Pressan - 30.07.1992, Blaðsíða 29

FIMMTUDAGUR PRESSAN 30. JÚLÍ 1992
29
STJÓRNMÁL
Keynes ákallaður
Á sama tíma og ríkisstjórnin
hefur glímt við vanda sjávarútvegs
undir barlómi útgerðar og fisk-
vinnslu, hefur borgarráði Reykja-
víkur tekist að finna nýjar leiðir í
atvinnumálum landsmanna. f
stað þess að gera út á fisk skal gert
út á trúgirni og einfeldningshátt
útlendinga. Hindurvitni og hjátrú
skulu verða útflutningsvara í stað-
inn fyrir þorskinn sem ekki má
veiða. Þetta kallar atvinnumála-
nefhd Reykjavíkur að „markaðs-
setja ísland á nýstárlegan hátt“.
Mér er sama þótt einhverjir fari
í andaglas, teikni óskiljanleg
„stjömukort", eða kalli ffam anda,
en það verður að vera mér og
mínum að meina- og kostnaðar-
lausu. Það er auðvitað eftir öðru
að opinberu fé skuli varið til að
styrkja Stjömuspekimiðstöðina til
að halda námskeið fyrir útlend-
inga, enda verið að „markaðssetja
fsland á nýstárlegan hátt“. Opin-
bert fé er af skornum skammti,
enda vasar skattgreiðenda ekki
botnlausir, þótt sumir stjórnmála-
menn standi í annartí trú. Ég trúi
því ekki að þeir borgarfulltrúar
sem ég kaus komi ekki auga á
meiri og betri málefni sem þarfn-
ast fjár, en „markaðssetning“ á
hindurvitnum. Hér skiptir engu
hvort upphæðin er há eða ekki (í
þessu tÚfelli 350 þúsund krónur),
heldur hitt hvaða boðskap verið er
að senda út til almennings og þá
fyrst og fremst barna og unglinga.
Það er nöpurlegt að sjálfstæðis-
menn skuli standa að misnotkun
almannafjár með þessum hætti.
Það hlýtur að vera krafa okkar
kjósenda að fjármunum sé ekki
sóað með þessum hætti, þótt pen-
ingarnir séu ekki aðalatriðið eins
og Þorsteinn Sæmundsson, bend-
ir á í stuttri fyrirspurn til borgar-
ráðs í Morgunblaðinu 18. júlí sl:
„Málið snýst þó ekki um pening-
ana eina. Það er ekkert gamanmál
og hlýtur að varða allan almenn-
ing, þegar forsvarsmenn höfuð-
borgarinnar leggja nafn sitt við
hindurvitni og hjátrú aftan úr
grárri forneskju."
Nokkur umræða hefur orðið
um styrkveitingu þessa og í viðtali
við eina útvarpsstöðina, hótaði
forsvarsmaður Stjörnuspekimið-
stöðvarinnar að kæra þá sem haft
hafa uppi gagnrýni á borgarstjóm.
Taldi hann að þeir færu niðrandi
orðum um „fræðin“ og hótaði
málshöfðun fyrir meiðyrði. Þann-
ig gerast menn kokhraustir eftir
að hafa fengið styrk frá Reykjavík-
urborg og krefjast viðurkenningar
fyrir gervivísindi líkt og þeir til-
heyri í raun hópi fræði- og vís-
indamanna.
Ég trúi því ekki að stjómmála-
menn séu svo blindaðir að þeir
„Ég trúi því ekki að
þeir borgarfulltrúar
sem ég kaus komi
ekki auga á meiri
og betri málefni
sem þarfnastfjár,
en „markaðssetn-
ing“ á hindurvitn-
um. Hér skiptir
engu hvort upp-
hœðin er há eða
ekki (íþessu tilfelli
350þúsund krón-
ur), heldur hitt
hvaða boðskap ver-
ið er að senda út til
almennings ogþá
fyrst ogfremst
barna og ung-
linga. “
sjái ekki aðra leið í atvinnumálum
og nýsköpun en útgerð hindur-
vitna. Sé svo er það enn ein sönn-
un þess að því minna sem þeir
skipta sér af atvinnulífinu því
betra, og því minni opinbera tjár-
muni sem þeir hafa að skammta
því betra. Nú skulum við hefjast
handa við einkavæðinguna sem
þú lofaðir, Markús.
Er réttlætanlegt að skylda
launafólk til þess að vera í stéttar-
félögum og neyða það til að láta
um 1-3 prósent af heildarlaunum
sínum af hendi rakna í sjóði ein-
hvers af þeim 400 verkalýðsfélöga
sem nú eru starfandi á íslandi?
Verkalýðsleiðtogarnir, þeir sem
mest hafa kvartað undan bágum
kjörum almennings, eru að
minnsta kosti þeirrar skoðunar.
