Morgunblaðið - 01.11.2003, Blaðsíða 14
VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
14 LAUGARDAGUR 1. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Undirföt fyrir konur
Skálastærðir: B-FF
Opið virka daga frá kl. 11-18,
laugardaga frá kl. 11-15.
undirfataverslun
Síðumúla 3
ÚR VERINU
AÐALFUNDUR LÍÚ skorar á sjáv-
arútvegsráðherra að beita sér fyrir
því að Ísland og Grænland taki sem
strandríki stjórn á veiðum á þeim
hluta djúpkarfastofnsins sem hingað
til hefur verið stjórnað á vettvangi
NEAFC, Fiskveiðinefnd Norðaust-
ur-Atlantshafsins. Jafnframt skorar
fundurinn á sjávarútvegsráðherra að
skipa starfshóp með aðkomu útvegs-
manna til að gera tillögur um skipt-
ingu aflaheimilda í ljósi nýrra upplýs-
inga.
Þessi tillaga var ásamt fleirum
samþykkt á aðalfundinum sem lauk í
gær. Í greinargerð með tillögunni
kemur fram að rannsóknir hafi leitt í
ljós að djúpkarfi sem veiddur hefur
verið sem úthafskarfi undan farin ár
er sami stofn og sá djúpkarfi sem
veiddur hefur verið í djúpköntunum
innan lögsögu.
Fundurinn kaus jafnframt starfs-
hóp til að gera tillögur til stjórna sam-
takanna um skiptingu aflaheimilda í
karfa.
Fundurinn mótmælti harðlega
áformum stjórnvalda um að tekin
verði upp sérstök línuívilnun í kvóta
til báta sem róa með línu. „Slík ívilnun
mun óhjákvæmilega leiða til mismun-
unar fyrirtækja innan atvinnugrein-
arinnar, þar sem einum útgerðar-
flokki yrði veittar auknar
veiðiheimildir á kostnað annarra.
Heildarafli á Íslandsmiðum er tak-
markaður og því er ljóst að ef til slíkr-
ar mismununar kemur mun það leiða
til þess að veiðiheimildir annarra
verða skertar að sama skapi. Ef línu-
bátum verður leyft að veiða meira en
núverandi aflamark þeirra kveður á
um mun það ekki aðeins koma niður á
fyrirtækjunum sem fyrir skerðing-
unni verða og starfsfólki þeirra til
sjós og lands, heldur einnig á þeim
byggðarlögum þar sem útgerð bygg-
ist ekki á línuveiðum.“ Fundurinn
hvatti stjórnvöld til að hefja hvalveið-
ar í atvinnuskyni svo fljótt sem verða
má og eigi síðar en árið 2006. Jafn-
framt fagnaði fundurinn því að vís-
indaveiðar á hrefnu hefðu verið hafn-
ar.
Loks beindi fundurinn því til Haf-
rannsóknastofnunar að við gerð til-
lögu um kvóta í loðnu og veiðar úr
loðnustofninum verði tryggt að hæfi-
legt magn af loðnu verði eftir sem æti
er þorskur gengur á hrygningarslóð.
Morgunblaðið/Jim Smart
Aðalfundur LÍÚ hafnar hugmyndum um línuívilnun.
Ísland og Grænland
stjórni veiðum á karfa
SAMKEPPNISSTAÐA íslenzks
sjávarútvegs er ótrygg, starfsum-
hverfið er honum andsnúið og for-
skotið sem hann hafði á keppinaut-
ana víða um heim er að hverfa.
Samkeppnin frá Kína verður erfið,
en verði staðið rétt að málum, getur
íslenzkur sjávarútvegur engu að síð-
ur verið í fararbroddi.
Þetta er niðurstaða þeirra Þor-
steins Más Baldvinssonar, forstjóra
Samherja, Péturs H. Pálssonar,
framkvæmdastjóra Vísis, Adolfs
Guðmundssonar, framkvæmda-
stjóra Gullbergs og Guðmundar
Kristjánssonar, útgerðarmanns.
Þeir fluttu framsöguerindi á aðal-
fundi LÍÚ um samkeppnisstöðu ís-
lenzks sjávarútvegs, stöðu og horf-
ur.
