Pressan - 12.12.1991, Blaðsíða 10

10
FIMMTUDAGUR PRESSAN 12. DESEMBER 1991
RIKIÐ
AFSKRIFAR
56 MILLJÓNIR
HJÁ ÍSÞÚRI
í nýrri skýrslu Ríkisendurskoðunar um fjárhagsstöðu Ríkis-
ábyrgðasjóðs kemur fram endanlegt tap vegna Tryggingasjóðs
fiskeldislána. Sjóðurinn var stofnaður með lögum 1989 og var
ætlað að ábyrgjast með einfaldri ábyrgð viðbótarafurðalán
banka og annarra lánastofnana þannig að lán þessara aðila
gætu numið allt að 75% af verðmæti birgða.
Mikil umræða varð um þetta mál á Alþingi á sínum tíma en
helsti baráttumaður fyrir frumvarpinu var Gudmundur G. Þór-
arinsson, þáverandi alþingismaður. Guðmundur gegndi þá for-
mennsku hjá Landssambandi fiskeldis- og hafbeitarstöðva og
var þar að auki einn af aðaieigendum ísþórs hf. í Ölfusi. Það
kemur nú í ljós að ríkissjóður verður að afskrifa lán upp á 55,6
milljónir króna sem ísþór fékk. Ekkert fyrirtæki fékk svo mikið
út úr Tryggingasjóðnum.
Ríkisendurskoðun telur að afskrifa verði kröfur vegna þeirra
stöðva sem eru gjaldþrota og þar sem lán Tryggingasjóðs voru
vanalega á öðrum veðrétti reynist ekkert koma á móti. Leggur
Ríkisendurskoðun til að afskrifaðar verði kröfur og ábyrgðir
upp á 293 milljónir króna vegna þessa liðar.
SLEGISTIIM GRODANN AF
STRANDI STtlNDÓRS
Fyrir héraðsdómi Arnessýslu er nú rekið sérstakt mál og var
málflutningur í því í gær. Málið snýst um eignarhald á strönd-
uðum báti, Steindóri GK 101, sem fórst við Krísuvíkurbjarg í
febrúar síðastliðnum. Manhbjörg varð en báturinn náðist ekki
út og er ónýtur.
Eigandi bátsins, Njáll hf., hafði þá nýverið fest kaup á honum
og var kaupverðið 170 milljónir króna. Kvóti bátsins var einn
og sér metinn á 100 milljónir. Kvótinn hefur síðan verið nýttur
af Unu í Garði, sem er skip í eigu sama útgerðaraðila. Byggist
það á lagaákvæðum sem heimila yfirfærslu á kvóta sokkins
báts í næstu 12 mánuði.
Riftunarmálið virðist að nokkru höfðað vegna þeirrar þró-
unar sem málið hefur tekið eftir strandið. Tryggingafyrirtæki
bátsins, Tryggingamiðstöðin, greiddi Njáli hf. út 163,2 milljónir
króna og barst sú greiðsla 22. apríl. Þar sem eigandinn hélt eft-
ir kvótanum má segja að hann hafi í raun hagnast um sem svar-
ar 93,2 milljónum króna á strandinu.
Riftunarkrafan byggist á því að eigandinn hafi vanefnt kaup-
samning og er því haldið fram að riftunin hafi komið fram
munnlega fyrir strandið.
DÆMDUR FYRIR UNDAN-
SKOT Á STAÐGREIÐSLU
Sakadómur Reykjavikur hefur dæmt Egil Gudna Jónsson,
fyrrum framkvæmdastjóra og stjórnarformann fyrirtækisins
Skelvers hf. í Garði, í fjögurra mánaða skilorðsbundið fangelsi
fyrir undanskot staðgreiðsluskatta. Einnig þarf hann að greiða
500.000 krónur í sekt. Málavextir eru þeir að Skelver hélt eftir
rúmum 683.000 krónum sem voru innheimtar af starfsmönn-
um í skatta. Þetta átti sér stað frá maí til október 1988, en fyrir-
tækið var tekið til gjaldþrotaskipta í mars 1989. í júlí síðastliðn-
um höfðaði síðan ríkissaksóknari mál út af þessum undanskot-
um.
