Pressan - 27.02.1992, Side 23

FIMMTUDAGUR PRESSAN 27. FEBRÚAR 1992
23
S K O Ð U N
Skítlegt
eðli
STJÓRNMÁL
ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Þröstur í
grænum sjó...
STJÓRNMÁL
MÖRÐUR ÁRNASON
Það er engu líkara en á örskammri
veru sinni í þinginu hafi Davíð
Oddsson lært svo vel á takkaborðið á
Ólafi Ragnari, að stundum þarf hann
ekki að segja nema eina setningu til
að formaður Alþýðubandalagsins fari
gersamlega úr sambandi.
Einsog fleiri góðir menn dvaldi
formaður Alþýðubandalagsins á
sínum tíma við nám í Bretlandi. Þar í
landi hefur þróast einstök baráttuhefð
í stjórnmálum, sem er ólík okkar
pólitíska tröllaslag að því leyti að hún

„Sífellt oftar hefur
yfirbragð hinnar
bresku fágunar
hrunið afhonum
einsog glys... “
byggist fyrst og fremst á málefnum. A
stjómmálafundum, sem þar einsog hér
geta orðið giska harðir, reyna menn af
fremsta megni að einangra
rökfræðilegar og málefnalegar veilur í
málflutningi andstæðingsins og
hamast sfðan á þeim miskunnarlítið.
Skítkast eða subbulegt orðbragð eru
hins vegar forboðin vopn. Þeir sem
freistast til að nota þau eru ekki
líklegir til frama í breskum
stjórnmálum. Þessi málefnalega hefð
gerir það að verkum að pólitískir
andstæðingar geta háð grimmilega
hildi fund eftir fund, en verið eigi að
síður hinir ágætustu vinir þess á
milh.
Ólafur Ragnar hefur gjarnan gefið
til kynna, að hann sé mótaður af hinni
bresku hefð. Víst er, að fáir hafa
kunnað eins vel þá list að verjast og
sækja af hörku án þess að láta
baráttuna á hinum haslaða velli
dægurpólitíkur hafa áhrif á persónuleg
viðhorf gagnvert pólitískum
fjandvinum hverju sinni.
En nú er Bleik brugðið. Þrátt fyrir
skínandi gengi í skoðanakönnunum
hefur foringi Alþýðubandalagsins
aftur og aftur látið slá sig útaf laginu í
þinginu í vetur. Sífellt oftar hefur
yfirbragð hinnar bresku fágunar
hrunið af honum einsog glys, og í ljós
komið pólitíkus, sem notar orðbragð
sem er hvorki samboðið Alþingi
Islendinga né nokkrum, sem að
jafnaði leikur í 1. deild íslenskra
stjórnmála. Tvisvar í vetur hefur
forseti þingsins þurft að áminna
þingmann fyrir ósæmijegt orðbragð. I
bæði skiptin var það Ólafur Ragnar. í
seinna skiptið lýsti formaður
Alþýðubandalagsins því yfír í þinginu
að forsætisráðherra hefði „skítlegt
eðli!“
Hvað er nú orðið um breska
séntilmanninn? I Bretlandi, æsku-
stöðvum Ólafs Ragnars, hefði forseti
þingsins ávítað þingmann mjög
harkalega fyrir slik ummæli. Þess er
til dæmis að minnast, að Eric Heffer,
þingmaður Verkamannaflokksins frá
Liverpool, ásakaði á sínum tíma
Margréti Thatcher, þáverandi
forsætisráðherra, fyrir heimsku.
Ásökun af því tagi er vitaskuld mun
mildari en áburður um að innræti
einhvers sé svo saurugt, að það jafnist
helst við úrganginn, sem gengur niður
af meltingarvegi mannskepnunnar.
Eigi að síður varð þetta tilefni
umræðu í breska þinginu, þótt einstök
mildi þingforseta, kvekarans George
Thomas, hafi sleppt Heffer með
skrekkinn. Þetta varð Thomas eigi að
síður svo minnisstætt, að mörgum
árum seinna gerði hann þetta að
umræðuefni í ævisögu sinni, Mr.
Speaker. I heimi breskra stjórnmála er
orðragð af þessu tagi alla jafna talið
vitna um ójafnvægi og slæmar taugar.
