Morgunblaðið - 06.02.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 6. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÞORGERÐUR K. Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra ítrekaði á Al-
þingi í gær að skólagjöld væru einn
þeirra valkosta sem stjórn-
málamenn hlytu að velta fyrir sér á
hverjum tíma ef það kynni að
verða til þess að styrkja starf há-
skólanna í landinu. Kom þetta fram
í máli ráðherra í umræðum utan
dagskrár um málefni Háskóla Ís-
lands. „Ég er með þessu ekki að
segja að ég telji rétt að taka upp
skólagjöld. Hins vegar tel ég rétt
að við hefjum hér hreinskilna um-
ræðu um kosti jafnt sem galla
skólagjalda,“ sagði hún.
Björgvin G. Sigurðsson, þing-
maður Samfylkingarinnar, sem var
málshefjandi umræðunnar, sagði
Samfylkinguna hvorki vilja taka
upp skólagjöld í grunnnámi né
fjöldatakmarkanir til að leysa
vanda Háskóla Íslands. „Samfylk-
ingin vill þvert á móti forgangsraða
í þágu menntunar og auka verulega
framlög til háskólastigsins alls.“
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, sagði afstöðu VG
alveg skýra í þessum efnum. „Við
erum algerlega andvíg skólagjöld-
um í opinbera skólakerfinu sem við
teljum að gegni miðlægu hlutverki
í því að tryggja hér fullt jafnrétti
til náms.“
Dagný Jónsdóttir, þingmaður
Framsóknarflokksins, vitnaði í um-
ræðunni til stefnuyfirlýsingar rík-
isstjórnarinnar, en þar segir: ,,Að
tryggja [eigi] öllum jöfn tækifæri
til náms án tillits til búsetu og
efnahags.“ Síðan sagði þingmað- urinn: „Þetta segir allt sem segja
þarf að mínu mati því að skólagjöld
samræmast ekki hugmyndinni um
jafnrétti til náms.“
Þá sagði Magnús Þór Haf-
steinsson, varaformaður Frjáls-
lynda flokksins, að óhindraður að-
gangur allra að menntun án tillits
til efnahags og búsetu hefði ávallt
verið einkunnarorð Frjálslynda
flokksins í þessum efnum. Sagði
hann ennfremur að flokkurinn vildi
standa vörð um HÍ sem ríkisrekinn
háskóla og að þar ætti að ríkja
jafnræði til náms.
Menntamálaráðherra sagði einn-
ig á Alþingi í gær að ekki væri með
neinum rökum hægt að halda því
fram að Háskóli Íslands væri í ein-
hverju sérstöku fjársvelti eða hefði
verið það á síðustu árum. „Þvert á
móti hafa framlög til hans verið
aukin stórlega rétt eins og til ann-
arra skóla á háskólastigi.“
Dagný Jónsdóttir þingmaður Framsóknarflokksins í umræðum um skólagjöld
Ekki í samræmi við stefnuyf-
irlýsingu ríkisstjórnarinnar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Utandagskrárumræða var á Alþingi um fjármál Háskóla Íslands og bar m.a. á góma hugmyndir um skólagjöld.
ATLI Gíslason, lögmaður og vara-
þingmaður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, tók sæti á Alþingi í
gær í fjarveru Kolbrúnar Halldórs-
dóttur, þingmanns VG. Atli hefur
ekki áður tekið sæti á þingi og undir-
skrifaði því drengskaparheit að
stjórnarskránni í upphafi þingfund-
ar.
Auk Atla sitja þrír varaþingmenn á
Alþingi: Ásgeir Friðgeirsson, Sam-
fylkingu, fyrir Þórunni Sveinbjarnar-
dóttur, Kjartan Ólafsson, Sjálfstæð-
isflokki, fyrir Árna R. Árnason og
Guðjón Ólafur Jónsson, Framsókn-
arflokki, fyrir Halldór Ásgrímsson.
Fjórir vara-
þingmenn
Á VORÞINGI 2001 var sam-
þykkt frumvarp Valgerðar
Sverrisdóttur viðskiptaráðherra
sem veitti starfandi sparisjóðum
heimild til að breyta rekstrar-
formi sínu í hlutafélag. Breyt-
ingar voru jafnframt gerðar á
ákvæðum um stofnfjárbréf í því
skyni að gera bréfin að eftir-
sóknarverðari fjárfestingar-
kosti. Þriðja mikilvæga breyt-
ingin á rekstri sparisjóða, sem
fólst í frumvarpi viðskiptaráð-
herra, var að í stað þess að sveit-
arfélög og héraðsnefndir til-
nefndu tvo stjórnarmenn af
fimm í sparisjóði væri stofnfjár-
eigendum heimilt að kjósa alla
fimm stjórnarmennina.
