Morgunblaðið - 21.05.2004, Blaðsíða 14

ERLENT
14 FÖSTUDAGUR 21. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
HANS du Toit, sem býr í bænum Philipolis í
Suður-Afríku, var nýlega sektaður um sem
svarar 22 þúsund krónur fyrir ölvun við
akstur á asnakerru. Hann sagði lög-
regluþjónunum að hafa engar áhyggjur –
asnarnir myndu rata heim. Lögreglumenn-
irnir létu ekki sannfærast og bönnuðu hon-
um að halda áfram. „En þegar lög-
reglumennirnir voru farnir hugsaði ég sem
svo: Ég þekki leiðina og asnarnir mínir líka.
Ef ég rata ekki þá rata þeir,“ sagði du Toit
er hann kom fyrir rétt, eftir að lög-
reglumennirnir höfðu stöðvað för hans aft-
ur, eins og fram kom í máli hans: „Aksturinn
var dálítið skrykkjóttur og lögreglan stopp-
aði mig aftur.“ Eiginkona du Toits var köll-
uð til og hún losaði asnana frá kerrunni.
Sagan af eggja-
kökunni dýru
EGGJAKAKAN sem gestir á veitingastaðn-
um Hjá Normu á La Parker Meridien-
hótelinu á Manhattan í New York geta pantað
af matseðlinum er ekki gerð úr gulli; einungis
venjulegum eggjum, humar, kavíar og smá-
vegis meðlæti; samt kostar hún eitt þúsund
dollara. Um 73 þúsund krónur, miðað við
gengi dollarans þessa dagana. „Ég ætlaði
ekki að trúa því að þetta væri verðið þegar ég
sá „1.000“ á matseðlinum. Ég hélt að þetta
væri hitaeiningafjöldinn,“ sagði Virginia
Marnell, viðskiptavinur Hjá Normu, við dag-
blaðið Daily News. Eggjakakan var fyrst sett
á matseðlinn í byrjun maí undir heitinu
„Zillion Dollar Frittata“. Í henni eru sex egg,
humar og – það sem gerir útslagið – tíu únsur
(283 grömm) af sevruga-kavíar. Veitingastað-
urinn greiðir sem svarar tæplega 5.000 krón-
ur fyrir únsuna af þessum kavíar, að sögn
framkvæmdastjórans, Stevens Pipes. „Við
vissum að þetta yrði dýr réttur þannig að við
ákváðum að hafa þetta skemmtilegt,“ sagði
Pipes um nafnið á eggjakökunni. „En þetta er
engin vitleysa. Hún er góð á bragðið.“ Undir
nafni eggjakökunnar á matseðlinum segir:
„Norma manar þig til að prófa þessa.“ Enn
sem komið er hefur enginn orðið við þessari
áskorun. Hægt er að fá „sparnaðar-útgáfu“ af
eggjakökunni dýru á hundrað dollara (um
7.300 krónur) en í henni er aðeins ein únsa
(28,3 grömm) af kavíarnum.
Vajpayee og 13
TALAN 13 hefur reynst örlagarík svo um
munar fyrir fráfarandi forsætisráðherra
Indlands, Atal Behari Vajpayee. Hann varð
fyrst forsætisráðherra 1996 þegar flokkur
hans, BJP, vann sigur í þingkosningum.
Hann neyddist hins vegar til að segja af sér
eftir þrettán daga vegna þess að BJP tókst
ekki tryggja sér meirihluta á þingi. Í mars
1998 sór Vajpayee embættiseið sem for-
sætisráðherra í annað skipti en sat einungis
þrettán mánuði, þ.e. uns samþykkt var van-
traust á stjórn hans. Í kosningum sem fylgdu
í kjölfarið, sem voru þær þrettándu sem
haldnar voru í Indlandi frá því að landið
fékk sjálfstæði 1947, bar BJP hins vegar sig-
ur úr býtum og Vajpayee sór embættiseið að
nýju – 13. október 1999. 13. mars 2001 skók
mikið hneykslismál stjórn Vajpayees og
neyddust ýmsir af helstu bandamönnum
hans til að segja af sér embætti. 13. desem-
ber það sama ár slapp Vajpayee síðan naum-
lega á lífi þegar íslamskir uppreisnarmenn
reyndu að ráða hann af dögum. Vajpayee
ákvað í febrúar á þessu ári að boða kosn-
ingar – þó að hann hefði ekki þurft þess fyrr
en að sex mánuðum liðnum – en BJP galt
óvænt afhroð í kosningunum. Því atvikaðist
það að Vajpayee neyddist til að biðjast
lausnar – 13. maí 2004.
