Morgunblaðið - 19.02.2004, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 FIMMTUDAGUR 19. FEBRÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Páll Marteinsson(Poul Hagbart
Mikkelsen) fæddist í
Gislev á Fjóni í Dan-
mörku 11. desember
1921. Hann lést á
Landakoti 11. febr-
úar síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Karen Mikk-
elsen, f. 6. ágúst
1892, d. 22. mars
1942, og Martin
Mikkelsen, f. 11.
september 1884, d.
25. apríl 1958. Systk-
ini Páls eru: Norma
Porlov, f. 8. apríl 1926, Níels
Marteinsson, f. 5. apríl 1928, og
Inge Poulsen, f. 15. maí 1931, d.
18. maí 1997.
Árið 1953 kvæntist Páll eigin-
konu sinni Gyðríði Pálsdóttur, f.
7. desember 1918, d. 6. júlí 1989.
Hún var dóttir hjónanna Páls
Sigurðssonar frá Skammadal, f.
1872, d. 1954, og Bergþóru
Sveinsdóttur, f. 1879, d. 1959.
Páll og Gyða eignuðust þrjú
börn. Þau eru: 1) Bergþóra Kar-
en Pálsdóttir, f. 27. mars 1954,
sambýlismaður Tómas Oddgeirs-
son, f. 19. júlí 1944, d. 3. ágúst
1999. 2) Stefán Þór Pálsson, f. 2.
júlí 1960. 3) Páll
Ævar Pálsson tann-
læknir, f. 2. júlí
1960, kvæntur Guð-
rúnu Tómasdóttur,
f. 9. júlí 1965. Dætur
þeirra eru: a) Rakel
Gyða Pálsdóttir, f.
17 nóvember 1989,
og b) Ester Ósk
Pálsdóttir, f. 7. jan-
úar 1994.
Páll ólst upp í
Danmörku og lauk
þar námi í garð-
yrkju og blóma-
skreytingum. Hann
kom til Íslands að stríði loknu ár-
ið 1946 og réð sig til starfa á
garðyrkjustöðinni hjá Stefáni
Árnasyni á Syðri-Reykjum í
Biskupstungum. Þar starfaði
hann fram til ársins 1954 er hann
hóf störf hjá Sölufélagi garð-
yrkjumanna. Sjö árum síðar tók
hann við stöðu verslunarstjóra
hjá Sölufélaginu og því starfi
gegndi hann fram til ársins 1988
er hann lét af störfum. Páll og
Gyða bjuggu lengst af á Borg-
arholtsbraut 32 í Kópavogi.
Útför Páls fer fram frá Foss-
vogskirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 13.30.
Tengdafaðir minn, hann Páll, var
ákaflega ljúfur og þægilegur maður.
Hann var alltaf glaðlegur og hress í
bragði og það sem einkenndi hann
öðru fremur var hjálpsemi og liðleg-
heit.
Engan hef ég þekkt jafn vinnusam-
an og hann, hann var alltaf að. Eftir
að hann lét af störfum hjá Sölufélag-
inu tók hann að útrétta fyrir tann-
læknastofuna og þess á milli stússaði
hann heima fyrir í garðinum og inni
við og fyndi hann ekki viðfangsefni
þar kom hann heim til okkar sem var
ósjaldan. Þekking hans á garðyrkju
kom okkur að góðum notum þegar við
standsettum garðinn og var hann þar
alltaf með annan fótinn. Margir ná-
grannar litu okkur öfundaraugum
fyrir að eiga hann að. Allt var gert af
stakri natni og snyrtimennsku.
Páll hafði mikið yndi af að fara til
suðlægra landa en þar gat hann lagst
með tærnar upp í loft sem hann ann-
ars aldrei gerði. Hann slóst því oft í
för með okkur í sumarfríum og áttum
við yndislegar stundir saman á Spáni
og í Portúgal. Þar fengu afa-
stelpurnar þær Rakel og Ester sér-
staklega að njóta samvista við afa
sinn. Páli þótti það ekki slæmt er
dóttir hans hún Bergþóra ákvað að
flytja til Spánar. Nú hafði hann enn
betri ástæðu til að skella sér suður á
bóginn. Þeir feðgar heimsóttu hana
fljótlega eftir flutningana og aðstoð-
uðu við að koma sér fyrir. Þær sam-
vistir voru þeim öllum mjög dýrmæt-
ar.
