Morgunblaðið - 05.06.2004, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. JÚNÍ 2004 33
verði innan hóflegra marka. Fljót-
lega eftir að R-listinn komst til
valda var ákveðið að bjóða lóðir upp
og selja hæstbjóðanda. Þegar sam-
an fer lóðaskortur og uppboðs-
stefna verður stefnan óhjákvæmi-
lega sú að lóðaverð rýkur upp úr
öllu valdi og það er einmitt það sem
gerst hefur í Reykjavík undir
stjórn R-listans. Vegna lóðaskorts-
ins og uppboðs á þeim lóðum, sem
þó hafa verið til ráðstöfunar, hefur
húsnæðisverð u.þ.b. tvöfaldast á
síðustu tíu árum.
Ekki má gleyma vaxandi hópi
fólks sem er á almennum leigu-
markaði. Beint samband er á milli
hækkunar íbúðaverðs og þeirrar
miklu hækkunar, sem orðið hefur á
leiguverði undir stjórn R-listans.
Hækkun húsnæðisverðs hefur
einnig leitt til hækkunar fast-
eignamats með þeim afleiðingum
að fasteignagjöld og aðrar álögur
borgarinnar á fasteignaeigendur
hafa stórhækkað. Þær hækkanir
koma verst niður á tekjulágum hóp-
um, ekki síst öryrkjum og eldri
borgurum sem búa í eigin húsnæði.
Fábreytt íbúðagerð
Á valdatíma sjálfstæðismanna
var leitast við að tryggja ákveðna
fjölbreytni í íbúðargerðum innan
einstakra hverfa. Það hefur nefni-
lega ekki þótt gefast vel að hafa
eina íbúðargerð, t.d. fjölbýlishús,
ríkjandi við skipulagningu hverfa.
Eftir að R-listinn komst til valda
hefur algerlega verið horfið frá
þessari stefnu. Í Grafarholti og
Norðlingaholti, einu hverfunum
sem R-listinn hefur komið í verk að
skipuleggja, er hlutfall fjölbýlis-
húsa um 80%, rað- og parhúsa 13%
og einbýlishúsa einungis 7%. Þann-
ig er óeðlilega mörgum fjölbýlis-
húsalóðum úthlutað og kemur það
niður á fjölbreytni í íbúagerðum í
viðkomandi hverfum.
Að eignast þak yfir höfuðið
Fullnægjandi framboð á lóðum
1982–94 var í góðu samræmi við þá
stefnu Sjálfstæðisflokksins að gera
ungu fólki kleift að eignast þak yfir
höfuðið. Eftir tíu ára valdasetu
R-listans er hins vegar mun erf-
iðara en áður fyrir ungt fólk í
Reykjavík að flytja úr foreldra-
húsum. Það segir sína sögu að á
valdatíma sjálfstæðismanna varð
drjúgur meirihluti fólksfjölgunar
höfuðborgarsvæðisins innan borg-
armarka Reykjavíkur en á valda-
skeiði R-listans hefur þetta snúist
við og fjölmargir ungir Reykvík-
ingar leita nú í önnur sveitarfélög
til að koma þaki yfir höfuðið.
Ef við gefum okkur þá forsendu
að hlutverk borgarinnar í skipu-
lags- og lóðamálum sé að leitast við
að tryggja nægt framboð af lóðum
á hóflegu verði fyrir Reykvíkinga
og aðra þá sem vilja gerast Reyk-
víkingar er ekki hægt að segja ann-
að en R-listinn hafi staðið sig illa í
þessum málaflokki.
aða
málum
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins.
kjartan@reykjavik.is
’Hækkun húsnæð-isverðs hefur einnig
leitt til hækkunar
fasteignamats með
þeim afleiðingum að
fasteignagjöld og
aðrar álögur borg-
arinnar á fasteigna-
eigendur hafa stór-
hækkað.‘
ið/Þorkell
ur verið
ðs, segir
R
úm milljón manna
hefur orðið fyrir
barðinu á grimmileg-
um og miskunn-
arlausum átökum,
sem minna á myrkustu tíma mið-
alda, í héraði sem er ekki lengra
frá Evrópu en svo að þangað er
hægt að komast á hálfum degi
með flugvél.