Þessvegna er það líka athyglisvert
hvað það er sem tekur Ólaf svona á
tauginni. Það er alltaf sami maðurinn,
- enginn annar en sjálfur forsætis-
ráðherra. Það er engu líkara en á
örskammri veru sinni í þinginu hafi
Davíð Oddsson lært svo vel á
takkaborðið á Ólafi Ragnari, að
stundum þarf hann ekki að segja nema
eina setningu til að formaður
Alþýðubandalagsins fari gersamlega
úr sambandi.
I umræðunni um tengsl
Alþýðubandalagsins við auglýsinga-
stofuna Hvíta húsið flutti Davíð
Oddsson einhverja stystu þingræðu
vetrarins. Hún samanstóð af einni
setningu. En það var einsog stutt væri
á hnapp í takkaborðinu hjá Ólafi
Ragnari og út kom flaumur orða, sem
endaði með fúkyrðinu „skítlegt eðli“.
Fyrir oss þingmenn verður fróðlegt
að sitja í stúkunni og geta á næstu
mánuðum fylgst með Davíð Oddssyni
spila afturábak og áfram á
takkaborðið í Ólafi Ragnari. Öðru vísi
mér áður brá, - eða þannig.
Höíundur er formaöur þingflokks
Alþýöuflokksins.
Einn góðan veðurdag lýsti Þor-
steinn Pálsson því yfir að um það bil
60 prósent sjávarútvegsfyrirtækja
væru „á beinni gjaldþrotabraut".
Svo gekk fram Þröstur Ólafsson og
sagði að þetta væri næstum alltsaman
síðustu ríkisstjóm að kenna. Eina ráð-
ið væri að hleypa sem flestum fyrir-
tækjum í gjaldþrot.
Það er margt skntið í kýrhausnum,
og örugglega affarasælast að láta
þessar fréttir einsog vind um eyrun
þjóta. Samt er einsog eitthvað hljóti
að liggja við þegar ráðherra tilkynnir
að meirihlutinn af hinum víðfræga
grundvallaratvinnuvegi sé á leiðinni
til helvítis og aðstoðarráðherranum
finnst það barasta alveg sjálfsagt mál.
Nú eru upplýsingar Þorsteins að
vísu engin sérstök nýlunda.
Allir sem vilja vita, þeir vita: Of-
fjárfesting og óreiða í sjávarútvegi
hefur á talsverðum tíma leitt til þess
að greinin er grá fyrir skuldum. Þess-
vegna hafa menn sífellt verið að tala
um hagræðingu í sjávarútvegi, um
„Gagnrýni Þrastar Ól-
afssonar á síðustu
stjórn hittir fyrst fyrir
núverandi stjórn. “
hæfilegri flota, færri og stöndugri
fiskvinnslufyrirtæki, skipulagsbreyt-
ingar við fiskveiðar og afurðasölu. Því
hefði mátt ætla að þegar Þorsteinn les
upp nýjustu tölur geri hann í leiðinni
grein fyrir eigin hugmyndum um
lausn á þessu helsta vandamáli í ís-
lensku atvinnulífi. En það gerði Þor-
steinn ekki. Það er nokkuð glúrinn
pólitískur leikur hjá Þresti Ólafssyni
að ráðast að síðustu ríkisstjórn. Nú
voru kratar þar aldeilis með í öllum
ráðum, en þó ekki Þröstur fyrren í blá-
lokin, og honum má vera ósárt um
það þótt hnífurinn snúist í sárum Jóns
og Jóns. En með þessari gagnrýni er
Þröstur auðvitað að reyna að slá hnef-
anum í borð og segja Þorsteini Páls-
syni, SH, SÍS og Sjálfstæðisflokknum
að nú verði að fara aðrar leiðir en
kjaraskerðinganna og ríkisjötunnar.
Alþýðuflokkurinn hafi ekki pólitísk
efni á að efla enn velferðarkerfi fyrir-
tækjanna á kostnað velferðarkerfísins
sem einusinni var fyrir fólkið. En
Þröstur gerði tvær klaufavillur.
