Pressan - 07.11.1991, Blaðsíða 16

16
FIMMTUDAGUR PKESSAN 7. NÓVEMBER 1991
Orn Hilmarsson er á gdðri
leið med að verða frægur
fyrir kvikmyndatónlist. t>að
víta hins vegar færri að
hann er ásatrúarmaður og
þar að auki rammgöldr<>tl-
ur. í félagi ásatrúarmanna
með Hílmari eru nú 110
manns og fjölgar ár frá ári
Æðsta ráð ásatrúarmanna
er Lögrétta en þar sitja
ásamt Hilmari þau Svein-
björn Beinteinssun allsherj-
argoði, Jörmundur íngi,
Jún Thor Huraldsstm, Keyn-
ir Hurdunon. Hallu Arnur-
dóltir, Porri Jóhunnsson og
Eyuindur Eiríksson. I>að er
þvi Ijóst að það saekir víða
að þjóðkirkjunni enda lýsti
Olafur Skúluson biskup ylir
áhyg'gjum slnum á nýaf-
stöðnit kirkjuþingi. Kn þar
kotnu líka fram miklar
áhyggjur út af uýöldinni
sem kirkjunnar menn horfa
með skelíingu til. Villutrúin
veður uppi en á meðal ný-
aldarmanna Itafa reyndar
verið miklar þra-lur í gaugi
og hefur þa?r hclst verið að
finna á Velvakandasídum
Morgunblaðsins.
Kufn (it’irdul. nuddari og
skólastjóri. er einn Itelsti
postuli nýatdarinnar og hef-
ur verið ólatur við að skrifa
greinar um hana i blöðin —
jafnvel þokað sér inn á
kjallarasíður DV. I'llftir
Kugnarsson laeknir hefur
stult við bakið á honum.
Nýaldnrmemt eru reyndar
mun fleiri en ekki liggttr
fyrir félagatal þeirra —
stimir telja þá um 10.000.
Krt Olafur og aðrir sann-
kristnir tengu övtentaii
stuðníng fyrir skömmu. I>á
birtist
Isuk Huröursnn. skáld og
háskólanemi. á ritvellinum
og las nýaldarmönnunt
pistilinn. ísak teltir að
Mikatd sé voldugastur hjá-
guða nýaldarsínna.
Verðbréfafyrirtækin og bankarnir
vildu ekki kaupa veöskuldabréf sem var tryggt með eign á landsbyggðinni
LANDS8YGGBIN
ER VBtflLAUS
..Þetta er reginhneyksli,"
sagði Reykvíkingur sent
gerði árangurslausa tilraun til
að selja veðskuldabréf tryggt
með veði í eign á landsbyggð-
inni. Engu skipti hvar á land-
inu eignin var eða hvert
markaðsverð hennar var og
ekki breytti neinu þótt um
fyrsta veðrétt væri að ræða.
í samtölum við PRESSUNA
segja forsvarsmenn verð-
bréfafyrirtækja og banka að
engu sé hafnað án athugunar.
Pað gengur þvert á reynslu
Heimis Beri>timnns, sem
reyndi að selja veðskulda-
bréf.
Heimir var með bíl á sölu
og fékk gott tiiboð í hann.
Hluti kaupverðsins átti að
greiðast með veðskuldabréfi
upp á 900 þúsund krónur.
Kaupandinn reyndist skila-
maður og bréfið átti að fara á
fyrsta veðrétt á eign sem var
með brunabótamat upp á 7,5
milljónir króna. Umrædd
eign er á Djúpavogi. Þess skal
getið strax að Heimir fékk
aldrei tækifæri til að segja
hvar á landinu eignin væri.
HÖFÐU EKKl ÁHUGA
..Umræðan gekk aldrei það
langt að ég væri spurður bvar
á landinu eignin væri. Ég var
búinn að hringja í Fjárfesting-
arfélagið, Kaupþing, Lands-
bankann, íslandsbanka og
Búnaðarbanka. Ég spurði
alla sömu spurningar; hvort
þeir vildu kaupa af mér veð-
skuldabréf til tuttugu og fjög-
urra mánaða með tuttugu
gjalddögum. heildarupphæð-
in var 900 þúsund krónur. Af-
föllin voru mismunandi hjá
þessum fyrirtækjum," sagði
Heimir Bergmann.