Það var aðdáunarvert hve vel Páll
annaðist son sinn Stefán Þór. Stebbi
er með Downs heilkenni og var lengi
vistmaður í Tjaldanesi. Allt þar til síð-
astliðið vor tók hann Stebba heim um
aðra hverja helgi, á hátíðum og í sum-
arfríum. Þeir voru mikið á ferðinni og
létu sig ekki vanta ef eitthvað var um
að vera svo sem sýningar af ýmsu
tagi. Þeir voru miklir mátar og það er
alveg kostulegt hve margt er í fasi og
látbragði Stebba sem minnir á pabba
hans. Það veit ég að Páli var mikill
léttir að vita velferð Stebba borgið, en
hann flutti nýlega á sambýli í Hafn-
arfirði eftir að ákveðið var að leggja
Tjaldanesheimilið niður.
Samband þeirra feðga Páls og Páls
Ævars var einstaklega náið. Palli
minn var í daglegu sambandi við
pabba sinn enda var hann ákaflega
úrræðagóður og því gott að leita til
hans. Þeir báru mikla virðingu hvor
fyrir öðrum og áttu gott með að vinna
saman.
Elsku Palli, Bergþóra og Stebbi,
megi góður Guð styrkja ykkur í sorg-
inni.
Guðrún.
Elsku afi minn. Nú þegar þú ert
farinn rifjast upp fyrir mér allar
stundir okkar saman. Alltaf þegar ég
sat í eldhúsinu og fékk hjá þér heitar
kleinur og mjólk. Þegar við spiluðum
Matador þó að við kynnum varla regl-
urnar. Þegar ég þorði ekki að vera ein
heima á sumrin, þá sóttir þú mig og
varst með mér yfir daginn.
Þú bauðst mér svo að koma til þín
og taka upp kartöflur og að tína rifs-
ber svo að mamma gæti gert sultu.
Þessum stundum mun ég aldrei
gleyma.
Þér fannst alltaf svo gaman að fá
mig í heimsókn og það brást ekki að
alltaf fékk ég ís þegar ég kom til þín.
Ég elska þig svo mikið og nú vildi ég
hafa komið oftar, því nú sakna ég þín
svo ofboðslega. Ég hefði ekki getað
ímyndað mér betri afa en þig og ég
mun aldrei gleyma stundum okkar
saman.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vörn í nótt.
Æ, virst mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(Þýð. S. Egilsson)
Rakel Gyða.
Elsku afi minn, takk fyrir allt sem
þú hefur gert fyrir mig. Mér þykir
svo vænt um þig, þú varst mér alltaf
svo góður. Það er gott að vita að nú
líður þér vel uppi hjá Guði og þú ert
ekki lengur veikur.
Ég fel í forsjá þína,
Guð faðir, sálu mína,
því nú er komin nótt.
Um ljósið lát mig dreyma
og ljúfa engla geyma
öll börnin þín, svo blundi rótt.
(M. Joch.)
Ester Ósk.
Í dag kveðjum við Pál Marteinsson,
bróður, mág og föðurbróður.
Í dag kveður Níels bróður sinn sem
fluttist frá Danmörku til Íslands árið
1946, tveimur árum á undan honum.
Báðir fóru strax til starfa hjá Stefáni
Árnasyni á Syðri-Reykjum, í Bisk-
upstungum, þar sem fjöldi landa
þeirra ásamt fjölda Íslendinga unnu á
stærstu garðyrkjustöð landsins á
þessum tíma. Eftir 1954 fluttu þeir til
Reykjavíkur og gerðust starfsmenn
Sölufélags garðyrkjumanna, og unnu
þar allan sinn starfsaldur. Hann
þakkar fyrir öll þau miklu og góðu
samskipti, bæði í leik og starfi.
Steinunn kveður mág sinn með
trega og þakkar honum alla þá miklu
tryggð sem hann ávallt sýndi henni.
Hún saknar þess að vita ekki af hon-
um á Borgarholtsbrautinni, þangað
sem ávallt var gott að koma og
spjalla, þar sem alltaf var tekið vel á
móti henni og hennar fólki.
