Morgunblaðið - 01.11.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 1. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Þú getur kvatt alveg rólegur, Þórir minn, ég mun sjá um að halda línunum í lagi, það mun
enginn ríða feitum hesti frá mér.
Atvinnumál fatlaðra
Fyllilega raun-
hæft markmið
SÍÐASTLIÐIÐ vorvar ályktun Evr-ópudeildar alþjóða-
samtaka um vinnu og
verkþjálfun kynnt, svo-
kölluð Reykjavíkuryfirlýs-
ing. Kemur þar eitt og
annað fram, m.a. að sam-
tökin stefni að því að inn-
an áratugar verði hlutfall
fatlaðra og ófatlaðra Evr-
ópubúa á vinnumarkaði
jafnhátt. Kristján Valdi-
marsson er formaður
nefndar sem fer með
þennan málaflokk á Ís-
landi.
Segðu okkur fyrst frá
Reykjavíkuryfirlýsing-
unni?
„Reykjavíkuryfirlýsing-
in er framlag Evrópu-
deildar Alþjóðasamtaka
um vinnu og verkþjálfun
(Workability International Eu-
rope) til Evrópuárs fatlaðra. Yf-
irlýsingin var samþykkt á þingi
samtakanna sem haldið var í
Reykjavík 27.–31. maí sl.
Í Evrópudeild Alþjóðasamtaka
um vinnu og verkþjálfun eru 18
sambandsaðilar sem veita yfir
800.000 fötluðum einstaklingum
atvinnu eða stuðning til atvinnu í
Evrópu. Þetta eru stærstu aðilar
í Evrópu hvað varðar atvinnumál
fatlaðra. Reykjavíkuryfirlýsingin
er í senn heildstæð tillögugerð og
áskorun til allra sem málið varðar
að eyða þeim mun sem í dag er á
atvinnuþátttöku fatlaðra og ófatl-
aðra í Evrópu. Krafan um jafnan
rétt til atvinnu er því miður enn
fjarlægur draumur fyrir milljónir
fatlaðra sem óska eftir atvinnu,
þrátt fyrir að enginn efist um
fjárhagslegan ávinning sem hlýst
af atvinnuþátttöku þeirra. Skort-
ur á fjármagni og öðrum sam-
félagslegum björgum valda því að
fjölmörgum fötluðum einstak-
lingum er neitað um þau sjálf-
sögðu mannréttindi að stunda at-
vinnu. Reykjavíkuryfirlýsingin
setur fram sex tillögur og bendir
á raunhæfar leiðir til að vinna
gegn og útrýma þessu óréttlæti.“
Hefur eitthvað þokast í þessum
málum síðan í vor?
„Það gerist ekki margt á svo
stuttum tíma. Aðilar að yfirlýs-
ingunni hafa verið að þýða hana á
tungumál landa sinna og hafin er
kynning á efnisinnihaldi yfirlýs-
ingarinnar fyrir hagsmunaaðilum
í hverju landi. Framundan er að
afhenda yfirlýsinguna stjórnvöld-
um allra Evrópuríkja og þing-
mönnum og til stendur að hún
verði sérstaklega kynnt stofnun-
um Evrópusambandsins og hags-
munasamtökum fatlaðra. Reykja-
víkuryfirlýsingin hefur þegar
haft áhrif á umræðuna um at-
vinnumál fatlaðra. Hún hefur
vakið verðskuldaða athygli fyrir
það að þarna eru þjónustuaðilar í
atvinnumálum fatlaðra og vinnu-
veitendur fatlaðra að setja fram
raunhæfar tillögur sem falla að
og eru samhljóma framtíðarsýn
og kröfugerð hagsmunasamtaka
fatlaðra.“
Dæmi um eitthvað
sem hnikast hefur til
betri vegar?
„Árni Magnússon
félagsmálaráðherra
veitti Reykjavíkuryfirlýsingunni
viðtöku í lok ráðstefnunnar í maí.
Hann varð þannig fyrsti stjórn-
málamaður Evrópu sem formlega
tók við þessum tillögum og þess-
ari stefnumótun. Nýverið átti
stjórn SVV – Samtaka um vinnu
og verkþjálfun fund með ráð-
herra þar sem honum var afhent
íslensk þýðing Reykjavíkuryfir-
lýsingarinnar. Eftir þann fund er
stjórn SVV full bjartsýni um að
bjartir tímar í atvinnumálum fatl-
aðra séu framundan. Ráðherrann
sýndi málflutningi SVV mikinn
áhuga og lýsti sig sammála mörg-
um grundvallaratriðum í stefnu-
mótun SVV og Reykjavíkuryfir-
lýsingarinnar. Það er bjargföst
skoðun mín og stjórnar SVV að
þessi fundur marki upphafið að
nýju framfaraskeiði í atvinnumál-
um fatlaðra.“
Hvað mætti betur fara og
ganga hraðar?
