Morgunblaðið - 06.02.2004, Qupperneq 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 6. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÞORGERÐUR Katrín Gunn-
arsdóttir menntamálaráðherra
sagði við utandagskrárumræður á
Alþingi í gær að hún væri reiðubú-
in að láta fara fram stjórnsýslu- og
fjárhagsúttekt á málefnum Háskóla
Íslands með það í huga að styrkja
og efla skólann enn frekar.
Á fundi með nemendum háskól-
ans í hádeginu í gær ítrekaði hún
þá afstöðu sína og sagði að úttektin
myndi ná til allra deilda skólans.
Með slíkri úttekt yrði unnt að öðl-
ast heildarmynd af stöðu HÍ og á
grundvelli hennar taka þau skref
sem nauðsynleg væru til að skólinn
héldi áfram að vaxa og gæti keppt
við háskóla í öðrum ríkjum á jafn-
réttisgrundvelli.
Framlög til HÍ 1% af vergri
þjóðarframleiðslu
Ráðherra sagði á fundinum í gær
að framlög til HÍ og raunar allra
skóla á háskólastigi hefðu aukist til
muna á undanförnum árum. „Sé
miðað við árið 2000 hafa framlög
til kennslu og rannsókna á há-
skólastigi aukist um 49,7% á föstu
verðlagi á þeim árum sem síðan
eru liðin og á sama tíma hefur
fjöldi nemenda á háskólastigi auk-
ist um tæp 43% skv. uppl. frá Hag-
stofu Ísl. Framlag ríkisins til
kennslu og rannsókna í háskólum
hefur hækkað um rúma 2,5 millj-
arða á föstu verðlagi frá árinu 2000
og nú er svo komið að líklega eru
framlög til háskólastigsins komin
um of yfir 1% af vergri landsfram-
leiðslu.“
Ráðherra sagði að sú mikla
menntasókn sem hafin væri á Ís-
landi væri ekki bundin við há-
skólastigið. Árið 1990 hefðu út-
gjöld til menntamála numið 4,79%
af landsframleiðslu en væru í dag
6,26%. Þrátt fyrir þessar stað-
reyndir hefði því verið haldið á
lofti að þrengt hefði verið að HÍ á
undanförnum árum og hann ætti
við mikinn fjárhagsvanda að etja
sem ríkið bæri ábyrgð á.
„Ég vísa því algerlega á bug að
HÍ hafi verið í sérstöku fjársvelti á
síðustu árum. Þvert á móti hafa
framlög til hans verið aukin stór-
lega eins og til annarra háskóla. Á
þessu ári nema framlög til HÍ tæp-
um 4,2 milljörðum en að auki er
varið um hálfum milljarði til ým-
issa undirstofnana skólans. Fram-
lög til kennslu og rannsókna við
Háskóla Íslands hafa frá árinu 2000
verið aukin um þriðjung, 33,8%, og
nemendum hefur fjölgað um 35%.“
Þorgerður vísaði í samninga við
Háskólann og fjárlög ársins 2003
þar sem gert var ráð fyrir að fjöldi
ársnema við skólann yrði 4.500 í
samræmi við áætlanir. Í fjárlögum
ársins 2004 væri gert ráð fyrir að
greiða fyrir 5.200 nemendur, eða
15% fleiri en áætlanir gerðu ráð
fyrir 2003. „HÍ verður, rétt eins og
aðrir háskólar sem eru starfandi
hér á landi, að starfa innan þess
fjárhagslega ramma sem honum er
markaður með samningum, annars
værum við í raun að segja að
ákvarðanir Alþingis og fjárlög sem
þar eru samþykkt skiptu engu
máli. Við gætum þá allt eins afhent
háskólanum og öðrum ríkisstofn-
unum óútfyllta tékka sem þeir
myndu fylla út sjálfir eftir þörfum.