ÞETTA GERÐIST LÍKA
Asnaskapur
Reuters
GERHARD Schröder Þýskalands-
kanslari settist undir stýri á Trabant
601 um daginn, er hann heimsótti
Volkswagen-bílasmiðjurnar í Zwick-
au í tilefni af 100 ára afmæli bíla-
framleiðslu í borginni.
Hreint enginn skrjóður
SKOÐANAKANNANIR undanfarið sýna að sí-
fellt fleiri Bandaríkjamenn vilja að stjórnvöld
kalli herinn heim frá Írak. En þeim sem vilja
senda fleiri sveitir til Íraks hefur líka fjölgað.
George W. Bush Bandaríkjaforseti og John F.
Kerry, forsetaframbjóðandi demókrata, hafa
hins vegar báðir gefið í skyn að þeir telji rétt að
fjöldi hermanna í Írak verði óbreyttur.
Að mati margra minna skoðanir fólks á Íraks-
stríðinu nú á almenningsálitið eins og það var á
ákveðnum tímapunkti í Víetnamstríðinu; al-
menningur telji í auknum mæli að kyrrstöðu-
stefna þeirra Bush og Kerrys gangi ekki lengur.
Möguleikarnir núna séu: Vinnið stríðið eða komið
ykkur burt.
Í skoðanakönnun Time og CNN frá því í síð-
ustu viku kom fram að 30% Bandaríkjamanna
vilja að stjórnin kalli herinn heim frá Írak sem er
hæsta hlutfall til þessa. Hins vegar sögðu 28% að
senda ætti fleiri hermenn til landsins sem er
einnig hæsta hlutfall til þessa. Könnun CNN,
USA Today og Gallup í síðustu viku sýndi sömu
niðurstöðu. „Bandaríkjamenn vilja ekki að við
snúum baki við Írökum af því þeir vilja ekki að
ástandið í landinu verði enn hættulegra,“ segir
Andrew Kohut, forstöðumaður stofnunar sem
rannsakar tengsl almenningsálits og fjölmiðla.
„Hins vegar vilja þeir ekki heldur sjá okkur fest-
ast í kviksyndi.“
Telja að Bandaríkin geti ekki unnið
Sérfræðingar telja að þessa stefnubreytingu í
báðar áttir megi rekja til sömu grundvallar-
ástæðunnar: vaxandi efa um að Bush takist ætl-
unarverk sitt í Írak. Í könnun Time og CNN
sögðust 60% aðspurðra telja að Bandaríkin
„gætu unnið stríðið í Írak“. Einungis 41% taldi að
Bandaríkin væru nú að vinna stríðið og aðeins
50% töldu að Bandaríkin myndu vinna stríðið að
lokum. Þá sýna skoðanakannanir að margir telja
að Bush hafi ekki haft til reiðu áætlanir um
hvernig ætti að vinna stríðið.
Haldi vantrú fólks áfram að aukast má gera
ráð fyrir að þolinmæði þess gagnvart mannfalli í
bandaríska hernum minnki. Almenningur er
nefnilega talinn taka fréttum af mannfalli betur
ef hann telur að markmiðin séu að nást en ef hann
heldur að mannslífum sé fórnað fyrir tapaðan
málstað. Þá má búast við því að ótti við
að aðgerðir Bandaríkjamanna í Írak
mistakist verði til þess að kjósendur,
sérstaklega þeir sem eru annaðhvort
langt til hægri eða langt til vinstri, vilji
leita nýrra leiða.