Sem betur fer er ekki hægt að
segja hið sama urn þingmenn
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. í
Gjallarhomi, fféttabréfi Heimdall-
ar, sem kom út í prófkjörsbarátt-
unni fyrir síðustu Alþingiskosn-
ingar, gáfu allir núverandi þing-
menn flokksins í Reykjavík út þá
yfirlýsingu, að þeir væm fylgjandi
því að skylduaðild að verkalýðsfé-
lögum yrði afhumin. Skýrari gátu
svör þeirra ekki verið og nú er
komið að efndunum.
Nú í vikunni var kunngjörður
úrskurður Mannréttindanefndar
Evrópu, sem það felldi í máli Sig-
urðar • Sigurjónssonar leigubíl-
stjóra. Nefndin komst að þeirri
niðurstöðu að íslenska ríkið hefði
brotið gegn Mannréttindasátt-
mála Evrópu með því að setja það
sem lagaskilyrði fyrir atvinnuleyfi
leigubílstjóra að þeir væm félagar
í Frama, stéttarfélagi leigubfl-
stjóra. Málinu hefur verið vísað til
Mannréttindadómstóls Evrópu og
er búist við að það verði tekið fyrir
innan sexmánaða.
Úrskurðurinn í máli Sigurðar
þarf ekki að koma á óvart. Islend-
ingar eru aðilar að ýmsum al-
þjóðasamningum og samþykkt-
um um mannréttindi, þar sem
réttur manna til að standa utan fé-
laga er verndaður með ótvíræðum
hætti. í 20. gr. Mannréttindayfir-
lýsingar Sameinuðu þjóðanna
segir til dæmis: „Engan mann má
neyða til að vera í félagi.“
Fastlega má gera ráð fyrir því
að úrskurður Mannréttindadóm-
stólsins verði á sömu leið og úr-
skurður Mannréttindanefndar-
innar. Væri það í annað sinn á
stuttum tíma sem íslendingar
biðu álitshnekki erlendis vegna
mannréttindabrots. f ljósi þess
ætti ríkisstjómin að sjá sóma sinn
í að afnema nú þegar skylduaðild
að verkalýðsfélögum og þannig
myndi hún raunar slá tvær flugur
í einu höggi. f fyrsta lagi myndi
hún afnema það misrétti, sem við-
gengst með skylduaðildinni og í
öðru lagi myndu ráðstöfiinartekj-
ur launafólks aukast um 1-3 pró-
sent. Hver einstaklingur myndi þá
gera það upp við sig sjálfan hvort
aðild að stéttarfélagi borgaði sig.
Verkalýðsleiðtogar hafa hingað
til ekki mátt heyra minnst á að
fólk eigi að hafa frjálst val um að
inna af hendi skyldugreiðslur til
félaganna. Þeir segja gjaman eitt-
hvað á þá leið að án skylduaðildar
myndu margir launþegar njóta
starfs og baráttu stéttarfélaganna
án þess að greiða til þeirra. f þessu
sambandi leyfi ég mér að benda á
að ekki þurfa að vera bein tengsl á
milli verkalýðsbaráttu og kjara-
bóta, þ.e.a.s. meðlimur í verka-
lýðsfélagi hefur enga tryggingu
fyrir því að verkalýðsleiðtogarnir
viti betur en hann sjálfur hvaða
aðferðir eru réttar og hverjar
rangar í baráttunni. Sem dæmi
má nefna að á þessari öld hefur
kaupmáttur aukist mun hraðar í
Sviss og ýmsum ríkjum Banda-
ríkjanna, þar sem verkalýðshreyf-
ing hefur verið máttlítil, en í Bret-
landi þar sem hún hefur verið öfl-
ug. Til dæmis má færa sterk rök
fyrir því að bresk verkalýðshreyf-
ing sé að hluta til ábyrg fyrir efna-
hagskreppu þeirri, sem reið yfir
landið á áttunda áratugnum.
Margir hagfræðingar telja að
óraunhæfar kaupkröfur verka-
lýðshreyfingarinnar hafi ýtt undir
verðbólgu og leitt til samdráttar í
efnahagslífinu. Þá hygg ég að flest-
ir séu sammála um það nú, að há-
værar kröfur breskra verkalýðsfé-
laga um þjóðnýtingu stórfyrir-
tækja á þessum tíma, sem sumar
náðu ffarn að ganga, hafi verið út í
hött.
Allir hljóta að sjá ranglætið sem
er fólgið í því að launamaður er
neyddur til að borga hluta af sjálf-
saflafé sínu til verkalýðsfélags
jafnvel þótt hann telji að félagið
vinni gegn hagsmunum sínum.
Sú röksemd hefur verið notuð að
slík skyldugreiðsla eigi rétt á sér
vegna þess að allir félagsmenn
njóti í raun góðs af starfi þess án
þess að þeir geri sér grein fyrir því
sjálfir. Með sömu röksemd mætti
hins vegar neyða alla neytendur í
Neytendasamtökin, alla bifreiða-
eigendur í félag bifreiðaeigenda
o. s. frv.
