Pressan - 12.12.1991, Blaðsíða 27

FIMMTUDAGUR PRESSAN 12. DESEMBER 1991
Heimsborgari
og eyjarskeggi
Það er eiginlega hálfleiðinlegt
hversu fátítt það er orðið að íslensk-
ir rithöfundar leggi fyrir sig rit-
gerðasmíð og samningu ýmiss kon-
ar tækifærisgreina. Hinn íslenski
meistari þeirrar íþróttar er náttúr-
lega Halldór Laxness\ margt af því
besta og fjörlegasta sem Halldór
hefur skrifað er í formi greina og rit-
gerða. Því miður hafa fáir skáldjöfr-
ar íslenskir fylgt þessu fordæmi
Halldórs; í svipinn er helst að nafn
Thors Vilhjálmssonar komi í hug.
Eldur í laufi heitir nýtt ritgerðasafn
eftir Thor, það eru greinar sem hann
hefur skrifað síðustu tíu árin. Ög
Thor, sem er líkt og Halldór eyjar-
skeggi en þó heimsborgari, liggur
mikið á hjarta eins og endranær:
Hann hryggist yfir ljótleika mann-
lífsins í New York, rámar í að hafa
barn séð Einar Benediktsson} fer
með Borges að hitta Sigurjón Olafs-
son, talar máli skálda sem eiga und-
ir högg að sækja; hneykslast, vegna
þess að hann hefur sem betur fer
ekki misst hæfileikann til þess og til
að ergja sig á sljóleika kerfiskarla og
yfirdrepsskap gervifólks; brýnir fyr-
ir okkur að þótt draumar glatist,
verði hlægilegir eða snúist jafnvel í
andhverfu sína, þá geti maðurinn
ekki lifað draumlaust.. .
Ekki
svanur
Ledu
Guðbergur Bergsson skrifar skáld-
sögu sem fjallar um litla stelpu í
sveit og svan. Ætli mörgum fljúgi þá
ekki fyrst í hug, þekkjandi Guðberg
og ýmis yrkisefni hans, að hér hljóti
hann að vera að leggja út af sögunni
um Ledu og svaninn; grískri goð-
sögn sem segir frá því að guðinn
Seifur hafi fest ást á stúlkunni Ledu,
brugðið sér í svanslíki og nauðgað
henni, brútalt og vafningalaust.
Þessi litla saga hefur orðið mörgum
skáldum drjúgt yrkisefni, ekki síst í
þá tíð þegar þótti hæfa að tala um
kynlíf undir rós. Reyndin er þó sú að
svanurinn Guðbergs er allt annar en
sá sem kom fram vilja sínum við
Ledu; heldur þáði Guðbergur inn-
blásturinn að sögunni af málverki
sem honum varð starsýnt á í listhúsi
í Amsterdam. Myndin, sem prýðir
raunar kápu bókarinnar, heitir
Svani ógnað og er eftir hollenska
málarann Jan Asselijn, sem uppi var
frá 1610—1652. Annars hlýtur það
náttúrlega að vekja forvitni að
Grindvíkingurinn Guðbergur sé far-
inn að skrifa sveitalífssögur; og ekki
síður að hér skuli koma fyrsta skáld-
saga Guðbergs síðan 1985, þegar
mesta afkastatímabili á ferli hans
lauk með útgáfu Froskmannsins og
Leitarinnar ad landinu fagra, það
voru árin þegar Guðbergur tileink-
aði sér tölvumálið með offorsi. . .
Jónas og
brennivínið
Jónas Jónsson frá Hriflu var mik-
ill púrítani eins og glöggt kemur
fram i nýrri ævisögu hans eftir Gud-
jón Friðriksson. Jónasi hefði í raun
ekkert þótt bogið við það að banna
áfengi, tóbak, kaffi og aðra munað-
arvöru sem „þjóðin eys út milljón-
um til að borga árlega“. í bók Guð-
jóns er sagt allítarlega frá harðvítug-
um deilum Jónasar og Árna Jóns-
sonar, alþingismanns frá Múla. Að-
dragandi málsins var sá að Árni,
sem var sjálfstæðismaður, var send-
ur til Bandaríkjanna til að freista
þess að fá þar afnumda tolla af ís-
lenskri ull. Árni komst þó aldrei
lengra en til Kaupmannahafnar;
samherjar hans sögðu að þar hefði
hann orðið veikur, Jónas taldi að
hann hefði verið fullur. Allt gekk af
göflunum: í munni Jónasar var Árni
„maðurinn sem ekki fann Amer-
íku“, Árni hélt því fram að Jónas
væri sjúkur á sálinni. Jónas taldi að
íhaldið hefði hótað að láta myrða
sig, það taldi íhaldið enn eina sönn-
un þess að Jónas væri ofsóknar-
brjálaður.
Semsagt, deilur í þinginu núorðið
eru eins og mömmuleikur miðað
við þessi vígaferli. í framhaldi af
þessu máli flutti Jónas skondna
þingsályktunartillögu, kannski væri
athugandi að flytja hana aftur á
þessum samdráttartímum: Að ein-
ungis, stakir reglumenn gengju er-
inda íslands í útlöndum .. .
27
Rauða mafían
Það er ekki laust við að fyrsta
bindi ritsafns Hilmars Jónssonar,
bókavarðar og bindindismanns í
Keflavík, gefi nokkur fyrirheit við
fyrstu sýn. Ekki vegna þess að þar
hafi einhver auglýsingastofan ratað
á útlit sem á engan sinn líka, heldur
einfaldlega vegna andlitanna sem
prýða kápu bókarinnar. Eða hvað
eiga þau sameiginlegt Thor Vil-
hjálmsson, Heimir Pálsson, Guö-
bergur Bergsson, Halldór Laxness,
Silja Aðalsteinsdóttir, Björn Th.
Björnsson, Lenín og Jóhann Hjálm-
arsson, fyrir utan að þau eru Hilm-
ari Jónssyni ofarlega í huga? Jú,
hann telur líka að þau tengist öll-
sömul, með einu eða öðru móti,
„rauðu mafíunni" sem hann kallar
svo; þau fyrrnefndu líklega flest
sem gerendur, en Jóhann Hjálmars-
son annaðhvort sem fórnarlamb
eða nytsamur sakleysingi, eins og
þeir hétu í eina tíð sem létu komm-
únista nota sig til illra verka. En bók-
in, hún heitir „Slagurinn við rauðu
mafíuna" og fjallar um átök við
kommúnisma í ýmsum myndum,
ekki síst í víglínunni sem löngum
var eins og Berlínarmúr um heila-
hvel rithöfunda ...
nn s a mn
amtíoina
í
Nostradamus var einn mesti spómað-
ur sem uppi hefur verið og í fyrsta sinn
birtist hér nýtt kerfi sem vinnur ó skipu-
legan hátt úr upplýs-
ingum sem faldar
eru í torræðum
. textum Nostra-
damusar.
Verkið er unn-
ið af mikilli
nákvæmni, en
niðurstöður eru
settar fram á'
nv
4