Mál þetta vekur athygli á öðrum slíkum og hlýtur að teljast
fordæmisgefandi. Má í því sambandi benda á frétt i PRESS-
UNNI í sumar þegar greint var frá því að fjármálaráðuneytið
hefði samið í nauðarsamningum um að fella niður undanskot
á staðgreiðslu starfsmanna Hraðfrystihúss Stokkseyrar. Sú
skuld var vegna áranna 1989 og 1990 og var mun hærri en í
tilviki Skelvers. Höfuðstóll staðgreiðsluskuldar HS nam 25
milljónum króna, en með áföllnum kostnaði var hún komin í
40 til 45 milljónir. Heildarkrafa ríkisins nam 55 milljónum
króna. í nauðarsamningnum fólst að ríkið sætti sig við fjórð-
ung af skuldinni. Tekið var þó fram að refsiþáttur málsins væri
þessum samningum óviðkomandi.
Fjörugt fasteignakaupaár hjá ríkissjóði
Útvegsbankahúsið í Austurstræti. Kostaði 199 milljónir og nú er unnið að því að breyta því í dómhús fyrir 120 milljónir.
EIGNAKAUPIN ÞREFAIT
MEIRIEN HEIMILT UAR
Það sem af er árinu hefur ríkissjóður keypt því sem næst eina
fasteign á viku. Til þess voru lögfestar heimildir upp á 300
milljónir en nú er sú tala komin í 1.142 milljónir og hækkar
væntanlega enn frekar. Ríkið hefur því keypt fasteignir fyrir
þrefalt hærri upphæð en heimilt var.
Samkvæmt venju á kosn-
ingaári verða fasteignakaup
ríkissjóðs mun meiri í ár en
heimildir stóðu til. í fjárlaga-
frumvarpinu var gert ráð fyr-
ir 300 milljónum króna til
fasteignakaupa en í nóvemb-
erlok var búið að kaupa fast-
eignir fyrir 1.142 milljónir
eða nærri þrefalda þá upp-
hæð sem heimildir stóðu til.
Af kaupverðinu koma 649
milljónir króna til greiðslu á
þessu ári en eignir að verð-
mæti 352,5 milljónir ganga
upp í kaupin. Það er reyndar
deilt um hvort salan eigi að
ganga upp í eignakaupin, því
hér er í raun um tvo óskylda
liði að ræða. í fjáraukalaga-
frumvarpi var farið fram á
105 milljónir vegna notkunar
á 6. grein fjárlaga. Fjárveit-
inganefnd Alþingis þótti
þetta hins vegar allt of lág
upphæð til að koma til móts
viö aukin útgjöld vegna fast-
eignakaupa. Lagði því fjár-
veitinganefnd til að upphæð-
in yrði hækkuð um 700 millj-
ónir. Er þá ekki tekið tillit til
þess að með mörgum þessara
kaupa er í raun stofnað til enn
stærri fjárskuldbindinga í
framtiðinni.
SS-HÚSIÐ VERÐUR
LÁTIÐ ÓHREYFT
Tvenn fasteignakaup vega
einna þyngst í þessum fram-
úrakstri fjárlaganna. Það eru
kaupin á húsi Sláturfélags
Suðurlands við Laugarnes-
veg 91, hús sem kostaði 430
milljónir, og kaupin á Útvegs-
bankahúsinu í Austurstræti
19, sem kostaði 199 milljónir.
Eins og kunnugt er er ætl-
unin að nýta SS-húsið fyrir
listaháskóla í framtíðinni, en
þar sem húsið er tæplega fok-
helt („eins og stór frystiskáp-
ur" er einkunn kunnugra) er
talið að þurfi aðra eins upp-
hæð til að koma því í notkun.
Fagmenn hafa reyndar áætl-
að að það kosti ekki undir
milljarði að gera það að því
húsi sem stefnt var að með
kaupunum. Þrátt fyrir að
kaupin sjálf hafi verið knúin í
gegn með nokkrum hraða er
augljóst að lítið sem ekkert
verður unnið í húsinu á næsta
ári. Aðeins eru teknar 10
milljónir í „hönnun" á húsinu
í fjárlögum fyrir 1992.