Önnur er sú að ata auri allar björg-
unaraðgerðir síðustu ríkisstjórnar. Þær
voru nefnilega bæði góðar og vondar.
Annarsvegar var Atvinnutrygging-
arsjóður, sem hélt sig við fagleg
vinnubrögð og neitaði öllum skuld-
breytingum nema hægt væri að sýna
frammá að fyrirtækið væri lífvænlegt.
En fyrsta skuldbreytingarlán þessa
sjóðs var held ég til Granda hf. sem þá
var kominn í alvarleg vandræði en
hefði verið afskaplega ósniðugt að
„senda í gjaldþrot". Hinsvegar var
Hlutabréfasjóður sem notaður var til
að hífa upp gjaldþrotafyrirtæki sem
sennilega hefðu betur oltið strax. Með
því að slá sama strikinu yfir hvorn-
tveggja er Þröstur í raun að neita sér
um stjórntæki til þeirrar hagræðingar
sem hann boðar af svo miklu kappi, _
og er þá um leið að boða stjórnlaust
fjöldagjaldþrot uppá tugmilljarða.
Hin klaufavillan við að ráðast að
skuldbreytingum síðustu stjórnar
vegna þess að með þeim hafi verið
„lengt í snörunni" er sú að eitt fyrsta
verk núverandi stjómar var einmitt að
létta af þeim þrýstingi sem Atvinnu-
tryggingarsjóður skapaði viðskiptafyr-
irtækjum. Ríkisstjómin splæsti í haust
leið hálfum öðmm milljarði í að fresta
öllum endurgreiðslum lána úr At-
vinnutryggingarsjóði í heil tvö ár.
Gagnrýni Þrastar Ólafssonar á stjórn
Steingríms Hermannssonar hittir fyrst
fyrir núverandi ríkisstjórn Davíðs
Oddssonar, vinnuveitendur Þrastar Ól-
afssonar.
Hér er sumsé allt í grænum sjó og
veltist þar um án þess að nokkur hafi
ennþá sagt okkur undan né ofan af því
sem raunverulega kynni að vera að
gerast. En hér koma drög að þremur
kenningum um þessar einkennilegu
fréttir, yfirlýsingar og ummæli um
ástandið f sjávarútvegi.
Fyrsta: Dramatískum ummælum
Þorsteins Pálssonar og undirtektum
við þau er fyrst og fremst beint að
launafólki og forystumönnum þess í
erfiðum kjarasamningum.
Önnur: Þögn Þorsteins um úrræði
við vandanum bendir til þess að úr-
ræðin verði svipuð og fresturinn á
endurgreiðslum til Atvinnutryggingar-
sjóðs. I stað hagræðingar og upp-
stokkunar komi „almennar aðgerðir",
þar á nteðal gengisfall með einhverj-
um ráðum.
Þriðja: Þröstur Ólafsson og kratar
eru að skamma Albaníu fyrir Kína
með því að þeina spjótum sínum að
fyrri stjórn í stað sjálfstæðisráðherr-
anna og hagsmunaklúbbsins á bakvið
Þorstein og Davíð. Þeir taka hinsvegar
undir svartagallsrausið vegna þess
meðal annars að það nýtist sem afsök-
un fyrir að gefast upp á kosningaheit-
um Alþýðuflokksins um kvótaleigu
og aðrar þær raunverulegu umbætur í
sjávarútvegi sem nýja samstarfs-
flokknum og sægreifum hans hafa
aldrei verið þóknanlegar.
Höfundur er islenskufræðingur
FJÖLMIÐLAR
Þegar menn glata nafninu sínu
Þær starfsreglur sem fjölmiðlar
setja sér um nafnbirtingar geta verið
dálíð kostulegar.
Tökum dæmi af DV.
Þegar fyrirtækið Vatnsberinn aug-
lýsti eftir hluthöfum í stórgróða af
vatnsútflutningi fékk DV mikinn
áhuga á málinu.
Blaðið ræddi við Þórhall Gunn-
laugsson framkvæmdastjóra og aðra
aðstandendur Vatnsberans, var við-
statt þegar þeir skrifuðu undir sam-
starfssamning við kaliforníska tann-
lækninn og reiknaði út hversu stórt
fyrirtækið yrði í framtíðinni. DV taldi
að það yrði tuttugasta stærsta fyrir-
tæki landsins.