Kveðið var á um að sá hluti
hlutafjár sparisjóðsins sem ekki
gengi til stofnfjáreigenda skyldi
verða eign sérstakrar sjálfs-
eignarstofnunar. Allir stofnfjár-
eigendur í viðkomandi spari-
sjóði skyldu eiga sæti í
fulltrúaráði stofnunarinnar og
kjósa stjórn hennar.
Valgerður Sverrisdóttir sagði
í umræðum á Alþingi að spari-
sjóðirnir stæðu frammi fyrir
virkari samkeppni en áður. Eig-
infjárhlutfall þeirra hefði lækk-
að árin á undan samhliða örum
vexti. Með hlutafjárvæðingu
standi sparisjóðirnir jafnfætis
öðrum fjármálastofnunum við
öflun nýs eigin fjár.
Yfirtökuvarnir
treystar 2002
Í desember 2002 var sam-
þykkt heildarlöggjöf um fjár-
málafyrirtæki þar sem meðal
annars var brugðist við tilraun
Búnaðarbankans til yfirtöku á
Sparisjóði Reykjavíkur og ná-
grennis sumarið áður. Með lög-
unum átti að treysta yfirtöku-
varnir sparisjóðanna. Sett var
inn ákvæði þess efnis að framsal
stofnfjárhlutar skuli hljóta sam-
þykki stjórnar sparisjóðs. Ef
grunur vakni um að fyrirhugað
framsal væri liður í því að kaup-
andi eignaðist virkan eignarhlut
átti að vísa málinu til Fjármála-
eftirlitsins.
Orðalagi um atkvæðisrétt var
einnig breytt í þeim tilgangi að
koma í veg fyrir að farið yrði í
kringum reglur um hámark at-
kvæðisréttar, sem er 5% af
heildaratkvæðamagni, með
eignarhaldi tengdra aðila á eign-
arhlutum.
Lögum um
sparisjóði
breytt
í tvígang
LAGAFRUMVARP um afnám fyrn-
ingarfresta vegna kynferðisafbrota
gegn börnum undir 14 ára aldri hefur
verið lagt fram á Alþingi. Samkvæmt
upplýsingum frá Ágústi Ólafi Ágústs-
syni, fyrsta flutningsmanni frum-
varpsins, eru fyrningarfrestir vegna
kynferðisabrota gegn börnum núna
allt frá fimm árum upp í 15 ár. Telur
hann rangt að kynferðisbrot gegn
börnum geti fyrnst. Vegna eðli og
sérstöðu þessara brota sé börnum
ekki tryggð nægjanleg réttarvernd
og réttlæti samkvæmt núgildandi
lögum. Barn sem verði fyrir kyn-
ferðisofbeldi átti sig oft ekki á að
brotið hafi verið gegn því fyrr en
mörgum árum síðar. Þessi brot komi
því oft ekki fram í dagsljósið fyrr en
mörgum árum eða áratugum eftir að
þau voru framin þegar þau sé fyrnd
að lögum.
„Ljóst er því að núgildandi fyrn-
ingarfrestir geta í mörgum tilfellum
verið of skammir fyrir stóran hóp
brotaþola. Dómar þar sem menn hafa
verið sýknaðir fyrir kynferðisbrot
gegn börnum, jafnvel þótt sekt hafi
verið sönnuð, staðfesta þetta,“ segir í
greinargerð með frumvarpinu.
Með Ólafi eru níu aðrir þingmenn
Samfylkingarinnar flytjendur frum-
varpsins.
Frumvarp um afnám fyrningarfresta
Rangt að kynferðisbrot
gegn börnum fyrnist
SIGURÐUR Þórðarson ríkisendurskoðandi
segir athugasemdir stjórnenda Landspítala –
háskólasjúkrahúss við skýrslu Ríkisendurskoð-
unar stórundarlegar. Ríkisendurskoðun hafi
aldrei sagt að yfirmenn á sjúkrahúsinu væru
1.089 talsins, eins og stjórnendur spítalans
halda fram í Morgunblaðinu í gær. Upplýsingar
úr skýrslunni, sem fjallaði um sameiningu
sjúkrahúsanna, séu ranglega túlkaðar og eins
miði stjórnendur spítalans við önnur ártöl en í
skýrslunni.