..Pegar ég sagðist þurfa að
láta senda mér veðbókarvott-
orð spurðu allir hvort eignin
væri ekki í Reykjavík. Þegar
ég svaraði því neitandi sögðu
allir að þeir hefðu ekki
áhuga. Ég lagði áherslu á að
bréfið væri tryggt með fyrsta
veðrétti. Það var alveg sama,
þeir höfðu ekki áhuga. Það
virtist ekki skipta neinu máli
hvar á landinu eignin var.
Reyndar bentu allir mér á að
hringja í hin fyrirtækin. Það
var alveg sama hvað ég
reyndi að ræða þetta. Það var
einfaldlega ekki áhugi vegna
þess eins að eignin er ekki á
Reykjavíkursvæðinu. Ég var
kjaftbit yfir þessu. Ég get
reyndar skilið sjóðina, |>eir
eru harðir markaðssjóðir, en
bankana get ég ekki skilið.
Hlutverk þeirra er einnig
þjónustuhlutverk."
VARÐ AÐ HÆTTA
VIÐ VIÐSKIPTIN
„Ég hætti við viðskiptin.
Ég varð að koma bréfinu í
verð og eftir þessi svör gat ég
ekki tekið tilboðinu, sem var
gott að öðru leyti. Ég hefði
skilið þetta hefði ég verið að
bjóða þeim veð í Fiskiðjunni
Freyju á Suðureyri. Þetta
gekk aldrei það langt að ég
fengi að segja þeim hvar á
landinu þetta væri. Bréfið gat
þess vegna verið tryggt með
veði í eign í Keflavík, Vesl-
mannaeyjum, Akureyri eða
Isafirði, svo fáeinir staðir séu
nefndir.
Ég spurði hvort Reykjavík
væri eina svæðið sem þeir
tækju gilt. Nei, það var ekki.
allt Reykjavíkursvæðið kom
til álita. Með þessu finnst mér
þeir vera að segja við fólk úti
á landi: Þið eruð annars
flokks íbúar, það sem þið haf-
ið stritað fyrir allt ykkar Iíf er
okkur verölaust hér í Reykja-
vík. Við erum svo stórir að
við lítum ekki viö þessu drasli
ykkar," sagði Heimir Berg-
mann.
FJÁRFESTINGAR-
FÉLAGIÐ: STÆRSTU
KAUPSTAÐIRNIR SLEPPA
Þegar PRESSAN ræddi við
yíirmenn veröbréfasviöa
Landsbanka. íslandsbanka.
Búnaðarbanka, Fjárfesting-
arfélags íslands og Kaup-
þings vildi enginn þeirra
kannast við að hlutirnir
gengju fyrir sig eins og Heim-
ir lýsir þeim nema Friörik Jó-
hannsson, forstjóri Fjárfest-
ingarfélagsins.
„Þetta er rétt svona í
stærstum dráttum. Ff um er
að ræða fasteignaveð þá ger-
um við þá kröfu að fasteignin
sé á höfuðborgarsvæðinu eöa
betri eign í stærstu kaupstöð-
unum úti á landi. Við höfum
veðmörk, S0 prósent af
brunabótamati, og jafnframt
að greiðandi hafi ekki van-
skilaferil. Staöan er einfald-
lega sú, að þaö er mikið fram-
boð af bréfum og því eru
meiri kröfur gerðar. Því mið-
ur eru staðir úti á landi þar
sem góð hús standa auð og
eru þá í raun ekki mikils
virði."
LANDSBANKINN
LÍTUR EKKI VIÐ
BRUNABÓTAMATI
Þór Þorláksson. forstöðu-
maður útlánastýringar hjá
Landsbankanum, neitaði því
að einhver fyrirmæli væru í
gangi um að taka ekki við
skuldabréfum tryggðum með
fasteignaveði úti á lands-
byggðinni.