Síðasta árið hafa íbúar Darfur-
héraðs í Súdan dregist inn í átök
sem hafa orðið til þess að um það
bil milljón manna hefur hrakist
frá heimkynnum sínum og yfir
100.000 manns hafa flúið til
grannríkisins Tsjad. Flestir
þeirra búa í tjöldum eða bráða-
birgðaskýlum og tóra með hjálp
þeirra fáu hjálparsveita sem kom-
ast til þeirra. Margar þúsundir
þeirra hafast við á svæðum sem
starfsmenn hjálparstofnana kom-
ast ekki á, fela sig í hlíðum og
fjöllum eyðimerkurhéraðsins.
Neyð fólksins er skelfileg og
ástandið til skammar.
Konum nauðgað, börnum
rænt og þúsundir myrtar
Deilt er um hvernig ófrið-
arbálið kviknaði. Fórnarlömbin,
flest blökkumenn, segja að arab-
ískir vígamenn hafi hrakið þau
frá þorpunum, nauðgað konum,
rænt börnum og drepið þúsundir
manna. Heilu þorpin hafa verið
brennd og rænd. Margir brunnar,
sem fólkið þarf til að lifa af í
þessu þurrkasama héraði, hafa
verið eyðilagðir og skólar lagðir í
rúst.
Það má engan tíma missa
Tími gefst fyrir sakargiftir og
gagnásakanir síðar. En við hjá
Matvælaáætlun Sameinuðu þjóð-
anna (WFP) höfum séð með eigin
augum neyð fólksins í Darfur og
teljum að við megum engan tíma
missa til að afstýra enn meiri
þjáningum. Það þarf að hafa al-
geran forgang að tryggja óheftan
aðgang hjálparstofnana að Darfur
til að flytja þangað nauðsynleg
hjálpargögn og koma í veg fyrir
frekari átök.
Veiti ríkisstjórn Súdans okkur
aðgang að héraðinu og tryggi
okkur viðunandi öryggi – og
hjálpi þjóðir heims okkar
að veita þá aðstoð sem
íbúar Darfur þurfa – er
enn hægt að afstýra enn
meiri hörmungum.
Við stöndum þó frammi
fyrir tröllauknu verkefni.
Jafnvel þegar friður ríkir
er lífið í Darfur erfitt. Íbú-
arnir hafa lært að lifa af
við mjög erfið skilyrði, í
héraði þar sem langvinnir
þurrkar eru algengir, með
því að birgja sig upp af
matvælum og reiða sig á velvilja
og örlæti fólks í nálægum sam-
félögum þegar árferðið er sérlega
slæmt. Þetta er þó ekki aðeins
spurning um að sjá fólkinu fyrir
fæðu – flóttafólkið í Darfur þarf
einnig viðunandi skýli, vatn, eldi-
við, fóður handa dýrunum, lækn-
ishjálp og menntun.
Hjálparstofnanir
eru eina vonin
Núna eru flestir þeirra, sem
hafa hrakist frá heimkynnum sín-
um, orðnir uppiskroppa með mat-
væli. Nágrannarnir, sem þeir
reiddu sig á áður, eru ekki lengur
aflögufærir. Eina vonin, sem er
eftir, er bundin við hjálparstofn-
anir. En þær eru vart til staðar á
þessum slóðum vegna öryggis-
leysis á vegunum, sem hefur orð-
ið til þess að flutningabílarnir
komast ekki á svæðin þar sem
þörfin er mest, og óttinn við árás
hefur hindrað ráðstafanir til að
hjálpa bágstadda fólkinu.
Fjöldaflóttinn vegna átakanna
hefur þegar orðið til þess að ekki
er hægt að sá tímanlega í akrana
fyrir næsta uppskerutíma.
Hvernig sem fer er alvarlegur
matvælaskortur óhjákvæmilegur
næstu mánuðina.
Regntímabilið hefst eftir örfáar
vikur. Vegirnir verða þá alófærir
og hætt er við að heilu sam-
félögin einangrist á miðju átaka-
svæðinu.