Í Morgunblaðinu í gær var birt grein eftir
Magnús Pétursson, forstjóra LSH, og Önnu
Lilju Gunnarsdóttur, framkvæmdastjóra fjár-
reiðna og upplýsinga sjúkrahússins, undir fyr-
irsögninni „Landspítalinn er á réttri braut“.
Þar sögðu þau að yfirmenn spítalans væru 252
talsins, en ekki 1.089, eins og komið hafi fram í
skýrslu Ríkisendurskoðunar sem kom út í nóv-
ember síðastliðnum.
Upplýsingarnar komu
frá spítalanum sjálfum
Sigurður segir að hvergi í skýrslu Ríkisend-
urskoðunar segi að yfirmenn séu 1.089 talsins.
Hins vegar komi fram að 1.089
starfsmenn spítalans teljist til
rekstrar og umsýslu. Þessar
upplýsingar séu komnar frá
spítalanum sjálfum. Sigurður
segir að í þennan flokk fari
starfsmenn sem starfi á fjár-
sýslu-, tækni- og eignasviði.
Þannig falli smiðir, múrarar,
rafvirkjar og aðrir sem vinna við
viðhald eigna, sem og bóka-,
síma- og öryggisverðir, í þennan
flokk, matreiðslumenn og ýmsir
aðrir sem ekki myndu teljast til
stjórnenda spítalans. Ríkisend-
urskoðun hafi ekki talið yfir-
menn spítalans eða stjórnendur
sérstaklega í skýrslunni. „Við
minnumst hvergi á yfirmenn og erum ekki að
bera saman yfirmenn. Það hlýtur spítalinn að
vita því þessi gögn sem við höfum hérna eru frá
spítalanum,“ segir Sigurður.
Í umræddri skýrslu er starfsemi LSH borin
saman við hátt í þrjátíu bresk sjúkrahús þar
sem að meðaltali 22% starfsmanna falla undir
rekstur og umsýslu, en hjá LSH var
hlutfallið 29%. Í grein sinni sögðu
Magnús og Anna Lilja að þennan
mun mætti að hluta til skýra með
því að störf á borð við ræstingar og
þvottahús- og eldhússtörf séu
gjarnan boðin út í Bretlandi.
Sigurður segir þetta ekki alls
kostar rétt, það sé mismunandi
hvort sjúkrahús bjóði slík verkefni
út. Þetta atriði hafi einmitt verið
rætt við breska sérfræðinga við
gerð skýrslunnar og komist hafi
verið að þeirri niðurstöðu að þetta
myndi ekki skekkja samanburðinn á
LSH við bresk sjúkrahús. Það tíðk-
ist einnig að hluta til á Íslandi að slík
verkefni séu unnin í verktöku. „Við
áttum okkur ekki á hvað menn eru að bera sam-
an hérna, þetta er ekkert í samhengi við skýrsl-
una þannig að það er ekki verið að hrekja neitt í
henni,“ segir Sigurður.
Rekstrarkostnaður jókst
Hefur hann ýmislegt fleira við greinina að at-
huga. Í skýrslu Ríkisendurskoðunar sé miðað
við árin 1999–2002, en í grein Magnúsar og
Önnu Lilju séu tímabilin 1997–2002 og 2000–
2003 skoðuð.
Þá segja Magnús og Anna Lilja í grein sinni
að útgjaldaaukning spítalans sé gerð tortryggi-
leg og nefna að kostnaður af svokölluðum S-
merktum lyfjum hafi verið færður á sjúkrahús-
ið árið 2001. Sigurður segir að þegar tillit hafi
verið tekið til S-merktu lyfjanna, sem sé gert í
skýrslunni, sé raunhækkun rekstrarkostnaðar
á tímabilinu 28%, en á sama tíma hafi almennt
verðlag hækkað um 22%. Eitt af helstu mark-
miðum við sameiningu spítalanna; að samein-
ingin leiddi til minni útgjalda, hafi þannig ekki
náðst. „Þessi skýrsla okkar svarar því á þann
veg að raunverulega hafi magn þjónustu verið
svipað en kostnaðurinn hefur aukist, þannig að
þeir náðu ekki þessum markmiðum,“ segir Sig-
urður.
Hann segir að á sínum tíma hafi skýrslan ver-
ið send til umsagnar stjórnenda spítalans.
Greinarhöfundar hafi á þeim tíma ekki haft
neitt að athuga við þau atriði sem þau geri nú
athugasemd við.
Sigurður Þórðarson ríkisendurskoðandi segir athugasemdir stjórnenda LSH stórundarlegar
Töldu yfirmenn spítalans ekki sérstaklega
Sigurður Þórðarson