Reglulega fréttist af því, að
menn hafi óskað eftir því við
verkalýðsfélögin að losna við að
greiða í sjóði þeirra en slíku hefur,
að því er ég best veit, alltaf verið
vísað á bug. Ég trúi ekki að leið-
togar félaganna séu ánægðir eða
stoltir yfir því að taka á móti fé-
lagsgjöldum sem þeir vita að eru
tekin af launþegum gegn vilja
þeirra. Hið skynsamlegasta sem
verkalýðsfélögin geta gert í málinu
er að óska eftir því við Alþingi að
hvers konar lög og reglugerðar-
ákvæði um skylduaðild verði af-
numin hið fyrsta og síðan gæti
verkalýðshreyfingin byggt sig upp
að nýju á ffjálsum grundvelli.
Frjáls aðild er besta hvatning
sem stjórnendur verkalýðsfélag-
anna gætu fengið til að standa sig
vel. Ef enginn greiddi félagsgjöldin
sín væru það skýr skilaboð til
stjórnarinnar um að hún væri á
villigötum í starfi sínu. Ef hún
berðist hins vegar í raun fyrir
„Frjáls aðild er
besta hvatningsem
stjórnendur verka-
lýðsfélaganna gœtu
fengið til að standa
sig vel. Efenginn
greiddifélagsgjöld-
in sín vœru það
skýr skilaboð til
stjórnarinnar um
að hún vœri á villi-
götum í starfi sínu. “
hagsmunum umbjóðenda sinna
myndu þeir gæta þess að halda
fullum félagaréttindum og greiða
gjöldin með brosi á vör.
Þessi orð eru síður en svo rituð
gegn verkalýðsfélögum. Þau eiga
að sjálfsögðu rétt á sér eins og
önnur félög en þá kröfu verður
líka að gera til þeirra að þau starfi
á sama heilbrigða grundvellinum
og frjáls félagasamtök. Það er
ósanngjamt að þau geti þröngvað
fólki til aðildar að sér og það er illt
til þess að vita að slík mannrétt-
indabrot skuli hafa viðgengist í
þjóðfélagi okkar áratugum saman
með vitund og vilja stjórnvalda.
Að þessu leyti eru allir flokkar,
sem hafa verið í ríkisstjórnum á
þessum tíma,- undir sömu sökina
seldir. Úrskurður Mannréttinda-
nefndar Evrópuráðsins og yfirvof-
andi dómur Mannréttindadóm-
stóls þess ætti að verða til þess að
íslensk stjórnvöld tækju sig til og
þurrkuðu þennan smánarblett af
þjóðinni.
U N D I R
Ö X I N N I
Styður þú ríkis-
stjórnina,
Matthías?
„Ég hefekki lýst neinu
öðru yfir í þeim efnum.
Það væri fjandi hart að ef
sá sem styddi einhverja
ríkistjórn mætti ekki
gagnrýna hana. Þá væri
orðið erfitt að lifa. Ef ríkis-
stjórnin ætlar að sjá að sér
að öðru leyti fagna ég
því."
En getur þú stutt ríki-
stjórnina, ef hún jafnar
ekki aflaniðurskurðinn?
„Ég veit það ekki. Ég
get ekkert sagt um það á
þessari stundu. Ég hef
þær óskir að það sem þarf
að gera í framhaldinu er
að skerðinging komi rétt-
látlega niður á öllum fýrir-
tækjum í landinu, í öllum
landshlutum."
Styður þú heildarafla-
niðurskurðinn?
„Ég er ósátturvið hve
niðurskurðurinn er mikill
en ég geri það ekki að að-
alatriði þessa máls. Aðal-
atriðið er að þessi niður-
skurður komi réttlátlega
niður."
En ef ríkistjórnin jafn-
arekki niðurskurðinn
ætlar þú þá að hætta að
styðja ríkisstjórnina?
„Ég veit það ekki. Ég
ætla ekki að hlauþa á mig
með einhverjar yfirlýsing-
ar fyrirfram. Það er alveg
tilgangslaust að fá eitt-
hvað meira uþp úr mér.
Ég læt verkin tala. Ef ríkis-
stjórnin kemur með góða
og skynsamlega tillögu
þá styð ég þær heilshugar
en eftillögurnareru í verri
kantinum þá á ég það til
að halda stuðningum við
ríkisstjórnina áfram."
Matthias Bjarnason, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins fyrir Vest-
fjarðarkjördæmi, telurniður-
stöðu ríkisstjórnarinnar í
ákvörðuninni um 205 tonna
þorskafla „dapurlega og óskilj-
anlega ósanngirniHann telur
að stefnt sé að því að koma
ákveðnum byggðarlögum í
eyði.