Það sér hver maður að slíkt gengur
auðvitað ekki. Ríkið getur ekki gef-
ið grænt ljós á að háskólinn taki
inn fleiri nemendur en gert er ráð
fyrir í fjárlögum og eigi þar með
heimtingu á því að fá sjálfkrafa
aukin framlög úr ríkissjóði.“
Og ráðherra bætti við: „Stefna
okkar hlýtur að vera sú að fjölga
ekki einungis þeim sem útskrifast
með háskólapróf heldur jafnframt
að gæði háskólamenntunar hér á
landi standist ýtrustu kröfur til há-
skólanáms sem gerðar eru í öðrum
löndum.“
Þorgerður vék að umræðu um
hugsanleg skólagjöld við HÍ sem
rektor skólans og nokkrir prófess-
orar hafa vakið máls á. „Þegar ég
hef verið spurð um afstöðu mína til
skólagjalda hef ég sagt að ég telji
þau vera einn af valkostum sem
stjórnmálamenn hljóti að velta fyr-
ir sér á hverjum tíma ef það kann
að styrkja starf háskólanna í land-
inu. […] Ég er með þessu ekki að
segja að ég telji rétt að taka upp
skólagjöld en ég er hins vegar að
segja að það sé rétt að menn hefji
þessa hreinskilnu umræðu um
kosti, jafnt sem galla. […] Við erum
einfaldlega að reyna að finna leiðir
til þess að auka fjárstreymi innan
háskólans án þess að jöfnum tæki-
færum til náms sé ógnað og um leið
að auka gæði námsins.“
Nemendur óttast að skólagjöld
hafi áhrif á jafnrétti til náms
Fyrirspurnir til ráðherra úr sal
snerust einkum um skólagjöld.
Spurt var um hugsanlega útfærslu
á skólagjöldum eftir deildum há-
skólans en ráðherra sagði ótíma-
bært að taka þá umræðu. Töluvert
var spurt um hvort ráðherra teldi
að hægt yrði að tryggja jafnrétti til
náms þrátt fyrir upptöku skóla-
gjalda. Námslán væru þungur
baggi á mörgum og ekki bætti úr
skák ef nemendur þyrftu að bæta á
sig lánum fyrir skólagjöldum.
Sagði ráðherra það skoðun sína að
skólagjöld ógnuðu ekki jafnrétti til
náms. Þá ítrekaði hún þá túlkun
sína að hugsanleg skólagjöld við HÍ
yrðu ekki til þess að fjárframlög
ríkisins myndu minnka heldur
væru þau hugsuð sem aukastoð inn
í háskólann.
Davíð Gunnarsson, formaður
stúdentaráðs, sagði í stuttu inn-
gangserindi að stúdentaráð hefði í
vetur lagt áherslu á að stúdentar
væru á móti skólagjöldum við Há-
skóla Íslands og jafnframt að
fjöldatakmörkunum yrði beitt.
Stúdentaráð hefði lagt sig fram um
að benda á raunhæfar lausnir til að
leiðrétta fjárhagsstöðu skólans,
Háskólinn fengi t.a.m. greitt fyrir
alla nemendur sem stunduðu nám í
skólanum á árunum 2001–2003 og
að einkaleyfisgjald Happdrættis
Háskólans yrði lagt niður.
Framlög til HÍ
aukin um þriðj-
ung frá 2000
Morgunblaðið/Ásdís
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir menntamálaráðherra á fundi með stúdentum í Náttúrufræðahúsinu í gær þar
sem einkum var rætt um fjárframlög til skólans.
Menntamálaráðherra ræddi við stúdenta
um fjárframlög til skólans á opnum fundi
í HÍ í gær og sagði umræðu um skóla-
gjöld vera tímabæra.
HÖFUÐBORGARSAMTÖKIN og
Samtök um betri byggð skoruðu í
gær á borgarstjórn Reykjavíkur að
beita sér fyrir frestun á útboði og
verklegum framkvæmdum vegna fyr-
irhugaðrar færslu Hringbrautar. Var
Þórólfi Árnasyni afhent áskorunin.
Vilja forsvarsmenn samtakanna að
ráðrúm gefist til að kynna tillögur
Vegagerðar ríkisins og Reykjavíkur-
borgar, þ.á m. hagkvæmni og lang-
tímaáhrif allra kosta. Þá eigi að
gaumgæfa framtíð miðborgarinnar,
heildarskipulag Vatnsmýrarsvæðis-
ins og þróun byggðarinnar á nesinu
vestan Elliðaáa.