Karen og Bárður kveðja föður-
bróður sinn. Þau kynntust honum
bæði í leik og starfi, þar sem þau unnu
bæði hjá Sölufélagið garðyrkju-
manna í nokkur ár. Þar sáu þau að
Páll leit ekki á vinnustaðinn sem
hvíldarheimili. Samviskusemi og
þjónustulipurð skein af honum bæði
við starfsfólk og viðskiptavini, og allt-
af gátu þau leitað upplýsinga hjá hon-
um. Utan vinnutíma var Palli traust-
ur og góður vinur þeirra, sem alltaf
var gaman að hitta, bæði heima og
heiman.
Við þökkum öll samfylgdina í gegn-
um árin, og biðjum Guð að blessa fjöl-
skyldu hans.
Níels Marteinsson,
Steinunn Bárðardóttir,
Karen Níelsdóttir,
Bárður M. Níelsson.
Það var seint á hausti árið 1945.
Nokkrir mánuðir voru þá liðnir frá
lokum síðari heimsstyrjaldar, og ljós-
in sem slokknuðu eitt af öðru yfir
Evrópu, sex árum fyrr, voru að byrja
að kvikna á ný.
Sem við var að búast var mikil upp-
lausn um alla álfuna og meiri þjóð-
flutningar framundan en menn höfðu
lengi séð, að undanskildu landnámi
heilu heimsálfanna.
Faðir minn, Stefán á Syðri-Reykj-
um, hafði farið utan til Danmerkur
þetta haust, þegar samgöngur opn-
uðust á ný eftir ófriðinn, til að sinna
ýmsum útréttingum fyrir garðyrkju-
stöðina. Þar á meðal var að útvega sér
lærða danska garðyrkjumenn, en af
fagkunnáttu Dana hafði hann góða
reynslu frá fyrri tíð.
Hann auglýsti í blaði og gaf upp
hótelið sem hann dvaldi á, og að þar
væri hann til viðtals.
Einn af þeim sem sóttu um var Páll
Marteinsson, sem þá hét Paul Mikk-
elsen, 24 ára garðyrkjumaður sem
hafði nám og reynslu, bæði í græn-
metis- og blómarækt og einnig
blómaskreytingum. Hann var ráðinn,
ásamt fleirum, og um miðjan janúar
var hann kominn að Syðri-Reykjum
og tekinn þar til starfa af þeim krafti
og elju, sem honum var svo lagin.
Þar var ekki tjaldað til einnar næt-
ur, því að þarna átti hann heima í átta
ár, þar til hann fluttist til Reykjavíkur
haustið 1953 og gerðist starfsmaður
Sölufélags garðyrkjumanna. Þessi
litla auglýsing breytti því lífi fjölda
manns, eins og svo oft vill verða, að
gjörðir manna hafa áhrif á líf annars
fólks.
Ekki einungis lifði Páll upp frá því
á Íslandi, eignaðist fjölskyldu og
starfaði langa ævi, heldur kom bróðir
hans, Niels, vorið 1948, einnig til
starfa á Reykjum, var í sex ár, og svo
hófu þeir bræður búskap í Reykjavík
um sama leyti.
Báðir eignuðust þeir sína lífsföru-
nauta á Syðri-Reykjum, en þar urðu
til mörg góð hjónabönd á þeim árum.
Páll var sérstaklega samviskusam-
ur, ósérhlífinn og nákvæmur starfs-
maður. Hann varð því, eins og af
sjálfu sér, verkstjóri í garðyrkjustöð-
inni og hlífði sér hvergi.
Með vaxandi vélvæðingu fór hann
að sjá meira um vélar og tæki og
keyrði seinni árin einnig grænmetið
og blómin til Reykjavíkur.
Þá var Níels kominn til sögunnar
og tók við verkstjórninni af bróður
sínum.
Þeir voru alltaf samhentir bræð-
urnir og hafa lengi verið nefndir í
sama orðinu í okkar fjölskyldu, og svo
er enn í þessari grein.
Það var gott að læra að vinna hjá
þessum öðlingum báðum, og eins
henni Gyðu, konunni hans Páls, sem
var á Reykjum sex sumur áður en
þau fóru að búa fyrir sunnan. Hún var
mikil sómakona, enda úr Mýrdalnum,
en fólki af því svæði, og þar austur af,
hefur verið hrósað meira en öðrum á
þessu landi, fyrir margra kosta sakir.
