Morgunblaðið - 01.11.2003, Blaðsíða 39

ÚR VESTURHEIMI
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. NÓVEMBER 2003 39
HAUSTVERTÍÐINNI á Winnipeg-vatni lauk í gær en Halldór Pét-ursson eða Haddi Peterson eins oghann er gjarnan kallaður hefur
ekki verið upptekinn hennar vegna undanfarna
tvo áratugi. En þó að hann sé löngu hættur
fiskveiðum lifir fiskimaðurinn í honum og hann
klæðir sig upp sex morgna í viku til að fara í
kaffi með hinum strákunum, sem líka eru hætt-
ir öllum veiðum. „Það var oft fjör hjá okkur
hérna og mikið skrafað en nú eru margir farnir.
Það er lífsins gangur,“ segir Haddi. „Ég er líka
orðinn asskoti aumur og ónýtur, þó að ég reyni
að ganga daglega, svo ég geri eitthvað annað
en að sitja allan daginn. Ég hætti að fiska um
1980 og þá fór ég að mála en varð að hætta því
fyrir nokkrum árum, því ég var orðinn svo
stirður í fingrunum. Hnén eru vond og svo er
ég hjartveikur og með of háan blóðþrýsting en
pillurnar koma að góðu gagni. En annars er ég
sæmilega hress, les blaðið og reyni að fylgjast
með. En ég syng ekki og er ekki í kór. Íslend-
ingar eru margir í kórum og dóttir mín er í tón-
listinni en ég hef aldrei sungið því það væri eins
og úlfur að spangóla.“
Á vatninu í 55 ár
Foreldrar Hadda voru Pétur Guðmundsson
og Sigríður Þorsteinsdóttir, en Haddi tók við af
föður sínum snemma á liðinni öld. Hann hélt
upp á 92 ára afmæli sitt 30. júlí sem leið og læt-
ur sér nægja að tala um veiðina eftir áratuga
veiðiskap á Winnipegvatni.
„Ég fæddist í Gimli 1911 og stundaði veið-
arnar á vatninu í 55 ár. Pabbi var fiskimaður á
Íslandi, en kom hingað um aldamótin 1900 og
hélt áfram fyrri iðju. Ég var 14 ára þegar hann
dó og þá var ekki um annað að ræða en hætta í
skólanum og fara að fiska. Við vorum sjö systk-
inin, fjórir bræður og þrjár systur, en ég er
einn eftir. Það leit samt út fyrir að ég færi strax
fyrsta daginn á vatninu. Það var svo hvasst og
ég var svo sjóveikur að ég hélt að ég væri að
deyja. Við vorum að draga inn net þegar kvika
kom á bátinn. Við hefðum ekki lifað aðra slíka
af. Það var líka oft kalt á vatninu og við áttum
ekki nógu góð hlífðarföt en einhvern veginn
bjargaðist þetta nú allt saman og það kom aldr-
ei neitt fyrir hjá okkur. Ekkert sem er í frásög-
ur færandi, en í einum storminum fóru sjö eða
átta menn niður. Veðrið gat því verið hættulegt
og er það svo sem enn. Við gengum í verkin
eins og best við gátum og þekktum ekki annað,
en lengst af var ekki mikið upp úr þessu að
hafa, þó að það hafi verið býsna gott síðustu ár-
in, sem ég var í þessu. En þetta var erfið vinna
og maður var alltaf kófsveittur. Það var erfitt
að leggja fleiri bjóð af netum og enn erfiðara að
draga þau inn. Og veiðarnar á ísnum voru ekki
síður erfiðar, en þær urðu heldur viðráðanlegri
þegar borinn kom til sögunnar. Við vorum þrír
bræðurnir saman í þessu, en yngsti bróðir okk-
ar drukknaði ungur.“
Íslenskan á undanhaldi
Haddi hefur verið ekkjumaður í 35 ár en
kona hans var Elizabeth Cook og eignuðust
þau þrjú börn, en barnabörnin eru fimm. Eliza-
beth var af þýskum ættum en Haddi hélt
tryggð við íslenskuna og gerir enn. „Það var
alltaf töluð íslenska heima og ég lærði ekki
ensku fyrr en í skólanum. Ég fór einu sinni til
Íslands, með Ted Kristjanson 1976, og þá fór-
um við niður á bryggju á hverjum degi og
fylgdumst með trollurunum þegar þeir komu
inn. Við náðum góðu sambandi við íslensku
fiskimennina og þeir buðu okkur með sér í sjö
daga túr en við vildum ekki fara. Vorum í fríi og
töluðum íslensku í landi. Ég tala íslensku
sjaldnar núna því þeim fækkar sem hægt er að
tala við og ég er orðinn of gamall til að fara aft-
ur til Íslands.“
Frístundamálari
Heima hjá Hadda eru málverk uppi um alla
veggi og eru þau flest eftir hann sjálfan. „Ég
þótti alltaf góður við það að draga myndir,
lærði það af sjálfum mér, og þegar ég hætti að
fiska byrjaði ég að mála fyrir alvöru. Ég málaði
umhverfið, húsin og trén, fiskibátana og höfn-
ina, veturinn og sumarið. Oft tók ég fyrst ljós-
myndir og málaði síðan eftir þeim, en svo fór að
ég varð að hætta þessari iðju líka. Ég gat ekki
orðið beitt fingrunum, var orðinn svo stirður.
