI breska ríkisútvarpsins,
BBC, veltir fyrir sér hverjir kunni að koma til
greina sem eftirmenn Iains Duncans Smiths,
samþykki þingmenn Íhaldsflokksins vantraust
á hann í dag. Þessi nöfn hafa m.a. verið nefnd:
Michael Howard
Fyrrverandi innanríkisráðherra og „virki-
legur þungavigtarmaður“ í Íhaldsflokknum er
geti „látið stjórnvöldum renna kalt vatn milli
skinns og hörunds“, eins og fréttaskýrandi
BBC kemst að orði. Nýtur stuðnings hægri-
og miðjuarma flokksins og er andvígur Evr-
ópusambandsaðild. En flokkssystir hans sagði
að það væri „eitthvað skuggalegt“ við hann.
David Davis
Hann hefur lengi haft áhuga á að verða leið-
togi flokksins, og þrátt fyrir að hafa beðið lægri
hlut í síðasta leiðtogakjöri hefur hann enn
brennandi áhuga. Stuðningsmenn hans telja að
hann geti sætt stríðandi fylkingar í flokknum,
en sumum líst illa á hve ódulinn metnað hann
hefur. Hann byggir ímynd sína á því að hafa
verið alinn upp hjá einstæðu foreldri.
Kenneth Clarke
Jafnvel andstæðingar hans segja hann vera
„hinn sjálfgefna leiðtoga“. Bauð sig fram í leið-
togakjörinu 1997, en laut í lægra haldi fyrir
William Hague. Bauð sig fram aftur 2001 og
hlaut þá stuðning fleiri þingmanna en Duncan
Smith og Michael Portillo. Meðal almennra
flokksmanna naut hann aftur á móti minni
stuðnings en Duncan Smith, og telja margir að
það sé vegna þess að hann er hlynntur Evrópu-
sambandinu.
Theresa May
Hún er formaður flokksins og olli úlfaþyt á
flokksþinginu í fyrra með því að segja að flokk-
urinn hefði á sér það orð að vera „illkvittinn“.
Þessi ummæli og skrautlegur fótabúnaður
hennar eru ástæður þess, að hún er líklega
þekktasti Íhaldsþingmaðurinn nú um stundir.
Hún hefur lýst því yfir að hún sé ekki alltaf
sammála Duncan Smith.
Hugsanlegir arftakar Iains Duncans Smiths