Tvær einfaldar
ráðstafanir þarf til
Við förum aðeins fram á tvær
einfaldar ráðstafanir: hjálp-
arstofnanir þurfa að fá taf-
arlausan aðgang að Darfur-héraði
til að geta starfað þar án hindr-
ana og ótta við árás. Stjórn Súd-
ans þarf að láta það ganga fyrir
öllu öðru að vernda berskjaldaða
þegna landsins og tryggja öryggi
þeirra. Þeir eru skelfingu lostnir,
hafa orðið fyrir sálrænu áfalli og
vilja fara heim – en ekki nema
þeir hafi fulla vissu fyrir því að
heimkynni þeirra séu örugg og
þeir verði ekki aftur fyrir barðinu
á miskunnarlausu vígasveitunum
sem vilja gera þeim mein.
Hjálparstofnanir Sameinuðu
þjóðanna og óopinberar stofnanir,
sem vinna mikilvægt starf í Darf-
ur, þurfa tafarlausa aðstoð við að
sjá bágstöddum hópi flóttafólks,
sem hefur tapað öllu, fyrir brýn-
ustu nauðsynjum, mat, vatni,
hreinlætisaðstöðu, húsaskjóli,
heilsugæslu og klæðnaði.
Reuters
Flóttakonur fyrir tjaldi sínu í suðurhluta Darfur-héraðs í Súdan. Greinarhöfundur segir lífið liggja við, að
flóttafólkinu verði komið til bjargar og til þess þurfa hjálparstofnanir tafarlausan aðgang að Darfur.
Aðstoð við fórnar-
lömbin í Darfur
hafi forgang
Eftir James Morris
’Hjálparstofnanir SÞ ogóopinberar stofnanir, sem
vinna mikilvægt starf í
Darfur, þurfa tafarlausa
aðstoð við að sjá bág-
stöddum hópi flóttafólks,
sem hefur tapað öllu, fyrir
brýnustu nauðsynjum.‘
James Morris er framkvæmdastjóri
Matvælaáætlunar Sameinuðu þjóð-
anna (WFP). Hann var nýlega í Darf-
ur þar sem hann stjórnaði hjálpar-
starfi Sameinuðu þjóðanna.
innihald. Sá sem þetta skrifar er
eindregið þeirrar skoðunar að lög-
festa þurfi leikreglur um fjölmiðla
til að setja fjármálafyrirtækjum
skorður á þessu mikilvæga sviði,
þótt umbúnaður slíkra laga sé álita-
efni eins og títt er um löggjöf. Eins
og málið nú liggur fyrir almenningi
er hætt við að þjóðaratkvæða-
greiðsla snúist um allt annað en
lagabókstafinn og verði einkum um
traust eða vantraust á sitjandi rík-
isstjórn en ekki um efnisatriði
málsins.
Skyggir á önnur stórmál
Gallinn við umræðu síðustu mán-
aða um fjölmiðlarekstur er hversu
óskýr hún hefur verið og oft langt
frá kjarna máls. Á því eiga bæði
stjórnmálamenn og fjölmiðlar sína
sök. Af hálfu stjórnarflokkanna
voru gerð þau reginmistök að liggja
á fjölmiðlaskýrslunni svonefndu allt
þar til þeir höfðu kokkað frumvarp
sitt um málið. Það var framlenging
á vinnubrögðum sem gætt hefur í
vaxandi mæli í löngu samstarfi
Sjálfstæðis- og Framsóknarflokks.
Í stað þess að byrja fjölmiðla-
umræðuna á almennum forsendum
um þörf lagasetningar breyttist
hún í karp um form og starfsstíl en
sjálft tilefnið varð útundan. Önnur
stórmál í samfélaginu og á dagskrá
síðasta Alþingis, meðal annars mál
tengd stóriðjuframkvæmdum og
stríðsrekstri, hafa fallið í skuggann
af þessu fjölmiðlagosi og er þó að-
eins fyrsta hrinan afstaðin. Hætt er
við að margir verði orðnir leiðir og
dasaðir áður lýkur og ríkisstjórnin
eigi erfitt með að fóta sig við ráð-
herraskiptin að hausti. Afleiðingar
af ákvörðun forsetans geta því orð-
ið aðrar og miklu víðtækari en í
henni felst að formi til. Ekki er
sjálfgefið að hún verði til að styrkja
lýðræði á Íslandi til langframa, en
að slíkri niðurstöðu þurfa þó sem
flestir að hlúa.
kosningar?
tans
ðrar
ari
að
Höfundur er fyrrverandi alþing-
ismaður og ráðherra.
Morgunblaðið/Kristinn
erði til Alþingis á árinu.