Áður hafði ég selt margar myndir en ég á enn
margar hérna í geymslunni og veit í raun ekki
hvað um þær verður.“
Fallið réð för
Sem fyrr segir lauk haustvertíðinni í gær, 31.
október, en Haddi dró upp netin fyrir margt
löngu. Hann hefur búið hjá syni sínum og fjöl-
skyldu á LoniBeach, rétt norðan við Gimligarð-
inn, undanfarin ár og þó að hann sé nánast við
vatnið segist hann ekki sakna veiðanna. „Heils-
an var farin að gefa sig og ég var orðinn slæm-
ur í fótunum. Þegar ég svo datt úr byttunni
þarna um árið þá gaf ég syni mínum byttuna og
netin enda kominn tími til að hætta.“
Kominn tími til að hætta
Morgunblaðið/Steinþór Guðbjartsson
Haddi Peterson hefur í mörg ár farið í morgunkaffi með öðrum fiskimönnum en þeim fer fækk-
andi við borðið þeirra í bakaríinu við aðalgötuna í Gimli.
Heima hjá Hadda eru málverk uppi um alla veggi og eru þau flest eftir hann sjálfan. steg@mbl.is
Morgunblaðið/Steinþór
Undanfarin ár hafa nokkrir
gamlir fiskimenn komið saman
á morgnana í bakaríinu við að-
algötuna í Gimli í Kanada, en
þeim hefur fækkað. Þegar
Steinþór Guðbjartsson leit þar
við ekki alls fyrir löngu sátu
aðeins tveir við borð fiski-
mannanna og annar sagðist
ekki vera í hópnum. Hins veg-
ar var Halldór Pétursson á
réttum stað.
„ÉG er mjög ánægður með þátttökuna og
okkur finnst gaman að koma svona saman,“
segir Peter Peterson, formaður Kanadíska
félagsins á Íslandi, en félagið stóð fyrir
þakkargjörðarhátíð í Hafnarfirði um liðna
helgi.
Kanadíska félagið á Íslandi stendur fyrir
ýmsum uppákomum. „Við höldum upp á
kanadíska frídaga eins og siður er í Kan-
ada,“ segir Peter og bætir við að félagið
reyni líka að vera Kanadamönnum, sem
hyggi á ferðir til Íslands, innan handar.
Félagsmenn eru fyrst og fremst Kanada-
menn búsettir á Íslandi og fjölskyldur
þeirra, en heimasíðan er http://simnet.is/
canadian.club/.
Morgunblaðið/Steinþór
Ólöf Pétursdóttir og Hannah Kristín Trønnes
fá á diskana sína hjá Peter Peterson.
Kanadamenn koma saman
Deiglunni á Akureyri fimmtudaginn
6. nóvember, en tónleikarnir þeirra
þar hefjast klukkan 21.30.
Heim í átthagana
Í fyrra fékk Martha æðstu bók-
menntaverðlaun Kanada í flokki
unglingabóka, Bókmenntaverðlaun
landsstjórans eða The Governor
General’s Literary Award, fyrir
bókina True Confessions of Heart-
less Girl, en þrisvar áður hafði hún
verið tilnefnd til þessara verðlauna.
Á morgun klukkan 14 les hún úr
verkum sínum í Borgarbókasafninu
við Tryggvagötu og á mánudag
klukkan 16 í Háskóla Íslands, en
klukkan 20 verður hún með upplest-
ur í Gunnarshúsi á vegum Rithöf-
undasambandsins. Á þriðjudag
verður hún með upplestrarkvöld í
Deiglunni á Akureyri klukkan 20.30
á vegum Háskólans á Akureyri og Félags
áhugafólks um heimspeki.
Theodis, móðir Mörthu, var dóttir Runólfs
Marteinssonar og Ingunnar Bardal frá Svart-
árkoti í Bárðardal og stendur til að hún heim-
sæki átthagana, en þetta er fyrsta heimsókn
Mörtu til landsins.
VESTUR-ÍSLENDINGURINN
Martha Brooks syngur á Jazzhátíð
Reykjavíkur í næstu viku og er einn
helsti listamaður hátíðarinnar, að
sögn Friðriks Theódórssonar, fram-
kvæmdastjóra Jazzhátíðarinnar.
Listamaðurinn Martha Brooks,
sem er íslensk í móðurætt og býr í
Winnipeg, þykir frábær djasssöngv-
ari og í því sambandi má nefna að
diskur hennar Change of Heart fékk
í fyrra tónlistarverðlaun Manitoba í
Kanada, The Prairie Music Award,
sem besti djassdiskur sléttunnar.
Martha kemur fram á Nasa föstu-
daginn 7. nóvember og hefst dag-
skrá hennar klukkan 22, en með
henni leika þekktir tónlistarmenn;
píanóleikarinn David Restivo,
bassaleikarinn Mike Downes og
trommuleikarinn Ted Warren.
„Hún er eitt af aðalnúmerunum okk-
ar,“ segir Friðrik Theódórsson. „Þetta er mjög
skemmtilegt fyrir okkur. Þetta er í fyrsta
skipti sem við fáum listamenn frá Kanada, en
með henni verða toppmenn frá Kanada,“ bætir
hann við og vekur athygli á því að fleiri Kan-
adamenn verði í sviðsljósinu á hátíðinni því
sunnudaginn 9. nóvember komi kanadíski
trompetleikarinn Ingrid Jensen fram.
Martha Brooks kemur til landsins á vegum
verkefnisnefndar Þjóðræknisfélags Íslendinga
í Vesturheimi, The International Visits pro-
gram, en auk þess að syngja á Jazzhátíðinni,
verður hún með tónlistarmönnunum, sem með
henni eru, á vegum Jazzklúbbs Akureyrar á
Vestur-Íslendingurinn Martha Brooks syngur á Jazzhátíð Reykjavíkur
Einn helsti listamaðurinn
Vestur-Íslendingurinn Martha Brooks syngur á Jazzhátíð Reykja-
víkur í næstu viku og er einn helsti listamaður hátíðarinnar.
Morgunblaðið/Steinþór Guðbjartsson