Neikvæð áhrif á fylgi Bush
Áhyggjur almennings af ástandinu í
Írak hafa helst haft neikvæð áhrif á
fylgi Bush. Í öllum stórum könnunum
undanfarið hefur komið fram að innan
við helmingur landsmanna er sáttur við hvernig
hann hefur tekið á málum í Íraksstríðinu. Sumir
demókratar óttast þó að aukin andstaða gegn
stríðinu hjá almenningi geti orðið til þess að neyt-
endafrömuðurinn Ralph Nader, sem hefur lýst
því yfir að hann vilji herinn heim, taki atkvæði frá
John Kerry í nóvember. Ráðgjafi sem unnið hef-
ur fyrir Kerry segir þó að þetta sé ekki mikilvæg-
asti kjósendahópurinn fyrir Kerry. Hann eigi
ekki að reyna að höfða til fólks lengst til vinstri
með því að tileinka sér viðhorf þess til Íraks-
stríðsins. Honum komi best ef hann geti sann-
fært alla kjósendurna sem eru vinstra megin við
Bush um að honum muni takast betur en forset-
anum að tryggja öryggi Bandaríkjamanna.
Viðhorf almennings í Bandaríkjunum til Íraksstríðsins að breytast
Sigrið eða hypjið ykkur
Washington. Los Angeles Times.
’Hins vegar vilja þeirekki heldur sjá okkur
festast í kviksyndi.‘
Reuters
Sífellt fleiri Bandaríkjamenn telja að núverandi stefna í
Írak gangi ekki lengur. Vilja þeir ýmist að herinn verði
kallaður heim eða fleiri sveitir sendar á vettvang.
BANDARÍSKA sjónvarpsstöðin
ABC hefur birt nýjar myndir sem
sýna tvo bandaríska fangaverði í
Abu Ghraib fangelsinu við Bagdad í
Írak stilla sér upp við lík írasks
fanga. Á myndunum eru bandarísku
hermennirnir brosandi og rétta upp
þumalfingurinn yfir líkinu. Báðir
hermennirnir eru í hópi sjö fyrrum
fangavarða í Abu Ghraib sem nú
hafa verið dregnir fyrir herrétt
vegna misþyrminga á föngum.
Á fréttavef BBC er haft eftir Just-
in Webb, fréttaritara í Washington,
að þessar myndir muni án efa auka á
þá óánægju sem ríkir nú í Bandaríkj-
unum með framgöngu Bandaríkja-
manna í Írak. Myndirnar voru einnig
sýndar á arabísku Al-Arabyia sjón-
varpsstöðinni í gær og sagði í frétt
AP-fréttastofunnar að þær væru lík-
legar til að kalla aukna fordæmingu
yfir Bandaríkin í arabaheiminum.
John Abizaid hershöfðingi, sem
stýrir hernaðaraðgerðum bæði í
Írak og Afganistan, viðurkenndi fyr-
ir bandarískri þingnefnd á miðviku-
dag að misþyrmingar hefðu átt sér
stað í báðum löndunum. Undirhers-
höfðingjarnir Ricardo Sanchez og
Geoffrey Miller komu einnig fyrir
nefndina. Miller, sem stýrir fangels-
ismálum í Írak, viðurkenndi að kom-
ið hefðu upp tilvik í fangabúðum
Bandaríkjamanna í Guantanamo-
flóa á Kúbu, þar sem ofbeldi hefði
verið beitt, en Miller stýrði áður
þeim fangabúðum. Hann neitaði því
hins vegar að stjórnendur Banda-
ríkjahers hefðu hvatt til eða gefið
heimild til slíks.