Erum að missa forskotið
Þorsteinn Már sagði að fiskveiði-
stjórnun að fyrirmynd kvótakerfis-
ins væri að ryðja sér til rúms víða
um heim og því værum við að missa
það forskot sem við hefðum haft
vegna betri fiskveiðistjórnunar en
hjá keppinautunum. Þá væri íslenzk-
ur sjávarútvegur einnig að glata for-
skotinu í skipum og veiðitækni.
Launakostnaður útgerðarinnar væri
hvað hæstur, olía dýrari og flutn-
ingskostnaður mikill. Ofan á þetta
legðist svo auðlindagjald. Hann
sagði að halda þyrfti vel á spöðunum,
sérstaklega vegna samkeppninnar
frá Kína, sem gæti boðið gæða fisk.
Gæta yrði þess að rjúfa ekki keðjuna
milli veiða, vinnslu og markaða, því
færi svo yrði íslenzk fiskvinnsla und-
ir í samkeppninni um hráefnið. Sam-
þjöppun í smásölu á okkar helztu
mörkuðum kallaði á stærri einingar
hér heima og ef eitthvað væri, mætti
segja að íslenzku sjávarútvegsfyrir-
tækin væru of smá. Loks þyrfti að
færa umræðuna um sjávarútveginn
frá veiðunum og út fyrir landstein-
ana, en umræðan eins og hún væri í
dag væri ógnun við útveginn.
Tiltölulega bjartsýnn
Pétur Pálsson sagðist vera tiltölu-
lega bjartsýnn á framtíð íslenzks
sjávarútvegs. Það byggði hann á því
að Íslendingar hefðu alltaf þurft að
gera allt betur en aðrir til að komast
af í þessu volaða landi. Hann sagði
að við hefðum náð góðum tökum á
veiðum og vinnslu en nú væru augu
manna í auknum mæli að beinast að
mörkuðunum. Tengsl hinna þriggja
þátta, veiða, vinnslu og markaðs-
mála, væri og yrði styrkur íslenzks
sjávarútvegs og vegna þess væri
krafan um aðskilnað veiða og vinnslu
óskiljanleg.
Pétur taldi að í framtíðinni nyti
fiskvinnslan betra starfsfólks og
tækni myndi fleygja fram. Fyrir-
tækin muni stækka og pólitískur
stöðugleik myndi nást, þar sem
þekking almennings á sjávarútvegi
muni aukast og krafan um mikil lífs-
gæði leiddi af sér kröfu um arðbær-
an sjávarútveg. Einingarnar muni
stækka og þeim fækka, sjávar-
byggðum fækki, einhæfum störfum
fækki
Sífelldar breytingar óþolandi
Adólf Guðmundsson taldi að
starfsumhverfið væri ekki nógu gott
og umræðan sömuleiðis. Samþjöpp-
un veiðiheimilda og erfiðleikar í
ýmsum sjávarbyggðum væru mikið í
umræðunni. Þá væru sífelldar breyt-
ingar á starfsumhverfinu óþolandi
og umræðan um breytingar á fisk-
veiðistjórnuninni ylli miklu tjóni,
meðal annars vegna þekkingar-
skorts sumra stjórnmálamanna.
Þetta allt hefði svo neikvæð áhrif á
almenningsálitið. Hann sagði að
samkeppnisstaða sjávarútvegsins
væri ekki sterk og væru erfiðleikar
bæði í land- og sjófrystingu. Skýr-
ingarnar væru meðal annars sam-
keppnin frá Kína, bág staða fisk-
vinnslu í Norður-Noregi,
hefðbundnar afurðir væru erfiðar í
sölu og vöruþróun lítil, gengið væri
óhagstætt og auknar veiðiheimildir í
ýsu og ufsa hefðu komið of seint.
Nauðsynlegt væri að skapa sjáv-
arútveginum góða ímynd og styrkja
hana. Skapa þyrfti meiri sérstöðu
sem gæti byggzt á ferskum fiski og
auka þyrfti vöruþróun. Til að ná
þessu myndu fyrirtækin stækka og
fiskeldi yrði ákveðinn drifkraftur í
útveginum, en útgerðin yrði áfram
erfið næstu árin. Það þyrfti nýja
hugsun í útgerðina til að mæta þörf-
um fiskvinnslunnar og markaðanna.