ZS>
einfaldan og hrífandi hátt. Nostra-
damus taldi að síðustu ár þessarar
aldar myndu marka tímamót í sögu
okkar. Við sem nú lifum,
stöndum við upphaf
nýrrar aldar sem
gæti boðað nýtt
og betra líf fyrir
allt mannkyn.
Bókin kemur út
samtímis í sam-
vinnu útgefenda
um allan heim.
FORLAGIÐ
LAUGAVEGI 18
SÍMI 2 51 88

o
Kynlíf er
SJÁLFUR KJARNI
LÍFSINS

.

A, ' ur;
Það er hvorki óþægileg nauðsyn né
skammarleg iðja. I þessari fallegu bók
er hulunni svipt af gömlum feimnismál-
um. Hún er hafsjór af fróðleik og
eykur skilning á listinni að
elska, takmörkum hennar
og tækni.
Fjallað er um samspil
líkama og sálar og hvernig
hægt er að vinna bug á
vandamálum sem upp koma í ástarlífinu
og geta auðveldlega spillt ástrikustu
samböndum. Hér er rætt um öll stig kyn-
lífsins frá því að kynhvötin
vaknar til þess er við náum
valdi á leikjum ástarinnar.
Prýdd miklum fjölda Ijós-
mynda og teikninga.