Miller lýsti yfir því í gær að bund-
inn hefði verið endi á ofbeldi gagn-
vart föngum í Írak. Kvaðst hann
geta fullyrt að hvers kyns misbeit-
ingu valds hefði verið hætt í fang-
elsum hernámsliðsins. Hann sagði
nýjustu myndirnar úr Abu Ghraib til
marks um vítaverða hegðun „lítils
hóps hermanna og foringja“. Yfir-
menn hersins fylltust „skömm“ sök-
um framferðis þeirra.
Nýjar myndir
úr Abu Ghraib
Reuters
Charles Graner liðþjálfi sést hér krjúpa yfir líki fangans Manadel
a-Jamadi í Abu Ghraib-fangelsinu. Samkvæmt vitnisburði var
Jamadi við góða heilsu þegar hann var færður í fangelsið.
Viðurkenna að föngum hafi verið misþyrmt bæði í Írak og Afganistan
AHMED Chalabi, sem sit-
ur í framkvæmdaráði
Íraks, sagði í gær að hann
hefði ekkert samband
lengur við landsstjórn
Bandaríkjamanna í Írak.
Bandarískir hermenn og
íraskir lögreglumenn réð-
ust í gær inn í hús Chalabis
og fjarlægðu tölvur og
skjöl. Þeir hafa ekki gefið
skýringar á atburðinum.
„Ég er besti vinur Bandaríkjanna
í Írak; ef landsstjórnin telur nauð-
synlegt að ráðast vopnuð inn á heim-
ili mitt þá sjáið þið hvernig samband
landsstjórnarinnar og írösku þjóðar-
innar er orðið,“ sagði Chalabi við
blaðamenn.
Chalabi hefur að undan-
förnu beitt sér fyrir því að
Bandaríkjamenn afhendi
Írökum aukin völd og í viðtali
við BBC sagði hann að Írakar
ættu að fá yfirráð yfir olíu-
lindum og mannvirkjum sem
Bandaríkjamenn ráða nú yfir.
Chalabi var lengi í náðinni
hjá bandarískum stjórnvöld-
um og var talið að þau vildu
gera hann að forseta Íraks. En sam-
skiptin hafa versnað mjög á undan-
förnum mánuðum og hefur Banda-
ríkjastjórn ákveðið að hætta
leynilegum fjárstuðningi við Íraska
þjóðarráðið. Hún telur nú að upplýs-
ingar sem hreyfingin veitti fyrir
stríðið hafi verið gagnslausar.
Herinn réðst inn á heimili Chalabis
Slítur öll tengsl
við landstjórnina
Chalabi
BANDARÍKJAHER mun
rannsaka ásakanir um að
hersveitir hafi í fyrradag
gert loftárás á þorp í Írak þar
sem brúðkaupsveisla er sögð
hafa farið fram, að sögn
Mark Kimmitt, undirhers-
höfðingja í bandaríska hern-
um.
Hann sagði í gær að sumar
þeirra ásakana sem bornar
hefðu verið fram, væru þess
eðlis að málið yrði rannsakað
nánar. Samt sem áður væru
foringjar í hernum fullvissir
um réttmæti árásarinnar sem
þeir segja hafa verið gerða á
Sýrlendinga sem barist hafi
með íröskum uppreisn-
armönnum.
Kimmitt sagði að árásin
hefði verið byggð á upplýs-
ingum um að vopnaðir upp-
reisnarmenn hefðu safnast
saman á afskekktu svæði á
eyðimörkinni nálægt landa-
mærum Sýrlands. „Við höfð-
um upplýsingar sem leiddu til
þess að við hófum hernaðar-
aðgerðir í eyðimörkinni
miðri,“ sagði hann og bætti
við að vopn, svo sem vél-
byssur og herrifflar, hefðu
fundist á svæðinu.
Íbúar á svæðinu segja, að
meira en 40 manns hafi látið
lífið í árásinni, þar á meðal
söngvari sem var að skemmta
í brúðkaupinu og bróðir hans,
sem lék undir. Á sjónvarps-
myndum sást þegar verið var
að vefja lík, meðal annars af
börnum, í ábreiður og koma
þeim fyrir á vörubílspöllum.
Kanna ásakanir
um loftárás