Með réttum viðbrögðum gæti fram-
tíð sjávarútvegsins verið björt.
og hálaunastörfum fjölgi.
Rétturinn þarf að vera skýr
Guðmundur Kristjánsson sagði að
styrkja þyrfti lögin um stjórn fisk-
veiða og eignarrétturinn á veiði-
heimildunum yrði að vera skýr.
Reglur um úthlutun aflaheimilda
verði að vera skýrar og kvótakerfið
væri grundvöllur þess að hægt væri
að reka góðan sjávarútveg. Öll frá-
vik frá skýrum reglum sköpuðu
vandræði og mætti þar nefna
byggðakvóta, línuívilnun og stjórn-
lausar veiðar smábáta. Þá benti
hann á gífurlegan vöxt svokallaðs
eftirlitsiðnaðar, sem væri baggi á út-
veginum vegna kostnaðar og að
ýmsar reglur hefðu ekki verið sniðn-
ar að aðstæðum. Nauðsynlegt væri
að sjávarútvegurinn væri samhentur
til að bæta starfsumhverfið og sam-
keppnisstöðuna.
Niðurstaða þeirra félaga var því
að samkeppnisstaðan og starfsum-
hverfið væri ótryggt. Nauðsynlegt
væri að færa hugsunina frá veiði-
mennsku yfir í matvælaframleiðslu
og að stöðugleiki í rekstrarumhverfi
væri nauðsynlegur.
Samkeppnisstaðan og
umhverfið ótryggt
FLUGFÉLAG Íslands var í gær
valið markaðsfyrirtæki ársins
2003 og Magnús Scheving mark-
aðsmaður ársins 2002 af ÍMARK,
félagi íslensks markaðsfólks. For-
seti Íslands, Ólafur Ragnar
Grímsson, afhenti verðlaun. Í
ræðu sinni sagði Björn Víglunds-
son, formaður ÍMARK, að Flug-
félagi Íslands hefði „verið breytt
úr deyjandi risaeðlu í arðbært og
lifandi þjónustufyrirtæki.“ Auk
Flugfélags Íslands voru Medcare
Flaga og Nikita tilnefnd. Á mynd-
inni sjást Rúnar Ómarsson hjá
Nikita, Jón Karl Ólafsson Flug-
félagi Íslands, Magnús Scheving,
forseti Íslands Ólafur Ragnar
Grímson og Böðvar Þórisson
Medcare Flögu á Hótel Sögu.
Morgunblaðið/Árni Torfason
Úr deyjandi risaeðlu
í lifandi fyrirtæki
Markaðsverðlaun ÍMARK í 13.sinn
TAP Baugs Ísland ehf., sem nú heitir
Hagar hf., á tímabilinu 1. mars til 31.
ágúst nam 23 milljónum króna og er
niðurstaðan í samræmi við áætlanir. Í
tilkynningu segir að síðari sex mán-
uðir rekstrarársins, september til
febrúar, séu félaginu jafnan hagstæð-
ari. Nafni félagsins var breytt úr
Baugur Ísland í Hagar á hluthafa-
fundi í október og félaginu breytt úr
einkahlutafélagi í hlutafélag.
Tekjur af rekstri Haga námu ríf-
lega 18 milljörðum króna sem er um
8,6% aukning í veltu frá sama tíma
síðasta rekstrarárs. Gjöld námu 17,4
milljörðum króna. Hagnaður fyrir af-
skriftir og fjármagnsliði (EBITDA)
var 695 milljónir króna á sex mánaða
tímabilinu en var 525 milljónir á sama
tíma fyrir ári. Hrein fjármagnsgjöld
tímabilsins námu 87 milljónum króna
og gengishagnaður færður sem
tekjur var 174 milljónir. Heildareign-
ir samstæðunnar voru 20,2 milljarðar
króna í lok ágúst og hækkuðu um
rúman milljarð króna á tímabilinu.
Eigið fé Haga við lok tímabils var
1.551 milljónir króna og eiginfjárhlut-
fall 7,7%. Eiginfjárhlutfall var 8,1% í
upphafi tímabils. Í tilkynningu frá
Högum segir að sé tekið tillit til víkj-
andi láns sé hlutfallið 30%.