„Við metum veðstöðuna út
frá staðreyndum, en vita-
skuld liggur fyrir að veðhæfi
eigna úti á landi er miklu rýr-
ari en á höfuðborgarsvæðinu
og þar er erfitt að selja eignir.
sem hefur áhrif á hvað við
kaupum. Því miður eru eign-
irnar miklu minna viröi, en
það þýðir ekki að það sé regla
hjá okkur að taka þær ekki
gildar. Og úti á landi standa
skuldararnir oft betur í skil-
um en hér. Að öðru leyti er yf-
irleitt ekki mikið um bréf á
Reykjavikursvæðinu til kaups
með fasteignaveð úti á landi.
Við notum ekki brunabóta-
mat, heldur markaðsvirði, og
vegna þess að markaðsvirðið
er minna á landsbyggðinni
getur það leitt til þess að bréf-
um er hafnað á þennan hátt."
Gudmundur Hauksson.
forstjóri Kaupþings, tók í
svipaðan streng. „Það er alls
ekki algilt að hafna slíkum
bréfum, en málið er að það er
ekkert um slík bréf hjá okkur
lengur — eða hverfandi — frá
því að húsbréfin komu. Við
erum mest í þessum stöðluöu
bréfum. Þegar við metum
tryggingar að öðru leyti er
það út frá markaðsvirði og
seljanleika; hvað muni gerast
ef reynir á trygginguna."
EF ÁSTANDIÐ ER SLÆMT
ER BRÉFUNUM HAFNAÐ
Kristín Sleinsen, deildar-
stjóri verðbréfadeildar ís-
landsbanka, kannaðist held-
ur ekki við að stefnan væri að
hafna slíkum bréfum. „Við
skoðum hvert tilvik fyrir sig,
horfum á brunabótamat og
markaðsvirði og tökum það
sem lægra er. Það sem skiptir
meira máli er skuldarinn
sjálfur, greiðslugeta einstak-
lingsins, tekjur hans og skil-
vísi. Kaup á bréfum eru auk
þess talsvert staðbundin,
bréfin eru flest hver seld á
viðkomandi stöðum. Það má
Heimir Bergmann
reyndi mikiÖ að
selja
veðskuldabréf
tryggt í
fasteign á
landsbyggðinni.
Enginn vildi
kaupa og
ástœðan var sögð
sú að eignin vœri
ekki í Reykjavík
eða nágrenni.
Frá Djúpavogi.
vel vera að lægra markaðs-
virði úti á landi leiði óhjá-
kvæmilega til þess að bréfum
þaðan sé hafnað í meira
mæli, en ég kannast ekki við
að þetta sé vandamál, þótt
einhver tilvik hafi komið upp
á. Það er engin stefna hjá
okkur að hafna slíkum bréf-
um og ég man ekki eftir að
bankinn hafi brennt sig á slík-
um bréfum frá einstakling-
um."
Loks sagði Jóhunn Einars-
son, forstöðumaður verð-
bréfadeildar Búnaðarbank-
ans, að það væri svo með
þessa pappíra yfirleitt, hvort
sem veðið væri úti á landi eða
ekki, að bankinn mæti trygg-
ingagildi þeirra. „Ef það telst
gott skiptir ekki máli hvar
eignin er. Ef fasteignaverð er
mjög lágt hefur það sín áhrif.
Það er mjög líklegt. ef ástand
er slæmt, að bréfi sé hafnað.
Það gefur augaleið, ef við-
komandi fasteign er í raun
óseljanleg. En staðreyndin er
sú, að síðustu 1 eða 2 ár hefur
veðmatið verið að þrengjast
og við orðnir strangari, með
því að færa verðmætið meira
til raunvirðis. Við vinnum á
faglegum grunni. Það blasir
við að eignir úti á iandi eru
verðminni en á höfuðborgar-
svæðinu, sem hefur sín áhrif,
en að öðru leyti er hvert tilvik
skoðað út af fyrir sig."
Friðrik Þór Guðmundsson
Sigurjón Magnús Egilsson