„Hér er auðvitað af mörgu að
taka. Það sem brýnast er í dag er
að stjórnvöld tryggi þegar að at-
vinnumál fatlaðra einstaklinga
verði staðsett í stjórnkerfinu á
sama stað og atvinnumál annarra
Íslendinga. Það að flokka at-
vinnumál fatlaðra sem félagsmál
er í andstöðu við mannréttinda-
baráttu fatlaðra sjálfra og er ekki
í takt við það sem tíðkast í ná-
grannalöndum okkar þar sem
samskipan allra samfélagshópa
er viðtekin opinber stefna. Annað
brýnt atriði er að stjórnvöld beini
því fjármagni sem til ráðstöfunar
er, til þeirra aðila sem eru að
vinna í samræmi við opinbera
stefnumótun og ákvæði laga. Það
þarf að stórefla þá starfsemi sem
beinist að því að styðja fatlaða til
atvinnuþátttöku á almennum
vinnumarkaði. Þar kemur fyrst
upp í hugann starfsemi sem
kennd er við atvinnu með stuðn-
ingi, sem náð hefur góðum ár-
angri hér á landi eins og annars
staðar, en býr hér við
þröng kjör.“
Er tíu ára markmið-
ið raunhæft?
„Þetta er fyllilega
raunhæft markmið ef
allir sem málið varðar stilla sam-
an strengi og vinna markvisst
saman að því að ná þessu mark-
miði. Hér er það grundvallarat-
riði að atvinnurekendur og sam-
tök þeirra og verkalýðshreyfingin
taki málið upp á sína arma og
vinni með stjórnvöldum og hags-
munaaðilum fatlaðra að þessu
mikilvæga og metnaðarfulla
máli.“
Kristján Valdimarsson
 Kristján Valdimarsson er
fæddur á Akureyri 1951, stúdent
frá MA 1972 og lauk BA prófi í
stjórnmálafræði frá HÍ 1976.
Lauk meistaraprófi í opinberri
stjórnsýslu, MPA, frá Félags-
vísindadeild HÍ sl. vor. Starfaði
hjá Félagsvísindadeild HÍ 1976–
79, Alþýðubandalaginu 1979–
1990. Framkvæmdastjóri AB
1988–1990. Forstöðumaður
starfsþjálfunarstaðarins ÖRVA
frá 1991. Maki er Ragnheiður
Bóasdóttir og eiga þau Árnýju
Eir, f. 1999, og Kristján á son af
fyrra hjónabandi, Hrafn, f. 1972.
…er því miður
enn fjarlægur
draumur
SENDIHERRA Frakklands á Íslandi, Louis Bardollet,
lagði í gær, föstudag, blómsveig að minnisvarða
franskra sjómanna í kirkjugarðinum við Suðurgötu. Ís-
lendingar reistu minnisvarðann árið 1952 til að heiðra
minningu þeirra fjölmörgu frönsku sjómanna sem
sigldu á Íslandsmið á skútum sínum um áratuga skeið
en margir þeirra áttu ekki afturkvæmt. Fyrir miðja
síðustu öld, þegar trékrossar á leiðum frönsku sjó-
mannanna tóku að týna tölunni, var þeim safnað saman
og minnisvarðinn reistur en frumkvæði að því átti
Sveinn Björnsson, fyrsti forseti lýðveldisins.
Á myndinni má sjá Louis Bardollet, sendiherra
Frakklands á Íslandi, leggja blómsveiginn að minn-
isvarða franskra sjómanna.
Morgunblaðið/Þorkell
Minntist franskra sjómanna
HREINN hagnaður af söfnunar-
kössum og happdrættisvélum nam
tæpum 1,4 milljörðum á síðasta ári.
Rannveig Guðmundsdóttir al-
þingismaður spurðist fyrir um
tekjur af söfnunarkössum og happ-
drættisvélum síðustu þrjú ár og hef-
ur skriflegu svari dómsmálaráðu-
neytisins verið dreift á Alþingi.
Fram kemur að ekki liggur fyrir
hver heildarveltan er því þeir pen-
ingar sem spilað er fyrir í vélunum
og greiddir eru út úr þeim sjálfvirkt
eru almennt ekki reiknaðir sem
tekjur eða útgjöld í bókhaldi fyr-
irtækjanna. Heildar bókfærðar
tekjur Íslandsspils sem áður hét Ís-
lenskir söfnunarkassar, og Happ-
drættis Háskóla Íslands af söfnun-
arkössum og happdrættisvélum
voru tæpir 2,6 milljarðar á árinu
2002 og höfðu aukist um 250 millj-
ónir frá árinu 2000.
Hreinar tekjur af þessum rekstri,
það er að segja þegar rekstrargjöld
og vinningar hafa verið dregin frá
tekjum, voru tæplega 1,4 milljarðar
á árinu 2002, litlu hærri en tvö ár
þar á undan. Íslandsspil hagnaðist
um 940 milljónir með þessu móti og
Happdrætti Háskólans um 450
milljónir.
Hagnast á söfnunar- og spilakössum
Hreinar tekjur 1,4
milljarðar króna á ári
RÁÐHERRAR menningarmála á
Norðurlöndum ákváðu á fundi sínum
í Ósló, Noregi, að hefja undirbúning
að Norrænum kvikmyndaverðlaun-
um, sem veitt yrðu árlega. Ólíklegt
væri þó talið að hægt yrði að veita
þau í fyrsta sinn á næsta ári. Fyrst
yrði að ganga frá ýmsum atriðum, til
að mynda fjármögnun verðlaunanna.
Ásta R. Jóhannesdóttir, alþingis-
maður og fulltrúi Íslendinga á þingi
Norðurlandaráðs, benti m.a. á í um-
ræðum að kvikmyndaverðlaunin
gætu virkað sem stuðningur við nor-
ræna kvikmyndagerð í alþjóðlegri
samkeppni kvikmyndamarkaðarins.
Stefnt að
norrænum
kvikmynda-
verðlaunum