Hlutafé félagsins er 700 milljónir
króna við lok tímabilsins. Skuldir og
skuldbindingar nema tæpum 13,9
milljörðum króna.
Stærstu eigendur Haga hf. eru
Gaumur, Fasteignafélagið Stoðir og
Baugur Group.
Baugur Ísland
tapar 23 milljónum
VERÐBRÉFAFYRIRTÆKIÐ
Fjárvernd verðbréf hf. hefur í kjölfar
fjárhagslegrar endurskipulagningar
aftur hafið viðskipti í kerfi Kauphallar
Íslands.
Fjárvernd átti í rekstrarerfiðleik-
um og í janúar sl. var tilkynnt að
Kauphöll Íslands hefði sagt upp aðild-
arsamningi Fjárverndar Verðbréfa
vegna viðvarandi vanefnda á greiðslu
aðildargjalda. Verðbréfaskráning Ís-
lands sagði í kjölfarið einnig upp að-
ildarsamningi Fjárverndar verð-
bréfa. Í júní sl. afturkallaði svo
Fjármálaeftirlitið starfsleyfi félagsins
að hluta, þ.e. til eignastýringar, vegna
ófullnægjandi eiginfjárstöðu þess.
„Í febrúar sl. komu nýir aðilar að
félaginu og kröfuhafar hafa breytt
skuldum í hlutafé og síðan þá hefur
fyrirtækið verið að ganga í gegnum
nauðsynleg formleg ferli. Nú uppfyll-
um við öll skilyrði sem gerð eru til
verðbréfafyrirtækja og CAD hlutfall-
ið er nálægt 100%,“ sagði Ingólfur
Arnarson, framkvæmdastjóri félags-
ins. Spurður um ástæður þeirra
rekstrarerfiðleika sem félagið hefur
gengið í gegnum segir Ingólfur þær
einkum vera að félagið var stofnað
þegar markaðir voru enn í niður-
sveiflu í byrjun árs 2001. Þar að auki
hafi tekið langan tíma að fá verðbréfa-
leyfi og síðan aðild að Kauphöllinni.
Þá hafi árásin 11. september 2001
komið í millitíðinni og markaðir hrun-
ið í kjölfarið. „Þannig að félagið átti
sér vart viðreisnar von,“ sagði Ing-
ólfur.
Hann segir að nú í ár hafi starfsem-
in verið í lágmarki, en nú sjái félagið
fram á betri tíð.
Ingólfur segir að á síðasta ári hafi
hluthafar verið um 50 talsins. Þá hafi
hlutafé verið fært niður úr 119 millj-
ónum í 19. Síðan hafi 150 milljónir
komið inn í félagið og sá hópur er-
lendra fjárfesta sem komið hafi að fé-
laginu hafi ákveðinn metnað fyrir
framtíðina, eins og Ingólfur orðar
það. 30% hlutabréfa félagsins eru í
eigu erlendra aðila en 70% í eigu ís-
lenskra aðila. Þrír starfsmenn starfa
hjá félaginu.
Miðlun verðbréfa
Í tilkynningu frá félaginu segir að
Fjárvernd verðbréf sé óháð verð-
bréfafyrirtæki sem leggi áherslu á
faglega þjónustu. Félagið einbeitir
sér að miðlun innlendra og erlendra
verðbréfa til fjárfesta sem og fyrir-
tækjaþjónustu. Félagið hefur einnig
haft milligöngu um sölu á verðbréfa-
sjóðum frá svissneska bankanum
UBS, sem skráðir eru á Íslandi.
Fjárvernd aftur
í Kauphöllina
Afl kaupir 10% í
sjálfu sér af LÍ
AFL fjárfestingarfélag keypti í gær
9,5% hlut í sjálfu sér af Landsbank-
anum, sem átti 19,5% í Afli fyrir kaup-
in. Styrmir Þór Bragason, fram-
kvæmdastjóri Afls, segir að ósk
Landsbankans um að selja bréfin hafi
borið brátt að og þess vegna hafi verið
ákveðið að Afl sjálft keypti bréfin. Afl
eigi rúmlega 10% í sjálfu sér eftir
þessi kaup, en fljótlega verði hluti
þessara bréfa seldur, að minnsta kosti
nægilega stór hluti til að eign félags-
ins í sjálfu sér fari undir 10%.
♦ ♦ ♦