Af því að eg kynntist Gyðu svo vel á
unglingsárum mínum, þá trúi eg
þessari goðsögn staðfastlega, og í
mínum huga er hún persónugerving-
ur þessa trausta og hógværa fólks,
sem á rætur á þessu svæði. Þegar
þau, Páll og Gyða, hófu búskap haust-
ið 1953, fór Páll að vinna hjá Sölu-
félaginu, fyrst sem sölumaður og
sölustjóri en síðan varð hann versl-
unarstjóri rekstrardeildar og gegndi
því starfi að segja má í heilan manns-
aldur.
Garðyrkjubændur, blómabúðafólk
og aðrir, sem þurftu á garðyrkjuvör-
um að halda, gátu gengið að honum
vísum við skrifborðið, með pípuna,
leggjandi saman á gamla reiknivél,
sem var heilt furðuverk út af fyrir sig,
en aldrei skakkaði eyri, eða að hann
var á haus inni á lager að tína til vörur
og koma áleiðis. Allt stóð eins og staf-
ur á bók sem hann tók að sér.
Vinnusemin var alltaf mikil og sem
aukastarf framleiddi hann undirlög
fyrir kransa og fleira fyrir blómabúð-
ir. Þegar hann hætti hjá Sölufélaginu
varð það hans aðalstarf, því að ekki
vildi hann vera iðjulaus.
Ekki var þó lífið eintóm vinna. Þau
hjón höfðu gaman af að ferðast sam-
an, meðan Gyðu naut við, fara út í
bláa loftið, eins og Páll kallaði það.
Einnig tóku þau mikla tryggð við
Costa del Sol, þangað sem þau fóru
oft í fríum, og þá var ekki um annað
að tala en að vera á sama góða hót-
elinu, sem þau höfðu tekið tryggð við.
Eg á Páli og Gyðu margt að þakka,
góð áhrif í æsku og vináttu alla tíð,
einnig að hann tók að sér að lesa með
mér dönsku þegar eg var níu eða tíu
ára.
Heilt sumar tölti eg út í hús til hans
eftir kvöldmat og stautaði danskan
texta. Síðan þá er mér nokkurn veg-
inn sama hvort eg les á dönsku eða ís-
lensku.
Eg þakka Páli samfylgdina og flyt
fjölskyldunni innilegar samúðar-
kveðjur frá okkur hjónum. Eg kveð
hann með fallegum línum Jónasar,
þær hefðu getað verið í dönskubók-
inni:
Ja, vidste min moder hvor mangefold
man pröves i fremmede lande.
Ólafur og Barbel,
Syðri-Reykjum.
Sumir menn hafa þann persónu-
leika til að bera, að þeir, einungis með
nærveru sinni, setja svip á umhverfi
sitt. Þannig maður var Páll Marteins-
son.
Þeir sem lögðu leið sína í Verslun
Sölufélags garðyrkjumanna í Skógar-
hlíð á sínum tíma muna eflaust eftir
svarthærða, lágvaxna, snaggaralega
afgreiðslumanninum í græna sloppn-
um, sem vissi alltaf allt og var alltaf
upptekinn við leiðbeiningar. Hann
hafði framkomu þess sem vissi hvað
hann var að segja og maður treysti
ráðleggingum hans. Þessi maður var
Páll Marteinsson verslunarstjóri.
Þegar við hjónin keyptum Verslun
Sölufélags garðyrkjumanna á
Smiðjuvegi 5 vorum við svo heppin að
Páll eða Palli sem við kölluðum hann,
sem var þá kominn á áttræðisaldur,
var til í að koma til aðstoðar í vorálag-
inu, eins og hann sagði, að gamni sínu,
því honum leiddist að hafa ekkert fyr-
ir stafni.
Það er skemmst frá því að segja að
hann gaf ungu mönnunum ekkert eft-
ir, lyfti þungum áburðarpokum og
vann þannig að við þurftum að halda
aftur af honum, svo hann gengi ekki
fram af sér. Hann var einn af okkar
föstu starfsmönnum eftir það, kom
eitthvað á hverju vori, þar til fyrir
tveimur árum, að heilsan fór að gefa
sig.
