Íslendingaþættir Tímans - 22.04.1970, Qupperneq 26

MINNING
VILBORG JÓNSDÓTTIR
FRÁ HLEMMISKEIÐI
„Þó að bili heimsins hylli
og heykist vinur iiver,
móðurástin býr á bir rgi
og breytir aldrei sér.
Ásdís enn í völduim víða
vor á meðal er.“
Lífsreynsla Vilborgar .Tónsdótt-
ur á Hlemmiskeiði var vissulega
mjög ólí'k reynslu Ásdísar á Bjargi,
enda tímannir ekki sambærilegir.
En engri nútímakonu hefði ég
treyst betur til að standa i sporum
Ásdísar en Vilborgu, án þess að
bogna.
Ást Vilborgar til barna sinna og
annarra vina var heilsteypt etns og
allt annað í hennar skapgerð. Hana
hef ég vitað bregða sér kvenna
minnst við válega hluti. Stiiling
hennar brást aldrei, ásamt
ótrúlegu þolgæði. Hún stundaði
niann sinn ein í margra mánaða
erfiðri banalegu hans, til viðbótar
við umfangsmikil húsmóðurstörf.
Sama er að segja um foreldra henn
ar og aðra sem þjáðust og dóu á
heimili hennar.
En gleggsta dæmið um styrk
hennar, er kannski það, hvernig
hún tók því þegar dóttir hennar
Rósa, þá 27 ára gömul varð bráð-
kvödd og féll fyrirvaralaust örend
að fótum hennar og kallaði um
leíð og hún hneig niður:
„Mamma“. Vilborg sá hvað orðið
var, æðraðist hvergi en gerði allt
sem gera þurfti með sinni venju-
legu stillingu, þar til læknir kom.
Útrás sorgarinnar varð að bíða ein
verunnar. Þannig bregðast hetjur
við. Engum, sem Vilborgu þékkti
vel, dettur í hug að þar hafi kald
Ivndi komið til.
Lengi var hún hjálparhella sveit-
unga sinna þegar slys eða snögg
veikindi bar að höndum og ekki
náðist í lækni. Alltaf var hún til
taks, að lijálpa í neyð. hvernig sem
á s'tóð heima fyrir.
Enga konu 'hef ég þekkt, sem
af meiri alúð reyndi a,ð vanda upp
eidi barna sinna. Meðan ég kenndi
á Skeiðunum voru þar sérstaklega
góðir nemendur, en þó voru börn
þeirra ITlemmiskeiðishjóna alltaf
meðal þeirra duglegustu og hegð-
un þeirra eítir því. Einhverntían
ann heyrði ég það sagt, að það
væri metnaðinum hennar Vilborg
ar að þakka. Ekki tel ég mig fær-
an um að dæma um það hvaða tii
finningar kunnu að blandast móð-
urástinni. En mundi ekki þjóðfé
lag O'kkar eiga glæsilega framtíð
ef hvert foreldri legði fyrst og
fremst nietnað sinn í, að ala upp
gott og duglegt fólk.
Það mun hafa stafað af því, að
ég kenndi börnunum hennar, að
mér varð kunnugt um hvað hún
hraut. mikið heilann um það, á
hvern hátt þau hjón gætu komið
þeim lil sem mests þroska. Það
var erfitt á tímum kreppunnar, að
kosta marga unglinga til náms við
framhaldsskóla, en það varð að
gera, fannst henni og það var gert.
Kjarkurinn og dugnaðurinn henn-
ar Vilborgar var frábær, ásarnt
ágætri greind. En þess er skylt að
geta, að hún stóð ékki ein. Maður
hennar Þorgeir Þorsteinsson var
valmenni og dugnaðarmaður hinn
mesti. Varð ég aldrei var við ann
að en að þau væru fullkomlega
samhent í ölu.
En það voru fleiri en fjölskylda
hennar Vilborgar, se,m nutu anann-
kosta hennar. Áður hef ég aðeins
drepið á hjúkrunarstörf hennar í
sveitinni. En ég fór sjálfur efcki
varhluta af góðsemi þeirra hjóna.
Þegar ég kom fyrst austur á Skeið
haustið 1930, hafði ég engan mann
séð þar í sveitinni. Kom ég þá
fyrst að Hlemmiskeiði. Jón faðir
húsfreyjunnar var formaður skóla
nefndarinnar. Mér var strax tekið
þar sem gömlum vini, með svo ó-
þvingaðd og ynnilegri hlýju, a'ð ég
gleymi því aldrei. Alla þá vetur,
sem ég dvaldi þar í sveitinni, var
ég meira eða minna á heimili
þeirra, ýmist sean heimilismaður
eða velkominn gestur. Þar íeið
mér eins vel og væri ég hjá góð
um foreldruan. Það er ekkert
skirum, isem ég hef sagt um hana
Vilborgu á Hlemmiskeiði. Hún var
óvenjuleg 'kona. Hún' var að visu
ekki allra vinur. Það eru stórbrotn
ar konur venjulega ekki. En
trgygðin hennar brást þeim ekki,
sem á annað boi*ð náðu vinfengi
hennar. Það var líka eittbvað nota-
legt við heimilisandann, sem þeim
hjónum hafði tekizt að skapa.
Hann mætti manni strax í dyrun
um. f slíku andrúmslofti hlýtur að
vera indælt að ajast upp. Margir
senn á það heimili komu, veittu
því sérstaka eftirtekt. hvað söng-
list var þar mikils metin, Mun
hún hafa verið snar þáttur í upp
eldi barnanna.
Vilborg Jónsdóttir fæddist 9.
maí 1887 í EfraLangholti í Hruna-
mannahreppi í Árnessýslu. For
eldrar hennar voru: Jón Jónsson
smiður og síðar bóndi og spari-
sjóðsformaður á Helmmiskeiði og
kona hans Vilborg Guðlaugsdóttir
frá Helluin. Bæði ættuð úr Rang
árvallasýslu. Á bernskuárum Vil-
borgar fluttust foreldrar hennar
rneð hana austur í Rangárvalla
26
ÍSLENDINGAÞÆTTIR