Telur hópurinn að í tillögu Vega-
gerðarinnar felist alvarleg skerðing á
framtíðarmöguleikum miðborgarinn-
ar.
Ekki sé heldur um samgöngubót að
ræða. Þvert á móti felist í tillögunni
umferðarhömlur, tímatafir og óhag-
ræði fyrir vegfarendur. Segjast þau
hafa gert nákvæma grein fyrir því í
fjölmörgum greinargerðum, tillögum
og athugunum.
Dóra Pálsdóttir segir mikilvægt að
kynna þessi sjónarmið fyrir sem flest-
um landsmönnum. Framtíðarskipu-
lag höfuðborgarinnar sé í húfi og
þessi barátta sé í þágu allra, sérstak-
lega unga fólksins og barnanna sem
munu byggja Reykjavík í framtíðinni.
Áskorun afhent borgarstjórn
Vilja fresta færslu
á Hringbrautinni
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Dóra Pálsdóttir og Örn Sigurðsson frá Höfuðborgarsamtökunum afhenda
Þórólfi Árnasyni borgarstjóra áskorunina um Hringbraut.
UMHVERFISSTOFNUN skal heimilað að veita leyfi
fyrir hækkun núverandi stíflu við Laxárvirkjun að
fengnu samþykki Landeigendafélags Laxár og Mý-
vatns og að undangengnu mati á umhverfisáhrifum,
skv. bráðabirgðaákvæði í frumvarpi til laga um vernd-
un Mývatns og Laxár sem umhverfisráðherra hefur
lagt fram á Alþingi.
Frumvarpið er að mestu samhljóða frumvarpi sem
ráðherrann lagði fram á seinasta þingi en það náði ekki
fram að ganga. Inn í frumvarpið hefur hins vegar verið
bætt nýju bráðabirgðaákvæði um heimild Umhverfis-
stofnunar til að veita leyfi til hækkunar stíflunnar að
uppfylltum skilyrðum um samþykki landeigendafélags-
ins og mati á umhverfisáhrifum framkvæmdarinnar.
Segir ekki verið að veita
leyfi til stífluhækkunar
Siv Friðleifsdóttir umhverfisráðherra segir í pistli á
vefsíðu sinni í gær að sérstök ástæða sé til að leggja
áherslu á, að með frumvarpinu sé ekki verið að veita
leyfi til hækkunar á stíflu við Laxárvirkjun, verði frum-
varpið að lögum. „Einungis gera það mögulegt ef sam-
komulag næst milli Landeigendafélagsins og Lands-
virkjunar og Umhverfisstofnun telji umhverfisáhrifin
ásættanleg,“ segir hún.
Landsvirkjun hefur gert áætlun um hækkun núver-
andi stíflu efst í Laxárgljúfri en mikill sandburður í
Laxá hefur valdið erfiðleikum í rekstri virkjunarinnar
og valdið sliti á vélum.
Verndunarákvæðin taki ekki
til alls Skútustaðahrepps
Lagafrumvarpið á að leysa af hólmi eldri lög um
verndun Mývatns og Laxár sem sett voru árið 1974 í
kjölfar hinnar svonefndu Laxárdeilu. Meðal annarra
breytinga sem kveðið er á um í frumvarpinu er að í stað
þess að lögin nái til alls Skútustaðahrepps nái þau til
Mývatns, Laxár og nálægra votlendissvæða, en taki
jafnframt til vatnsverndar á vatnasviði Mývatns og
Laxár.
Verður Umhverfisstofnun falin ábyrgð á því að gerð
verði sérstök verndaráætlun fyrir það landsvæði sem
lögin taka til auk alls Skútustaðahrepps. Þá er Um-
hverfisstofnun falið að hefja undirbúning að friðlýsingu
þeirra landsvæða sem mikilvægt er talið að vernda sak-
ir mikilvægis þeirra fyrir lífríki Laxár og Mývatns og
merkra jarðmyndana.
Umhverfisstofnun geti
leyft hækkun Laxárstíflu
að fengnu samkomulagi
Frumvarp umhverfisráðherra um Laxá og Mývatn
Morgunblaðið/Árni Sæberg