Það var alltaf sólskin í kringum
Palla og stutt í brosið hans hlýja og
handtakið þétta. Við hjónin og starfs-
fólk Garðheima þökkum Palla fyrir
góð kynni og fyrir að hafa auðgað líf
okkar með nærveru sinni.
Gísli Sigurðsson og Jónína
Lárusdóttir, Garðheimum.
PÁLL
MARTEINSSON
Elmar frændi er dá-
inn og langar mig að
minnast hans í nokkr-
um orðum. Þó að mörg
ár séu frá því að Auður,
Elmar og ég sjálf fór-
um frá Ólafsfirði þá eru mér ofarlega
í huga árin á Kirkjuvegi 18 þar sem
Elmar bjó á neðri hæðinni og pabbi á
þeirri efri. Elmar og Auður eignuð-
ust fimm stelpur en pabbi tvær
stelpur og þrjá stráka og þar sem
mörg ár aðskildu okkur systurnar
voru þær ófáar ferðirnar sem ég fór
niður til stelpnanna hans Elmars.
Við Ása gátum setið og spilað heilu
dagana eða leikið okkur í skotinu
undir stiganum. Það fannst mér allt-
af vera eitt stórt dúkkuhús.
Jólaboðin á aðfangadagskvöld líða
mér seint úr minni þegar öll fjöl-
ELMAR
VÍGLUNDSSON
✝ Elmar Víglunds-son fæddist í
Ólafsfirði 13. sept-
ember 1931. Hann
lést á heimili sínu í
Reykjavík 8. febrúar
síðastliðinn og var
útför hans gerð frá
Breiðholtskirkju 17.
febrúar.
skyldan streymdi niður
í kaffi og kökur. Þá
man ég eftir því hvað
okkur Ásu þótti fyndið
að fylgjast með bræðr-
unum þegar þeir sátu
og töluðu saman með
krosslagða fætur og
hreyfðu ökklann í takt
eins og vel smurð vél.
Elmar og pabbi unnu
saman í einhver ár,
bjuggu saman í enn
fleiri ár og eftir að
Elmar og Auður fóru
suður voru þeir alltaf í
sambandi og veit ég að
missir pabba er mikill eins og ann-
arra aðstandenda. Það voru alltaf
sömu fréttirnar sem maður fékk
þegar maður innti pabba eftir því
hvað væri að frétta af Elmari og
Auði, undantekningarlaust fréttir af
stelpunum, já, Elmar var stoltur af
stelpunum sínum enda mátti hann
vera það.
Elsku Auður, Ólöf, Sigurlaug,
Jóna, Matta, Ása, tengdasynir og
barnabörn, ég sendi ykkur mínar
innilegustu samúðarkveðjur.
Kveðja.
Sólveig Bláfeld.
AFMÆLIS- og minningar-
greinum má skila í tölvupósti
(netfangið er minning@mbl.is,
svar er sent sjálfvirkt um leið
og grein hefur borist) eða á
disklingi. Ef greinin er á disk-
lingi þarf útprentun að fylgja.
Nauðsynlegt er að tilgreina
símanúmer höfundar og/eða
sendanda (vinnusíma og heima-
síma). Ekki er tekið við hand-
skrifuðum greinum.
Um hvern látinn einstakling
birtist ein aðalgrein af hæfi-
legri lengd á útfarardegi, en
aðrar greinar séu um 300 orð
eða 1.500 slög (með bilum) en
það eru um 50 línur í blaðinu
(17 dálksentimetrar). Tilvitn-
anir í sálma eða ljóð takmark-
ast við eitt til þrjú erindi. Einn-
ig er hægt að senda örstutta
kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5–
15 línur, og votta virðingu án
þess að það sé gert með langri
grein. Greinarhöfundar eru
beðnir að hafa skírnarnöfn sín
en ekki stuttnefni undir grein-
unum.
Minningargreinum þarf að
fylgja formáli með upplýsing-
um um hvar og hvenær sá sem
fjallað er um er fæddur, hvar
og hvenær dáinn, um foreldra
hans, systkini, maka og börn og
loks hvaðan útförin verður gerð
og klukkan hvað.
Frágangur
afmælis-
og minning-
argreina