Viðskiptin með húsið hafa
orðið tilefni athugasemda frá
fjárveitinganefnd. Fyrir húsið
voru greiddar 50 milljónir út
í peningum, 80 milljónir á
skuldabréfi og 300 milljónir i
öðrum eignum sem sláturfé-
lagsmönnum hefur gengið
vel að selja. Um þetta segir
fjárveitinganefnd: „.. . þó að
engar peningagreiðslur hafi
átt sér stað er kaupverð eign-
arinnar gjaldfært á móti.
Þannig er misræmi á milli
færslna á tekna- og gjaldaliði
sem sýnir betri afkomu ríkis-
sjóðs en raun er á."
120 MILUÓNIR í AÐ
INNRÉTTA DÓMHÚSIÐ
Ríkissjóður hafði forkaups-
rétt að Útvegsbankahúsinu
við Austurstræti og keypti
það undir dómhús. Nú er
unnið hörðum höndum við
að innrétta húsið og ætlunin
að taka það í notkun á miðju
næsta ári. 120 milljónir eiga
að fara í innréttingarnar en
ekki er ljóst hve mikið af
þeirri upphæð gjaldfellur á
árinu. Samkvæmt heimildum
PRESSUNNAR eru reyndar
áhöld um hvort þessar 120
milljónir duga til að gera hús-
ið að dómhúsi.
Dómsvaldið á reyndar
einnig þriðja hæsta liðinn á
eignakaupalistanum þetta ár-
ið, sem er kaup á húsi Sölufé-
lags garðyrkjumanna við
Skógarhlíð 6. Húsið kostar
72.5 milljónir og liggur ekki
enn fyrir hve mikið kostar að
breyta því.
Og talandi um dómstóla
má kannski geta þess að um-
deilt hús á ísafirði i eigu Gests
Halldórssonar var að lokum
keypt fyrir héraðsdómara á
11.5 milljónir króna. Áður
höfðu læknir og vegagerðar-
maður hafnað húsinu. Á ísa-
firði var einnig keypt flug-
skýli af Flugfélaginu Erni hf.
Kostaði skýlið 45 milljónir og
var kaupsamningur undirrit-
aður 19. febrúar.
PRESTURINN í
ÞORLÁKSHÖFN FÆR 300
FERMETRA BÚSTAÐ
Af einstökum íbúðarkaup-
um má tína til athyglisverð
kaup á 290 fermetra einbýlis-
húsi í Þorlákshöfn, sem var
keypt sem prestsbústaður.
Eftir því sem komist verður
næst voru nokkrar efasemdir
um kaupin vegna stærðar
hússins, en gert er ráð fyrir
að presturinn hafi skrifstofu
þar. Þar sem húsið stendur
nálægt kirkjunni var ákveðið
að festa kaup á því. Húsið var
verðlagt á 16 milljónir en rík-
issjóður fékk það á 12 milljón-
ir og var það afhent 20. júní.
Einn annar prestsbústaður
hefur verið keyptur og var
það á Tálknafirði. Þar var
keypt 233 fermetra hús á 7
milljónir króna.
Nokkur fasteignakaup eru
tilkomin vegna Skógræktar
ríkisins. Sem kunnugt er flutti
hún höfuðstöðvar sínar á Eg-
ilsstaði og var þar keypt 360
fermetra skrifstofuhúsnæði í
Miðvangi 2—4. Kostaði húsið
20,8 milljónir króna. Þar sem
Skógræktin leigði húsnæði í
Reykjavík er ekki um að
ræða eignasölu á móti.
Þá var jörðin Tunga í Fljóts-
hlíð keypt á 9,1 milljón króna
og nýlega var keypt 330 fer-
metra hús á Gagnheiði
25—27 á Selfossi. Það var
keypt af skiptaráðanda á 8,4
milljónir króna.
Ekki er séð fyrir endann á
kaupum þessa árs. Fjármála-
ráðuneytið hefur til af-
greiðslu erindi ýmissa ráðu-
neyta um eignakaup. Hundr-
uð milljóna kostar að upp-
fylla þau erindi. Má nefna
sem dæmi óafgreitt erindi
vegna réttargeðdeildarinnar
sem átti að vera á Sogni.
Sigurður Már Jónsson
Listaháskóli framtíðarinnar. Kostaði 430 milljónir en 10
milljónir eru teknar frá vegna hússins á næsta ári.