En skjótt skipast veður í lofti. I liós
kom að fátt eitt var að baki Vatnsber-
anum. Engir samningar voru til um
sölu á vatninu úr landi. Kaliforníski
tannlæknirinn reyndist dæmdur fjár-
glæframaður. Eggert Skúlason, frétta-
maður á Stöð 2, ýjaði að því í viðtali
við Þórhall Gunnlaugsson að hann
væri ekki góður pappír sjálfur.
Þá hætti DV að birta fréttir um
framtíðargróða Vatnsberans.
Blaðið birti frétt um að Þórhallur
væri með marga dóma á bakinu fyrir
fjársvik og hefði auk þess játað á sig
umtalsverðan innflutning á hassi.
Nú er þessi saga svo sem lík mörg-
um öðrum sögum af fjölmiðlum sem
hampa bjartsýnum bisnessmönnum
sem reynast síðan ekki hafa mikið á
bak við sig. En það sem gerir söguna
hlægilega er að Þórhallur missti nafn-
ið sitt þegar kom að fréttinni um
dómana og hassinnflutninginn. Þá hét
hann ekki neitt heldur var bara sagður
framkvæmdastjóri Vatnsberans. Áður
hafði blaðið nefnt hann fullu nafni.
Af hverju fékk Þórhallur ekki að
halda nafninu í stríðu eins og í blíðu?
Af hverju var hann ekki nefndur réttu
nafni, þótt ekki væri til annars en að
Bergur Guðnason og aðrir sem höfðu
komið fram fyrir hönd fyrirtækisins
yrðu ekki taldir hafa stundað fjár-
glæfra og innfluting á hassi af þeim
sem ekki höfðu fylgst náið með mál-
inu?
Spyr sá sem ekki veit.
Ef til vill er þetta tepruskapur eða
misskilin mannúð sem liggur að baki
svona starfsreglum um nafnbirtingar.
Kannski fer DV næst að segja fréttir
af því ónefndur þingmaður Reykja-
neskjördæmis hafi sagt að ónefndur
ráðherra hefði skítlegt eðli, því báðir
eiga þeir böm og ættingja.
Gunnar Smári Egilsson
„Bersýnilega þykir
mönnum ég liggja
nokkuð vel viö höggum,
kominn til starfans eins
og fjandinn úr sauðar-
leggnum, ofan úr
afdölum, með mosann í
skegginu, skítinn ó milli
tónna og fornyrðarunur
á reiðum höndum en
snarruglaður hér í
óskiljanlegu völundar-
húsi heimsborgarinnar
miklu við sundin blá;
viðundur utan úr eyði-
mörkum og hafði aldrei
séð framan í ókunnugan
mann fyrr en í október-
byrjun í haust, er ég
lyppaðist inn í útvarps-
húsið og sjónvarpshús-
ið; líkt og draugur!"
Heimir Steinsson
útvarpsstjóri
l*LtvtcvL(\fv
„Hér á í hlut gáfaður, kjamyrtur
og afskaplega vel máli farinn
maður."
Páll Magnússon
sjónvarpsstjóri
öskraði af ánægju og steig svo
stríðsdans er útnefningin var til-
kynnt.“
Friðrik I»ór Friðriksson
kvikmyndajörur
o-ð .yet,c\. ó
é ír'vty.cftAÍýiý'íft?
„Eg lýsi eftir Iðnómálinu."
Sigrún Magnúsdóttir
borgarfulltrúi

•e*

,Mér skilst að lögmaður stefn-
enda sé flúinn á fjöll og hafi lok-
að farsímanum."
Pétur Pétursson
líkamsnektarlæknir
sLcý 'tJóCcvcvcCóvLf*...
„Ég segi öllum sem ég þekki að
ef þeir fari til íslands skuli þeir
ekki borða hákarl.“
Zia Mahmood
briddsari
„Við skiljum ekki þessa áráttu að
vera alltaf að skapa eitthvað al-
veg nýtt, það er ekki hægt að vera
alltaf að finna upp nýjar stefnur.“
Deep Jimi and the Zep Creams